ΥΦΑΡΠΑΓΗ;

Γράφει ο Γιάννης Μεταξάς*

Πριν από τρεις εβδομάδες ξεσηκώθηκαν στο Κίεβο κάποιες χιλιάδες διεκδικώντας τη συμμετοχή τους σε μια κοινή ευρωπαϊκή συμπολιτεία. Ετσι είπαν. Και χάθηκαν ζωές γι' αυτό.

Ομως, μέσα σ' αυτό το κίνημα, με τις πολλές πολυσημίες και αντιφάσεις, ξεμύτισαν από τη σκιά της Ιστορίας τα ναζιστικά κατάλοιπα. Και ήδη πυρπόλησαν, σε απόδειξη της γνησιότητάς τους, εβραϊκά καταστήματα (2 Μαρτίου).

Μες στην αναμπουμπούλα και στη σύγχυση, επιχειρούν να επανακάμψουν. Ενστολοι, αν χρειαστεί. Εκμεταλλευόμενοι μισοκοιμισμένα στερεότυπα σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, καταγγέλλουν την κοινωνική αναποτελεσματικότητα της δημοκρατίας. Το πολίτευμα που με ελπίδα και ανθρωπιά δεν υπόσχεται το παν.

Απέναντι σε αυτή τη σχετική αλήθεια οι ναζί αντιτάσσουν το απόλυτο. Τρόπος σκέψης δολοφονικός όχι μόνο για τη δημοκρατία αλλά και για την πολιτική γενικότερα. Και βλέπουμε, στο Κίεβο, ύφη κατακόρυφα να υμνούν την ταχύτητα ως χαρακτηρολογική αξία, και να αποστρέφονται, μέσω αυτής, την περίσκεψη. Γιατί η τελευταία θέλει χρόνο.

Η ΕΕ από τη μία πλευρά και η Ρωσία από την άλλη αντιμάχονται επί του πεδίου με διαφορετικά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα. Υπάρχει όμως ένα αίτημα στο οποίο πρέπει να συμφωνήσουν: ότι η εξουσία μόνο δημοκρατικά μπορεί να διεκδικείται. Διαφορετικά υφαρπάζεται.

*Ο κ. Γιάννης Μεταξάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=574895

Σε χέρια επικίνδυνων εθνικιστών η Ουκρανία

Όταν οι ηγέτες των διαδηλωτών στην Ουκρανία συνέβαλαν στην αποπομπή του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, που πολλοί θεωρούν διαφθαρμένο, ανακηρύχθηκαν σε ήρωες.
 

Όμως καθώς λαμβάνουν θέσεις στη νέα κυβέρνηση της χώρας, κάποιοι εξ αυτών έρχονται
αντιμέτωποι με δύσκολες ερωτήσεις για τις απόψεις τους και τις σχέσεις τους, περιλαμβανομένων των δεσμών τους με ακραίους νεοφασίστες.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ισχυρίζεται ότι η Ουκρανία έχει πέσει στα χέρια ακροδεξιών φασιστικών ομάδων, ενώ και κάποιοι δυτικοί αναλυτές έχουν επίσης εκφράσει ανησυχία για την επιρροή των εξτρεμιστών στη νέα κυβέρνηση. Παρόλα αυτά πολλοί Ουκρανοί θεωρούν τις ίδιες ομάδες ρωμαλέους εθνικιστές και υπερασπιστές της ανεξαρτησίας της χώρας.
Δύο από τις ομάδες που έχουν προκαλέσει τις μεγαλύτερες συζητήσεις είναι το κόμμα Σβόμποντα (Ελευθερία), τα μέλη του οποίου έχουν λάβει πέντε σημαντικές θέσεις στη νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας, περιλαμβανομένου του θώκου του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, και ο Πράβι Σέκτορ (Δεξιός Τομέας), ο ηγέτης του οποίου Ντμίτρο Γιάρος είναι ο αναπληρωτής Γραμματέας Εθνικής Ασφάλειας της χώρας.
Τα μέλη του Δεξιού Τομέα, φορώντας μαύρες μάσκες του σκι, αλεξίσφαιρα γιλέκα και στρατιωτικές στολές, εξακολουθούν να καταλαμβάνουν κάποια κτίρια κοντά στην πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο. Αρνήθηκαν να μιλήσουν στο Ρόιτερς για την οργάνωσή τους. Ένας εξ αυτών που δήλωσε ότι είναι «ο διοικητής» τους παρέπεμψε τον δημοσιογράφο του πρακτορείου σε δύο εκπροσώπους οι οποίοι επίσης αρνήθηκαν το αίτημά του να τους πάρει συνέντευξη.
Την Τρίτη η ομάδα ζήτησε από τους οπαδούς της να ελέγχουν την Wikipedia. Σε μια ανάρτηση στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Vkontakte, το ρωσικό αντίστοιχο του Facebook, ο Δεξιός Τομέας έγραψε: «Καλούμε τους ανθρώπους που μπορούν να κάνουν αλλαγές στη Wikipedia. Στην αγγλική έκδοσή της ο Δεξιός Τομέας εμφανίζεται ως μια οργάνωση που έχει φασιστικές και νεοναζιστικές απόψεις, με τις ανάλογες επιπτώσεις. Αν έχετε την ευκαιρία, διορθώστε αυτή την παρανόηση».
Σύμφωνα με το ιστορικό της Wikipedia, τη Δευτέρα στο λήμμα Δεξιός Τομέας ανέφερε ότι η οργάνωση έχει «οριακά φασιστικές, νεοναζιστικές απόψεις». Την Τρίτη η σελίδα είχε τροποποιηθεί 174 φορές, περιλαμβανομένων αλλαγών ώστε ο Δεξιός Τομέας να αναφέρεται ως «μια οργάνωση για την προστασία των διαδηλωτών» και μια «πατριωτική οργάνωση της νεολαίας».
Μετά την επέμβαση των διαχειριστών της Wikipedia, η σελίδα κλειδώθηκε και λέει ότι ο Δεξιός Τομέας «αναφέρεται από μεγάλες δυτικές εφημερίδες πως έχει ακροδεξιές και νεοφασιστικές απόψεις».
Οι απόψεις των ειδικών για το κόμμα Σβόμποντα διίστανται με κάποιους να το χαρακτηρίζουν «νεοφασιστικό κόμμα», όπως ο Άντερς Ρούντλινγκ καθηγητής στο πανεπιστήμιο Λουντ της Σουηδίας, ο οποίος εξέφρασε και την έκπληξή του που σε μέλος του κόμματος η θέση του αντιπροέδρου της ουκρανικής κυβέρνησης. Αντίθετα ο Ίβαν Κατσανόφσκι, πολιτικός επιστήμονας του πανεπιστημίου της Οτάβα πιστεύει ότι το Σβόμποντα δεν είναι τόσο ακραίο.
Ο Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ, αρχηγός του Σβόμποντα, χαρακτήρισε τη διαμάχη για το κόμμα του «πόλεμο πληροφοριών». Είπε στο Ρόιτερς: «Δυστυχώς, οι πληροφορίες για τις ακραίες θέσεις του Σβόμποντα δεν είναι αληθινές. Προέρχονται από τα μέσα ενημέρωσης της Ευρώπης και της Ρωσίας. Θέλουν απλώς να δημιουργήσουν μια εικόνα φρίκης, εξτρεμιστών, αντισημιτών, ξενόφοβων και άρχισαν να γράφουν για το κόμμα μας κάποια ανόητα πράγματα».
Το Σβόμποντα προήλθε από το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας (SNPU), που ιδρύθηκε το 1991 και ως σύμβολό του είχε Wolfsangel, ένα ρουνιτικό σύμβολο που χρησιμοποιούσαν οι Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με τον ιστότοπο του Σβόμποντα, η ιδεολογία του προέρχεται από τον Γιάροσλαβ Στέτσκο, πρώην ηγέτη της Οργάνωσης των Ουκρανών Εθνικιστών (OUΝ).
Με ρίζες από τους Ουκρανούς βετεράνους του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, η OUN πολέμησε για την ανεξαρτησία της περιοχής από την Πολωνία. Υπό την ηγεσία του Στέπαν Μπαντέρα η OUN χαιρέτισε την εισβολή των Ναζί στη Σοβιετική Ένωση ως έναν τρόπο για να κερδίσει την ανεξαρτησία της η χώρα.
Όμως αφού η OUN δημιούργησε μια κυβέρνηση το 1941 με πρωθυπουργό τον Στέτσκο, οι Ναζί στράφηκαν εναντίον του. Τόσο ο Μπαντέρα όσο και ο Στέτσκο φυλακίστηκαν, αφέθηκαν όμως ελεύθεροι το 1944 για να βοηθήσουν τους Ναζί να αντιμετωπίσουν την προέλαση του σοβιετικού στρατού.
Κάποιοι θεωρούν τους ηγέτες της OUN ήρωες που υπερασπίστηκαν την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Όμως ιστορικοί του Ολοκαυτώματος έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μέλη της OUN βοήθησαν τους Ναζί να δολοφονήσουν μαζικά Εβραίους καθώς και να πολεμήσουν κατά του σοβιετικού στρατού.
Το 2004, το SNPU μαζί με άλλα κόμμα δημιούργησαν το Σβόμποντα. Ο Τιαγκνιμπόκ, ηγέτης του εδώ και χρόνια, εκφώνησε τη χρονιά εκείνη στη δυτική Ουκρανία μια ομιλία στην οποία εξήρε την πολιτοφυλακή της εποχής του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου που πολέμησε κατά των Ρώσων, των Γερμανών, των Εβραίων και «άλλων αποβλήτων». Απαντώντας στις επικρίσεις που ακολούθησαν ο Τιαγκνιμπόκ δήλωσε ότι δεν είναι αντισημίτης, αλλά φιλο-ουκρανός.
Έκτοτε το κόμμα έχει αναζητήσει να κερδίσει μια θέση στην κεντρική πολιτική σκηνή, κάνοντας εκστρατείες για θέματα όπως η κοινωνική δικαιοσύνη και η οικονομική ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Στις εκλογές του 2012 το Σβόμποντα κέρδισε σχεδόν το 10,5% των ψήφων και 37 έδρες στο κοινοβούλιο.
Ο Τιαγκνιμπόκ ήταν ένας από τους ηγέτες της ουκρανικής αντιπολίτευσης που διαπραγματεύθηκε με τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς προτού ο τελευταίος φύγει από την Ουκρανία. Εξάλλου συναντήθηκε με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι την Τρίτη, ενώ στο παρελθόν έχει συνομιλήσει με την αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ και τον ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Τζον Μακέιν.
Αμερικανός αξιωματούχος επεσήμανε ότι ένας από τους κύριους λόγους που ο Μακέιν και άλλοι Αμερικανοί συναντήθηκαν με τον Τιαγκνιμπόκ, ο οποίος δεν έχει λάβει κάποια θέση στη νέα ουκρανική κυβέρνηση, είναι ότι πρόκειται για τον επικεφαλής ενός από τα τρία κόμματα που ηγούνταν των κινητοποιήσεων στο Κίεβο.
Η αμερικανική κυβέρνηση επισημαίνει επίσης ότι το Σβόμποντα απομακρύνεται από τον εξτρεμισμό και προσπαθεί να γίνει ένα πιο συμβατικό πολιτικό κόμμα.
«Από τότε που εισήλθε στο ουκρανικό κοινοβούλιο το 2012, η ηγεσία του Σβόμποντα εργάζεται για να φέρει το κόμμα σε μια πιο μετριοπαθή κατεύθυνση και να γίνει ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα», επεσήμανε ένας αμερικανός αξιωματούχος στο Ρόιτερς.
Πάντως το κόμμα εξακολουθεί να απαγορεύει σε άθεους, πρώην κομμουνιστές και αλλοδαπούς να γίνουν μέλη του, σύμφωνα με τον ιστότοπό του. Το Σβόμποντα έχει επίσης σχέσεις και με άλλες ακροδεξιές και εξτρεμιστικές ομάδες στην Ευρώπη.
Ο Τιαγκνιμπόκ έχει δηλώσει ότι το κόμμα του έχει «μια συμφωνία συνεργασίας» με το ακροδεξιό γαλλικό κόμμα Εθνικό Μέτωπο (FN) και «έχει επαφές με πολλές εθνικιστικές οργανώσεις», ενώ ενδιαφέρεται να συνεργαστεί μαζί τους στο θέμα της παράνομης μετανάστευσης.
Παρόλα αυτά έχει επισημάνει ότι υπάρχουν και διαφωνίες, σημειώνοντας για παράδειγμα ότι κάποια μέλη του FN έχουν πρόσφατα υποστηρίξει τη Ρωσία στο θέμα της Κριμαίας. Σύμφωνα με τον ιστότοπο του γαλλικού κόμματος, το Εθνικό Μέτωπο καταδικάζει «την απομάκρυνση με τη βία του εκλεγμένου προέδρου» στην Ουκρανία και υπερασπίστηκε την επέμβαση της Ρωσίας στην Κριμαία.

newsbomb