Ι. Μονή Παναγίας Κυρίας των Αγγέλων (Γωνιάς)

Ι. Μονή Παναγίας Κυρίας των Αγγέλων

(Γωνιάς)

Η ιστορία της Μονής αρχίζει από τα μέσα του 9ου αιώνα, τότε που για πρώτη φορά κτίσθηκε, από ζηλωτές Μοναχούς, στη θέση «Μένιες» του Ακρωτηρίου αυτού προς τιμή του Αγίου Γεωργίου στον ίδιο τόπο, που υπήρχε το Ιερό της θεάς Δικτύνης - Βρυτομάρτιδος Αρτέμιδος. Οι συχνές και βάρβαρες επιδρομές των πειρατών σ' εκείνη την περιοχή, και φυσικά εναντίον της Μονής, ανάγκασαν τους Μοναχούς και ασκητές να ζητήσουν ασφαλέστερο τόπο μοναχικής ζωής. Έτσι ήλθαν νοτιότερα και σχεδόν στη «ρίζα» του Ακρωτηρίου κατά το 13ο αιώνα και έκτισαν το μικρό Μοναστήρι, που σήμερα είναι το Κοιμητήριο της Μονής.

Από το μικρό αυτό Μοναστήρι, αρχές του 17ου αιώνα, ο Μοναχός Βλάσιος, από την Αμάσεια της Κύπρου, άρχισε να κτίζει τη Μονή στη θέση που είναι σήμερα (ύστερα από μια οπτασία, κατά την παράδοση) και το έργο του συνέχισε ο Ιερομόναχος Βενέδικος Τζαγκαρόλας, ο οποίος καταγόταν από ονομαστή οικογένεια των Χανίων, που η ρίζα της ήταν Βενετική κι είχε προσχωρήσει στο Ορθόδοξο Δόγμα. Ένας ευγενής των Χανίων, ο Γεώργιος Μουρμούρης, χάρισε τεράστια περιουσία στη Μονή, που βοήθησε σημαντικά τόσο για την οικοδόμηση, όσο και για τη συντήρηση της και γι’ αυτό και δίκαια, συγκαταλέγεται στους κτήτορες της Μονής. Το χτίσιμο άρχισε το 1618 και ο Ναός της τελείωσε το 1634, όπως μαρτυρεί η επιγραφή που είναι χαραγμένη στο δυτικό πάνω μέρος του τρούλου. 

Από την ίδρυση της στο χώρο αυτό η Μονή μέχρι σήμερα έχει υποστεί έξι (6) μεγάλες καταστροφές: τα έτη 1645, 1652, 1822, 1841, 1867 από τους Τούρκους και το 1941 από τους Γερμανούς. Έτσι η ιστορία του Μοναστηριού μας είναι βαμμένη από το αίμα των Μοναχών του και σημαδεμένη από την καταστροφή. Όμως παρ' όλες τις ερημώσεις και τις καταστροφές του το Μοναστήρι μας στάθηκε Κιβωτός της Ορθοδοξίας στην πίστη και στην παράδοση της, αναδείχθηκε στοργική Μάνα του υπόδουλου Γένους στον τόπο αυτό. Γαλούχησε και κράτησε την Ελληνική Παιδεία σε χρόνους και καιρούς σκοταδισμού. Διατήρησε άσβηστη τη φλόγα για την Ελευθερία και την ανάσταση του Ελληνικού Γένους. Συμπορεύτηκε με το Λαό μας στις οδύνες και στις δοκιμασίες του. Ανέδειξε στο πέρασμα των αιώνων της ζωής μου, μέχρι και σήμερα, μεγάλους της Εκκλησίας Πατέρες και Διδασκάλους, γενναίους αγωνιστές της Ελευθερίας και ονομαστούς εκπροσώπους της Ελληνικής Παιδείας.

Και σήμερα το Μοναστήρι αυτό δίδει τη ζωντανή μαρτυρία του μέσα στο χώρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού γενικά και του Τόπου μας ειδικότερα. Οι Μοναχοί του εξυπηρετούν τις λατρευτικές και πνευματικές ανάγκες σε πολλά χωριά της περιοχής, προσφέρουν εθελοντική εργασία στα ευαγή Ιδρύματα της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου, διδάσκουν σε Σχολεία της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα και πρωταρχικά συμμετέχουν στη λατρευτική, πνευματική και κοινοβιακή ζωή του Μοναστηριού και κρατούν την παράδοση της Ορθοδοξίας και της Ελληνικής Φυλής.

Μαζί μ' αυτά η Μονή, κατά τα τελευταία χρόνια, έχει προσφέρει μεγάλες και πολύ αξιόλογες εκτάσεις γης για την εγκατάσταση αναπτυξιακών Μονάδων της περιοχής Κολυμβαρίου, όπως είναι: το Γυμνάσιο - Λύκειο, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός, η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών, το Κέντρο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο, το Στάδιο, το Ειρηνοδικείο κ.λπ. Εξαιρετικά δε πρόσφερε αξιόλογη έκταση, και σε απόσταση μόλις δεκάδων μέτρων από αυτήν, για την ίδρυση της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης.

Ιδιαίτεροι σταθμοί της ζωής

και

της πορείας της Μονής

1618: Άρχισε η οικοδόμηση της στο χώρο που υπάρχει σήμερα.

1634: 1η Ιουνίου: Τελείωσε η οικοδόμηση του Ιερού Ναού της, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), όπου και η επίσημη ετήσια εορτή της Μονής.

1662: Η Μονή με Πατριαρχικό Σιγγίλιο (επίσημο Πατριαρχικό έγγραφο) του Οικουμενικού Πατριάρχου Διονυσίου του Γ', ύστερα από προσωπικές παραστάσεις κι ενέργειες του ονομαστού Ηγουμένου Ησαΐου Διακοπούλου, ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακή.

1664: Άρχισε η λειτουργία του Σχολείου της Μονής, σύμφωνα με τα προνόμια που της εξασφάλιζε το νέο Σταυροπηγιακό καθεστώς.

1668: Τέθηκε σε εφαρμογή το νέο καταστατικό λειτουργίας της Μονής υπό του Ηγουμένου Ησαΐου Διακοπούλου.

1805: Κτίστηκαν τα παρεκκλήσια του Ναού (Αγίου Νικολάου και Αγίου Χαραλάμπους).

1821: Η Μονή εντός των χώρων της ίδρυσε και λειτούργησε Νοσοκομείο για τους πληγωμένους αγωνιστές.

1897: Ο συνταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού Τιμολέων Βάσσος αποβιβάστηκε με στρατό νότια της Μονής και κατέλαβε την Κρήτη «εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων», όπως αναφέρεται σε προκήρυξή του, και εγκατέστησε το Αρχηγείο του εντός της Μονής.

1899: Κτίσθηκε το μεγαλοπρεπές καμπαναριό, που αντικατέστησε το παλαιότερο πολύ μικρό.

1941: Μετά την κατάληψη των Αθηνών από τα Γερμανικά Στρατεύματα κατοχής, εγκαταστάθηκε στη Μονή η Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων. Το ίδιο έτος συνελήφθησαν οι Μοναχοί της Μονής από τους Γερμανούς, οδηγήθηκαν στις φυλακές Αγυιάς, αποφασίστηκε η εκτέλεση τους, αλλά την 9η Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους αμνηστεύθηκαν.

1942: (Μεγάλη Εβδομάδα - Πάσχα): Επαναλειτούργησε μερικώς η Μονή, η οποία είχε μεταβληθεί σε Στρατόπεδο μέχρι την απελευθέρωση.

Ιερά Κειμήλια

Αν και η Μονή στο διάβα της ζωής της έπαθε τόσα δεινά και τόσες καταστροφές από τους διάφορους κατακτητές, κατόρθωσαν οι Μοναχοί της να διασώσουν αρκετά κειμήλια, που σήμερα μ' ευγνωμοσύνη σ' αυτούς και σεβασμό στην ιερότητα αυτών των κειμηλίων, φυλάσσονται στο χώρο της. Τέτοια κειμήλια είναι:

1. Εικόνες: Δείγματα της Κρητικής Σχολής οι περισσότερες, έργα των ονομαστών αγιογράφων Μοναχού Παρθενίου, Δημ. Σγουρού, Α. Ρίπου, Γεωργ. Στάη, Κων/νου Παλαιόκαπα, Νείλου κ.ά., που ιστορήθηκαν κατά τα έτη 1642, 1643, 1660, 1662, 1705, 1728, 1772 κ.λπ.

2. Βιβλία: Η Βιβλιοθήκη της Μονής κάηκε κατ' επανάληψη από τούς κατακτητές. Σήμερα λειτουργεί νέα Βιβλιοθήκη - Αναγνωστήριο με μερικές χιλιάδες τόμους Βιβλίων όλων των Επιστημών. Παράλληλα φυλάσσονται μερικά παλαιά Βιβλία και ιστορικά έγγραφα όπως: Ο Κώδικας του Κτήτορα (1665) καιμικρότεροι άλλοι.

3. Δύο Πατριαρχικά Σιγγίλια: του Πατριάρχη Καλλίνικου (1690) και του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' (1797), και το Αρχείο Παρθενίου Περίδη.

4. Άμφια: Του Κτήτορα Βενεδίκτου, Επισκόπων- Αδελφών της Μονής, Επισκόπων Κισάμου - Σελίνου, και άλλων αδελφών.

5. Εκκλησιαστικά Σκεύη: Πολύτιμοι Σταυροί, ασημένια Ευαγγέλια, Δισκοπότηρα, Επιστήθιοι Σταυροί, Εξαπτέρυγα, Λειψανοθήκες με Ιερά λείψανα κ.λπ.

Στοιχεία Επικοινωνίας:

Ταχ. Διεύθυνσις: Κολυμπάρι Κισάμου Τ.Κ. 73006

Τηλ.: 28240-22281

facebook/Soula Maropaki