Σήμερα είναι η 58η επέτειος
του απαγχονισμού
του 18χρονου μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη
του απαγχονισμού
του 18χρονου μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη
από τους Άγγλους κατακτητές της Κύπρου,
Σήμερα θυμόμαστε ξανά με εθνικό ρίγος και συγκίνηση και τιμούμε έναν ήρωα και ποιητή, τον 18χρονο Έλληνα Κύπριο μαθητή, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, που τα μεσάνυχτα της 13ης Μαρτίου 1957, ανέβηκε στο ικρίωμα τραγουδώντας την Ελλάδα και την Ένωση. Κι έμεινε Αθάνατος!
Άφησε πίσω του ένα μοναδικό ποιητικό έργο, που μελοποιήθηκε, τραγουδήθηκε και συνεχίζει να τραγουδιέται από όσους Έλληνες επιμένουν να πιστεύουν ότι οι ήρωες της ΕΟΚΑ είναι οι αλατόμητοι νοηματοδότες και φωτοδότες της πορείας μας.
Όσοι ακόμα αισθάνεστε και πιστεύετε ότι το να είσαι Έλληνας είναι ωραίος αγώνας, επιβαλλόμενη αντίσταση, μεγάλη τιμή και περηφάνια, σήμερα ξαναδιαβάστε τα ποιήματα του Βαγορή. Αλλά διαβάστε και ένα ποίημα, που έγραψε το 1957 ο Ρόδιος ποιητής και φιλόλογος, Φώτης Βαρέλης, για την υπέρτατη θυσία του. Θα συγκλονιστείτε!
Σε τούτους τους δύσκολους καιρούς χρειαζόμαστε να θυμόμαστε ξανά και ξανά και να τιμούμε τον ανεπανάληπτο απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ ενάντια στον Εγγλέζο αποικιοκράτη και το πώς αξιοπρεπείς λαοί, που σέβονται τον εαυτό τους, ξέρουν να γράφουν και να τιμούν την ιστορία τους.
ΤΟΥ ΒΑΓΟΡΗ
Εψές πουρνό μεσάνυχτα στης φυλακής τη μάντρα μες στης κρεμάλας τη θελιά σπαρτάραγε ο Βαγόρας. Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δεν τ’ άκουσε κανένας. Η μάνα του ήταν μακριά, ο κύρης του δεμένος, οι νιοι συμμαθητάδες του μαύρο όνειρο δεν είδαν, η νια που τον ορμήνευε δεν άκ’σε νυχτοπούλι. Εψές πουρνό μεσάνυχτα θάψαν τον Ευαγόρα. Σήμερα Σάββατο ταχιά όλη η ζωή σαν πρώτα. Ετούτος πάει στο μαγαζί, εκείνος πάει στον κάμπο, ψηλώνει ο χτίστης εκκλησιά, πανί απλώνει ο ναύτης, και στο σκολειόν ο μαθητής συλλογισμένος πάει. Χτυπά κουδούνι, μπαίνουνε στην τάξη του ο καθένας. Μπαίνει κι η πρώτη η άταχτη κι η τρίτη που διαβάζει, μπαίνει κι η πέμπτη αμίλητη, η τάξη του Ευαγόρα. - Παρόντες όλοι; - Κύριε, ο Ευαγόρας λείπει. - Παρόντες, λέει ο δάσκαλος · και με φωνή που τρέμει: - Σήκω, Ευαγόρα, να μας πεις ελληνική ιστορία. Ο δίπλα, ο πίσω, ο μπροστά, βουβοί και δακρυσμένοι, αναρωτιούνται στην αρχή, ώσπου η σιωπή τους κάμνει να πέσουν μ’ αναφιλητά ετούτοι κι όλη η τάξη. - Παλληκαρίδη, άριστα, Βαγόρα, πάντα πρώτος, στους πρώτους πρώτος, άγγελε πατρίδας δοξασμένης, συ, που μέχρι χθες της μάνας σου ελπίδα κι αποκούμπι και του σχολειού μας σήμερα Δευτέρα Παρουσία. Τα ‘πε κι απλώθηκε σιωπή πα ‘στα κλαμένα νιάτα, που μπρούμυτα γεμίζανε της τάξης τα θρανία, έξω απ’ εκείνο τ’ αδειανό, παντοτινά γεμάτο. (Το παραπάνω κείμενο με το ποίημα το΄έλαβα από τον φίλο Σάββα Ιακωβίδη, αρθρογράφο-αναλυτή της εφημερίδας «Η Σημερινή» της Λευκωσίας) http://parisis.wordpress.com/2010/03/13/σήκω-ευαγόρα-να-μας-πεις-ελληνική-ιστο/
Ευαγόρας Παλληκαρίδης
Γεννήθηκε στην Τσάδα, Πάφου, στις 27 Φεβρουαρίου, 1938. Το 1949, η οικογένεια του μετακόμισε στο Κτήμα.
Σαν μαθητής του Γυμνασίου από το 1950, έζησε έντονα τους δύσκολους καιρούς που περνούσε η Κύπρος στην προσπάθεια της να κρατήσει το ελληνικό λάβαρο της ελευθερίας ψηλά, ζώντας κάτω από τον ζυγό του άγγλου κατακτητή που δήλωνε απερίφραστα ότι "ουδέποτε" θα έδιδε την ελευθερία στους κυπρίους. Πίστευε ακράδαντα στον δίκαιο του αγώνα της Κύπρου και η όλη πορεία του σημαδεύτηκε ανεξίτηλα, στα 13 του χρόνια, από το ιστορικό Δημοψήφισμα του 1951 με την αξίωση των ελλήνων κυπρίων για Ενωση με την μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σε καμμιά άλλη εποχή της πολυτάραχης ιστορίας της Κύπρου δεν εμπνεύστηκαν τόσοι πολλοί και διαλεχτοί νέοι για να αγωνιστούν και να πέσουν στον βωμό της ελευθερίας, γιατί τα ιδανικά ήταν ψηλά και το όραμα διπλό : ελευθερία και Ελλάδα. Xρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από τον έλληνα κύπριο ευρωπαίο "καταναλωτή", τον μοιρολάτρη "αγωνιστή" ενάντια στον Τούρκο κατακτητή του 1974, το απαθή επισκέπτη που κάνει μπάνιο και τρώει ψάρι στις κατεχόμενες του ακρογιαλιές, να κατανοήσει εκείνο το όραμα και το μεγαλείο του. Γιατί, αντίθετα με την γενιά του Ευαγόρα, ο έλληνας κύπριος έχει από καιρό συμβιβαστεί με το να ζει την μισή του ελευθερία, χωρίς τις εθνικές του ρίζες, απολαμβάνοντας την θαλπωρή της ευδαιμονίας του, εφησυχασμένος από την Ευρωπαϊκή του ταυτότητα.
Σαν μαθητής του Γυμνασίου από το 1950, έζησε έντονα τους δύσκολους καιρούς που περνούσε η Κύπρος στην προσπάθεια της να κρατήσει το ελληνικό λάβαρο της ελευθερίας ψηλά, ζώντας κάτω από τον ζυγό του άγγλου κατακτητή που δήλωνε απερίφραστα ότι "ουδέποτε" θα έδιδε την ελευθερία στους κυπρίους. Πίστευε ακράδαντα στον δίκαιο του αγώνα της Κύπρου και η όλη πορεία του σημαδεύτηκε ανεξίτηλα, στα 13 του χρόνια, από το ιστορικό Δημοψήφισμα του 1951 με την αξίωση των ελλήνων κυπρίων για Ενωση με την μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σε καμμιά άλλη εποχή της πολυτάραχης ιστορίας της Κύπρου δεν εμπνεύστηκαν τόσοι πολλοί και διαλεχτοί νέοι για να αγωνιστούν και να πέσουν στον βωμό της ελευθερίας, γιατί τα ιδανικά ήταν ψηλά και το όραμα διπλό : ελευθερία και Ελλάδα. Xρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από τον έλληνα κύπριο ευρωπαίο "καταναλωτή", τον μοιρολάτρη "αγωνιστή" ενάντια στον Τούρκο κατακτητή του 1974, το απαθή επισκέπτη που κάνει μπάνιο και τρώει ψάρι στις κατεχόμενες του ακρογιαλιές, να κατανοήσει εκείνο το όραμα και το μεγαλείο του. Γιατί, αντίθετα με την γενιά του Ευαγόρα, ο έλληνας κύπριος έχει από καιρό συμβιβαστεί με το να ζει την μισή του ελευθερία, χωρίς τις εθνικές του ρίζες, απολαμβάνοντας την θαλπωρή της ευδαιμονίας του, εφησυχασμένος από την Ευρωπαϊκή του ταυτότητα.
Σαν ύβρη προς τους αγωνιστές της εποχής εκείνης και το αίμα
τους, ο έλληνας Κύπριος του 2013 εθελοτυφλεί μπροστα στο μοιραίο και
φρικτό φάσμα μιας "δικοινοτικής" Κύπρου, "διζωνικής", με "εκ περιτροπής
προεδρία", και όπου έχει ήδη συγκατανεύσει να ξαναγράψει την ιστορία του
για να μην "δηλητηριάζονται" οι νέοι του από τα ιδανικά του παρελθόντος
του. Δέχτηκε ο έλληνας κύπριος να γίνουν οι αγώνες του υποσημειώσεις
και να ξεχαστούν σε μια γενιά, όλα στο βωμό μιας αόριστης "επανένωσης",
συνώνυμης με την υποτέλεια στη θέληση του κατακτητή και των
"αξιοπρεπέστατων" του φίλων, μιας "επανένωσης" άκρως αντίθετης με την
Ενωση των Παλληκαρίδηδων και των Αυξεντίου.
Μέσα σ' αυτό το πνεύμα εποχής, ο Ευαγόρας από νωρίς έγινε ένας φλογερός αγωνιστής, ένας ακατανίκητος επαναστάτης, που με την δυναμική και γοητευτική του προσωπικότητα ενέπνεε τους συμμαθητές του, τους συμπολίτες του, και στο τέλος τους έλληνες της Κύπρου. Ο αγώνας και η δράση του ήταν πολύμορφοι, οι προβληματισμοί του ολοζώντανοι, και όταν η ψυχή του έφηβου Ευαγόρα ξεχείλιζε από το πάθος για δικαιοσύνη και ελευθερία, έβρισκε διέξοδο στην ποίηση. Το ταλέντο του και η αγνότητα της ψυχής του μας έδωσαν ανεκτίμητους στίχους, που αντηχουν στις ψυχές όλων των ελλήνων και όλων των ανθρώπων που αγωνίζονται για την ελευθερία τους.
Την 1 Ιουνίου 1953 (15 ετών), παραμονή της στέψης της βασίλισσας των Αγγλων κατακτητών Ελισάβετ Β', και με αφορμή την ανάρτηση της Αγγλικής σημαίας στη θέση της Ελληνικής στο Ιακώβειο Γυμναστήριο στην Πάφο, οργανώνεται διαδήλωση διαμαρτυρίας από τους μαθητές. Ο Ευαγόρας ανναρριχήθηκε στον ιστό και υποβίβασε την σημαία του κατακτητή.
Στις 16 Μαρτίου 1955 (17 ετών), πρωτοστάτησε σε διαδηλώσεις εναντίον της δίκης των 13 κρατουμένων σχετικά με την μεταφορά όπλων στις 25 Ιανουαρίου με το πλοιάριο "Αγ. Γεώργιος". Τον Απρίλιο 1955 ορκίστηκε μέλος της Ε.Ο.Κ.Α.
Στις 19 Ιουνίου 1955 έλαβε μέρος στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου.
Στις 17 Νοεμβρίου 1955 συνελήφθηκε για την προσπάθεια του να προστατεύσει συμμαθητή του που είχαν δεμένο και κτυπούσαν δύο Αγγλοι στρατιώτες. Κατηγορήθηκε και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση μέχρι την δίκη που θα γινόταν στις 6 Δεκεμβρίου.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1955 (17 ετών) πήγε αντάρτης στα βουνά της Πάφου. Ηταν μια καλά προετοιμασμένη ενέργεια, αποτέλεσμα σοβαρού προβληματισμού και έντονων αισθημάτων, για τους ανθρώπους που αγαπούσε, για τα ιδανικά του, για την πατρίδα του, και για την λατρεία του για την ελευθερία, που αποτύπωσε στο πηγαίο του ποίημα ΛΕΥΤΕΡΙΑ και που αφησε σαν αποχαιρετηστήριο στους συμμαθητές του :
Μέσα σ' αυτό το πνεύμα εποχής, ο Ευαγόρας από νωρίς έγινε ένας φλογερός αγωνιστής, ένας ακατανίκητος επαναστάτης, που με την δυναμική και γοητευτική του προσωπικότητα ενέπνεε τους συμμαθητές του, τους συμπολίτες του, και στο τέλος τους έλληνες της Κύπρου. Ο αγώνας και η δράση του ήταν πολύμορφοι, οι προβληματισμοί του ολοζώντανοι, και όταν η ψυχή του έφηβου Ευαγόρα ξεχείλιζε από το πάθος για δικαιοσύνη και ελευθερία, έβρισκε διέξοδο στην ποίηση. Το ταλέντο του και η αγνότητα της ψυχής του μας έδωσαν ανεκτίμητους στίχους, που αντηχουν στις ψυχές όλων των ελλήνων και όλων των ανθρώπων που αγωνίζονται για την ελευθερία τους.
Την 1 Ιουνίου 1953 (15 ετών), παραμονή της στέψης της βασίλισσας των Αγγλων κατακτητών Ελισάβετ Β', και με αφορμή την ανάρτηση της Αγγλικής σημαίας στη θέση της Ελληνικής στο Ιακώβειο Γυμναστήριο στην Πάφο, οργανώνεται διαδήλωση διαμαρτυρίας από τους μαθητές. Ο Ευαγόρας ανναρριχήθηκε στον ιστό και υποβίβασε την σημαία του κατακτητή.
Στις 16 Μαρτίου 1955 (17 ετών), πρωτοστάτησε σε διαδηλώσεις εναντίον της δίκης των 13 κρατουμένων σχετικά με την μεταφορά όπλων στις 25 Ιανουαρίου με το πλοιάριο "Αγ. Γεώργιος". Τον Απρίλιο 1955 ορκίστηκε μέλος της Ε.Ο.Κ.Α.
Στις 19 Ιουνίου 1955 έλαβε μέρος στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου.
Στις 17 Νοεμβρίου 1955 συνελήφθηκε για την προσπάθεια του να προστατεύσει συμμαθητή του που είχαν δεμένο και κτυπούσαν δύο Αγγλοι στρατιώτες. Κατηγορήθηκε και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση μέχρι την δίκη που θα γινόταν στις 6 Δεκεμβρίου.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1955 (17 ετών) πήγε αντάρτης στα βουνά της Πάφου. Ηταν μια καλά προετοιμασμένη ενέργεια, αποτέλεσμα σοβαρού προβληματισμού και έντονων αισθημάτων, για τους ανθρώπους που αγαπούσε, για τα ιδανικά του, για την πατρίδα του, και για την λατρεία του για την ελευθερία, που αποτύπωσε στο πηγαίο του ποίημα ΛΕΥΤΕΡΙΑ και που αφησε σαν αποχαιρετηστήριο στους συμμαθητές του :
ΛΕΥΤΕΡΙΑ
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Θ' αφήσω αδέρφια, συγγενείς,
τη ΜΑΝΑ, τον ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ' στα λαγκάδια πέρα,
και τις βουνοπλαγιές.
Ψαχνοντας για τη λευτεριά,
θα 'χω παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι' άν είναι χειμωνιά,
θαρθεί το καλοκαίρι,
τη Λευτεριά να φέρει,
σε πόλεις και χωριά.
Μα δεν μπορώ να καρτερώ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,
θα μπω σ' ένα παλάτι,
το ξέρω - θαν' απάτη,
δε θάναι αληθινό.
Μεσ' στο παλάτι θα γυρνώ
ώσπου να βρω τον θρόνο
βασίλισσα μια μόνο
θα κάθεται σ' αυτόν.
Κόρη πανώρια, θα της πω,
άνοιξε τα φτερά σου
και πάρε με κοντά σου,
Μονάχ' αυτό ζητώ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Θ' αφήσω αδέρφια, συγγενείς,
τη ΜΑΝΑ, τον ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ' στα λαγκάδια πέρα,
και τις βουνοπλαγιές.
Ψαχνοντας για τη λευτεριά,
θα 'χω παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι' άν είναι χειμωνιά,
θαρθεί το καλοκαίρι,
τη Λευτεριά να φέρει,
σε πόλεις και χωριά.
Μα δεν μπορώ να καρτερώ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρώ τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,
θα μπω σ' ένα παλάτι,
το ξέρω - θαν' απάτη,
δε θάναι αληθινό.
Μεσ' στο παλάτι θα γυρνώ
ώσπου να βρω τον θρόνο
βασίλισσα μια μόνο
θα κάθεται σ' αυτόν.
Κόρη πανώρια, θα της πω,
άνοιξε τα φτερά σου
και πάρε με κοντά σου,
Μονάχ' αυτό ζητώ.
Το
βάπτισμα του πυρός πήρε στην επίθεση κατά του Αστυνομικού Σταθμού
Δρούσειας λίγο πριν τα Χριστούγεννα 1955, και η δράση του συνεχίστηκε
στους επόμενους 12 μήνες στα χωριά της Πάφου, στο Κτήμα, μετά στη
Λευκωσία, και πίσω στην Πάφο, στα χωριά Τάλα, Τσάδα, Λυσό, Κινούσα,
Πωμό, Πολέμι, Παναγιά, και Χόλη.
Την νύκτα της 18 Δεκεμβρίου 1956 (18 ετών) συνελήφθηκε από τους Αγγλους μαζί με άλλους συντρόφους του μεταφέροντας οπλισμό κοντά στο χωριό Λυσός στην Πάφο.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1957 κατηγορήθηκε για μεταφορά πυροβόλου όπλου (bren-gun), αψηφώντας τις επιπτώσεις παραδέχτηκε ενοχή, και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Της καταδίκης ακολούθησαν πολλές διαμαρτυρίες τόσον από την Κύπρο όσο και από το εξωτερικό. Εγινε αίτηση χάριτος προς την βασίλισσα των Αγγλων κατακτητών, αλλά στην "τρυφερή" καρδιά της 30-χρονης μητέρας και βασίλισσας δεν βρέθηκε εκείνο το ίχνος ανθρωπιάς που χρειαζόταν για να δώσει χάριν. Και καλύτερα έτσι! Γιατί ο Ευαγόρας, η ψυχή της Κύπρου, ποτέ δεν θα άντεχε τον οίκτο του κατακτητή, ... την ντροπή της χάριτος. Γιατί ο "Βαγορής" διψούσε για τον θάνατο που φέρνει λευτεριά, ... γιατί ο χείμαρρος που λέμε "Βαγορή" έπρεπε να ακολουθήσει την μοιραία του πορεία προς την ελευθερία και την αθανασία.
Ο Βαγορής απαγχονίστηκε τα μεσάνυχτα της
Την νύκτα της 18 Δεκεμβρίου 1956 (18 ετών) συνελήφθηκε από τους Αγγλους μαζί με άλλους συντρόφους του μεταφέροντας οπλισμό κοντά στο χωριό Λυσός στην Πάφο.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1957 κατηγορήθηκε για μεταφορά πυροβόλου όπλου (bren-gun), αψηφώντας τις επιπτώσεις παραδέχτηκε ενοχή, και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Της καταδίκης ακολούθησαν πολλές διαμαρτυρίες τόσον από την Κύπρο όσο και από το εξωτερικό. Εγινε αίτηση χάριτος προς την βασίλισσα των Αγγλων κατακτητών, αλλά στην "τρυφερή" καρδιά της 30-χρονης μητέρας και βασίλισσας δεν βρέθηκε εκείνο το ίχνος ανθρωπιάς που χρειαζόταν για να δώσει χάριν. Και καλύτερα έτσι! Γιατί ο Ευαγόρας, η ψυχή της Κύπρου, ποτέ δεν θα άντεχε τον οίκτο του κατακτητή, ... την ντροπή της χάριτος. Γιατί ο "Βαγορής" διψούσε για τον θάνατο που φέρνει λευτεριά, ... γιατί ο χείμαρρος που λέμε "Βαγορή" έπρεπε να ακολουθήσει την μοιραία του πορεία προς την ελευθερία και την αθανασία.
Ο Βαγορής απαγχονίστηκε τα μεσάνυχτα της
13ης Μαρτίου 1957.
Ηταν 18 ετών.
Είναι αθάνατος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου