Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, ηλικίας 1.700 ετών!

Η εικόνα της Παναγίας  Σουμελά, 

ηλικίας 1.700 ετών!

Το έργο του ευαγγελιστή Λουκά βρέθηκε από τη Θήβα στον Παρθενώνα, μετά στον Πόντο, κατόπιν στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών και από το 1993 για προσκύνημα στο όρος Βέρμιο

Στις 15 Αυγούστου  το πρωί, στο λίκνο του Ποντιακού Ελληνισμού, την Παναγία Σουμελά στον Πόντο, οι ψαλμωδίες του Πατριάρχη Βαρθολομαίου για την Κοίμηση της Θεοτόκου αντήχησαν, όπως παλιά όταν υπήρχαν μοναχοί, στις ρεματιές και τα φαράγγια του όρους Μελά, και  κατηφόρισαν ως τα γάργαρα και ορμητικά νερά του Πυξίτη, ενώ ο άνεμος τις σκόρπισε παντού για να αναγγείλει ότι η Ρωμανία ανθεί ακόμα! Το ίδιο έγινε και στη νέα Μονή της «πρόσφυγος Παναγιάς» στο Βέρμιο, όπου οι χιλιάδες των πιστών προσκύνησαν την ιστορική και θαυματουργό εικόνα της Θεοτόκου, ηλικίας 1.700 ετών, έργο του ευαγγελιστή Λουκά, που ιστορήθηκε στη  Θήβα μαζί με άλλες δύο τον 4ο αιώνα.

Μετά τον θάνατο του ευαγγελιστή Λουκά, ο μαθητής του Ανανίας τη μετέφερε στην Αθήνα και την τοποθέτησε ως «Παναγία η Αθηνιώτισσα» στον Παρθενώνα, ο οποίος είχε μεταβληθεί τότε σε Ναό της Αγίας Σοφίας. Έμεινε εκεί για λίγα χρόνια και μετά τοποθετήθηκε στον νεόκτιστο Ναό της «Μεγάλης Παναγίας» στη στοά του Αδριανού, ο οποίος καταστράφηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1885 και κατεδαφίστηκε.

Η εικόνα παρέμεινε στον ναό έως το 385 μ.Χ. Κατά την παράδοση, παρουσιάσθηκε η Παναγία στους μοναχούς Βαρνάβα (κατά κόσμον Βασίλειο) και Σωφρόνιο (Σωτήριχο), θείο κι ανιψιό, και τους ζήτησε να ιδρύσουν μοναστήρι στο όνομα της στον Πόντο και να εγκαταστήσουν εκεί την εικόνα της.

 Η ιερή θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, 

έργο του ευαγγελιστή Λουκά

Θαυματουργή

Οι δύο μοναχοί, με την εικόνα στα χέρια, μετέβησαν στον Πόντο, επισκέφθηκαν πρώτα την Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος και είδαν τον τρόπο κατασκευής της στην πλαγιά βουνού. Κατόπιν βρήκαν με θεία έμπνευση και υπόδειξη, το 386, επί Θεοδοσίου του Μεγάλου, σπήλαιο στο όρος Μελά, 46 χλμ. νότια της Τραπεζούντος και ίδρυσαν εκεί τη Μονή της Παναγίας  Στου Μελά (Σουμελά).

Η θαυματουργή εικόνα παρέμεινε στη μονή στον Πόντο για 1.545 χρόνια! Στο διάστημα αυτό βυζαντινοί αυτοκράτορες την προσκύνησαν, έδωσαν προνόμια και χρυσόβουλλα στη Μονή, ενώ οι σουλτάνοι φιρμάνια με προνόμια. Ο σουλτάνος Σελίμ, κατά τη διάρκεια κυνηγιού, νόσησε και κατελήφθη από φρικτούς πόνους κινδυνεύοντας να πεθάνει. Διανυκτέρευσε τότε στη μονή, όπου οι καλόγεροι ζήτησαν τη βοήθεια της Παναγίας και ως εκ θαύματος ο σουλτάνος που προσκύνησε την εικόνα, θεραπεύτηκε! 

 O μοναχός Αμβρόσιος που έφερε την εικόνα το 1931 στην Αθήνα

 Στις 19 Δεκεμβρίου 1923, με την εκδίωξη όλων των μοναχών, η Μονή δέχτηκε επιδρομές χρυσοθήρων και ερημώθηκε. Πριν φύγουν οι τελευταίοι μοναχοί, Ιερεμίας και Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης, πήραν την εικόνα της Παναγίας τον σταυρό με τα πολύτιμα πετράδια του Εμμανουήλ Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του οσίου Χριστόφορου και τα έθαψαν σε κρύπτη δίπλα, στο Μετόχι της Αγίας Βαρβάρας.

Το 1931 οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας εξομαλύνθηκαν και ο Τούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα. Εκεί, έπειτα από παράκληση του Πόντιου υπουργού Λεωνίδα Ιασωνίδη, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε από τον Ινονού να επιτρέψει στον μοναχό Αμβρόσιο τον Σουμελιώτη να μεταβεί στη Μονή Σουμελά και να πάρει τα κρυμμένα ιερά κειμήλια.

Ο Αμβρόσιος πήγε Στο Μετόχι της Αγίας Βαρβάρας με τον εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Αλέξανδρο Βασιλείου και με συνοδεία Τούρκου αξιωματικού της Αστυνομίας τα βρήκε, τα έφερε στην Αθήνα και η τότε κυβέρνηση τα τοποθέτησε στο Βυζαντινό Μουσείο. Έπειτα από 62 χρόνια, το 1993, η εικόνα της «πρόσφυγος Παναγιάς» μεταφέρθηκε με απόφαση του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ύστερα από παράκληση του αντιπροέδρου της Βουλής Ισαάκ Λαυρεντίδη και του προέδρου του Ιδρύματος Παν. Τανιμανίδη, με μεγάλες τιμές στο Βέρμιο.

 Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ, Γεώργιος Γρίβας, στην Παναγία Σουμελά

Οι άλλες δύο εικόνες

Οι  άλλες δύο εικόνες βρίσκονται η μία στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα και η άλλη στη Μονή Κύκκου (Αγίας Ελεούσας) στην Κύπρο. Όταν το 1960 επισκέφθηκε την Παναγία Σουμελά ο αρχηγός της ΕΟΚΑ, Γεώργιος Γρίβας, μίλησε με συγκίνηση για τη Μονή Κύκκου, που υπήρξε κατά τον σκληρό αγώνα της ΕΟΚΑ το κατεξοχήν «λημέρι» του ίδιου και των παλικαριών του. «Προσευχόμασταν στην εικόνα της Παναγιάς, παίρναμε δύναμη και ελπίδα για τον σκληρό αγώνα που διεξάγαμε». Άλλωστε, οι Μονές ήταν στην  Ελλάδα καταφύγια των αγωνιστών του '21 και στον Πόντο των καταδιωκομένων από τους  Τούρκους χριστιανών.

Από άρθρο του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη στη RealNews