ΣΑΡΑΝΤΗΣ Π. ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ : Κρητική Χωροφυλακή

Οι πρώτοι χωροφύλακες της Κρήτης. 

Καθισμένοι είναι οι Ιταλοί αξιωματικοί, λοχαγός Κραδέρι και υπολοχαγός Μαντάτο. 

Φωτογραφία τού1899

Κρητική Χωροφυλακή

Ένα υποδειγματικό Σώμα πού οργάνωσαν Ιταλοί ειδικοί στις αρχές του αιώνα στην Κρήτη. Ιδιόρρυθμες στολές: «θαυμάσια εμφάνιση» στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη.

Αμέσως μετά  την επανάσταση   του   1897   και   την απομάκρυνση     του    τούρκικου στρατού από την Κρήτη, οι ξένοι ναύαρχοι  αποφάσισαν,  για την διατήρηση της δημοσίας τάξεως και ασφαλείας, να ανασυγκροτήσουν την μικτή μέχρι τότε από Οθωμανούς και Έλληνες Χωροφυλακή. Διαπίστωσαν, όμως, ότι μετά τα πολεμικά γεγονότα και την  έχθρα  μεταξύ  Κρητών  και Τούρκων, το σχέδιο ήταν πρακτικά   ανέφικτο.   Για   τον   λόγο αυτό αποφασίστηκε  η σύσταση εγχωρίου  Χωροφυλακής από τους Ιταλούς στο Νομό Χανίων, τους  Άγγλους στο νομό Ηρακλείου, τους Γάλλους στο νομό Λασιθίου και τους Ρώσους στο νομό Ρεθύμνης. Οι άνδρες της Χωροφυλακής στρατολογούνταν από τους αξιωματικούς των στρατών κατοχής, ως τον Απρίλιο του 1899. Τότε αποφασίστηκε ή συγκρότηση ενιαίου Σώματος, με σύγχρονη οργάνωση και ανταποκρινόμενου στις ανάγκες του νησιού. Ή οργάνωση της νέας αστυνομικής υπηρεσίας ανατέθηκε σε δοκιμασμένους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς των Ιταλών Βασιλικών Καραβινοφόρων, οι όποιοι έμειναν στη Μεγαλόνησο από τις 10 Ιουνίου 1899 μέχρι την 15 Δεκεμβρίου 1906. «Ψυχή» της Κρητικής Χωροφυλακής και πρώτος οργανωτής της ήταν, από τον Ιούνιο του 1899, ό λοχαγός των Καραβινοφόρων Φ. Κραβέρι.

Στις 8 Αυγούστου 1899 δημοσιεύθηκε ο πρώτος Οργανισμός της Κρητικής Χωροφυλακής και στη συνέχεια ο Κανονισμός του Σώματος. Αποστολή της ήταν η τήρηση της δημοσίας ασφαλείας και τάξεως και η άσκηση της αστυνομικής εξουσίας σ' ολόκληρη την Κρήτη. Ό Κραβέρι «δεν έδημιούργησε κυρίως Αστυνομίαν, αλλά Χωροφυλακήν, έμπεριέχουσαν και Αστυνομίαν, παρεκκλίνας ούτω του έν Ιταλία συστήματος, καθ' ο μετέχει μεν και το όπλον των Καραβινοφόρων της Αστυνομίας, πλην αύτη είναι διοργανωμένη επί διαφορετικών βάσεων». Ό Κραβέρι διοίκησε την Κρητική Χωροφυλακή για ένα χρόνο, ως τον Ιούνιο του 1900. Μετά πήγε στην Ερυθραία της Αφρικής. Τον διαδέχθηκε ο Μπαλντουΐνο Καπρίνι, ως τις 2 Σεπτεμβρίου 1903 και εκείνον ο Ευγένιος Μόνακο ως τις 15 Δεκεμβρίου 1906. Και οι δύο ήταν λοχαγοί των Καραβινοφόρων.

Κατά τον κανονισμό της Χωροφυλακής που εκπόνησε ο Κραβέρι και πού, όπως είπαμε δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 1899, το Σώμα απετελείτο από ένα τάγμα διηρημένο σε πέντε λόχους, ένα για κάθε νομό της Κρήτης. Ή δύναμη της Χωροφυλακής δεν ξεπέρασε τους 1200 άνδρες, πού σκορπίστηκαν σ' ολόκληρο το νησί. Τους πέντε λόχους ή μοιραρχίες, όπως λέγονταν, διοικούσαν πέντε υπολοχαγοί των Καραβινοφόρων. Μικρότερες μονάδες της Κρητικής Χωροφυλακής ήταν οι διμοιρίες ή υπομοιραρχίες και οι ένωμοτίες ή σταθμοί. Τις υπομοιραρχίες διοικούσαν ανθυπασπιστές Καραβινοφόροι και τους σταθμούς υπενωμοτάρχες πάλι Καραβινοφόροι ή και Κρήτες υπαξιωματικοί.  Γενικά,  κατά την διοίκηση της Χωροφυλακής από τον Κραβέρι, υπηρέτησαν στην Κρήτη 1 λοχαγός, 6 υπολοχαγοί και 114 βαθμοφόροι και απλοί Καραβινοφόροι. Οι χωροφύλακες και πολλοί υπαξιωματικοί ήταν ντόπιοι.

Για την εκπαίδευση των χωροφυλάκων λειτούργησε Σχολή, όπου διδάσκονταν βασικά αστυνομικά μαθήματα και τρόποι καλής συμπεριφοράς. Χαρακτηριστική της προσπάθειας πού κατέβαλαν οι Ιταλοί οργανωτές για την συγκρότηση συγχρόνου Σώματος, είναι μια διαταγή του αρχηγού Μόνακο. Η διαταγή με όση «γραφικότητα» κι αν έχει αξίζει να παρατεθεί αυτούσια. Γράφει στη διαταγή του ο Ιταλός Καραβινοφόρος:

 

Ιταλοί αξιωματικοί της Κρητικής Χωροφυλακής με θερινή στολή. 

«ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Ημερησία  διαταγή  τής  12  Φεβρουαρίου 1905. Αριθ. 45 Αντικείμενον:  Ατομική  καθαριστής και τρόπος του απομύτεσθαι.

Διά της από 11 Ιουλίου 1902, ύπ' αριθ. 223 ημερησίας διαταγής εγένοντο συστάσεις εις τας υφισταμένας Διοικήσεις, όπως καταστώσιν οικειόταται μεταξύ των χωροφυλάκων αι περί ατομικής καθαριότητος διαταγαί, προς εκρίζωσιν της κακής καιμ  πεπαλαιωμένης συνήθειας του απομύτεσθαι διά των δακτύλων. Παρά τας συστάσεις ταύτας, μετά λύπης μου παρετήρησα ότι συχνάκις τιμωρούνται στρατιωτικοί, ακριβώς διά τον λόγο τούτον.

Υπομιμνήσκω επίσης ότι το απομύτεσθαι διά των δακτύλων αντί τού ποιείσθαι χρήσιν ρινομάκτρου, αποτελεί εν μέγα άτοπον, ελάχιστα κολακευτικόν υπέρ της ανατροφής των ούτω απομυτομένων.

Προς παντελή άρσιν συνεπώς τοιαύτης επιμέμπτου έξεως, ορίζω, όπως εφεξής ο διά της χειρός απομυτόμενος, αντί να μεταχειρίζεται προς τούτο ρινόμακτρον, καθ' ά οι κανόνες της καλής συμπεριφοράς επιβάλλουσι, τιμωρείται διά πέντε ήμερων αυστηράς φυλακίσεως, προς τή αναλόγω κρατήσει μισθού.

Ο διευθύνων την Σχολήν των μαθητευομένων χωροφυλάκων Τοπανά αξιωματικός θέλει επιμελείται, όπως αι ανωτέρω διατάξεις περιέχωνται εκάστοτε εις γνώσιν των μαθητευομένων. Η παρούσα διαταγή κοινοποιηθήτω προς τάς υφιστάμενας Διοικήσεις και άντιγραφήτω υπό πάντων των χωροφυλάκων εν τοις τετραδίοις γραφής.

Επί της μνημονευθείσης τέλος ύπ' αριθ. 223 ημερησίας διαταγής, σημειωθήτω δι' ερυθράς μελάνης η παρούσα.

Ό Αρχηγός ΜΟΝΑΚΟ».

 

Αξιωματικοί και οπλίτες της Κρητικής Χωροφυλακής

Αλλά, έξω από την διαταγή «περί του απομύτεσθαι», πού βεβαίως αποσκοπούσε στη βελτίωση της εμφανίσεως των ανδρών, ή Κρητική Χωροφυλακή υπήρξε ένα επίλεκτο αστυνομικό Σώμα, που με την εκπαίδευση, την οργάνωση, και την απόδοση του, επηρέασε αργότερα σημαντικά τα αστυνομικά πράγματα της Ελλάδος. «Ή Α.Μ.» (ή βασίλισσα Όλγα), έγραφε σε Ημερησία Διαταγή του ό Αρχηγός Μονακό, «απηύθυνε λόγους λίαν επαινετικούς υπέρ της Χωροφυλακής λόγω της παραδειγματικής στάσεως και των αποδείξεων της αφοσιώσεως, ας παρέχει αδιαλείπτως προς εξυπηρέτησιν της Πατρίδος και της Α. Β.Υ. του πρίγκιπος Γεωργίου.

»Υπαξιωματικοί και χωροφύλακες. Δεν αμφιβάλλω ότι πιστοί εμμένοντες εις την υμετέραν εντολήν θέλετε δυνηθή, υπό τας διαταγάς των ανωτέρων σας, εν δοθησομένη στιγμή ενεργείας, διά της πειθαρχίας και της συνοχής, να καταδείξητε τίνες στρατιωτικοί αρετάς ένοικουσιν εντός των στέρνων σας».

Ευαρέσκεια και πανηγυρικό έπαινο προς την Κρητική Χωροφυλακή απηύθυνε και ο πρίγκιπας Γεώργιος «λόγω των τεκμηρίων αυταπαρνήσεως, αυτοθυσίας, γενναιότητος και ευθαρσίας, άτινα παρέχουσι κατά τας παρούσας δυσχερείς στιγμάς της πατρίδος των».

Το κίνημα του Θερίσου το 1905, κλόνισε σε μεγάλο βαθμό την πειθαρχία και τη συνοχή της Κρητικής Χωροφυλακής. Πολλοί χωροφύλακες πήραν το μέρος των επαναστατών και πολλοί λιποτάκτησαν. Ο αρχηγός Ευγένιος Μόνακο, έκτος από τα άλλα μέτρα που πήρε, εξέδωσε τον Μάρτιο του 1905 και ημερησία διαταγή με την οποία διέτασσε την σύλληψη των αρχηγών της επαναστάσεως του Θερίσου, Ελευθερίου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Μάνου. Το κείμενο της ιστορικής εκείνης διαταγής είχε ως έξης:

 

Κρητικοί αξιωματικοί και χωροφύλακες.

Κατά το κίνημα τον Θερίσου πολλοί χωροφύλακες πήραν το

μέρος των επαναστατών και πολλοί λιποτάκτησαν.

 

«Αριθ. 1352

ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Ημερησία διαταγή της 14 Μαρτίου 1905. Αριθ. 73.

Αντικείμενον: Περι του εντάλματος συλλήψεως κατά του Βενιζέλου Ελευθερίου, Μάνου Κωνσταντίνου και λοιπών αρχηγών και οδηγών των ανταρτών εν Θερίσω.

» Συνιστών ζωηρώς προς πάντας μεγίστην ενέργειαν προς επίτευξιν της συλλήψεως των ανταρτών, κατά των οποίων εσχάτως εξεδόθη υπό της δικαστικής αρχής ένταλμα συλλήψεως επί έσχατη προδοσία επί αντιστάσει κατά της Χωροφυλακής και αποπείρα φόνου δύο χωροφυλάκων, καθιστώ γνωστόν, ότι θέλει προαχθή αφεύκτως κατ' εκλογήν ο χωροφύλαξ ή Υπαξιωματικός ή και Ανθυπασπιστής, οιαδήποτε και αν είναι η θέσις της προαγωγής αύτου, όστις ήθελε συλλάβει τον Βενιζέλον Ελευθέριον ή Μάνον Κωνσταντίνον.     ,

» Είμαι βέβαιος, ότι η μεγάλη αυτή ικανοποίησις θέλει χρησιμεύσει ως κέντρον προς ανάπτυξιν πάσης οξυδέρκειας, αμίλλης και αγαθής θελήσεως προς διεξαγωγήν και επίτευξιν της σοβαράς ταύτης υπηρεσίας, της συλλήψεως δηλονότι των δύο προρρηθέντων τους οποίους βαρύνει μείζων ευθύνη της σημερινής διασαλεύσεως της τάξεως ανά την νήσον.

Ή παρούσα κοινοποιηθήτω προς απάσας τας Υποδιοικήσεις.

Ο Αρχηγός ΜΟΝΑΚΟ».

 

Έφιππος αξιωματικός της Κρητικής Χωροφυλακής.

 

Όταν τα πνεύματα ηρέμησαν και η πειθαρχία αποκαταστάθηκε στο Σώμα, ή Κρητική Χωροφυλακή, με την ενεργό συμπαράσταση των κατοίκων, επιδόθηκε και πάλι στα κύρια έργα της με υποδειγματική αφοσίωση και επιτυχία. «Η νομιμόφρων διαγωγή υμών», έγραφε ο πρόεδρος της Εθνοσυνελεύσεως Αντώνιος Μιχελιδάκης, «και η πειθαρχία και η εμμονή εις το υμέτερον καθήκον, των οποίων δείγματα περιφανή εδείξατε μέχρι τούδε, δικαίως επισύρει τον έπαινον παντός πατριώτου, ενδιαφερομένου διά την τύχην και την αγαθήν του τόπου υπόληψιν».

Τον Σεπτέμβριο του 1906 ο πρίγκιπας Γεώργιος έφυγε από την Κρήτη. Ύπατος Αρμοστής διορίσθηκε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης. Πριν φύγει, ο Γεώργιος, απηύθυνε προς τους Κρητικούς χωροφύλακες μήνυμα, στο οποίο αναφέρονταν μεταξύ άλλων και τα έξης:

«Σας αποχαιρετώ αγαπητοί μου χωροφύλακες με θλίψιν μεν διότι σας αποχωρίζομαι, με γλυκείαν άμα ελπίδα, ότι μετ' ού πολύ θέλετε αποτελέσει πολύτιμον μέρος του Ελληνικού Στρατού, υπό το σκήπτρον του Βασιλέως ημών και Σεπτού Πατρός Μου.

»Έχω σταθεράν την ελπίδα, ότι την άξιοθαύμαστον πειθαρχίαν και τας όντως παραδειγματικός αρετάς, ας τόσον πασιφανώς έπεδείξατε κατά το διάστημα της διαμονής Μου εν Κρήτη, θέλετε εξακολουθήσει τηρούντες ως Ιερά κειμήλια, ίνα δυνηθή και η Αυτού Μεγάλειότης ο Βασιλεύς ημών, όταν ανατείλη η λαμπρά εκείνη ήμερα της εκπληρώσεως των πόθων μας, να αισθανθή τήν αυτήν υπερηφάνειαν και τήν αυτήν προς υμάς αγάπην ως Αρχηγός υμών, τας οποίας ηυτύχησα να αισθανθώ Έγώ.

»Σάς αποχαιρετώ, και εστέ βέβαιοι, ότι την ειλικρινή αγάπην και την μεγάλην προς υμάς εκτίμησίν Μου, θέλω τηρήσει πάντοτε αναλλοίωτους».

Μετά την αναχώρηση του Γεωργίου και όσο ωρίμαζε η Ιδέα για την ένωση με την Ελλάδα, ωρίμαζε και η πεποίθηση ότι η Κρητική Χωροφυλακή έπρεπε να περάσει εξ ολοκλήρου σε ελληνικά χέρια. Αυτό έγινε με τον νόμο που ψήφισε ή Κρητική Βουλή τον Ιούλιο του 1906. Ό νόμος εκείνος θεωρούσε τελειωμένο το έργο των Ιταλών αξιωματικών και πρόβλεπε την μετάκληση ελληνικής αποστολής.

Την τελευταία απετέλεσαν ο ταγματάρχης του Πυροβολικού Ανδρέας Μομφεράτος, ως Αρχηγός, ο λοχαγός του Πεζικού Ανδρέας Μπαΐρας, ο λοχαγός του Μηχανικού Δημ. Γίδας, ο λοχαγός του Οικονομικού Δημ. Αναστασιάδης, οι υπολοχαγοί Ρέγκλης και  Αλεξοϋ και ο άνθυποκτηνίατρος Θεοδοσόπουλος. Τους Έλληνες αξιωματικούς, πού έφθασαν στα Χανιά στις 3 Δεκεμβρίου 1906 υποδέχθηκε ο δήμαρχος της πόλεως Σειραδάκης, ο αρχηγός της Ιταλικής αποστολής Μόνακο, άλλοι επίσημοι και πλήθος κόσμου. Ό Σειραδάκης, στην προσφώνηση του προς τους Έλληνες αξιωματικούς είπε: «Ή αποστολή των προς διοργάνωσιν της Κρητικής Χωροφυλακής   και  Πολιτοφυλακής, αποτελεί την πραγματικήν απαρχήν της Εθνικής των Κρη-τών αποκαταστάσεως δι ο  και ο κρητικός λαός τους υποδέχεται ως προσκόπους της Ενώσεως της Κρήτης μετά της Μητρός Ελλάδος».

Η ελληνική αποστολή ανέλαβε τη διοίκηση της Κρητικής Χωροφυλακής στις 16 Δεκεμβρίου 1906. Αμέσως έκανε ριζικές αλλαγές: οργάνωσε πολιτοφυλακή και συνέστησε στα Χανιά ειδική υπηρεσία.

Οι Ιταλοί αξιωματικοί έφυγαν από την Κρήτη στις 31 Δεκεμβρίου 1906. Λίγες ήμερες πριν, ο επί των Εσωτερικών Σύμβουλος Αντώνιος Κατζουράκης, έγραψε στον Ύπατο Αρμοστή: «          Εξοχώτατε, επί τη ευκαιρία της προσεχούς αναχωρήσεως εκ της νήσου των Βασιλικών Ιταλών Καραμπινιέρων και έχοντας υπ' όψιν τας μεγάλας υπηρεσίας τας οποίας προσέφεραν προς το Κράτος με αυταπάρνησιν επί μίαν σειράν ετών και υπό δύσκολους συνθήκας, παρακαλώ, όπως εκφράσητε την ικανοποίησίν σας προς τον διοικητήν της Χωροφυλακής λοχαγόν Ευγένιον Μόνακο και προς όλους τους αξιωματικούς του όπλου των Καραμπινιέρων».

Αμέσως μετά την αναχώρηση της Ιταλικής αποστολής, το Σώμα πλαισιώθηκε με ντόπιους αξιωματικούς, πού αποτελούσε αίτημα του λαού της Κρήτης. Τριάντα Κρητικοί προήχθησαν σε ανθυπομοιράρχους και 6 πτυχιούχοι της Ιατρικής σε ανθυπιάτρους.

Το 1911, η δύναμη της Κρητικής Χωροφυλακής ήταν συνολικά 45 αξιωματικοί, 50 ανθυπασπιστές, 132 ενωμότάρχες, 97 υπενωμοτάρχες, 1.067 χωροφύλακες και 25 δόκιμοι.

Οι στολές των οπλιτών και των αξιωματικών της Κρητικής Χωροφυλακής ήταν στολές υπηρεσίας και στολές παρατάξεως. Την στολή υπηρεσίας αποτελούσε η βράκα, το αμπέχωνο, το πηλήκιο, η ζώνη και τα παπούτσια.

Κατά τις παρατάξεις, οι χωροφύλακες φορούσαν βράκα και οι υπαξιωματικοί σαλβάρι από σκουρογάλαζη τσόχα, με παραρράμματα και τρία σειρήτια.

Η Κρητική Χωροφυλακή του Βενιζέλου, συνταγμένη και απαστράπτουσα, περνάει με βήμα από την παραλία

Σταθμό στην Ιστορία της Κρητικής Χωροφυλακής αποτέλεσε μετάβαση αποσπάσματος στην Θεσσαλονίκη, αμέσως μετά την απελευθέρωση της, για την αποκατάσταση της τάξεως. Η μετάβαση των Κρητών χωροφυλάκων στην μακεδόνικη πρωτεύουσα συνοδεύτηκε από τηλεγράφημα του Πρωθυπουργού και Υπουργού Στρατιωτικών Ελεθερίου Βενιζέλου προς τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Έγραφε το τηλεγράφημα τού Βενιζέλου:

«Αρχηγόν Στρατού, Γιδά - Θεσσαλονίκην

Αντισυνταγματάρχης Μομφεράτος, επί κεφαλής 150 Κρητών Χωροφυλάκων, ανεχώρησε ήδη. Ούτος διορισθήσεται Αστυνομικός Διευθυντής Θεσσαλονίκης και Προαστίων. Αντισυνταγματάρχης Ραζέλος θα παραμείνη, επί κεφαλής Χωροφυλακής δια την λοιπήν καταληφθείσαν χωράν. Αποστέλλονται σήμερον ή αύριον, δι' ατμόπλοιου, εις Θεσσαλονίκην, έτεροι τετρακόσιοι Έλληνες Χωροφύλακες, ους θα διαθέσετε αναλόγως των αναγκών, δια Θεσσαλονίκην ή αλλαχού. 27 Όκτωβρίου 1912. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ».

Η Κρητική Χωροφυλακή πέτυχε απόλυτα στην αποστολή της στη Θεσσαλονίκη, παρά τα μεγάλα και δισεπίλυτα προβλήματα πού αντιμετώπισε. Αυτό αποδεικνύεται και από τα δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής.

«Θαυμάσιοι εις παράστημα», έγραφε ό Δημήτριος Γατόπουλος στην εφημερίδα «ΧΡΟΝΟΣ», «εις οργάνωσιν, όλοι διαλεκτοί, με το σοβαρόν ύφος των Αμερικανών ή Αγγλων αστυνομικών (οι Κρήτες Χωροφύλακες) περιέρχονται κατά περιπολίας την πόλιν, εμπνέοντες τον σεβασμόν εις τους πολίτας, πάσης εθνικότητος. Γυμνασμένοι στρατιωτικώς, ρωμαλέοι εκ φύσεως, γενναίοι εκ χαράκτηρος, ισχυροί εξ ασκήσεως, αποτελούν μίαν δύναμιν, η οποία δεν υποχωρεί ενώπιον παντός εμποδίου».

Με τα ίδια κολακευτικά λόγια εκφραζόταν και η εφημερίδα «Πατρίς» σε σχόλιο της της 9 Νοεμβρίου 1912 και με τον τίτλο

«Οι Χωροφύλακες».

Έγραφε ή αθηναϊκή εφημερίδα:

 Κρήτες χωροφύλακες στη Θεσσαλονίκη (η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Μ. Μαζάουερ “Θεσσαλονίκη, η πόλη των φαντασμάτων”, εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ)

«Τα συμπαθέστερα των ελληνικών βλεμμάτων αποσπούν οι Κρήτες χωροφύλακες. Ευσταλείς, σοβαροί, αμίλητοι, κατά μικρός ομάδας, με τον αξιωματικόν της εκάστη, επί κεφαλής, διατρέχουν τας οδούς της Πόλεως, διαιρεθείσης εις Τμήματα Αστυνομικά, διά την φρούρησιν της τάξεως. Ή αστυνομική υπηρεσία διενεργείται και με 350 εισέτι Έλληνας χωροφύλακας με την χαρακτηριστική μαύρην στολήν των».

Και η εφημερίδα «Πρωινή» της Θεσσαλονίκης συμπλήρωνε:

«Οι Κρήτες χωροφύλακες επιβάλλουν εξ ίσου το Κράτος του Νόμου και εις τους πολίτας και εις τους αντάρτας και εις τους στρατιώτας. Ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος, όλοι τους υπακούουν, εις όλους επιβάλλονται, διότι όλοι τους σέβονται και τους φοβούνται».

Η «θητεία» της Κρητικής Χωροφυλακής έληξε, όταν το 1913 συγχωνεύθηκε με την Ελληνική, για να συνεχίσει την προσφορά της προς τον ελληνικό λαό και την πατρίδα.

ΣΑΡΑΝΤΗΣ Π. ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ