Κυβερνήσεις εκτάκτου ανάγκης 

 

Αν και το νεοελληνικό κρατίδιο από τις απαρχές του εδραίωσε τον κοµµατι­σµό, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που εκλήθησαν άτοµα να σχηµατίσουν κυ­βερνήσεις «κοινής αποδοχής» προκειµένου να φέρουν σε πέρας ένα έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός. Έτσι υπό το καθεστώς ασυνήθιστων κατα­στάσεων σχηµατίστηκαν κυβερνήσεις «ευρείας αποδοχής», των οποίων βασικό χαρακτηριστικό ήταν η συγκεκριµένη και βραχεία διάρκεια και η διεκπεραίωση ενός προδιαγεγραµµένου έργου. Οι κυβερνήσεις αυτές επίσης βρίσκονταν υπό την ασφυκτική παρακολούθηση του κατεστηµέ­νου πολιτικού συστήµατος, το οποίο επαγρυπνού­σε αόκνως προκειµένου να µην θιγούν τα στενά κοµµατικά συµφέροντά του, τα οποία κατά δόλια παράδοση ταύτιζε µε τα εθνικά. Αυτή η κοµµατοκρατική αθλιότητα άντεξε και διαρκεί έως τις µέ­ρες µας, εν έτει 2011, συνεχώς, αδιαλείπτως και ανερυθρίαστα.

1843 / Επαναστατική κυβέρνηση

Η πρώτη κυβέρνηση µε προσωρινό χαρακτήρα υπήρξε µάλλον στη νεότερη ιστορία µας αυτή που προέκυψε υπό το βάρος της Επανάστασης της 3ης Σεπτεµβρίου 1843. Εποµένως, πέρα από προσω­ρινή, η κυβέρνηση που κλήθηκε να σχηµατίσει ο Ανδρέας Μεταξάς είχε και επαναστατικό χα­ρακτήρα. Βασικό µέληµα της κυβέρνησης αυτής ήταν η διενέργεια εκλογών ώστε να συγκληθεί εθνοσυνέλευση και να ψηφιστεί σύνταγµα που να περιορίζει τις εξουσίες του βασιλέα Όθωνα. Έτσι η κυβέρνηση Μεταξά αντικατέστησε αυτή του βα­σιλιά Όθωνα.

1862 / Προσωρινή κυβέρνηση

 Η προσωρινή κυβέρνηση της Ελλάδας ανέλαβε την εξουσία από τις 11 Οκτωβρίου 1862 µέχρι τις 8 Φεβρουαρίου 1863. Πρόκειται για επαναστατι­κή κυβέρνηση που ανέλαβε την εξουσία µετά την έξωση του Όθωνα. Την αποτελούσαν ο Δηµήτριος Βούλγαρης, ο Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Βενι­ζέλος Ρούφος.

1863 / Κυβέρνηση Μωραϊτίνη

Ο Αριστείδης Μωραϊτίνης ως αντιπρόεδρος της Β’ Εθνικής Συνέλευσης σχηµάτισε την «κυβέρνηση Μωραϊτίνη» για 5 µόλις ηµέρες, από τις 9 µέχρι τις 13 Φεβρουαρίου του 1863, προκειµένου να καλύψει το διάστηµα µεταξύ της αποποµπής του βασιλιά Όθωνα και του Γεωργίου Α’. Επίσης δια­τέλεσε πρωθυπουργός και δεύτερη φορά για διά­στηµα πάνω από έναν µήνα, στην υπηρεσιακή κυ­βέρνησή του από τις 20 Δεκεµβρίου 1867 µέχρι τις 25 Ιανουαρίου 1868.

1865 / Η 12ήμερη κυβέρνηση Επ. Δεληγιώργη

Ο Επ. Δεληγιώργης έλαβε εντολή να σχηµατί­σει κυβέρνηση από τον βασιλιά Γεώργιο στις 29 Οκτωβρίου 1865. Τότε δεν προβλεπόταν η απαι­τούµενη στις µέρες µας από το σύνταγµα ψήφος εµπιστοσύνης. Ο Δεληγιώργης έγινε πρωθυπουρ­γός σε ηλικία 36 ετών και ώς σήµερα παραµένει ο νεότερος πρωθυπουργός της χώρας. Μετά την ψήφιση του προϋπολογισµού κατέθεσε την πα­ραίτησή του. Η θητεία του διήρκεσε µόλις 12 µέ­ρες, έως και τις 3 Νοεµβρίου του 1865.

1877 / Η πρώτη οικουμενική

Η πρώτη φορά που χρησιµοποιήθηκε στην πολιτι­κή ιστορία της χώρας ο όρος «οικουµενική κυβέρ­νηση» χρονολογείται τον Μάιο του 1877, όταν o Κωνσταντίνος Κανάρης σχηµάτισε κυβέρνηση µε τη «συναίνεση» των πολιτικών αρχηγών της εποχής, Τρικούπη, Δηλιγιάννη, Ζαΐµη και Κουµουν­δούρο. Η οικουµενικού χαρακτήρα κυβέρνηση σχηµατίστηκε προκειµένου να προετοιµάσει την Ελλάδα εν όψει του ρωσοτουρκικού πολέµου.

1909 / Κυβέρνηση Στέφανου Δραγούμη

Μετά το κίνηµα του Στρατιωτικού Συνδέσµου στου Γουδή το 1909, ο Σ. Δραγούµης σχηµάτισε κυβέρ­νηση από τον Ιανουάριο µέχρι τον Οκτώβριο του 1910, οπότε και διεξήγαγε εκλογές για τον σχη­µατισµό Εθνοσυνέλευσης.

1915 / Κυβέρνηση συνασπισμού

Μετά τη διαφωνία Κωνσταντίνου - Βενιζέλου για τις συµµαχίες του Α’ Παγκοσµίου Πολέµου, ο δεύ­τερος παραιτήθηκε το 1915. Λίγες µόλις ώρες πριν από την παραίτησή του άρχισε η αποβίβαση των πρώτων αγγλογαλλικών στρατευµάτων. Στην Αθήνα σχηµατίστηκε κυβέρνηση συνασπισµού µε πρωθυπουργό τον Ζαΐµη, τον πλέον µετριοπα­θή αντίπαλο του Βενιζέλου. Στην κυβέρνησή του συµµετείχαν και οι πρώην πρωθυπουργοί Δρα­γούµης, Ράλλης, Θεοτόκης και Γούναρης.

1926 / Κυβέρνηση δυσχερών και μεταβατικών καταστάσεων

Από τις εκλογές της 7ης Νοεµβρίου 1926, οι οποίες διεξήχθησαν από την κυβέρνηση Κονδύλη µε τρό­πο υποδειγµατικό, δεν προέκυψε απόλυτη κοινο­βουλευτική πλειοψηφία και έτσι µε πρωτοβουλία του Καφαντάρη άρχισαν διαπραγµατεύσεις µετα­ξύ των κυριοτέρων κοµµάτων για να καταλήξουµε στις 4 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους να σχηματιστεί κυβέρνηση υπό την προεδρία του εξωκοινοβου­λευτικού «πρωθυπουργού των δυσχερών και με­ταβατικών καταστάσεων» Αλέξανδρου Ζαΐμη.

1932 / Κυβέρνηση Παπαναστασίου

Υπό την ασφυκτική πίεση των οικονομικών προ­βλημάτων ο Βενιζέλος υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησής του στις 21 Μαΐου 1932. Η νέα κυβέρνηση που ορίστηκε έπειτα από διαπραγ­ματεύσεις πέντε ημερών ήταν του Αγροτοεργατικού Κόμματος του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, η οποία ορκίστηκε στις 26 Μαΐου 1932 για να παραι­τηθεί σχεδόν αμέσως, στις 3 Ιουνίου 1932, γιατί ο Παπαναστασίου δεν θεώρησε επαρκή την εμπι­στοσύνη με επιφυλάξεις που του παρείχε το Κόμ­μα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου.

1944 / Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας

Σε μια από τις πλέον δύσκολες εποχές για τη χώ­ρα ο Γεώργιος Παπανδρέου περίπου έναν μή­να μετά τη δημιουργία της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, στις 14 Απριλίου 1944, προσγειώνεται στο Κάιρο με αγγλικό αεροπλάνο προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Εκεί αντικαθιστά στην πρωθυπουργία τον Σοφοκλή Βενιζέλο που είχε διαδεχθεί τον Εμμανουήλ Τσουδερό, κατά τη μετάβαση του τε­λευταίου στο Λονδίνο. Λίγο αργότερα, τον Μάιο του 1944, οργανώνει το συνέδριο του Λιβάνου, στο οποίο και αποφασίστηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας με συμμετοχή όλων των πολιτικών παρατάξεων υπό την πρωθυπουρ­γία του. Ακολούθως τον Οκτώβριο του 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση και τη συμφω­νία της Καζέρτας, επέστρεψε στην Ελλάδα από το Σαλέρνο της Ιταλίας με το αγγλικό πολεμικό πλοίο «Prince David», αλλά μετά τα Δεκεμβρια­νά παραιτήθηκε από πρωθυπουργός.

1947 / Δημήτριος Μάξιμος, εξω­κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός

Η θητεία του κράτησε από τις 24 Ιανουαρίου 1947 έως τις 29 Αυγούστου 1947. Ο Δημήτριος Μάξιμος, ο οποίος στο παρελθόν είχε διατελέσει και διοικητής της Εθνικής Τράπεζας, ορίστηκε εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός κυβέρνη­σης συνασπισμού, που συγκροτήθηκε απ’ όλα τα κόμματα της Βουλής με σκοπό την αντιμετώπιση της «κομμουνιστικής απειλής». Στη διάρκεια της επτάμηνης θητείας της, η Βρετανία ανακοίνωσε την αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Ελλάδα και ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν το περίφημο δόγμα του, με το οποίο εγκαινι­άστηκε η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου. Τέλος, για την ιστορία υπήρξε ο ιδιοκτήτης του περίφη­μου σήμερα κυβερνητικού Μεγάρου Μαξίμου.

1966 / Η μεταβατική κυβέρνηση του Ιωάννη Παρασκευόπουλου

 Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ο Β’ ανέθεσε στις 22 Δεκεμβρίου 1966 τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης στον Ιωάννη Παρασκευόπουλο. Η νέα κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης, αφού προηγουμένως είχε υπάρξει συμφωνία μεταξύ των ηγετών των δύο μεγάλων παρα­τάξεων της Ενώσεως Κέντρου Γ. Παπανδρέου και της ΕΡΕ Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Ωστό­σο, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να ολοκληρώ­σει το χρονοδιάγραμμα που είχε στη διάθεσή της, καθώς στις 3 Απριλίου του 1967 η ΕΡΕ απέσυρε την εμπιστοσύνη της και ο βασιλιάς ανέθεσε εκ νέου τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η νέα κυβέρ­νηση ευτύχησε μόλις 18 μέρες στην εξουσία πριν ανατραπεί από τους πραξικοπηματίες της 21ης Απριλίου.

1974 / Η μεταπολιτευτική κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας

Μετά την πτώση της εφτάχρονης δικτατορίας εκλήθη ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να σχημα­τίσει κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με στελέχη των προδικτατορικών κομμάτων της ΕΡΕ και της Ενώσεως Κέντρου. Την κυβέρνηση επίσης στε­λέχωσαν μέλη του αντιδικτατορικού αγώνα. Στη διάρκεια της τετράμηνης θητείας της σημειώθη­κε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Έμεινε στην εξουσία από τις 24 Ιουλίου έως την 21 Νοεμβρίου του 1974.

1989 / Κυβέρνηση Ν.Δ. και Αριστεράς

Η κυβέρνηση αυτή προέκυψε μετά τις εκλο­γές της 18ης Ιουνίου, από τις οποίες δεν προ­έκυψε αυτοδύναμη κυβέρνηση. Εμπνευστές αυτής της «ανίερης», όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς, συμμαχίας υπήρξε ο Κ. Μητσο­τάκης και οι ηγέτες της Αριστεράς Φλωράκης και Κύρκος. Η κυβέρνηση Τζανετάκη συγκρο­τήθηκε με βασικό της μέλημα την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου και διαφόρων μελών της κυβέρνησής του στο Ειδικό Δικαστήριο για σκάνδαλα. Έμεινε στην εξουσία ώς και τις 11 Οκτωβρίου 1989.

1989 / Οικουμενική Ζολώτα

Η κυβέρνηση αυτή σχηματίστηκε μετά τις εκλο­γές του Νοεμβρίου του 1989, από τις οποίες η Ν.Δ. ως πρώτο κόμμα δεν πήρε πλειοψηφία. Στην οικουμενική κυβέρνηση συμμετείχαν η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός, ωστόσο, παρά την ευ­ρύτατη πλειοψηφία των 297 εδρών που διέθετε η οικουμενική κυβέρνηση, η θητεία της χαρακτηρίστηκε από ακυβερνησία με αποτέλεσμα να ξεσπάσει οικονομική κρίση.

10 Νοεμβρίου 2011 / Κυβέρνηση Παπαδήμου

Η κυβέρνηση προέκυψε μετά την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου λόγω της οικονομικής κρίσης. Στο κυβερνητικό σχήμα συμμετέχουν το ΠΑΣΟΚ, η Ν.Δ. και ο ΛΑΟΣ.

xenofonb@gmail.com
http://topontiki.gr/article/25981