Η ναυμαχία της Σούδας (2-3 Ιουνίου 1825)

Η ναυμαχία της Σούδας (2-3 Ιουνίου 1825)

Ο ελληνικός στόλος από την αρχή της επανάστασης είχε καταφέρει να πετύχει σημαντικές νίκες και μεγάλες απώλειες στον τουρκικό στόλο. Τα τότε κυρίαρχα νησιά η Ύδρα, η Σπέτσες, τα Ψαρά η Κάσος η Σύρος κ.α είχαν προσφέρει τα καράβια τους για τη δημιουργία επαναστατικού στόλου ενώ τα πυρπολικά είχαν καταστρέψει πολλά τουρκικά πλοία ανατινάζοντας τα.

Η συνάντηση του Μιαούλη με την ισχυρή εχθρική δύναμη των τουρκοαιγυπτίων έγινε έξω από τη Σούδα. Οι ιστορικοί την αναφέρουν ως ναυμαχία της Σούδας.

Ο Μιαούλης εκείνη την περίοδο βρισκόταν μεταξύ της Πελοποννήσου και της Κρήτης προσπαθώντας μάταια να εμποδίσει την απόβαση στην Πελοπόννησο. Μαζί του βρισκόταν και οι Γεώργιος Ανδρούτσος και Νικολής Αποστόλης.

Ο κόλπος της Σούδας εξ αιτίας της φυσικής και οχυρωματικής ασφάλειας που παρείχε, αποτελούσε την βάση του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Από τον τουρκικό λοιπόν ναύσταθμο της Σούδας  αναχωρεί στις 2 Ιουνίου του 1825 ο στόλος,  αποτελούμενος κυρίως από πλοία καλύψεως με σκοπό την άφιξη του στην Πελοπόννησο. Όμως ο ελληνικός στόλος καραδοκούσε και αιφνιδιάζει το μικρό στόλο στην είσοδο του όρμου της Σούδας όπου και εκτυλίσσεται ναυμαχία.

Η ναυμαχία κρατεί ως το απόγευμα. Το μεγαλύτερο πλήγμα που προκαλούν οι Έλληνες στον στόλο ήταν η ανατίναξη μιας κορβέτας από τα πυρπολικά του Μιαούλη. Το πλήγμα αυτό αναγκάζει τον στόλο να οπισθοχωρήσει στο εσωτερικό του όρμου με μεγάλες ζημιές στα πλοία και να μην αναχωρήσει τελικά προς Πελοπόννησο.

Οι Έλληνες χρησιμοποίησαν σ’ αυτή την ναυμαχία για το ίδιο πλοίο δύο πυρπολικά, του Θεοφάνη και του Δημαμά, που πλησίασαν την κορβέτα το ένα από το προσήνεμο και το άλλο από το υπήνεμο. Ήταν μία καινούργια τακτική, που είχε για πρώτη φορά εφαρμοστεί στις Οινούσες, το Σεπτέμβριο του 1824. Η δράση ενός μόνο πυρπολικού, όπως γινόταν μέχρι τότε, δεν έφερνε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Στην επίθεση των πυρπολητών Θεοφάνη και Δημαμά εναντίον της κορβέτας, αντιτάσσουν οι Τούρκοι εξοπλισμένες βάρκες που προσπαθούν να ματαιώσουν την επίθεση. Δεν το επιτυγχάνουν όμως και η κορβέτα πυρπολείται. Ζημιά παθαίνουν και μερικά άλλα πλοία τους. Ο πυρπολητής Πολίτης κυνηγά μια φρεγάτα μέσα στον όρμο της Σούδας, αλλά μπρός στην αντίδραση ή και το φόβο ακόμη των αγκυροβολημένων πλοίων αναγκάζεται να κάψει μάταια το πυρπολικό του.

Το αρχικό σχέδιο του ελληνικού στόλου ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή του τουρκικού μέσα στον τουρκικό ναύσταθμο (σημερινή περιοχή ναυστάθμου Κρήτης). Όμως οι μεγάλες ζημίες του ελληνικού στόλου τους ανάγκασε να υποχωρήσουν και να επιστρέψουν στην Ύδρα και της Σπέτσες για την επιδιόρθωση των ζημιών.

Δεν πρέπει να έμεινε ευχαριστημένος ο Υδραίος ναύαρχος απ’ αυτή τη σύγκρουση και την εξέλιξή της και το παρακάτω γράμμα προς τους συμπατριώτες του προκρίτους αποπνέει το ανικανοποίητο και την ανησυχία του ηγέτη, που δεν έχει τα μέσα να φέρει σε πέρας την αποστολή του:

-Βλέπετε λοιπόν, τους γράφει, πόση ανάγκη είναι να ετοιμασθούν και να κατασκευασθούν πυρπολικά. Όσον και αν κοστίζουν αυτά είναι το μόνον ισχυρόν όπλον της Ελλάδος κατά της Τουρκίας, μάλιστα εις τον εφετεινόν χρόνον… Ειδεμή, σας βεβαιώνω και η ευγενία σας το γνωρίζει πολύ καλά, ότι δεν μας ωφελούν τίποτε όλων των εχθρικών στόλων αι τωριναί ζημίαι, όταν ημείς μίαν φοράν ευρεθώμεν χωρίς πυρπολικά, ήγουν άοπλοι».

Η ναυμαχία της Σούδας ήταν μια από τις τελευταίες μεγάλες μάχες του ελληνικού στόλου μέχρι τη ναυμαχία του Ναβαρίνου και την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η αξία της ίσως να μη θεωρείτε σημαντική όμως αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας της ελληνικής επανάστασης. Για την ενθύμηση αυτού του ιστορικού γεγονότος στήθηκε ένα μνημείο έξω από το ναύσταθμο Κρήτης αφιερωμένο στον Ανδρέα Βώκο Μιαούλη.