Η «νονά» του Μαρξ

Γράφει ο Γεώργιος Π. Μαλούχος

 

Αύριο ο Μαρξ έχει «γενέθλια»: γεννήθηκε μια τέτοια ημέρα, στις 5 Μαΐου 1818, σχεδόν δύο αιώνες πίσω. Τώρα πώς τα έχει φέρει η ζωή και μέσα από παγκόσμιες μείζονες ανατροπές αυτών των δύο αιώνων που συνδέθηκαν ευθέως με το όνομά του γίνεται ξαφνικά με τον τρόπο του και πάλι σταδιακά επίκαιρος, αυτό δεν είναι απλώς μέγα επίτευγμα αλλά είναι και ένα μεγάλο και πολύ ενδιαφέρον ζήτημα.

Ο μέγας γερμανός εγελιανός την πνευματική καταγωγή φιλόσοφος που θέλησε (και πιθανότατα μπόρεσε) να αλλάξει τη μορφή του κόσμου περισσότερο από κάθε άλλον ομότεχνό του ανά τους αιώνες δεν αφορά μόνο τους οπαδούς του. Ακριβώς λόγω της τεράστιας επίδρασής του στην εξέλιξη των κοινωνιών αφορά τους πάντες. Η πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» πριν από ένα τέταρτο του αιώνα τον έβαλε στην άκρη. Η πορεία όμως των ευρωπαϊκών ιδίως κοινωνιών σήμερα τον επαναφέρει σταδιακά, θέλοντας και μη, δυναμικά στο προσκήνιο.

Στην πραγματικότητα, η «νονά» της αναβάπτισης του Πρώσου Μαρξ στον σημερινό ευρωπαϊκό κόσμο δεν είναι άλλη από την ομοεθνή του καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ: οι πολιτικές της με επίκεντρο ένα νόμισμα που λειτουργεί με καθαρά εθνική λογική αλλά ονομάζεται ψευδεπίγραφα κοινό, ευρωπαϊκό, έχουν πολλαπλή διάδραση με τη μαρξική σκέψη.

Πρώτον, οδηγεί τον μη μαρξικό «διεθνισμό» μιας  υπερεθνικής «ενωμένης» Ευρώπης να υποχωρεί αποφασιστικά στις συνειδήσεις των λαών, που τώρα στρέφονται και πάλι όσο ποτέ στους εαυτούς τους. Δεύτερον, η φτώχεια που έχει φέρει αυτό το νόμισμα, ο διχασμός ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο και η απελπισία πολλών ευρωπαϊκών κοινωνιών καθιστούν ορισμένες μαρξικές ιδέες εκ νέου θελκτικές για όλο και μεγαλύτερα τμήματα πληθυσμών, ιδίως στον χειμαζόμενο ευρωπαϊκό Νότο. Τρίτον, η φθορά των μαρξιστογενών «σοσιαλιστικών» κομμάτων από την εφαρμογή ακραία σκληρών πολιτικών τις οποίες επιβάλλει το Βερολίνο ανοίγει και έναν νέο πολιτικό χώρο που ως τώρα τα εν λόγω κόμματα είχαν καρπωθεί, αλλά τώρα μένει και πάλι ορφανός. Τέταρτον, με τόσες κατασχέσεις και κλεισίματα επιχειρήσεων, ήδη μοιάζει να ζούμε κάτι αναπάντεχα μαρξικό...

Ολα αυτά δεν σημαίνουν ότι η Ευρώπη θα γίνει κομμουνιστική ούτε ότι θα στηθούν στη Λισαβόνα ή στην Αθήνα τα μπρούντζινα αγάλματα που ξεστήθηκαν από το 1990 και μετά από τις χώρες του πάλαι ποτέ «υπαρκτού». Σημαίνουν όμως ότι το μοντέλο που ξέραμε όλα αυτά τα χρόνια ως μοναδικό θα αρχίσει πλέον να αμφισβητείται, κάτι μάλιστα που δεν θα γίνει μόνο από τα αριστερά αλλά και από τα δεξιά.

Γιατί όλες αυτές οι πολιτικές, που μοναδικό σκοπό και αποτέλεσμα έχουν την επικράτηση της γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη, ήδη γεννούν πρωτοφανείς για τον μεταπολεμικό κόσμο φυγόκεντρες τάσεις πολλών κατευθύνσεων και επιπέδων. Και ίσως εκείνη που έδειξε ο Μαρξ πριν από τόσα χρόνια να είναι τελικά η πιο τίμια και ανώδυνη σε σχέση με ό,τι άλλο φαίνεται πια να μας περιμένει... 

 

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=592103