Η σεισμικότητα στον Ευβοϊκό κόλπο και το ρήγμα της Αταλάντης

Η σεισμικότητα στον Ευβοϊκό κόλπο

Ένας δυνατός σεισμός μας πέταξε από τα κρεβάτια μας σήμερα τα ξημερώματα. Καθώς η ώρα ήταν περασμένη η πρώτη μας κίνηση για άμεση πληροφόρηση ήταν το διαδίκτυο. Οι πληροφορίες αρκετές τόσο από την σελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου (http://www.gein.noa.gr/el/) όσο και από το (http://www.emsc-csem.org/Earthquake/info.php) και προ πάντων από τους φίλους της ομάδας Εarthquake-now  στο facebook.

Εκεί θυμηθήκαμε ότι από τον ίδιο σεισμικό χώρο είχαμε και ένα διπλό σεισμό τον Νοέμβριο του 2014 δηλαδή πριν εξ μήνες νκαθώς και την ύπαρξη εκεί κοντά του ρήγματος της Αταλάντης. Έτσι σκέφτηκα ότι είναι μια καλή ιδέα για να σχηματίσουμε μια εικόνα για τους σεισμούς στον Ευβοϊκό Κόλπο να δούμε τα δύο δημοσιεύματα που διαβάσαμε στον ηλεκτρονικό τύπο στις 18 Νοεμβρίου 2014 και σήμερα καθώς και κάποιες πληροφορίες για το ρήγμα.

Τι εκτιμούν οι σεισμολόγοι μετά τη διπλή σεισμική δόνηση στη Χαλκίδα

Τρίτη, 18 Νοεμβρίου 2014 06:07

UPD:11:22

Επιφυλακτικοί ως προς το αν οι δύο δονήσεις που σημειώθηκαν κοντά στη Χαλκίδα ήταν οι κύριοι σεισμοί εμφανίζονται οι σεισμολόγοι, σημειώνοντας πάντως ότι η σεισμική ακολουθία με τους αρκετούς μικρούς μετασεισμούς, αποτελεί σημάδι εκτόνωσης της σεισμικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών οι δύο σεισμοί ήταν μεγέθους 5,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και εκδηλώθηκαν με χρονική απόκλιση μόλις τεσσάρων λεπτών: στη 01:05 ο πρώτος και στη 01:09 ο δεύτερος.

Η διπλή δόνηση αναστάτωσε την ευρύτερη περιοχή της Εύβοιας, της Αθήνας, της Βοιωτίας και της Φθιώτιδας, ενώ έγινε αισθητή ακόμη και σε περιοχές της Θεσσαλίας και της Πελοποννήσου, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν μέχρι στιγμής αναφορές για θύματα ή ζημιές.

Με δηλώσεις του ο διευθυντής του Γεωδυναμικού ινστιτούτου Άκης Τσελέντης δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξει σεισμός μεγαλύτερου μεγέθους στην περιοχή του Ευβοϊκού Κόλπου. Ο κόσμος πρέπει να προσέχει γιατί η περιοχή που έδωσε τις δύο δονήσεις τα ξημερώματα είναι μεγάλης σεισμικότητας, σημείωσε.

Ο κ. Τσελέντης διευκρίνισε επίσης ότι το επίκεντρο των σεισμών δεν προέρχεται από το ρήγμα της Αταλάντης, αλλά είναι πολύ κοντά σ' αυτό.

Αλλά και καθηγητής Γεωλογίας και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ευθύμιος Λέκκας εκτίμησε σε τηλεοπτικές του δηλώσεις ότι δεν υπάρχει ενδεχόμενο ενεργοποίησης του γνωστού ρήγματος της Αταλάντης. «Το ρήγμα της Αταλάντης δεν έχει τη δυνατότητα να δώσει ένα μεγάλο σεισμό αυτό το χρονικό διάστημα. Υπάρχουν όμως άλλα μικρότερα ρήγματα στην περιοχή που ενεργοποιήθηκαν και έδωσαν τους σημερινούς σεισμούς», ανέφερε.

Πρόσθεσε επίσης πως το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε, όπως είπε, με αρκετούς μετασεισμούς, σημαίνει πως «αποφορτίζεται η κατάσταση».

Μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ. Λέκκας εξέφρασε στη συνέχεια την εκτίμηση ότι οι δύο σεισμικές δονήσεις οφείλονται στην ενεργοποίηση ρηγμάτων που δεν έχουν τη δυνατότητα για μεγάλα σεισμικά μεγέθη. Ο ίδιος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο νέων δονήσεων που μπορεί να φτάσουν έως 5,2 ή και 5,3 Ρίχτερ, αλλά όπως ανέφερε, πιθανότερο είναι να υπάρξει «ένας σεισμός της τάξης των 4,7 ή και 4,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ», χωρίς αυτό να είναι ανησυχητικό.

«Είναι θετικό ότι αποσβένεται σιγά-σιγά η ενέργεια με τους μετασεισμούς που εκδηλώνονται. Είναι μάλιστα πολύ θετικό να εκδηλωθούν κι άλλοι μετασεισμοί ανάλογου μεγέθους ώστε να αποσβεστεί πλήρως η όλη διαδικασία», τονίζει.

Ξεκαθάρισε επίσης πως οι δυο δονήσεις δεν οφείλονται σε «γενικότερη σεισμική διέγερση». «Και στην Εύβοια οι σημερινοί σεισμοί είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, δεν συνδέεται η περιοχή γενετικά με τις άλλες περιοχές όπως η Κεφαλονιά, η Κέρκυρα, η Κρήτη και το Αίγιο, όπου είχαμε σεισμούς πριν λίγες ημέρες. Είναι μια ανεξάρτητη περιοχή που χαρακτηρίζεται από την παρουσία αρκετών ρηγμάτων με διεύθυνση βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά και έχει δώσει στο παρελθόν αρκετά μεγάλους σεισμούς», υπογράμμισε.

Την άποψη ότι το επίκεντρο των σημερινών σεισμών δεν βρίσκεται στο ρήγμα της Αταλάντης αλλά λίγο νοτιότερα και κοντά σε αυτό, διατύπωσε ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Γιώργος Δρακάτος.

Ο ίδιος ανέφερε πως είναι νωρίς για να ειπωθεί με σιγουριά εάν οι δύο σεισμικές δονήσεις ήταν οι κύριοι σεισμοί. «Μέσα σε πέντε και έξι ώρες δεν έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα ακόμη για να μιλήσουμε με βεβαιότητα. Μιλάμε με εκτιμήσεις παρακολουθώντας την εξέλιξη της δραστηριότητας», εξήγησε.

http://www.naftemporiki.gr/story/881250/ti-ektimoun-oi-seismologoi-meta-ti-dipli-seismiki-donisi-sti-xalkida

ΕΞΙ ΜΗΝΕΣ ΜΕΤΑ

Ξύπνησαν την Αθήνα τα 5,3 Ρίχτερ με επίκεντρο τον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο

 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 04:17 | ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 04:26 |

 Ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 5,3 Ρίχτερ, της οποίας το επίκεντρο εντοπίστηκε στον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, έγινε έντονα αισθητή λίγο μετά τις 04.00 στην Αθήνα, αναγκάζοντας πολλούς κατοίκους της να πεταχτούν από τα κρεβάτια τους.

Ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ευθύμιος Λέκκας δήλωσε στα «ΝΕΑ» ότι η σεισμική δόνηση προέρχεται από ρήγμα γειτονικό του ρήγματος της Αταλάντης, το οποίο δεν έχει γενετική σχέση με αυτό, και συνεπώς δεν μπορεί να το διεγείρει και να προκαλέσει μεγαλύτερο σεισμό.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου της Αθήνας, η νυχτερινή σεισμική δόνηση σημειώθηκε στις 04.09 και το επίκεντρό της εντοπίστηκε στον υποθαλάσσιο χώρο του βόρειου Ευβοϊκού κόλπου, σε απόσταση 26 χιλιομέτρων βόρεια-βορειοδυτικά της Χαλκίδας και 77 χιλιομέτρων βόρεια-βορειοδυτικά των Αθηνών.

Το εστιακό βάθος της υπολογίστηκε στα 13 χιλιόμετρα. Ο σεισμός έγινε αισθητός, εκτός από την Αθήνα, στην Στερεά Ελλάδα, την Φθιώτιδα, την Εύβοια και τη Χαλκίδα. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί θύματα ή ζημιές.

Ο κ. Λέκκας ανέφερε ότι μετά τα 5,3 Ρίχτερ καταγράφηκαν μικρότερες σεισμικές δονήσεις, προερχόμενες από τον ίδιο σεισμογόνο χώρο.

Το γεγονός αυτό καταδεικνύει μια λογική μετασεισμική ακολουθία, η οποία λειτουργεί καθησυχαστικά καθώς καταγράφει τάσεις εκτόνωσης του φαινομένου.

Ωστόσο, υπάρχει πάντοτε η γνωστή επιφυλακτικότητα των δυο πρώτων εικοσιτετράωρων μέχρι να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Η «απομυθοποίηση» του ρήγματος της Αταλάντης

Με αφορμή τη σεισμική δόνηση των 5,3 Ρίχτερ από μια περιοχή ιδιαίτερα σεισμογόνο λόγω της ύπαρξης του ρήγματος της Αταλάντης, η συζήτηση με τον κ. Λέκκα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς «απομυθοποίησε» την καταστροφική φήμη του διάσημου ρήγματος.

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ ανέφερε ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και έρευνες στην περιοχή, το ρήγμα της Αταλάντης δεν μπορεί να δώσει μεγάλο σεισμό, τουλάχιστον μέσα στα επόμενα διακόσια χρόνια.

«Είναι κάτι που έχει ανακοινωθεί και είναι γνωστό. Παρόλα αυτά η φήμη εξακολουθεί να διασπείρεται και να τρομοκρατεί» είπε ο κ. Λέκκας.

http://www.tanea.gr/news/greece/article/5246775/seismikh-donhsh-tarakoynhse-thn-athhna/

Ρήγμα Αταλάντης

Το ρήγμα της Αταλάντης, είναι κανονικό γεωλογικό ρήγμα, Α-Δ έως ΑΝΑ - ΔΒΔ διεύθυνσης και κλίσης προς τα βόρεια - βορειοανατολικά, μήκους 34 χιλιομέτρων στην περιοχή της Αταλάντης Φθιώτιδας. Διέρχεται από τη νότια πλευρά της πόλης, στους πρόποδες του όρους Χλωμό, και σχεδόν ταυτίζεται με τις σεισμικές διαρρήξεις του Απριλίου του 1894.

Τοποθεσία

Το ρήγμα αυτό είναι τμήμα μιας ευρύτερης ρηξιγενούς ζώνης. Αρχίζει από το ρέμα του Καραγκιόζη, συνεχίζει προς Ασπρόρεμα - Κυπαρίσσι και φτάνει μέχρι Λάρυμνα. Το συνολικό μήκος του δεν ξεπερνά τα 34 χιλιόμετρα, ενώ υποδιαιρείται σε πέντε τουλάχιστον επιμέρους τμήματα:

•     της Αταλάντης

•     του Κυπαρισσίου - Αλμύρας

•     της Τραγάνας - Προσκύνα

•     του Μαρτίνου και

•     της Λάρυμνας

Η σεισμική δυναμικότητα

Η σεισμική δυναμικότητα της ρηξιγενούς ζώνης όταν ενεργοποιηθεί στο συνολικό της μήκος (34 χλμ), είναι της τάξης των σεισμών του 1894 (Μs=6,7-7,0), ωστόσο τα επιμέρους τμήματά της όταν ενεργοποιούνται ανεξάρτητα εκτιμάται ότι παράγουν σεισμούς μεταξύ Μ 5,5-6,6, ειδικότερα μόνο το τμήμα της Αταλάντης μπορεί να συνδέεται με σεισμούς της τάξης του Μ 6,0.

Το ρήγμα και ο υδροφόρος ορίζοντας

Σε μια περιοχή με ενεργά ρήγματα τα ποτάμια αναγκάζονται να προσαρμόσουν τη ροή τους στις ξαφνικές, κατακόρυφες μεταβολές του εδάφους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν δύο περιοχές, το Ασπρόρεμα και η Μαλεσίνα αντίστοιχα. Ανατολικά από το Ασπρόρεμα φαίνεται ότι τρία ρέματα «αναγκάστηκαν» να στραφούν προς τα αριστερά, επειδή η ροή προς τη θάλασσα εμποδίστηκε τα τελευταία μερικές χιλιάδες χρόνια, λόγω της ανάπτυξης του ρήγματος. Στη Μαλεσίνα δεν υπάρχει ομοιογενής ροή προς τη θάλασσα, αλλά τα νερά ακολουθούν δύο γενικές κατευθύνσεις προς τα ανατολικά και προς τα δυτικά, αντίστοιχα. Αυτό οφείλεται στο ότι στην περιοχή αυτή τελειώνει το ρήγμα, δηλαδή η καταβύθιση της περιοχής είναι μικρή.

Σεισμική Δραστηριότητα

Οι Διόδωρος Σικελιώτης και Θουκυδίδης γράφουν για ένα μεγάλο σεισμό το καλοκαίρι του 426 π.Χ. με συνταρακτικές συνέπειες, όπως η καταστροφή της πρωτεύουσας της Οπουντίας Λοκρίδας. Οι ίδιοι πάλι αναφέρουν ένα τρομερό σεισμό το 396 π.Χ. Πιθανολογείται ότι οι σεισμοί αυτοί ήταν η κύρια καταστροφή των αρχαίων πόλεων της περιοχής. Ο μεγαλύτερος όμως και ο πιο γνωστός σεισμός της Λοκρίδας παραμένει ως σήμερα αυτός του 1894 εξαιτίας των πολλών θυμάτων και των εκτεταμένων υλικών καταστροφών κυρίως όμως λόγω των εντυπωσιακών γεωλογικών και γεωμορφολογικών φαινόμενων που ακολούθησαν. Ένας σύντομος κατάλογος των σεισμών της περιοχής με πιθανολογούμενα επίκεντρα:

427/426 π.Χ. με επίκεντρο το Μαλιακό Κόλπο

Οι περιγραφές που έχουμε στα χέρια μας από Θουκυδίδη (σύγχρονος μάλιστα του σεισμού), Διόδωρο Σικελιώτη και Στράβωνα μιλούν για τεράστιες καταστροφές: από μεγάλες εδαφικές μεταβολές ως τσουνάμι στο Καλλίαρο πεδίο (πεδιάδα της Αταλάντης). Αναφορές κάνουν λόγο για τουλάχιστο 3.000 νεκρούς.

105 ή 106 ή 107 μ.Χ.

Με βάση όσα είναι γνωστά σήμερα, θεωρείται ότι ο σεισμός αυτός ήταν η αιτία καταστροφής της αρχαίας πόλης του Οπούντα. Σημειώθηκε επί Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος φρόντισε για την ανακούφιση των σεισμοπαθών.

551 π.Χ. με επίκεντρο την πόλη του Σχίναιου (Αχινό ή αρχαίος Εχίνους)

Άλλο ένα ισχυρό πλήγμα υπήρξε για την περιοχή ο σεισμός της άνοιξης του 551 μ.Χ. οπότε και καταστράφηκαν τα τείχη των Θερμοπυλών ενώ θεωρείται πιθανή ακόμη και αποκοπή εδάφους με τη δημιουργία του Αταλαντονησιού που ως τότε ήταν χερσόνησος.

•     1544μ.Χ. επίκεντρο τη Λαμία

•     1740μ.Χ. με επίκεντρο το Μαλιακό κόλπο

•     1758μ.Χ. με επίκεντρο το Μαλιακό Κόλπο

•     1870μ.Χ. με επίκεντρο ανατολικά της Αράχωβας

Σεισμοί του 1894

Το 1894 σημειώθηκαν δύο ισχυροί σεισμοί. Ο πρώτος συνέβη στις 20 Απριλίου με επίκεντρο Μαλεσίνα-Μαρτίνο και ο δεύτερος τις 27 Απριλίου με επίκεντρο τη περιοχή Αταλάντης και προς Άγιο Κωνσταντίνο. Σύμφωνα με το σεισμολόγο καθηγητή Κ. Μητσόπουλο που έφτασε στην περιοχή αμέσως μετά, σεισμοί αυτοί έγιναν αισθητοί σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Ολόκληρες κατοικημένες περιοχές της Αταλάντης και του Μαρτίνου υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές και ορισμένα σημεία τους κατεστράφησαν ολοσχερώς. Οι ανθρώπινες απώλειες έφτασαν συνολικά τα 253 θύματα. Το μέγεθος του πρώτου σεισμού, που ενδέχεται να ήταν και προσεισμός εκτιμάται από 6,4 έως 7,0 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ του δευτέρου από 7,0 έως 7,2 και έδωσε ουσιαστικά το τελειωτικό χτύπημα στην περιοχή, αν και το επίκεντρο του ήταν μάλλον πιο βορειοδυτικά προς Άγιο Κωνταντίνο.

Ερείπια του σεισμού είναι ακόμη και σήμερα ορατά στην παραλία «Παλιομάγαζα» στο Κυπαρίσσι. Ενδεικτικό επίσης του μεγέθους του φαινομένου αποτελεί και η αναφορά του στην αγγλική εφημερίδα «The Illustrated London News» στο φύλλο του της 2ας Ιουνίου 1894. Η σημαντικότερη γεωλογική συνέπεια των σεισμών του 1894 ήταν η δημιουργία του “μεγάλου χάσματος της Λοκρίδας” που αρχικά υπολογίσθηκε στα 60 χιλιόμετρα, ενώ σήμερα ύστερα από εκτεταμένες γεωσεισμικές έρευνες, γνωρίζουμε ότι η μεγάλη αυτή διάρρηξη δεν ξεπερνά τα 35 χλμ.

1900 - Σήμερα

Από το 1900 έως και την τρέχουσα περίοδο που διανύουμε έχουν σημειωθεί οι παρακάτω σεισμικές δονήσεις:

Σεπτέμβριος 1916 με επίκεντρο 25 χλμ βόρεια της Αταλάντης και μέγεθος 5,8 R

Ιούλιος 1935 με επίκεντρο 2,5 χλμ νότια της Αταλάντης και μέγεθος 5,1 R

Ιανουάριος του 1969 με επίκεντρο ίδιο με αυτό των σεισμών του 1894 και μέγεθος 4,2 R

Νοέμβριος 1974 με επίκεντρο νότια της ζώνης Αταλάντης – Μαρτίνου και μέγεθος 4,6 R

Δεκέμβριος 1974 και Ιανουάριος 1975 με επίκεντρο το Μαρτίνο και μέγεθος 4 έως 4,4 R

Οκτώβριος 1976 με επίκεντρο νότια της ζώνης Αταλάντης – Μαρτίνου και μέγεθος 4,6 R

Ιούνιος 1986 (μέγεθος 4,9 R), Αύγουστος 1998 (μέγεθος 4,7 R), Σεπτέμβριος 1992 (μέγεθος 4,2 R), Αύγουστος 1998 (μέγεθος 4,2 R) με επίκεντρο την περιοχή μεταξύ Αταλάντης και Γουλεμίου.

Λίγες μέρες μετά το σεισμό της Αθήνας την 7η Σεπτεμβρίου του 1999, καταγράφηκε δόνηση μικρού μεγέθους στην περιοχή του Μαρτίνου.

Από το 1964 έως το 1999, δεν έχει καταγραφεί κανένας στην περιοχή σεισμός μεγέθους μεγαλύτερος των 5 R. Η σεισμική ακολουθία με επίκεντρο κοντά στην Αμφίκλεια τις 7 Αυγούστου 2013 σύμφωνα με τον Ευθύμη Λέκκα δεν σχετίζεται με το ρήγμα[1].

Αν εξαιρέσουμε την έξαρση του φαινομένου το 1894, με τις δραματικές συνέπειες του, η περιοχή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «μέσης σεισμικότητας», δηλαδή καταγράφονται σεισμοί μικρού βάθους με μικρά μεγέθη.

Παραπομπές

• Κωνσταντάτου Ελένη (7 Αυγούστου 2013). «Καθησυχαστικοί οι σεισμολόγοι για τον σεισμό στην Αμφίκλεια: «Δεν έχει σχέση με το ρήγμα της Αταλάντης»». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 2013-08-23.

Πηγές

• Λήμμα «Ρήγμα Αταλάντης» από το wiki της τηλεπισκόπησης

• Παυλίδης Σ.Β., Βαλκανιώτης Σ., Γκανάς Α., Κεραμυδάς Δ. και Σμπόρας Σ."Το ενεργό ρήγμα της Αταλάντης – επανεκτίμηση με νέα γεωλογικά δεδομένα" - Τομέας Γεωλογίας, Τμήμα Γεωλογίας, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη και Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

• Παλυβός Ν. (2001). "Γεωμορφολογική μελέτη της ευρύτερης περιοχής Αταλάντης Φθιώτιδος". Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Αθηνών

• Χριστοφόρου Μάνθος Κ. 1993. «Η Οπουντία Λοκρίδα και η Αταλάντη – Μνήμες και μαρτυρίες». Μέρος 2ο. Αθήνα: Εταιρεία Ιστορικών και Λαογραφικών Ερευνών Αταλάντης (Ε.Ι.Λ.Ε.Α.).

•  Αβραάμ Δημήτριος Π. 2001. «Λοκρικά – Περιβοάγρια-Επικνυμίδια ». Λαμία 2001 .  

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια