Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Πόντιση ναρκών στα εχθρικά νερά από πλοία

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Πόντιση ναρκών στα εχθρικά νερά από πλοία

Του Υποναυάρχου R. C. DICKSON

Η πόντιση ναρκών εξακολούθησε σ’ όλη την πολεμική περίοδο. Από την κήρυξη του πολέμου βυθίστηκαν η έπαθαν βλάβες από Βρετανικές νάρκες περισσότερα από χίλια εχθρικά πλοία. Χίλια πλοία! Ή πόντιση ναρκών είναι δουλειά του ναυτικού· γι’ αυτό και η όλη επιχείρηση καταστρώθηκε στη μεγαλύτερη της έκταση από το Ναυαρχείο. Ωστόσο απ’ αυτά τα χίλια πλοία είναι βέβαιο ότι περισσότερα από το 60 % καταστράφηκαν από νάρκες του ναυτικού πού πόντισε η R.A.F. και κυρίως τα αεροπλάνα της Διοίκησης Βομβαρδιστικών. Η πόντιση ναρκών είναι φοβερό καταστρεπτικό πολεμικό μέσο, πολύ περισσότερο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από κάθε προηγουμένη φορά, γιατί τα αεροπλάνα μπορούν να εργασθούν και σε μέρη πού δεν είναι δυνατό να πάνε πλοία, όπως π.χ. στη Βαλτική Θάλασσα.

Από την αρχή του πολέμου το Βρετανικό Ναυαρχείο κατασκεύασε μια κατηγορία πλοίων εντελώς νέα σε κάθε ναυτικό. Τα πλοία αυτά ονομάστηκαν ναρκοθέτιδες μεγάλης ταχύτητας, και αρχικά ήταν τέσσερα: Abdiel, L,atona, Welshman και Manxman. Τώρα υπάρχουν και άλλα. Αν εγώ θα μιλήσω μόνο για το Manxman και για πράγματα πού έγιναν στα 1943 είναι γιατί είχα την τιμή να είμαι κυβερνήτης του κατά τα μέσα του πολέμου. Και τα τέσσερα όμως εργάστηκαν το ίδιο. Τα τρία πρώτα βυθίστηκαν, το Manxman διασώθηκε μ’ όλο πού τορπιλίστηκε τις πρώτες μέρες της απόβασης στη Βόρειο "Αφρική.

Οι ναρκοθέτιδες έχουν το μέγεθος των ελαφρών καταδρομικών, και ξεχωριστό τους γνώρισμα είναι η ταχύτητα. Επειδή ήταν τα ταχύτερα πλοία του κόσμου, τα αποσπούσαν συχνά από το κύριο τους έργο για να τα χρησιμοποιήσουν για κάθε άλλο είδος υπηρεσίας, όπως για την επείγουσα μεταφορά ενισχύσεων η πολεμοφοδίων ή για την επικίνδυνη αποστολή τροφίμων στη Μάλτα. Ο αρχικός προορισμός τους όμως ήταν ένας: επιθετική πόντιση ναρκών στο κατώφλι του εχθρού, στους στενούς πορθμούς και στην είσοδο των λιμανιών του. Η δουλειά αυτή μπορούσε να γίνει και από την αεροπορία· ένα πλοίο όμως, αν επιτύχει στην αποστολή του,   μπορεί να   μεταφέρει σ’ ένα μόνο  ταξίδι πολύ, μεγαλύτερο φορτίο ναρκών από πολλά αεροπορικά σμήνη· γι' αυτό το λόγο έχει μεγάλη αξία η ταχύτητα των ναρκοθέτιδων, γιατί μπορούν να πάνε σε κάθε σημείο της εχθρικής ακτής και να γυρίσουν μέσα σε μια νύχτα.                                                                          

Για την επιτυχία αυτών των επιχειρήσεων δυο πράγματα είναι αναγκαία; Πρώτα έπρεπε το ναρκοπέδιο να ποντιστεί ακριβώς στο προκαθορισμένο μέρος, πράγμα πού απαιτούσε μεγάλες γνώσεις ναυσιπλοΐας· αν ό εχθρός διέκοπτε την εργασία μας δεν έπρεπε να περιπλεύσομε τις ακτές και να ρίξουμε κάπου το φορτίο μας γιατί, αν δεν μπορούσαμε να γυρίσομε πίσω, κανείς δεν θα γνώριζε που ποντίσαμε το ναρκοπέδιο και ό στόλος μας θα κινδύνευε για πολλούς μήνες. Γιατί πρέπει να έχετε υπ' όψη σας ότι οι νάρκες είναι το μόνο πολεμικό μέσο όπου ο στόχος ρίχνεται πάνω στο όπλο. Δεύτερο έπρεπε να τελειώσουμε τη δουλειά μας και να γυρίσουμε χωρίς να μας δουν και να μας ακούσουν.

Μέσα στο πλοίο παρακαλούσαμε μόνο για ένα πράγμα: μια σκοτεινή νύχτα —πραγματικά σκοτεινή. Το φεγγάρι ήταν ο διάβολος μας. Μερικές φορές όμως έπρεπε να δουλέψουμε και με πανσέληνο, αν ήταν επείγουσα ανάγκη, όπως όταν το Sharnhorst και το Gneisenatt στάθμευαν στη Βρέστη. Το φεγγάρι όμως το εχθρευόμασταν πάντα, γιατί μας άφηνε ακάλυπτους. Όταν το φεγγάρι ήταν στο τελευταίο του τέταρτο και είχε φθάσει η σκοτεινή περίοδος του μήνα, εγκαταλείπαμε τη βάση μας πού βρισκόταν στις βορειοδυτικές ακτές της Σκωτίας για να συναντήσαμε τη Διοίκηση μας σ' ένα από τα νότια λιμάνια. Εκεί φορτώναμε τις νάρκες· ή τεχνική δοκιμαστική εργασία και η τοποθέτηση γινόταν πάνω στο πλοίο. Ύστερα συναντούσαμε το τοπικό ναυτικό και αεροπορικό επιτελείο για να σχεδιάσουμε πώς έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε καλύτερα τις λίγες σκοτεινές νύχτες προτού γυρίσει το φεγγάρι.

Το απόγευμα της ημέρας πού καταστρωνόταν το σχέδιο αποπλέαμε το σούρουπο, και μόλις απομακρυνόμαστε αρκετά από το λιμάνι ρίχναμε στη θάλασσα τη «συσκευή εντάσεως καλωδίου». Αυτό είναι όργανο πού έχει σκοπό να βοηθήσει στην ορθή πορεία και λειτουργεί με το ξετύλιγμα από μια μπομπίνα πολλών μιλίων μετάλλινου σύρματος. Ρίχνεται στη θάλασσα από την πρύμη για να μετράει την απόσταση πού διανύσαμε. Όταν δούλευε άξιζε μια λίρα για κάθε λεπτό, μα όταν δε δούλευε ήταν κατάρα και καταστροφή. Μερικές φορές το σύρμα έσπαζε στα μισά της Μάγχης· τότε πια έπρεπε να βασιστούμε μόνο στην τύχη και στους υπολογισμούς μας, γιατί οι παλίρροιες της Μάγχης είναι πολύ ισχυρές και ο εχθρός δεν μας έκανε τη χάρη να έχει φάρους. Χρειαζόταν τύχη, γιατί πολύ πιθανό να έπρεπε να κατευθυνθούμε σε σημείο πού απείχε μόνο  ένα-δυο μίλια από τις ακτές της Βρετάνης και οτιδήποτε κι’ αν μας περίμενε εκεί, τίποτα δεν ήταν τόσο δυσάρεστο όσο η αβεβαιότητα για το πού βρισκόμασταν μέσα στο σκοτάδι της νύχτας κοντά σέ μια ακτή ρηχή, γεμάτη βράχια.

Συνήθως ξεκινούσαμε με μέτρια ταχύτητα — κοντά 28 κόμβους— και πρώτη μας δουλειά ήταν να κανονίσουμε σταθερά αύτη την ταχύτητα και να περάσουμε κοντά από ένα ορισμένο σημείο όπως π. χ. το Wolf Rock η το Eddystone, προσέχοντας να λειτουργεί καλά το δρομόμετρο. Έτσι θα είχαμε ένα κάλο ξεκίνημα. Ύστερα πια σκοτείνιαζε και δεν είχαμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στη πορεία μας και να κάνουμε υποθέσεις για τον καιρό πού θα είχαμε στην επιστροφή. Εκτελέσαμε πολλές τέτοιες επιχειρήσεις πάντα όμως είχαμε το χτυποκάρδι κάνοντας επίθεση στις συσκοτισμένες ακτές του εχθρού με ένα πλοίο γεμάτο από ισχυρές εκρηκτικές ύλες. Όταν βρισκόμαστε στη μίση απόσταση κατεβαίναμε να ετοιμάσουμε τις νάρκες. Το μέρος φωτιζόταν από αμυδρά μπλε φώτα, οι τορπιλιστές στέκονταν κοντά στις νάρκες πού ήταν τοποθετημένες κατά σειρά και κάθε μια ήταν ψηλότερη από ένα άνδρα και είχε βάρος ενός τόνου. Οι μηχανικοί επιθεωρούσαν τα μηχανήματα πού όταν άρχιζε η πόντιση περνούσαν τις νάρκες έξω από τις πόρτες της πρύμνης.

Στο κατάστρωμα το υπόλοιπο πλήρωμα γέμιζε τα πυροβόλα. Πίσω στο κατάστρωμα ο βοηθός του ναύκληρου, στεκόταν κοντά στο δρομόμετρο με ένα συσκοτισμένο φανάρι στο ένα χέρι και στο άλλο το τηλέφωνο της γέφυρας. Παρακολουθούσε το δυναμόμετρο πού έκανε τον έλεγχο στην πίεση του σύρματος και μετρούσε την απόσταση πού είχαμε διανύσει. Το δυναμόμετρο έχει πάνω στη γέφυρα ένα ηλεκτρικό επαναλήπτη. Εκεί βρισκόμαστε εμείς χωρίς να βγάζουμε μιλιά. Θυμάμαι πώς τούτο το όργανο έκανε ένα ανατριχιαστικό θόρυβο με το χτύπημα του. Όταν πια φθάναμε στο προσδιορισμένο μέρος, ελαττώναμε την ταχύτητα και ανοίγαμε τις πόρτες της πρύμης. Τότε ό αξιωματικός της πορείας έλεγε: «Φθάσαμε, σερ» και ακουγότανε ή διαταγή «Ποντίστε τις νάρκες». Ή επόμενη ώρα ήταν όλο δράση γιατί τη στιγμή πού η πρώτη νάρκη άγγιζε το νερό ξέραμε ότι άρχιζε η εκτέλεση της δουλειάς μας. Οτιδήποτε απρόοπτο κι' αν συνέβαινε μέσα σ’ αυτή τη μισή ώρα και πολύ συχνά είχαμε απρόοπτα — δυο πράγματα μπορούσαν να συμβούν: είτε να τελειώσει η πόντιση σύμφωνα με το σχέδιο, είτε να διακοπεί και να φύγουμε. Αν όμως τύχαινε να πάθουμε καμιά βλάβη —μια άτυχη έκρηξη στο μηχανοστάσιο η πρόσκρουση σε βυθισμένα ναυάγια —τότε δε μπορούσαμε να αναπτύξουμε ταχύτητα για να διαφύγουμε.

Πάνω στη γέφυρα υπήρχε μια αμυδρά φωτισμένη πλάκα, σαν το  ταχύμετρο του αυτοκινήτου, πού έδειχνε πόσες νάρκες έχουν ποντισθεί σε κάθε στιγμή Θυμάμαι πώς κρατούσαμε την αναπνοή μας την ώρα πού ο δείχτης έφτανε στον τελευταίο αριθμό. Τότε δινόταν η αναφορά «όλες οι νάρκες τελείωσαν, σερ»· και αμέσως κατόπι ακουγόταν ή διαταγή «Επιστροφή, Τζων». Οι μεγάλες πόρτες των ναρκών στη πρύμη έκλειναν και οι μηχανές μπαίνανε σε ενέργεια για να αναπτύξουμε το ανώτατο όριο ταχύτητας· έπειτα από λίγο μπορούσες να νοιώσεις τη βαθμιαία της ανάπτυξη.

Ύστερα μόνη μας φροντίδα ήταν η κατάλληλη τοποθέτηση του πλοίου σύμφωνα με τον αέρα και τη θάλασσα για να μπορέσει να αναπτύξει τη μεγαλύτερη ταχύτητα όλη τη νύχτα, ελπίζοντας πώς το πρωί θά είμαστε πάνω κάτω στο σημείο πού περίμεναν να μας βρουν τα μαχητικά μας. Όταν πια φώτιζε, αν ήμασταν τυχεροί, έπρεπε δεξιά μας, στη σωστή απόσταση, να είναι το Land's End (το τελευταίο ΝΔ. ακρωτήριο της Αγγλίας) και από επάνω να πετούν τα μαχητικά μας. Σ' όλη μου τη ζωή έβλεπα το L,and's End από τη θάλασσα, μα τον καιρό της ειρήνης το θεωρούσα μιαν ασήμαντη σταχτερή γωνιά. Τώρα, έχω γι 'αυτό πολύ πιο φιλικά αισθήματα.

Από το The Listener