Νίκου Αμμανίτη : Αμαρτίες

ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

μέσα στον χρόνο

Αμαρτίες

Tου Νίκου Αμμανίτη

Κάποτε ο Αθηναίος ήταν φοβερά εφημεριδοφάγος, μιας και η εφημερίδα ήταν το μοναδικό Μέσον Ενημέρωσης για ό,τι συνέβαινε στον κόσμο. Εκείνο όμως που ενδιέφερε τον αναγνώστη ήταν τα ζωντανά νέα, οι λεγόμενες εσωτερικές ειδήσεις. Αυτές γεννούσαν πηχυαίους τίτλους στις περιγραφές των γεγονότων.

Αυτές, με την οξύτητα των σχολίων τους, έτρεφαν την πολιτικολογία. Αυτές καυτηρίαζαν τις κυβερνητικές αστοχίες με πύρινα κύρια άρθρα στην πρώτη σελίδα, προκαλώντας συχνά κυβερνητικές κρίσεις. Από τις εφημερίδες γίνονταν ευρύτερα γνωστοί κάποιοι καινούριοι νόμοι καθώς και η κοινωνική ζωή, η κίνηση της πόλεως, οι κρατικές ανακοινώσεις και διάφορα άλλα μικρά και ασήμαντα. Συνεπώς, η τάση εφημεριδοφαγίας από το μεγάλο κοινό ήταν απόλυτα δικαιολογημένη και η εφημερίδα ο απόλυτος παντοκράτορας.

Μια αξιοπερίεργη δημοσίευση από εκείνα τα χρόνια θα μας απασχολήσει σήμερα. Ίσως κάποιοι παλιοί τη θυμηθούν, ίσως κάποιοι άλλοι δεν τη γνωρίζουν. Μια μουχλιασμένη «Καθημερινή», ξεχασμένη σ’ ένα ντουλάπι, που έπεσε στα χέρια μας έφερε το «τότε» στην επιφάνεια. Η ανάγνωσή της αξίζει τον κόπο. Το παρελθόν ασκεί πάντοτε μια περίεργη γοητεία.

Βρισκόμαστε στην Αθήνα του 1960. Έχουν ήδη περάσει 16 χρόνια από τη λήξη του πολέμου και 11 απ’ όταν κόπασε ο εσωτερικός σπαραγμός. Ο τόπος, ήρεμος πια, αγωνίζεται κούτσα κούτσα να ξαναβρεί τον παλιό καλό του εαυτό, τον οποίο -αργά, αλλά σταθερά- ξαναβρίσκει. Κυβέρνηση είναι η ΕΡΕ υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αξιωματική αντιπολίτευση η ΕΔΑ υπό τον Ιωάννη Πασαλίδη. Η Αθήνα με την αντιπαροχή ανοικοδομείται και μια τάση μετανάστευσης προς τις πέντε ηπείρους σε αναζήτηση καλύτερης τύχης υφέρπει. Οι εργαζόμενοι, ακολουθώντας το αρχαίο ρητό «στέργε τα παρόντα, ζήτει τα βελτίω», αγωνίζονται να πραγματοποιήσουν κάποιο όνειρό τους, να αποκτήσουν δηλαδή στο μέλλον ραδιόφωνο και ηλεκτρική κουζίνα. Κυρίως όμως αγωνίζονταν να βελτιώσουν, επί του παρόντος, το βιοτικό τους επίπεδο, το οποίον οφθαλμοφανώς καθημερινά βελτιώνεται και πολλές απαγορεύσεις που επέβαλε η πολεμική οικονομία, όπως, π.χ., το δελτίο, το ενοικιοστάσιο και διάφοροι άλλοι περιορισμοί, βαθμηδόν καταργούνταν.

Έτσι, μιαν ημέρα, τον Φεβρουάριο του ’60, οι Έλληνες διάβαζαν στην καθημερινή τους εφημερίδα, μεταξύ πολλών και ποικίλων ειδήσεων, για την ύπαρξη μιας περίεργης αγορανομικής διάταξης, η οποία απαγόρευε στα εστιατόρια να πωλούν την Τετάρτη, ημέρα νηστείας, «κάθε είδος κρέατος εκτός πουλερικών». Η ισχύς της άρχιζε την 1η Μαΐου και έληγε την 31η Ιουλίου. Εξαιρούνταν «τα κέντρα πολυτελείας, τα τουριστικά και των πόλεων ή κωμοπόλεων την ημέρα που υπήρχε τοπικό πανηγύρι…».

Έτριβαν τα μάτια τους οι αναγνώστες, διότι τους ήταν ακατανόητη η απαγόρευση και δεν καταλάβαιναν σε τι αποσκοπούσε. Την εξήγηση μπέρδευε η τρίμηνη διάρκειά της και εκείνο το «Τετάρτη, ημέρα νηστείας». Απορούσαν εάν είχε επεκτείνει ο Καραμανλής την ανάμειξη της αγορανομίας στις αρμοδιότητες της Ιεράς Συνόδου ή μήπως η αγορανομία, αντί του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, θα υπάγεται του λοιπού στην Ιερά Σύνοδο; Αλλά, πάλιν, οι καλόγεροι του Μεσαίωνα βάφτιζαν το κρέας ψάρι. Δεν το βάφτιζαν κοτόπουλο για να το κάνουν νηστίσιμο. Ζητούσαν διευκρινήσεις και οι αστυνομικοί της αγορανομίας, του τύπου «τι να κάνουν εάν πιάσουν στα πράσα έναν εστιάτορα να σερβίρει την Τετάρτη μπριζόλα σενιάν και εάν το γκαρσόνι θρασύτατα ισχυριστεί πως δεν σερβίρει χοιρινή μπριζόλα αλλά… φτερούγες κοτόπουλου». Και για του λόγου το ασφαλές, αν επιδείξει στον πολισμάνο μπομπονιέρα με κουφέτα από τα… βαφτίσια της μπριζόλας σε πουλερικό πρέπει να τον μπαγλαρώσει; Ίσως όμως και κάποιος σχολαστικός διερωτηθεί πως η αστυνομία, που ex officio οφείλει να προστατεύει τους πολίτες από την παρανομία, άρα και από τις αμαρτίες, γιατί εξαιρεί τα κοσμικά και τουριστικά κέντρα από τη νηστεία της Τετάρτης; Και εντάξει. Πες ότι ο λεφτάς θαμώνας του κοσμικού κέντρου είναι βουτηγμένος στην αμαρτία κι αν φάει ένα παϊδάκι δεν χάλασε ο κόσμος, ούτως ή άλλως στην κόλαση θα πάει, ο άλλος όμως, ο αλητοτουρίστας, που παραγγέλνει μια σαλάτα όλο κι όλο επειδή δεν βγαίνει, γιατί να μπει σε πειρασμό με τις τσίκνες των σουβλιστών; Και επιπλέον, γιατί επιτρέπεις στον χωριάταρο να φάει κρέας την Τετάρτη επειδή έχει πανηγύρι το χωριό; Γιατί εσύ, κυρία αγορανομία, τον εξωθείς σε μια θανάσιμη αμαρτία; Δεν σου φτάνει δηλαδή που μεθοκόπησε και παρέβη μαζεμένες τουλάχιστον τις οκτώ από τις δέκα εντολές, πρέπει να του φορτώσεις με το κρέας μία παραπάνω;

Και αφήνω τώρα τον αναγνώστη να φαντασθεί τι θα συνέβαινε στις μέρες μας εάν κάποια κρατική υπηρεσία σε έγγραφό της περιελάμβανε τη φράση «νηστεία της Τετάρτης».

Θα ακολουθούσε σεισμός. Σπυράκια θα βγάζανε οι «προοδευτικοί» και θα ξιφουλκούσαν κατά του «σκοταδισμού» της κυβέρνησης, προβάλλοντας τη ρήση του αείμνηστου Καραμανλή: «Να χωρίσουμε τα τσανάκια μας με την Εκκλησία…».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ