Νίκου Αμμανίτη : Η συνοικία Βότση

ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

μέσα στον χρόνο

Η συνοικία Βότση

Του Νίκου Αμμανίτη

Ίσως πολλοί νεότεροι αγνοούν πού οφείλεται η προέλευση της ονομασίας μιας συμπαθητικής συνοικίας της Θεσσαλονίκης, της συνοικίας Βότση. Πολλοί ίσως νομίζουν ότι η περιοχή ανήκε σε έναν μεγαλοκτηματία που έδωσε το επίθετο του ως όνομα της περιοχής, όπως συμβαίνει με πολλά τοπωνύμια της πρωτεύουσας.

Ή ακόμα μπορεί να νομίζουν ότι το όνομα το έλαβε από κάποιο εμπορικό γεγονός, έκθεση ή άλλο, που την έκανε ξεχωριστή συνοικία, θα πρόκειται για ιστορικό λάθος.

Η ονομασία οφείλεται στην ηρωική πράξη του πλοιάρχου Νικολάου Βότση, που μπήκε νύκτα με το τορπιλοβόλο του στο κατεχόμενο ακόμη από τους Τούρκους λιμάνι της Θεσσαλονίκης και βύθισε, κανονιοβολώντας, μεγάλο τουρκικό πολεμικό σκάφος. Τιμώντας αυτόν τον ηρωισμό και θέλοντας η πράξη να παραμείνει ζωντανή στην αιωνιότητα, οι θεσσαλονικείς τον τίμησαν δίνοντας το όνομα του σε μια συνοικία της Θεσσαλονίκης.

Σήμερα η Βότση είναι μια ειρηνική, συμπαθητική συνοικία, γεμάτη κίνηση, ενσωματωμένη με την ευρύτερη Καλαμαριά, και κρατάει ζηλόφθονα την ονομασία που κέρδισε εκείνο το βράδυ.

Πάντως, για την Ιστορία, ας προστεθεί στις επετειακές αναμνήσεις που θα αναφερθούν για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, για όποιον δεν τη γνωρίζει, και η συνεισφορά του Βότση σε όσα μεγάλα έπραξε ο Στρατός μας εκείνες τις ένδοξες ημέρες.

Βρισκόμαστε στον Οκτώβρη του 1912. Ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος έχει αρχίσει.

Η συμμαχία Σερβίας, Μαυροβουνίου, Βουλγαρίας και Ελλάδος σφυροκοπά τους Τούρκους και απελευθερώνει εθνικά εδάφη από την κυριαρχία του εχθρού, που έχοντας εμπλακεί σε έναν σκληρό πολεμικό αγώνα, πολεμά για να κρατήσει στην κυριαρχία του όσα πιο πολλά μπορεί για την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ιδιαίτερα για τους Έλληνες, ο πόλεμος αυτός διεξάγεται με πρωτοφανή ενθουσιασμό. Κανένας Έλληνας δεν σκέπτεται ότι μπορεί να λουφάρει και όλοι επιζητούν να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή. Ιστορικό παράδειγμα οι μετανάστες.

Μόλις κατάφεραν να σχηματίσουν ένα υποτυπώδες κομπόδεμα από τη σκληρή δουλειά τους στην Αμερική, περιφρόνησαν και ασφάλεια και μεροδούλι και διέθεσαν τις μικρές οικονομίες τους για να κόψουν το πανάκριβο εισιτήριο που θα τους έφερνε πίσω στην πατρίδα για να πολεμήσουν σαν εθελοντές. Οι πολλοί αιώνες δουλείας έφεραν το ξέσπασμα.

Τον καιρό εκείνον, δηλαδή στις αρχές του 20ού αιώνος, όλο και περισσότεροι νεαροί, από λόγους πατριωτισμού, επιλέγουν το επάγγελμα του αξιωματικού για να υπηρετήσουνε την πατρίδα. Ένας εξ αυτών είναι και ο πλοίαρχος Νικόλαος Βότσης, που υπηρετεί ως διοικητής ενός μικρού πολεμικού σκάφους. Οι αλλεπάλληλες νίκες στεφανώνουν τον Ελληνικό Στρατό. Οι ελληνικότατες πόλεις απελευθερώνονται η μία κατόπιν της άλλης.

Σε όλα τα μέτωπα οι Έλληνες θριαμβεύουν. Και για να μην ξεχνιόμαστε, δημιουργείται «διάστασις ανάμεσα στον αρχιστράτηγο και τον πρωθυπουργό...». Παρά ταύτα, τρέχοντας κυριολεκτικά, οι Έλληνες αγωνίζονται να μπούνε πρώτοι στη Θεσσαλονίκη, προλαβαίνοντας τους Βουλγάρους, που κι αυτοί τρέχουνε για να την καταλάβουνε πρώτοι.

Στο Ελευθεροχώρι, το τορπιλοβόλο «11», υπό τον κυβερνήτη Νικόλαο Βότση, εποπτεύει την εκφόρτωση πολεμικών εφοδίων από επιτεταγμένο ελληνικό εμπορικό πλοίο. Η εκφόρτωση έχει τελειώσει και ο Βότσης, για να μην... κάθεται αργός, αποφασίζει μια καταδρομική επιχείρηση μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ναύσταθμο για τα καμάρια του Τουρκικού Ναυτικού.

Με τον πόλεμο το λιμάνι είναι οχυρωμένο σαν αστακός. Νάρκες είναι ποντισμένες σε πυκνή διάταξη και τα τηλεβόλα στο Καραμπουρνού προσφέρουν τη μέγιστη ασφάλεια στον ναύσταθμο.

Εκεί ποντάρει και ο Βότσης. Πιστεύει πως με τόσα μέτρα ασφαλείας οι Τούρκοι, ήσυχοι, θα κοιμούνται τον νήδυμο. Όσο για το βύθισμα του τορπιλοβόλου, είναι τόσο μικρό ώστε άνετα μπορεί να περάσει πάνω από τις νάρκες χωρίς να τς αγγίξει.

Μιας και όλοι οι υπολογισμοί του Βότση φαίνονται σωστοί, δεν μένει παρά να επιχειρήσει την επίθεση. Είναι μεσάνυχτα της 18ης Οκτωβρίου του 1912. Το τορπιλοβόλο «11» πλέει ανάλαφρο στα νερά του Θερμαϊκού. Οι Τούρκοι, σίγουροι για την «απόρθητη» άμυνα τους, κοιμούνται βαθιά. Μπροστά στον Βότση φιγουράρει μεγαλειώδες και αγέρωχο το θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ».

Από μικρή απόσταση το σημαδεύει. Το κανονάκι του τορπιλοβόλου ξερνάει φωτιά. Ο «Φετχί» παραδίδεται στη μοίρα του. Ο όψιμος συναγερμός των Τούρκων, που τα έχασαν, δεν φέρνει αποτέλεσμα και ο Νικόλαος Βότσης φεύγει σαν κύριος.

Η καταδρομική αυτή επιχείρηση γίνεται το πρώτο θέμα στον παγκόσμιο Τύπο κι όλοι γελούν με τους τούρκους μπουνταλάδες. Κι όσο για τους Έλληνες, δεν υπήρχε μέτρο κατάλληλο για να μετρηθεί η εθνική υπερηφάνεια...

ΤΟ ΠΑΡΟΝ