Ειρήνη Σκοπελίτου : Κυνηγώντας θησαυρούς

Κυνηγώντας θησαυρούς

Της Ειρήνης Σκοπελίτου

Η ιδέα ενός θησαυρού κάνει τη φαντασία μας να ταξιδεύει σε βυθισμένα πλοία, σε κρυμμένους κάτω από τη γη τάφους, σε σπηλιές κι άλλα απίθανα μέρη- Τι είναι όμως ένας θησαυρός; Σίγουρα υπάρχουν πολλά είδη: πολύτιμα μέταλλα, κοσμήματα, χρήματα, χειροτεχνήματα, αρχαία χειρόγραφα, αλλά και αρχαιολογικά ευρήματα. Υπάρχουν θησαυροί βυθισμένοι μαζί με τα πλοία που τους μετέφεραν κι άλλοι που συντρόφευαν για εκατοντάδες (ή και χιλιάδες) χρόνια κάποιους νεκρούς. Υπάρχουν βέβαια και θησαυροί που δεν έχουν ανακαλυφθεί.. Εμείς διαλέξαμε να σας παρουσιάσουμε ένα βυθισμένο κι ένα θαμμένο θησαυρό που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και αφήνουμε σε σας, που είστε (εξερευνητές σωστοί, την πρωτοβουλία να ψάξετε και για άλλους).

Το φορτίο της Νανκίνγκ

Η ατμόσφαιρα στις αίθουσες δημοπρασιών του οίκου «Κρίστις», στο Άμστερνταμ, ήταν γεμάτη ένταση και αναμονή. Ήταν 28 Απριλίου 1986 και το συγκεντρωμένο πλήθος θα γινόταν μάρτυρας μιας από τις πιο ασυνήθιστες δημοπρασίες όλων των εποχών. Δεν επρόκειτο μόνο για τη μεγαλύτερη πώληση κινέζικης πορσελάνης που είχε γίνει ποτέ: καθένα από τα 160.000 κομμάτια είχε περάσει πάνω από 200 χρόνια παρέα με τα ψάρια στο βυθό της θάλασσας...

Όλα τα είδη στη δημοπρασία προέρχονταν από το «Γκέλντερμαλσεν» το ολλανδικό εμπορικό ιστιοφόρο που είχε βυθιστεί σ' έναν ύφαλο κοντά στην Ινδονησία, το 1752. Οι περισσότεροι από το πλήρωμα  του πλοίου είχαν διασωθεί και οι επιζώντες έλεγαν ότι το πλοίο βυθίστηκε αργά όταν άνοιξε μια τρύπα, και ότι δεν ήταν σημαντικές οι αναταράξεις κατά την κάθοδο του στο Βυθό. Το πλοίο μετέφερε επίσης μεγάλη ποσότητα τσαγιού, που λειτούργησε ως φυσικό μαξιλάρι για τα καφάσια με τις πορσελάνες. Η ειρωνεία είναι ότι το τσάι θεωρούνταν πιο πολύτιμο φορτίο το 18ο αιώνα, καθώς η τεϊοποσία γινόταν ολοένα και πιο δημοφιλής στην Ευρώπη! Αποδείχθηκε όμως μεγάλος μπελάς για τους δύτες που συνέλεξαν τα κομμάτια της πορσελάνης: κάθε φορά που επιχειρούσαν να τα μετακινήσουν, μεγάλα μαύρα σύννεφα στροβιλίζονταν μπροστά στα μάτια τους, με αποτέλεσμα να μη  βλέπουν τίποτα!

Στο ναυάγιο βρέθηκαν και κινέζικες ράβδοι χρυσού. Ορισμένες απ' αυτές είχαν τη μορφή παπουτσιού, που, για τους κινέζους, είναι σύμβολο καλοτυχίας. Τέτοιες ράβδοι δεν είχαν δει ποτέ μέχρι τότε το φως στο σύγχρονο κόσμο. Η υψηλότερη τιμή που δόθηκε στη δημοπρασία για καθεμία απ' αυτές ήταν 27 εκ. δραχμές, δηλαδή τιμή 25 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του χρυσού στο εμπόριο το 1986! Και μια και μιλάμε για «τιμές», το μεγαλύτερο ποσό στη δημοπρασία (περίπου 323.000 ευρώ) δόθηκε για ένα σερβίτσιο φαγητού που αποτελούσαν 144 διαφορετικά πιάτα, 12 αλατιέρες, 4 σουπιέρες και μια ποικιλία άλλων πιατικών. 

     

Ποιος ανακάλυψε το θησαυρό;

Ο Μάικ Χάτσερ ανακάλυψε αυτόν τον ασυνήθιστο θησαυρό. Είχε μεγαλώσει σ' ένα ορφανοτροφείο και στη συνέχεια δούλεψε σ' ένα αγρόκτημα στην Αυστραλία, πριν αρχίσει να βγάζει το ψωμί του πουλώντας λαμαρίνες κι άλλα υλικά από ναυάγια που είχαν γίνει στα νερά της Ινδονησίας. Το 1983 είχε βρει ένα ναυάγιο κινέζικου ιστιοφόρου του 17ου αιώνα, το οποίο είχε επίσης φορτίο από πορσελάνη, αλλά πολύ μικρότερο απ' αυτό του «Γκέλντερμαλσεν».

(*Η Νανκίνγκ ήταν πρωτεύουσα της Κίνας πριν από το Πεκίνο)

Ο πρίγκιπας και η πριγκίπισσα του νεφρίτη

Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς θησαυρούς που βρέθηκαν ποτέ ανακαλύφθηκε στην Κίνα από ομάδα στρατιωτών που έκαναν περιπολία σε κάποιο λόφο, 220 χλμ. περίπου νότια του Πεκίνου.

Τον Ιούνιο του 1968, μέλη του Κινεζικού Απελευθερωτικού Στρατού έκαναν νυχτερινές ασκήσεις, όταν κάποιο απ' αυτά πρόσεξε ένα μικρό χάσμα στο λόφο. Οδηγήθηκαν έτσι σε μια σχισμή ανάμεσα στους βράχους και, όταν μερικοί στρατιώτες προσπάθησαν να πάνε παραπέρα, βρέθηκαν σε μια τεράστια σκοτεινή σπηλιά. Άναψαν τις δάδες τους για να βλέπουν καλύτερα και... τι να δουν; Γύρω τους έλαμπε χρυσάφι και ασήμι...

Όταν έφτασε και ο διοικητής τους, και εξέτασαν καλύτερα τη σπηλιά, είδαν ότι ήταν γεμάτη από σπάνια και πολύτιμα αντικείμενα, από τα οποία μερικά είχαν την επιγραφή «Θησαυροί του παλατιού του Τσουνγκ-Σουν».

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι στρατιώτες είχαν βρει τον τάφο κάποιου παλιού κινέζου βασιλιά...

Στο μεταξύ, σ' ένα γειτονικό λόφο, κάποια άλλη ομάδα βρήκε ένα μεγάλο σωρό πέτρες πάνω από πέτρινες πλάκες σφραγισμένες με σίδερο.

Γνωρίζοντας την προηγούμενη ανακάλυψη, προκάλεσαν ελεγχόμενη έκρηξη και ανακάλυψαν άλλη μία σπηλιά γεμάτη θησαυρούς...

Οι αρχαιολόγοι επιβεβαίωσαν ότι επρόκειτο για τάφους που ανήκαν σε δύο μέλη της δυναστείας των Χαν, που βασίλευαν στην Κίνα περισσότερο από 2.000 χρόνια πιο πριν. Ο πρώτος τάφος φαίνεται να ήταν του πρίγκιπα Λιου Σενγκ που κυβέρνησε για περίπου 40 χρόνια, μέχρι το 113 π.Χ. Ο δεύτερος ήταν της γυναίκας του, Ντου Γουάν, που πέθανε 10 χρόνια αργότερα. Και οι δύο πίστευαν στη ζωή μετά το θάνατο- είχαν, λοιπόν, γύρω τους οτιδήποτε μπορεί να χρειάζονταν, ακόμη και... «μπάνιο»! Ανάμεσα στα 2.800 κομμάτια που βρέθηκαν θαμμένα μαζί τους, ήταν μερικά βερνικωμένα βάζα, χρυσά, αργυρά χάλκινα πιάτα και φλιτζάνια, άλλα διακοσμητικά αντικείμενα από νεφρίτη και ευαίσθητα μετάξια. Μια επιχρυσωμένη χάλκινη λάμπα στο σχήμα μιας γονατιστής κοπέλα βρέθηκε δίπλα στο σώμα της Ντου Γουάν. Έφερε τις λέξεις: «Φως του Παλατιού της Αιώνιας Πίστης» και ίσως ήταν δώρο της γιαγιάς της, που ζούσε σ' ένα παλάτι μ' αυτό το όνομα.

Μέσα στους τάφους οι Κινέζοι βρήκαν και δύο ενδυμασίες από νεφρίτη. Αυτές σίγουρα ήταν οι πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις. Κάθε ενδυμασία ήταν φτιαγμένη από περισσότερα από 2000 κομμάτια νεφρίτη ενωμένα μεταξύ τους με σχεδόν 40.000 κρίκους χρυσής κλωστής. Τόσο ο Λιου Σενγκ όσο και η Ντου Γουάν ήταν τυλιγμένοι με τις ειδικά φτιαγμένες ενδυμασίες τους που τους κάλυπταν από την κορυφή ως τα νύχια. Οι ενδυμασίες αυτές θεωρούνται δείγματα εξαιρετικής τέχνης και καθεμιά, για να φτιαχτεί, πρέπει να πήρε γύρω στα 10 χρόνια!

Οι αρχαίοι Κινέζοι πίστευαν ότι ο νεφρίτης θα προστάτευε το σώμα τους μετά το θάνατο.2.000 χρόνια πριν από τον Λιου Σενγκ και την Ντου Γουάν, οι χωρικοί έθαβαν τους νεκρούς τους μ' ένα δαχτυλίδι από νεφρίτη σε κάποιο δάχτυλο. Την εποχή των Χαν, ήταν συνηθισμένη πρακτική να βάζουν ένα κομμάτι νεφρίτη σε κάποιο από τα 9 ανοίγματα του σώματος, σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν τη σήψη. Θεωρούνταν φυσικά τιμή βασιλική για τον νεκρό να θαφτεί μέσα σ' ένα κοστούμι από νεφρίτη, «ραμμένο ειδικά γι' αυτόν», με χρυσή κλωστή που θα ένωνε τα κομματάκια. Δυστυχώς για τους αρχαίους, ο νεφρίτης αποδείχτηκε «ακατάλληλος», και τα σώματα του βασιλιά και της βασίλισσας διαλύθηκαν. Το ίδιο και οι ενδυμασίες και οι χρυσές κλωστές. Τα κομματάκια νεφρίτη σκόρπισαν στο έδαφος. Ύστερα από πολύ πολύ καιρό, με υπομονή και επίπονη έρευνα, οι ενδυμασίες «ξαναράφτηκαν» και τώρα είναι δυνατόν να δούμε τον πρίγκιπα και την πριγκίπισσα όπως ήταν όταν μπήκαν στους τάφους τους.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ