Κ. Καραγιώργης, ο αγωνιστής που τον «ξέχασε» το ΚΚΕ

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗ

Ο αγωνιστής που τον «ξέχασε» το ΚΚΕ

Eζησε σε μια «ενδιαφέρουσα εποχή». Αλλά η Μαρία Καραγιώργη τα έζησε όλα στο «πετσί» της. Στην περιπετειώδη, δύσκολη ζωή της, πέρασε οχτώ χρόνια στην παρανομία, δέκα σε περιορισμό, συνολικά 50 χρόνια σε μεταγωγές, κρατητήρια, στρατόπεδα, φυλακές και εξορίες και είδε τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, τον αγωνιστή και στέλεχος του ΚΚΕ Κώστα Καραγιώργη-Γυφτοδήμο να εξοντώνεται από το Κόμμα με τη ρετσινιά του προδότη. Κόντρα στη «γραμμή» και στις πιέσεις, δεν τον αρνήθηκε ποτέ. Η αποκατάστασή του ήρθε τελικά από το ΚΚΕ, αλλά «με μισό στόμα», όπως είπε η ίδια. «Αυτούς δεν θα τους συγχωρήσω ποτέ», επέμεινε έως το τέλος της ζωής της το 2012.

Στο βιβλίο της Κατερίνας Ζωιτοπούλου - Μαυροκεφαλίδου με τίτλο «Μαρία Καραγιώργη: το όνειρο δεν έσβησε...» που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Παρασκήνιο», μαθαίνουμε για τη ζωή μιας θαρραλέας, υπερήφανης γυναίκας που αψήφησε τους κινδύνους για να ακολουθήσει τον δρόμο που χάραξε από τα νεανικά της χρόνια, μιας γυναίκας που δεν πρόδωσε τον εαυτό της και τα πιστεύω της, που στάθηκε πάντα όρθια.

Στις σελίδες του συμπεριλαμβάνονται και ντοκουμέντα για την «υπόθεση Καραγιώργη», όπου μαθαίνουμε για τη σκληρότητα του κόμματος αλλά και τις απάνθρωπες συνθήκες που έζησε ο Καραγιώργης τα τελευταία χρόνια.

Φυλακή και εξορία

 

Ο Κ. Καραγιώργης ανέβηκε στο βουνό και πολέμησε ως στρατηγός του Δημοκρατικού Στρατού.

 

Η Μαρία Καραγιώργη γεννήθηκε το 1918 στις Μηλιές του Πηλίου. Φοιτήτρια ακόμα οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ, κυνηγήθηκε από την Ασφάλεια, πέρασε στην παρανομία και πιάστηκε στην Αθήνα το 1939. Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ, εξορία στην Κίμωλο, απόδραση το 1941 και συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση. Τον Μάη του 1948 εξορία στη Χίο και στο Τρίκερι, Φυλακές της Λαμίας, Μακρόνησος. Μετά την αποφυλάκισή της αγωνίζεται μέσα από την ΕΔΑ: το 1963 και 1964 βουλευτής Μαγνησίας. Στη δικτατορία εξορίστηκε σε Γιούρα, Αλικαρνασσό και Ωρωπό.

Το 1941 παντρεύτηκε τον Κώστα Καραγιώργη, το 1944 γεννήθηκε ο γιος τους Αλέξης. Ο Καραγιώργης σπούδασε γιατρός, αλλά αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο κομμουνιστικό κίνημα. Στην Κατοχή, καθοδήγησε με επιτυχία τις μάχες κατά των Γερμανών στη Θεσσαλία ως γραμματέας της οργάνωσης του ΚΚΕ. Στην Απελευθέρωση, ανέλαβε τη διεύθυνση του Ριζοσπάστη. Με ένα γερό δημοσιογραφικό επιτελείο, η εφημερίδα ήρθε πρώτη σε κυκλοφορία, πουλώντας 100.000 φύλλα την ημέρα.

Ο Κώστας Καραγιώργης με τη σύζυγό του (αριστερά) και τις αδελφές του.

Με το κλείσιμο του Ριζοσπάστη, ο Καραγιώργης ανέβηκε στο βουνό και πολέμησε ως στρατηγός του Δημοκρατικού Στρατού. Βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία, όπου οι διαφωνίες του με τον τότε γ.γ. του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη ήταν η αφορμή για να οδηγηθεί από το ίδιο του το Κόμμα στην απομόνωση και στον θάνατο.

Η Μαρία Καραγιώργη μαθαίνει για τον άνδρα της όταν ήταν εξορία στο Τρίκερι, τον Σεπτέμβριο του 1950. «Ζητούν από τη Μαρία να αποκηρύξει τον Καραγιώργη ως "προδότη του κόμματος". Αρνείται ξανά... Η άρνηση της Καραγιώργη θεωρήθηκε «απειθαρχία» στη γραμμή του Κόμματος και τιμωρήθηκε με απομόνωση...», σημειώνει η συγγραφέας.

Συνάντηση της Μαρίας Καραγιώργη με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα.

«Ο Καραγιώργης έζησε το καθεστώς της σύλληψής του βαρύτατα. Δεν μπόρεσε ούτε στιγμή να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι είναι φυλακισμένος από τους συντρόφους του, από το Κόμμα που του είχε αφιερώσει τα πάντα. Το σοκ της σύλληψης υπήρξε ακόμη πιο ισχυρό και λόγω του εγκεφαλικού του τραύματος, που του προκαλούσε αφόρητους πόνους και επίμονες, εξουθενωτικές αϋπνίες... Μια μέρα, τη δέκατη μέρα της κράτησής του, στις 20 Ιουνίου, που το μυαλό του είχε εντελώς θολώσει, χάνοντας εντελώς τον έλεγχό του, το έσκασε από τη σοφίτα της κράτησής του και "όρμησε στον καθαρό αέρα"», σημειώνεται στο βιβλίο.

Πράξη απόγνωσης

Η συγγραφέας Κατερίνα Ζωιτοπούλου - Μαυροκεφαλίδου (κέντρο) με τη Μ. Καραγιώργη 

και τον Χ. Φλωράκη.

 

«Από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, η απόδρασή του φαίνεται πως ήταν μια πράξη απόγνωσης σε μια στιγμή παραφροσύνης, χωρίς κανένα λογικό σχέδιο και σκοπό. Στα δυο εικοσιτετράωρα μέχρι στην εκ νέου σύλληψή του, περιπλανήθηκε στα πάρκα και στα γύρω δάση του Βουκουρεστίου... Κοιμήθηκε τα δυο βράδια σε ένα δάσος έξω από το Βουκουρέστι, βάζοντας το σακάκι του για σκέπασμα... Μετά 48 ώρες αποφάσισε να επιστρέψει στον τόπο κράτησής του. Ηθελε όμως προηγουμένως να συναντήσει τη Ρουμάνα φίλη του που σπούδαζε σε μια σχολή στενογραφίας κοντά στη γιουγκοσλάβικη πρεσβεία: εκεί οι διώκτες του, μέλη της επαγρύπνησης του ΚΚΕ και της ρουμανικής Ασφάλειας, είχαν στήσει ενέδρα και καθώς περνούσε έξω από τη γιουγκοσλαβική πρεσβεία, τον συνέλαβαν, το πρωινό της 22ης Ιουνίου. Παραδόθηκε στη ρουμάνικη Σεκουριτάτε και κλείστηκε στα κρατητήριά της, όπου και υποβλήθηκε στον μαραθώνιο των ανακρίσεων τους επόμενους δέκα-δώδεκα μήνες, ίσως και περισσότερους, αφού τελικά δεν ξέρουμε πότε ακριβώς τελείωσαν οι ανακρίσεις και πότε μεταφέρθηκε στις φυλακές Μαρτζινένι"», γράφει η Κ. Μαυροκεφαλίδου.

 

Μέχρι το τέλος της ζωής της, η Μαρία Καραγιώργη δεν έμαθε πώς πέθανε ο αγαπημένος της σύζυγος. «Από τον Αύγουστο του 1951 μέχρι το 1953 δεν έχουμε κανένα στοιχείο για την τύχη του Καραγιώργη. Η τραγωδία παιζόταν στο σκοτάδι" Οσο για τον θάνατο του Καραγιώργη υπάρχουν πολλές και διαφορετικές μαρτυρίες... Και ύστερα τι απέγινε; Πώς χάθηκε από προσώπου γης και δεν ήξεραν καν πού βρίσκονταν τα οστά του;», σημειώνεται στο βιβλίο.

«Αυτούς δεν θα τους συγχωρήσω ποτέ», έλεγε μέχρι το τέλος της ζωής της το 2012 η Μαρία Καραγιώργη για όσους κόλλησαν τη ρετσινιά του προδότη στον άντρα της.

Από το 1956 στο 1961 : Η αποκατάσταση έγινε σε δύο... δόσεις

Το 1956, όταν η 6η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αποφάσισε την αποπομπή του Νίκου Ζαχαριάδη, μέσα στις εξαγγελίες του εκδημοκρατισμού, τέθηκε και το αίτημα αποκατάστασης του Καραγιώργη.

«Παρά την απροθυμία της νέας ηγεσίας του ΚΚΕ για την εξέταση ενός τόσο "καυτού" για ορισμένα μέλη της ζητήματος, αναγκάστηκε να συγκροτήσει μια ειδική επιτροπή από δύο μέλη της ΚΕ, με σκοπό τη μελέτη του φακέλου του Καραγιώργη και τη σύνταξη σχετικού πορίσματος. Η επιτροπή αποκάλυψε ότι όλη η "υπόθεση Καραγιώργη" ήταν μια σκευωρία της Ομάδας Ζαχαριάδη...

Το βιβλίο με τίτλο «Μαρία Καραγιώργη: το όνειρο δεν έσβησε...» κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Παρασκήνιο».

 

Το πόρισμα υποβλήθηκε στο Πολιτικό Γραφείο το 1958. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, στην 9η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής, ψηφίστηκε μια απόφαση δέκα μόλις γραμμών που κάλυπτε τρεις υποθέσεις: του Σιάντου, του Πλουμπίδη και του Καραγιώργη. "Η Ολομέλεια αποφασίζει την αποκατάσταση της μνήμης των συντρόφων Γιώργη Σιάντου, Νίκου Πλουμπίδη και Κώστα Γυφτοδήμου (Καραγιώργη)"».

«Εμβρόντητη»

Η επίσημη όμως αποκατάσταση δεν έγινε παρά το 1961. «Εμεινα εμβρόντητη, όταν ήρθε ο παλιός, τίμιος και πιστός αγωνιστής Τάσος Κουλαμπάς να μου το ανακοινώσει, πριν δοθεί στη δημοσιότητα από το Κόμμα. Του ανέθεσαν να με πληροφορήσει ότι έγινε το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ και μέσα στις αποφάσεις του ήταν και η αποκατάσταση του Κώστα Καραγιώργη!

Εμεινα σαν απολιθωμένη και τον κοίταζα μην πιστεύοντας στ' αυτιά μου. Τελείως ανορθόδοξα πράγματα, εντελώς έξω από κάθε σωστή, κομματική δεοντολογία και διαδικασία, το μόνο που κάποτε μπόρεσα να ψελλίσω ήταν: "με ποιο δικαίωμα". Τι εννοούσα ακριβώς, τότε δεν το στάθμισα, βγήκε μόνο του από τα έγκατα του είναι μου. Μάλλον σήμαινε: με ποιο δικαίωμα σφετερίζονται τους αγώνες όλων των εδώ κομμουνιστών, σαν να είναι δεύτερης διαλογής αγωνιστές, με ποιο δικαίωμα πρώτα, όλοι μαζί, θανατώνουν, προσβάλλουν, εξευτελίζουν, ταπεινώνουν αγωνιστές που ανάλωσαν μια ζωή σ' αυτόν τον αγώνα, με ποιο δικαίωμα, σαν να μη συνέβαινε τίποτε το σπουδαίο, με τρεις λέξεις λένε, ε, δεν έτρεξε και τίποτε, είπαμε μερικά πράγματα, τώρα τα ξελέμε, κι είμαστε εμείς καλά κι εκείνοι καλύτερα, μια και μας κάνανε τη χάρη και βγήκαν από τη μέση. Αυτό δε θα το συγχωρήσω ποτέ...», διηγήθηκε στην Κατερίνα Μαυροκεφαλίδου.

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

«Με μάγευαν η ζωντάνια και η ανθρωπιά της Μαριώς»

«Η Μαρία Καραγιώργη ήταν στενή φίλη των γονιών μου και πέρασε μαζί τους δύσκολες ώρες: με τη μάνα μου στην εξορία στη Χίο και αργότερα στα μαύρα μετεμφυλιακά χρόνια και με τον πατέρα μου κάποιες πικρές ώρες στην αυτοεξορία του στο Παρίσι», εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» η Κατερίνα Ζωιτοπούλου - Μαυροκεφαλίδου. «Είχα φύγει για σπουδές στο δυτικό Βερολίνο, όπου τελικά πέρασα 25 χρόνια. Οταν ερχόμουν στην Αθήνα, έβλεπα τη Μαριώ συχνά στο σπίτι της μητέρας μου. Μου έλεγε ιστορίες από το αντάρτικο, αναμνήσεις της, διάφορες σκέψεις της. Με μάγευαν οι συζητήσεις που κάναμε, το κριτικό της μυαλό, η ζωντάνια της, η ανθρωπιά της», διηγείται η συγγραφέας. Η Μαρία Καραγιώργη είχε γράψει ένα βιβλίο που περιέγραφε τη ζωή της μέχρι το 1941. Οταν η Κατερίνα Μαυροκεφαλίδου τη ρωτούσε για τη συνέχεια, εκείνη της έλεγε πως «η συνέχεια ήταν δύσκολη, βαριά και πικρή, αλλά υπέροχη».

«Αρχισα να την πιέζω να γράψει. Κατάλαβα ότι για τη Μαριώ, εκτός από όλες τις άλλες αναστολές της, ήταν πολύ δύσκολο να καταγράψει τις εμπειρίες της, τις χαρές και τις λύπες της, μια και είχε μέσα της πολύ έντονο το συναίσθημα του "παλαιοκομμουνιστή", που ήταν αδιανόητο να εκμυστηρεύεται τις προσωπικές του ιστορίες και εμπειρίες.

Ωσπου ένα καλοκαίρι πήγα στο χωριό της, στις Μηλιές, και προσπάθησα να την πείσω να αρχίσουμε με κάποιον τρόπο την καταγραφή μαγνητοφωνώντας τη διήγησή της», διηγείται η συγγραφέας. Από αυτήν τη συνεργασία προέκυψαν τρία βιβλία που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Προσκήνιο - Αγγελος Σιδεράτος, μέσα από τα οποία ο αναγνώστης μαθαίνει πολλά για την πορεία των ιστορικών στελεχών της Αριστεράς, αλλά και για την ιστορία της Ελλάδας.

«Στο καινούργιο βιβλίο έχω μαζέψει ό,τι μου έκανε εντύπωση, ό,τι με συγκίνησε από τη ζωή της, σκιαγραφώντας ένα σύντομο πορτρέτο αυτής της εξαιρετικής γυναίκας και του μεγάλου της έρωτα, του Καραγιώργη. Είναι το δικό μου μεγάλο ευχαριστώ για όσα μου έδωσε όλα αυτά τα χρόνια που με τίμησε με τη φιλία και την αγάπη της», καταλήγει η συγγραφέας.

ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ
mapsara@pegasus.gr

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22808&subid=2&pubid=63934288