Κίνδυνος η «νομισματική αβεβαιότητα»

Κίνδυνος η «νομισματική αβεβαιότητα»

 

 

Tου ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΙΖΕΛΟΥ

Η παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με τις απόψεις διακεκριμένων οικονομολόγων και οικονομικών αναλυτών, αλλά και ανθρώπων της αγοράς, κινείται μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας.
Πηγή αυτής της αβεβαιότητας φαίνεται να είναι η σταθερότητα της Ευρωζώνης και του ευρώ. Αυτήν τη στιγμή η Ευρωζώνη, με τις μειωμένες επιδόσεις της στα οικονομικά της στοιχεία, αποτελεί τον αδύναμο κρίκο της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και την απειλή. Και δεν είναι μόνον ο ευρωζωνικός Νότος που πάσχει από υπερχρεώσεις. Σχεδόν όλες οι οικονομίες των κρατών-μελών βρίσκονται σε μια τέτοια ή παρόμοια κατάσταση. Για τον λόγο αυτό και οι αγορές αντιμετωπίζουν την Ευρωζώνη και τις χώρες που ανήκουν σ' αυτήν σαν ετοιμόρροπες και το ευρώ φυσικά το θεωρούν περιορισμένου μέλλοντος.

Και δεν είναι μόνο οι αγορές που επιδεινώνουν τη θέση του ευρώ και της Ευρωζώνης, είναι και τα επίσημα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που και αυτά άρχισαν πλέον να δυσπιστούν για τη διατήρηση του ευρώ. Για παράδειγμα, αναφέρουμε ότι η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕΠ), προκειμένου να χορηγήσει δάνειο στη ΔΕΗ, ζήτησε να υπολογιστεί και με ρήτρα δραχμής. Η ΕΤΕΠ ανήκει στην ΕΕ, βέβαια με περιορισμένες ικανότητες δανεισμού λόγω περιορισμένων κεφαλαίων και χορηγεί δάνεια μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις των κρατών-μελών, χρηματοδοτώντας έτσι επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων αυτών. Η ΔΕΗ υπέβαλε αίτηση χορήγησης δανείου στην ΕΤΕΠ και ζήτησε να λάβει γνώση των προϋποθέσεων χορήγησης. Η διοίκηση της τράπεζας της απάντησε ότι για λόγους πλήρους εξασφάλισης του δανείου, αυτό θα υπολογιστεί και με ρήτρα δραχμής. Ύστερα από αυτό, η διοίκηση της ΔΕΗ απευθύνθηκε στο υπουργείο Οικονομικών και ζήτησε πληροφορίες καθόσον αφορά τη νομιμότητα αυτής της ρήτρας. Με έκπληξη, η υπηρεσιακή και πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών είδε μια νεκρανάσταση του παλαιού εθνικού μας νομίσματος. Και ζήτησε σχετικές πληροφορίες από την ΕΤΕΠ. Η οποία απήντησε ότι πράγματι απεφασίσθη για τη χορήγηση δανείων σε ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς και σε επιχειρήσεις των δύο άλλων κρατών που βρίσκονται σε καθεστώς «τρόικας» (Πορτογαλία και Ιρλανδία) προκειμένου να χορηγηθούν τα δάνεια και για λόγους πλήρους εξασφάλισης των δανείων, αυτά θα υπολογίζονται με ρήτρα των παλαιών τους εθνικών νομισμάτων. Και τούτο γιατί τα δάνεια πρέπει να είναι εγγυημένα και για την περίπτωση που κάποιο από τα κράτη αυτά αποχωρήσει από την Ευρωζώνη και επανέλθει στο εθνικό του νόμισμα ή επέλθει κατάρρευση της Ευρωζώνης και του ευρώ. Και σκέπτονται αυτή η ρήτρα του εθνικού νομίσματος να τίθεται σε κάθε χορήγηση δανείου σε επιχείρηση που έχει την έδρα της σε οποιοδήποτε κράτος της Ευρωζώνης. Και επιπλέον τα δάνεια αυτά, συμπεριλαμβανομένου και του δανείου προς τη ΔΕΗ, θα διέπονται πλέον από το καθεστώς που προβλέπεται από το Αγγλικό Δίκαιο!

Τι σημαίνουν αυτές οι απαιτήσεις της διοίκησης της ΕΤΕΠ; Σηματοδοτούν ασφαλώς: α) μια υποψία ή αν προτιμάτε μια πιθανότητα η Ελλάδα να αποχωρήσει από την Ευρωζώνη και το ευρώ και να επανέλθει στο εθνικό της νόμισμα β) αυτός ο κίνδυνος βέβαια υπάρχει και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, αλλά τώρα διαφαίνεται ότι σύντομα θα υπάρξει και για την Ιταλία και την Ισπανία. Και για να μην έχουμε διαίρεση της Ευρωζώνης σε κράτη α' και β' κατηγορίας, η διοίκηση της μικρής αυτής τράπεζας απεφάσισε να επεκτείνει τη ρήτρα στα δάνεια που χορηγεί σε επιχειρήσεις γενικά της Ευρωζώνης και γ) σαν άλλη μια δικαιολογία προβάλλεται από την τράπεζα επενδύσεων ο κίνδυνος η Ευρωζώνη να περιέλθει σε οικονομικό αδιέξοδο και να βαδίσει στην εγκατάλειψη του ευρώ. Και ασφαλώς και στη διάλυσή της. 

 

Θεωρούμε κάπως υπερβολική την αντίδραση της ΕΤΕΠ και απορούμε γιατί ο κ. Σακελάρης ως αντιπρόεδρος του ΔΣ της τράπεζας αυτής, δεν αντέδρασε στην εφαρμογή της ρήτρας αρχής γενομένης από την Ελλάδα. Μέχρι τώρα δεν έχει γίνει μια συστηματική συζήτηση γύρω από το θέμα ευρώ ή δραχμή. Και τα κόμματα εξουσίας δεν έχουν ασχοληθεί σε βάθος με το πρόβλημα των επιπτώσεων που μπορεί να έχει μια επάνοδος της Ελλάδος στο εθνικό της νόμισμα. Και τα δύο μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) δεν έχουν επίσης ασχοληθεί με επιχειρήματα γύρω από το θέμα αυτό. Μόνο δογματίζουν υπέρ του ευρώ, χωρίς να έχει γίνει καμία μελέτη των επιπτώσεων. Και αυτό γιατί ακολουθούν τυφλά το γνωστό «ανήκομεν εις την Δύσιν». Και βεβαίως ανήκομεν εκεί, αλλά θα πρέπει να μας συμπεριφέρονται ισότιμα και όχι οι εταίροι μας να μας θεωρούν πληβείους και να προσπαθούν να ρίξουν τη μεγάλη κοινωνική πλειονότητα των εργαζομένων σε μια εξοντωτική φτώχεια. Τα τελευταία 2,5 χρόνια από πάρα πολλούς οικονομολόγους, δικούς μας και ξένους, τέθηκε το θέμα ευρώ ή δραχμή. Βέβαια η ελληνική κυβέρνηση και η τότε αξιωματική αντιπολίτευση, καθώς και η Τράπεζα της Ελλάδος και ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα απέρριψαν ασυζητητί το ενδεχόμενο μιας επανόδου στο εθνικό μας νόμισμα. Και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ο κ. Προβόπουλος, σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» του Σαββάτου 31 Δεκεμβρίου 2011, δήλωσε ότι η δραχμή σημαίνει επιστροφή στο 1950. Εννοώντας ότι θα φτάσουμε σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο ανεργίας, σε χαμηλούς μισθούς, σε μηδενικές επενδύσεις από ξένα και ντόπια κεφάλαια και γενικά η οικονομία της Ελλάδας θα υποστεί μια άνευ προηγουμένου καθίζηση. Με λίγα λόγια, θα βιώσουμε μια κατάσταση παρόμοια με τη σημερινή, αλλά με εντονότερη πίεση. Δεχόμαστε όμως ότι αυτά τα φαινόμενα που επισημαίνει ο κ. Προβόπουλος στην παραπάνω συνέντευξη, είναι επόμενο να εμφανιστούν κατά την πρώτη περίοδο (διετή ή τριετή) που θα μεσολαβήσει αμέσως μετά τη νομισματική μεταρρύθμιση. Όμως σε μακροπρόθεσμη βάση υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες η ελληνική οικονομία, αλλά και ο ελληνικός λαός, να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες. Πάντως αυτό θα εξαρτηθεί και από τα μέτρα που θα ληφθούν για μια σωστή νομισματική μεταρρύθμιση και κυρίως από τον καθορισμό της ισοτιμίας μεταξύ της δραχμής, του ευρώ και του δολαρίου. Πρέπει να είμαστε στοιχειωδώς προετοιμασμένοι αν και όταν αναγκαστεί η χώρα μας να επανέλθει στο εθνικό μας νόμισμα. Όλα δείχνουν ότι αυτοί που επιθυμούν και υποστηρίζουν την επάνοδο της Ελλάδος στη δραχμή είναι: α) ορισμένες νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις που επηρεάζονται απευθείας από τις ΗΠΑ και φυσικά και οι ΗΠΑ, που επιθυμούν την εξασθένηση του ευρώ έναντι του δολαρίου β) οι διεθνείς κερδοσκόποι που παίζουν στοιχήματα και έχουν στοιχηματίσει υπέρ της χρεοκοπίας της Ελλάδος και της επανόδου στη δραχμή. Μεταξύ αυτών υπάρχουν και πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές που με το αζημίωτο «προβλέπουν» επάνοδο ή όχι στη δραχμή, ανάλογα με το τι εξυπηρετεί τους εντολοδόχους πελάτες τους γ) οι χρεωμένοι επιχειρηματίες οι οποίοι προσδοκούν να επωφεληθούν από τη νομισματική μεταρρύθμιση και να μειώσουν τα χρέη τους ή και να τα εξαφανίσουν ακόμη. Αυτοί συνήθως εμφανίζουν την επάνοδο στη δραχμή σαν σωτήρια λύση και σαν μοναδική διέξοδο από την κρίση δ) οι εκ πεποιθήσεως αντιευρωπαϊστές, οι οποίοι σε πολλά σημεία μπορεί να έχουν δίκιο καθόσον αφορά την αντιδημοκρατική συμπεριφορά της ΕΕ και τον σφικτό εναγκαλισμό της με την οικονομική ελίτ, όμως ούτε και αυτοί έχουν μελετήσει σε βάθος ποιες είναι οι επιπτώσεις για τον ελληνικό λαό από μια νομισματική μεταρρύθμιση. Και τέλος έχουμε και τους ιδεολόγους εναντίον του νεοφιλελευθερισμού, που αυτήν τη στιγμή έχουν φτάσει να απορρίπτουν καθετί το διεθνές και υπερασπίζουν με φανατισμό καθετί το εθνικό, χωρίς όμως δεσμεύσεις και εξαρτήσεις.

Στους υποστηρικτές του ευρώ πρέπει να συμπεριλάβουμε τους θαυμαστές της ΕΕ, οι οποίοι είναι οικονομικά εξαρτώμενοι από την Ευρωζώνη και τους θεσμούς της, και επίσης όσους ανήκουν στην οικονομική ελίτ και πλουτίζουν από το ευρώ μέσω διαπλοκής και κατευθυνόμενου πληθωρισμού. Στους υποστηρικτές του ευρώ πρέπει να προσθέσουμε και τους «Έλληνες» που έχουν επενδύσει τις αποταμιεύσεις τους σε πιστωτικούς τίτλους του Δημοσίου (έντοκα γραμμάτια και ομόλογα) ή σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, καθώς και αυτούς που έχουν προθεσμιακές καταθέσεις στις τράπεζες. Όλοι αυτοί φοβούνται δικαιολογημένα ότι μια νομισματική μεταρρύθμιση θα εξανεμίσει τις αποταμιεύσεις τους ή ένα σημαντικό τμήμα τους.

Πραγματικά η επιλογή ή -αν προτιμάτε- το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» είναι ένας πάρα πολύ δύσκολος γρίφος. Και όλα θα εξαρτηθούν από τους όρους με τους οποίους θα επιτευχθεί η νομισματική μεταρρύθμιση, αν τελικά αποφασιστεί. Προς το παρόν, πάντως, το βέβαιο είναι ότι η χώρα μας, με το δεύτερο δάνειο από την «τρόικα», έχει εξασφαλίσει την κάλυψη των δανειακών αναγκών της μέχρι το 2014, εφόσον φυσικά διατηρηθεί η Ευρωζώνη υπό τη σημερινή της μορφή και λειτουργήσει το Ταμείο Στήριξης των ασθενών οικονομιών. Καθόσον αφορά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και την ανάπτυξη, προς το παρόν δεν υπάρχουν θετικές προοπτικές. Ο κ. Προβόπουλος στην ετήσια έκθεσή του προβλέπει και για φέτος ύφεση περίπου 5%. Και θα πρέπει να είναι ευχαριστημένος εάν η ύφεση περιοριστεί στο 6,5%-7%, αν δεν αλλάξει κάτι μετά τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Όλα αυτά σημαίνουν ότι η ελληνική οικονομία δύσκολα θα βγει από την κρίση και πάντα θα παραμονεύει ο κίνδυνος μιας εξόδου από την Ευρωζώνη.  

http://www.paron.gr/v3/new.php?id=76271&colid=&catid=27&dt=2012-04-29%200:0:0