Νίκου Αμμανίτη : Τι ’χες, Γιάννη; Τι ’χα πάντα!

Το σώμα των Ελλήνων εθελοντών στη Σεβαστούπολη, που πήρε μέρος στον Κριμαϊκό πόλεμο υπέρ των Ρώσων.

ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ 

μέσα στον χρόνο

 

Τι ’χες, Γιάννη; Τι ’χα πάντα!

 

Tου Νίκου Αμμανίτη

 Τα ιερά προσκυνήματα, με πρώτον τον Πανάγιον Τάφον, υπήρξαν πεδίον ατερμόνου διαμάχης αναμέσον των Ορθοδόξων Χριστιανών και των κατά καιρούς αλλοδόξων κατακτητών, αλλά και αναμέσον των Χριστιανών άλλων Ομολογιών.

Έξαλλος ήταν ο γάλλος Βασιλιάς Ναπολέων ο Γ' με εκείνα τα γαϊδούρια τους Έλληνες που τους κάνανε κράτος και αντί να του φιλάνε το σκαρπίνι βάλθηκαν να του σπάσουν τα νεύρα. Τι ήταν η Ελλάδα δηλαδή και κοντράριζε κοτζάμ Γαλλία; Ένα κρατίδιο ήταν, που ως μέγεθος ομοιοκαταληκτούσε με τη «χορδή» και την «ορδή»…  Τον κούρδιζαν και οι σύμβουλοί του με το απόφθεγμα «Donne courage au paysan et il montera a ton lit», ήτοι «δώσε θάρρος στον χωριάτη να σ' ανέβει στο κρεβάτι» και καθώς ο «χωριάταρος» είχε σηκώσει ψηλά τον αμανέ, οι Γάλλοι έστειλαν μια κανονιοφόρο να τον συνετίσει. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Βρισκόμαστε στα χίλια οκτακόσια τόσα. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι η «μεγάλη ασθενής», αλλά δεν λέει να τα κακαρώσει. Η κυριαρχία της απλώνεται σε τρεις ηπείρους και στην εξουσία της ανήκουν και οι Άγιοι Τόποι, όπου ευρίσκεται ο Πανάγιος Τάφος. Η ιδιότυπη ιδιοκτησία του έχει παραχωρηθεί στους ορθοδόξους, αλλά τον διεκδικούν και οι καθολικοί. Για να τον αποκτήσουν λέγεται πως δυτικός απεσταλμένος, φορτωμένος νομικά επιχειρήματα, πήγε στον σουλτάνο ζητώντας να περιέλθει στους καθολικούς η ιδιοκτησία του. Ανεξίθρησκος ο σουλτάνος θέτει το ερώτημα: «Παρά βαρ;…» Ο δραγουμάνος μεταφράζει: «Χρήματα υπάρχουν;».

Στη διπλωματική γλώσσα της Υψηλής Πύλης η ερώτηση σήμαινε: «Πόσα θα πέσετε;…».

Επιστρατεύεται η «Τράπεζα του Αγίου Πνεύματος» -Il banco di Santo Spirito- στη Ρώμη, καταφθάνει στο σεράι ο νούντσιος με ένα βαλιτσάκι στο χέρι, εκδίδεται με πράξη νομοθετικού περιεχομένου το σχετικό φιρμάνι και πλακώνουνε στα Ιεροσόλυμα καπουτσίνοι, βενεδικτίνοι και καρμελίτισσες. Μαθαίνουν τα χαμπέρια οι Έλληνες της Διασποράς, «που φύσαγαν το παραδάκι», ζητούν ακρόαση από τον Πατισάχ στον οποίον αναπτύσσουν με χειροπιαστά επιχειρήματα τους λόγους για τους οποίους «ο Πανάγιος Τάφος πρέπει να ανήκει στους ορθοδόξους». Βαθιά ανεξίθρησκος ο σουλτάνος, τσεπώνει το μπαξίσι, κάνει το αίτημα δεκτό, βγάζει νεότερο φιρμάνι και καθησυχάζει τη συνείδησή του μουρμουρίζοντας: «Ας πρόσεχαν.» Έτσι ο Πανάγιος Τάφος γίνεται, εναλλάξ, πότε ορθόδοξος και πότε καθολικός και η ζωή συνεχίζεται.

Έλα όμως που επί αιώνες ο Τσάρος στη γειτονική Ρωσία δεν νταγιαντούσε ότι η γεωγραφική θέση της Τουρκίας τους εμπόδιζε να κατέβουν στη Μεσόγειο που τόσο τη λαχταρούσαν. Έψαχνε λοιπόν να βρει αφορμή για να μπουκάρει. Και η αφορμή δόθηκε όταν πήγε ο γάλλος πρέσβης στον σουλτάνο ζητώντας να παραχωρηθεί ξανά ο Πανάγιος Τάφος στους καθολικούς με το πρόσθετο κοινωνικό επιχείρημα πως «είναι αμαρτία να μένουν τόσοι καπουτσίνοι άνεργοι.» Δεν πρόλαβε να απαντήσει ο ανεξίθρησκος σουλτάνος «πάρτε τον» και πλάκωσε ο ρώσος πρεσβευτής που δεν σκάμπαζε από γαλατικές ευγένειες και αξίωσε να εκδώσει ο σουλτάνος φιρμάνι που θα καθορίζει πως ο Πανάγιος Τάφος ανήκει στους Έλληνες και ότι αναγνωρίζει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τους Ρώσους ως «εσαεί προστάτες των ορθοδόξων». Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι οι Τούρκοι δεν θα μπορούσαν πια να κρεμάσουνε όχι Πατριάρχη αλλά ούτε και διάκο. Ήταν ωμή επέμβαση. Ο Σουλτάνος απέρριψε το τελεσίγραφο. Τον σιγοντάρανε οι Άγγλοι και οι Γάλλοι που μυρίστηκαν τα βρώμικα και καθώς ήταν μονοφαγάδες και θέλανε τη Μεσόγειο για πάρτη τους φρόντιζαν υπέρ μακροημερεύσεως της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Ρώσοι επετέθησαν. Οι Αγγλογάλλοι αντέδρασαν. Αποβίβασαν στρατό στην Κριμαία και άρχισαν μάχες σε ρωσικό έδαφος.

Κάπως έτσι ξεκίνησε ο Κριμαϊκός πόλεμος.

Άγημα από Γάλλους ναύτες παρελαύνουν το 1857 κατά την Αγγλο-Γαλλική κατοχή του Πειραιά

Ενθουσιασμός ξέσπασε στην Αθήνα μόλις μαθεύτηκαν τα νέα. Νιώθοντας τους ομόδοξους Ρώσους «αδέλφια», πιστεύουν πως με τη βοήθειά τους ήρθε η ώρα να πραγματοποιηθεί η Μεγάλη Ιδέα. Να ελευθερωθεί γη ελληνική, να μην υπάρχουν σκλάβοι Έλληνες. Γίνεται εθνικός συναγερμός. Ο βασιλεύς Όθων πρωτοστατεί. Σχεδιάζει να ηγηθεί των πολεμιστών ζωσμένος ίσως φυσεκλίκια και να εφορμήσει κραυγάζοντας… «καλή αντάμωση στα γουναράδικα». Οι εχέφρονες όμως τον αποτρέπουν. Στέλνει στη Θεσσαλία αξιωματικούς και εθελοντές να πολεμήσουν κατά των Τούρκων... Πλούσιοι πατριώτες χρηματοδοτούν τον αγώνα. Ο Όθων ξεσαλώνει. Καλοθελητές τον διαβάλλουν στον Λουδοβίκο, που από καιρό τον έχει στην μπούκα, επισημαίνοντας την αγνωμοσύνη των Ρωμιών. Οι Αγγλογάλλοι όμως, φίλοι μας το 1821 και «προστάτες» του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, τώρα είναι σύμμαχοι των Τούρκων. Οι ασυγκράτητοι Έλληνες, που βρίσκονται στην «αντίπερα όχθη», γίνονται εχθροί τους. Δεν τους υπολογίζουν ως στρατιωτική «δύναμη», φοβούνται όμως μήπως με τα φερσίματά τους υποδαυλίσουν γενικό ξεσηκωμό των ορθοδόξων, που πολλοί είναι και Σλάβοι, και αποφασίζουν επέμβαση στην Ελλάδα για να την τιμωρήσουν.

Μάιος μήνας ήταν τότε που το γαλλικό θωρηκτό «έδεσε» στον Πειραιά. Αποβιβάστηκαν ναύτες με το κόκκινο «πον πον» στον σκούφο και αμέσως έπιασαν δουλειά. Κατάργησαν την κυβέρνηση, διόρισαν άλλη, έγραψαν κάθε νόμο και εξουσία στα παλιά τους τα παπούτσια και όπου αλλού το εύρισκαν προσφορότερο. Βιαιοπραγούσαν και φέρονταν βάναυσα στους πολίτες. Μεταδώσανε επιδημία χολέρας που θέρισε κοσμάκη και παρελαύνανε καθημερινά ως κατακτητές μπροστά από τα Ανάκτορα και εξευτέλιζαν την πολιτική ηγεσία της χώρας. Όλα ήσαν σοφά μελετημένα…

Ήταν μια βάρβαρη, μια απάνθρωπη, μια χυδαία κατοχή, που την έκανε απεχθέστερη το γεγονός πως προερχόταν από «φίλους»…

Ως επέμβαση δεν ήταν ούτε η μόνη ούτε και η καλύτερη. Αλλά δεν βαριέσαι. Το συνηθίσαμε!

"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"