Με απαγορευμένα φυτοφάρμακα δηλητηριάζουν άγρια ζώα

Με απαγορευμένα  φυτοφάρμακα δηλητηριάζουν άγρια ζώα

Αγροχημικά κινεζικής προέλευσης, τα οποία εισάγονται στη  χώρα μας, εξολοθρεύουν ακόμα και σπάνια ζώα, όπως αρκούδες, λύκους  και γυπαετούς. Σε Κρήτη και Τρίκαλα τα περισσότερα περιστατικά θανάτων

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

a.kyriakopoulos@realnews.gr

Με επικίνδυνα φυτοφάρμακα, η κυκλοφορία των οποίων έχει απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξοντώνονται εκατοντάδες άγρια ζώα κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Αλεπούδες, ασβοί, αγριογούρουνα, λύκοι, νυφίτσες τσακάλια, ακόμα και αρκούδες, βρίσκονται δηλητηριασμένα από απαγορευμένα αγροχημικά προϊόντα σχεδόν σε κάθε δασική περιοχή της χώρας που συνορεύει με αγροτικές εκτάσεις. Την ίδια στιγμή, σπάνια και απειλούμενα είδη πτηνών, όπως ο ασπροπάρης, ο μαυρόγυπας, το όρνιο και ο γυπαετός, τρέφονται με τα νεκρά δηλητηριασμένα ζώα, με συνέπεια να δηλητηριάζονται και τα ίδια. Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία των περιβαλλοντικών οργανώσεων που απαρτίζουν την Εθνική Ομάδα Ενάντια στα Δηλητήρια, από το 2000 μέχρι το 2013 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 354 περιστατικά τοποθέτησης δηλητηριασμένων δολωμάτων στη φύση. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι το γεγονός ότι μόνο μέσα στο 2013 καταγράφηκαν τρία περιστατικά δηλητηρίασης αρκούδας, δύο στα Γρεβενά τον Μάρτιο και ένα στην Καστοριά τον Ιούνιο.

Όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων στη RealNews, ο αριθμός αυτός δεν αντιπροσωπεύει ούτε το 1/10 των πραγματικών περιστατικών, καθώς ελάχιστες περιπτώσεις θανάσιμης δηλητηρίασης άγριων ζώων γίνονται γνωστές. Ακόμη, διευκρινίζεται πως τα 354 καταγεγραμμένα περιστατικά δεν αφορούν τον αριθμό των νεκρών ζώων, αλλά τον αριθμό των δηλητηριασμένων δολωμάτων. «Τις περισσότερες φορές, μία τέτοια φόλα δεν έχει μόνο ένα μεμονωμένο θύμα, καθώς κοντά σε ένα δηλητηριασμένο δόλωμα βρίσκουμε αρκετά νεκρά ζώα», αναφέρει η Κωνσταντίνο Ντεμίρη, συντονίστρια της Εθνικής Ομάδας Ενάντια στα Δηλητήρια και υπεύθυνη θεμάτων περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Μέσω Βουλγαρίας

Τα απαγορευμένα φυτοφάρμακα μετά οποία οι ασυνείδητοι παρασκευάζουν φόλες κατασκευάζονται κυρίως στην Κίνα και εισέρχονται παρανόμως στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας. Στην Ελλάδα φτάνουν μέσω της Βουλγαρίας και -λόγω οικονομικής κρίσης- πολλοί αγρότες τα προτιμούν από τα νόμιμα, καθώς είναι φθηνότερα.

«Η χρήση τέτοιων απαγορευμένων προϊόντων σε φόλες αποτελεί εκ προμελετης εγκληματική ενέργεια ενάντια στην άγρια ζωή της Ελλάδας», λέει ο Λάζαρος Γεωργιάδης, διευθυντής Προγραμμάτων του «Αρκτούρου», προσθέτοντας πως τα περισσότερα δολώματα τοποθετούνται από άτομα που θέλουν να προστατεύσουν τις καλλιέργειες τους: «Κάποιοι προσπαθούν με αυτόν τον παράνομο τρόπο να προστατευτούν από τρωκτικά ή αλεπούδες. Τελικά, οι φόλες καταλήγουν να σκοτώνουν πολύ περισσότερα ζώα. Δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ ποιός είναι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων, καθώς δεν υπάρχει στην Ελλάδα κάποιος εθνικός μηχανισμός που να καταγράφει τα κρούσματα».

Οι περιοχές όπου έχουν καταγραφεί τα περισσότερα περιστατικά θανάτωσης άγριων ζώων με δηλητηριασμένα δολώματα είναι τα Τρίκαλα και η Κρήτη, όπου εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Life, και συγκεκριμένα τα επιμέρους προγράμματά του «Καινοτόμες δράσεις για την αντιμετώπιση της παράνομης δηλητηρίασης σε μεσογειακές πιλοτικές περιοχές της Ε.Ε.» και «Επείγοντα μέτρα για την εξασφάλιση της επιβίωσης του ασπροπάρη». «Ο εντοπισμός περισσότερων περιστατικών θανάτωσης άγριων ζώων με φόλες στα Τρίκαλα και την Κρήτη οφείλεται στην εκπόνηση των δύο ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε αυτές τις περιοχές. Δυστυχώς, για την υπόλοιπη Ελλάδα γνωρίζουμε μόνο όσα περιστατικά εντοπίζουμε τυχαία», αναφέρει ο Λ. Γεωργιάδης.

Κύρια αιτία θανάτου

Στην Κρήτη, οι τοξικολογικές αναλύσεις σε νεκρά ζώα από τις περιοχές όπου εφαρμόζεται το πρόγραμμα Life επιβεβαιώνουν ότι απαγορευμένα φυτοφάρμακα εξακολουθούν να κυκλοφορούν στην Ελλάδα και πως «αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες μη φυσικού θανάτου πολλών προστατευόμενων ειδών πανίδας», όπως λέει ο Μιχάλης Προμπονάς φυσικός -περιβαλλοντολόγος του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μόνο στη μεγαλόνησο, «από το 2007 μέχρι και το 2012 καταγράφηκαν 67 περιστατικά δηλητηριασμένων πτηνών, ενώ στα δείγματα των νεκρών ζώων ανιχνεύθηκαν τοξικές και απαγορευμενες ουσίες (methomyl, methyl parathion, carbofuran, oxamyl και chlorpyrifos-methyl). Αυτές ανήκουν σε αγροχημικά που έχουν απαγορευτεί», τονίζει ο Μ. Προμπονάς.

Στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας έχουν συστήσει την Εθνική Ομάδα Ενάντια στα Δηλητήρια. Πρόκειται για μία ειδική ομάδα εργασίας με σκοπό τον σχεδιασμό και τον συντονισμό θεσμικών αλλαγών και προτάσεων για την αντιμετώπιση των θανατώσεων της άγριας πανίδας από δηλητηριασμένα δολώματα. Στην ομάδα συμμετέχουν οι οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, «Αρκτούρος», Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, «Καλλιστώ», WWF Ελλάς καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.

Η Κ. Ντεμίρη λέει πως «μια παράπλευρη απώλεια των δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι και τα πτωματοφάγα πτηνά, αυτά δηλαδή που τρέφονται με νεκρά ζώα, όπως ο ασπροπάρης που κινδυνεύει με εξαφάνιση».

Παράλληλα, τονίζει πως εκτός από τα πτωματοφάγα πτηνά, κινδυνεύουν τόσο ο χρυσαετός όσο και η γερακίνα που, αν και αρπακτικά, πολλές φορές τρέφονται με νεκρά ζώα. Επιπλέον, «εκτός από τον άμεσο θάνατο, τα παράνομα φυτοφάρμακα προκαλούν προβλήματα σε πάρα πολλούς πληθυσμούς πτηνών, καθώς αυξάνεται η θνησιμότητα των εμβρύων, μειώνονται η εκκόλαψη και οι πιθανότητες επιβίωσης των νεοσσών και εκδηλώνονται τερατογενέσεις ενώ τα ενήλικα πουλιά παρουσιάζουν υπογονιμότητα».

Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων για τον έλεγχο των «επιβλαβών» ζώων απαγορεύτηκε στη χώρα μας -με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας- το 1993. Ωστόσο, όπως καταγγέλλει η Εθνική Ομάδα Ενάντια στα Δηλητήρια, η συστηματική χρήση τους ποτέ δεν σταμάτησε.

Κάψουλες και δολώματα

Οι πιο συνήθεις τρόποι που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι είναι ο δηλητηριασμός νεκρών ζώων ή ο εμποτισμός με δηλητήριο κομματιών κρέατος τα οποία αφήνουν στην ύπαιθρο ως δόλωμα. Επίσης αρκετά διαδεδομένες είναι και οι φόλες σε μορφή κάψουλας. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν όλες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις η χρήση των δηλητηριασμένων νεκρών ζώων είναι και η πιο επιζήμια για την πανίδα, καθώς με αυτά τρέφονται πολλά ζώα και ενδεχομένως για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Παράλληλα, οι περισσότερες από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη δηλητηρίαση ζώων έχουν απαγορευτεί για λόγους δημόσιας υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος και κυκλοφορούν στη χώρα μας παράνομα. Όπως λέει ο Βάσος Ευθυμιάδης αντιπρόεδρος στον Ελληνικό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας «το ποσοστό που καταλαμβάνουν τα παράνομα φυτοφάρμακα στην ελληνική αγορά είναι της τάξης του 15%, ενώ μετά την κρίση η αύξηση τους είναι ραγδαία. Ως δηλητήρια είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά, καθώς είναι εξαιρετικά τοξικά, συμπυκνωμένα -οπότε δεν χρειάζεται μεγάλη δόση- και άοσμα». Σύμφωνα με την Εθνική Ομάδα Ενάντια στα Δηλητήρια, οι πιο διαδεδομένοι τύποι δηλητηρίων που χρησιμοποιούνται είναι τα εντομοκτόνα, τα μυκητοκτόνα και τα κυανιούχα.

real.gr

 

Στα όρ(ν)ια αφανισμού!

Πολλές οργανώσεις στην Ελλάδα εκπέμπουν SOS για τους γύπες που απειλούνται από τοξικές ουσίες

Από την

Εύα Παπαδάτου

epapadatou@espressonews.gr

Ρίχνουν «φόλα» στους γύπες στις φωλιές της Ελλάδας! Έκκληση να απαγορευτεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η κτηνιατρική χρήση της ισχυράς αντιφλεγμονώδους ουσίας δικλοφενάκη απευθύνουν από κοινού προς την ελληνική Πολιτεία οι μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις, καλώντας τη να αναλάβει δράση προτού αποδεκατιστούν τα αρπακτικά της Ελλάδας.

Η δικλοφενάκη (diclofenac),η οποία έχει ευρεία χρήση σε φάρμακα για ανθρώπους ως ισχυρό αντιφλεγμονώδες, είναι εξαιρετικά τοξική για τα αρπακτικά που τρέφονται με νεκρά ζώα, στα οποία είχε χορηγηθεί με ένεση. Η χρήση της σε ζώα της κτηνοτροφίας είχε συνέπεια τον αποδεκατισμό των πληθυσμών σε Ινδία, Πακιστάν και Νεπάλ κατά 99% (!) μέσα σε μία δεκαετία. Γεγονός που είχε δυσμενή αποτελέσματα και στη δημόσια υγεία, μια και η συσσώρευση νεκρών ζώων οδήγησε στην αύξηση του αριθμού των αδέσποτων σκύλων και στη διάδοση μεταδοτικών ασθενειών, όπως η λύσσα.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, αν και υπάρχουν εναλλακτικά ασφαλή φάρμακα, η δικλοφενάκη εγκρίθηκε για χρήση σε οικόσιτα ζώα σε Ισπανία και Ιταλία, όπου ζει το 80% των γυπών της Ευρώπης, και τώρα γένεται διαθέσιμη σε όλη την ευρωπαϊκή αγορά. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας πως, αν συνεχιστεί κάτι τέτοιο, θα οδηγηθούμε στον αφανισμό της άγριας ζωής σε ολόκληρη την Ευρώπη.Για τον λόγο αυτό έχει ήδη ξεκινήσει εκστρατεία συλλογής υπογραφών για την απαγόρευση της κτηνιατρικής χρήσης της δικλοφενάκης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η επιστολή

Οι φορείς Anima, Αρκτούρος, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, Καλλιστώ, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και WWF Ελλάς, με επιστολή τους προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επισημαίνουν ότι απαιτείται προστασία των γυπών από την έκθεση τους στο επικίνδυνο αυτό φάρμακο, καλώντας την ελληνική Πολιτεία να αναλάβει άμεσα δράση.

Μιλώντας στην «Espresso της Κυριακής» ο Μιχάλης Προμπονάς, φυσικός-περιβαλλοντολόγος και ερευνητής στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης, τόνισε ότι η δικλοφενάκη, η οποία χρησιμοποιείται σε ανθρώπινα φάρμακα ως αντιφλεγμονώδες, αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τα πτωματοφάγα αρπακτικά στα οποία είχε χορηγηθεί η ουσία: «Η τοξική αυτή ουσία συσσωρεύεται στον οργανισμό των γυπών, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να αποβιώνουν. Το Bird Life International, δηλαδή η Διεθνής Ορνιθολογική Εταιρία, στην οποία συμμετέχει η Ελληνική Ορνιθολογική και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και άλλοι οι περιβαλλοντικοί φορείς, ζητούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες να κινήσουν τις απαραίτητες διαδικασίες για την ανάκληση της άδειας κτηνιατρικής χρήσης σε Ιταλία και Ισπανία, που βασίστηκε σε ελλιπή αξιολόγηση κινδύνου, προτού να είναι αργά. Αντίστοιχη κίνηση έχει κάνει και το Bird Life Κύπρου. Εμείς προσπαθούμε να απαγορευτεί αυτή η χρήση σε άλλες χώρες και να είμαστε σε επιφυλακή, αν συμβεί κάτι» λέει ο Μιχάλης Προμπονάς.

Καταφύγιο για τα τέσσερα είδη

Η ΕΛΛΑΔΑ είναι η αγαπημένη των γυπών, αφού φιλοξενεί και τα τέσσερα είδη της Ευρώπης, τα οποία όμως βρίσκονται στα όρια της εξαφάνισης. Ο γυπαετός, ο ασπροπάρης και οι πληθυσμοί του, όρνιου της ηπειρωτικής χώρας κατατάσσονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας ως «κρίσιμα κινδυνεύοντα» ενώ ο μαυρόγυπας αναφέρεται ως «κινδυνεύον».

«Οι γύπες είναι εκπληκτικά πουλιά που παρέχουν σπουδαίες υπηρεσίες στην κοινωνία, καθαρίζοντας τη φύση από τα νεκρά ζώα και βοηθώντας στην αποτροπή της διάδοσης ασθενειών. Η Ιβηρική Χερσόνησος, η Γαλλία και η Ιταλία διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους και ζητούμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να διδαχθεί από την εμπειρία της Νότιας Ασίας και να απαγορεύσει τη χρήση της δικλοφενάκης, προκειμένου να αποφευχθεί μια οικολογική καταστροφή» εξηγεί ο Ιβάν Ραμίρεζ, επικεφαλής του Τμήματος Διατήρησης της Bird Life Ευρώπης.

Espresso