Ποιές τροφές περιέχουν βιταμίνη Κ

Η βιταμίνη Κ είναι γνωστό ότι παίζει πρωταρχικό ρόλο στην πήξη του αίματος. Η βιταμίνη Κ δρα στο συκώτι και βοηθά στη σύνθεση τεσσάρων από τις 13 πρωτείνες που χρειάζονται για την πήξη του αίματος. Με απλά λόγια, χωρίς τη βιταμίνη Κ το αίμα δεν πήζει. Συνεπώς, η έλλειψη της βιταμίνης Κ από τη διατροφή είναι δυνατόν να προκαλέσει αιμορραγικές επιπλοκές. Όσοι παίρνουν αντιπηκτικά όπως είναι η ηπαρίνη πρέπει να διατηρούν σταθερή τη λήψη της βιταμίνης Κ από τη διατροφή τους.

Εκτός από το ρόλο της στην πήξη του αίματος, η βιταμίνη Κ συμβάλλει στη σκελετική υγεία, καθώς βοηθάει στην εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά. Έρευνες έχουν αποδείξει τη σχέση μεταξύ της αυξημένης διατροφικής πρόσληψης βιταμίνης Κ και λιγότερων καταγμάτων, αλλά και τη συμβολή της στην ελαστικότητα του δέρματος, την αρθρίτιδα και τη μείωση των ρυτίδων.

Ένας ενήλικας άνδρας χρειάζεται συνολικά 120 μgr (μικρογραμμάρια, δηλαδή εκατομμυριοστά του γραμμαρίου) βιταμίνης Κ την ημέρα, ενώ μια ενήλικη γυναίκα 90 μgr. Τα παιδιά μέχρι έξι μηνών δεν χρειάζονται πάνω από 2 μgr και τα παιδιά τριών χρονών δεν χρειάζονται πάνω από 30 μgr.

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ

Η ανακάλυψη της βιταμίνης Κ ξεκινά το 1929 όταν ένας Δανός επιστήμονας ο Henrik Dam διερευνώντας το ρόλο της χοληστερίνης τάισε κοτόπουλα με τροφές που δεν περιείχαν λίπος. Μετά από μερικές εβδομάδες, τα ζώα άρχισαν να αιμορραγούν. Φάνηκε ότι μαζί με τη χοληστερίνη και κάποια άλλη ουσία έλειπε από τις τροφές η οποία  ονομάστηκε βιταμίνη «πήξης του αίματος». Στα Γερμανικά ονομαζόταν ως Koagulationsvitamin και από αυτή τη λέξη ονομάστηκε βιταμίνη Κ. Ο ακριβής ρόλος της βιταμίνης αποκαλύφθηκε το 1974.

Η βιταμίνη Κ είναι στην πραγματικότητα 5 λιποδιαλυτές βιταμίνες. Γι’ αυτό ακριβώς αν κάποιος δεν καταναλώνει λιπαρές τροφές, πιθανόν να έχει έλλειψη βιταμίνης Κ (αλλά και άλλων λιποδιαλυτών βιταμινών όπως είνια η βιταμίνη Ε). Ως λιποδιαλυτή βιταμίνη αποθηκεύεται στους λιπώδεις ιστούς του οργανισμού μας και στο συκώτι.

Η πιο σημαντική από τις βιταμίνες Κ φαίνεται να είναι η βιταμίνη Κ1 και η βιταμίνη Κ2. Η βιταμίνη Κ1 λαμβάνεται κυρίως από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ενώ η βιταμίνη Κ2 είναι μια ομάδα ενώσεων που σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από το κρέας, το τυρί και τα αυγά και συντίθεται από βακτήρια.

Πλούσιες διατροφικές πηγές βιταμίνης Κ είναι το μπρόκολο (154 μgr ανά 100 gr τροφής), το κουνουπίδι (191 μgr), το λάχανο (149-275 μgr), ανάλογα με το είδος του λάχανου), το σογιέλαιο (200 μgr), το μαρούλι (113 μgr) και το σπανάκι (266 μgr), αλλά επίσης το ελαιόλαδο (58 μgr), ο φλοιός σιταριού (83 μgr) και επομένως τα περισσότερα αναποφλοίωτα δημητριακά προγεύματος, η βρώμη (63 μgr), τα ρεβύθια (48 μgr), οι ντομάτες (48 μgr), τα αυγά (50 μgr), οι φράουλες (14 μgr), τα σπαράγγια (39 μgr), τα φασόλια (28-33 μgr) και το συκώτι.

Επειδή η βιταμίνη Κ είναι μια λιποδιαλυτή βιταμινη, η απορρόφησή της από τα λαχανικά ενισχύεται από την παρουσία λίπους στη διατροφή.

Η βιταμίνη Κ, εκτός του ότι υπάρχει στις τροφές, είναι και ενδογενής: παράγεται από βακτηρίδια που ζουν στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Η έλλειψή της σπάνια παρατηρείται, επειδή μια ισορροπημένη διατροφή καλύπτει 75-150 μgr ημερησίως ενώ σ’ αυτή την ποσότητα πρέπει να προστεθούν και οι ποσότητες που παράγουν τα βακτήρια. Η βιταμίνη συνήθως δεν βρίσκεται στα συμπληρώματα βιταμινών δεδομένου ότι το σώμα την παράγει μόνο του.

Έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να συμβεί σε καταστάσεις δυσαπορρόφησης λιπών (στεατόρροια), αποφρακτικού ικτέρου και όταν διαταράσσεται η φυσιολογική εντερική χλωρίδα (π.χ. από κατάχρηση αντιβιοτικών). Ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να σκοτώσουν τα μικρόβια που που παράγουν τη βιταμίνη και να παρατηρηθεί έλλειψή της. Ειδικά οι κεφαλοσπορίνες μειώνουν την απορρόφηση της βιταμίνης από το σώμα. Αιμοραγίες των ούλων ή άλλες αιμοραγίες που διαρκούν περισσότερο από 4 λεπτά είναι ενδείξεις έλλειψης της βιταμίνης Κ που παρουσιάζεται όταν κάτι δεν πάει καλά με τα βακτήρια του εντέρου.

Ο ρόλος της βιταμίνης Κ

Όπως ήδη αναφέρθηκε, εκτός από το ρόλο της βιταμίνης Κ στην πήξη του αίματος, υπάρχουν και άλλες σημαντικές δράσεις της που είναι λιγότερο γνωστές. Οι άνθρωποι που έχουν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης K έχουν μεγαλύτερη πυκνότητα οστών και λιγότερη οστεοπόρωση. Η βιταμίνη Κ απαιτείται επίσης για την μεταφορά του ασβεστίου στο σώμα και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των πρωτεϊνών που κρατούν τα υγιή τα δόντια.

Έχει βρεθεί ότι υψηλότερα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα της οστεοκαλσίνης. Η οστεοκαλσίνη, είναι μια πρωτεΐνη που συμβάλλει στη βελτίωση της οστικής μάζας και στη μείωση του κινδύνου καταγμάτων. Έτσι φαίνεται ότι η βιταμίνη Κ έχει αξιόλογο ρόλο στην ενδυνάμωση του σκελετού και στη μείωση της οστεοπόρωσης. Μια αναφορά της Nurses’ Health Study υποδηλώνει ότι οι γυνείκες που λαμβάνουν τουλάχιστον 110 μgr βιταμίνης Κ την ημέρα έχουν  30% λιγότερη πιθανότητα για κάταγμα από τις γυναίκες που λαμβάνουν από τη διατροφή μικρότερη ποσότητα.

Να σημειωθεί ότι έρευνες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η οστεοκαλσίνη παίζει ρόλο στη ρύθμιση της δραστηριότητας της ινσουλίνης. Βρέθηκε ότι διαμέσου απελευθέρωσης ορμόνης από το λιπώδη ιστό, αυξάνει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Άρα η βιταμίνη Κ μπορεί να μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και να βελτιώνει το μεταβολικό σύνδρομο.

Έχει βρεθεί ακόμη ότι η βιταμίνη Κ βοηθά τους χόνδρους των αρθρώσεων και ενεργεί εναντίον της φλεγμονής που παρατηρείται στις αρθρίτιδες. Για τους λόγους αυτούς, η έλλειψη στον οργανισμό βιταμίνης Κ μπορεί να προκαλέσει οστεοαρθρίτιδα λόγω βλαβών που προκαλούνται στο χόνδρο.

Τέλος, η βιταμίνη Κ μπορεί να προστατεύει την ελαστικότητα του δέρματος. Για το λόγο αυτό διερευνάται η αξία της βιταμίνης Κ για την πρόληψη των ρυτίδων και για την αντιμετώπιση της γήρανσης του δέρματος. Σήμερα ξέρουμε ότι η τοπική χρήση της βιταμίνης Κ θεραπεύει τις εκχυμώσεις και τους μώλωπες. Μία μελέτη έδειξε ότι η χρήση της βιταμίνης Κ στο δέρμα προλαμβάνει και εξαλείφει το ερύθημα που δημιουργείται μετά από θεραπεία με Laser. Επίσης η βιταμίνη Κ σε συνδυασμό με ρετινόλη (βιταμίνη Α) βελτιώνει τους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια.

Παρενέργειες

Η υπερβολική ή παρατεταμένη χορήγηση βιταμίνης Κ μπορεί να οδηγήσει σε υπερβιταμίνωση Κ, δηλαδή σε ανάπτυξη τοξικότητας από τη βιταμίνη. Όταν υπάρχει ανεπάρκεια του ενζύμου G6PD, η βιταμίνη Κ μπορεί να προκαλέσει αιμολυτικές κρίσεις. Μεγάλες δόσεις σε νεογέννητα, 1.000 φορές πάνω από την ημερήσια δόση, προκαλούν αναιμία και πυρηνικό ίκτερο. Επίσης μεγάλη δοσολογία έχει συσχετιστεί με καρκίνο της παιδικής ηλικίας και λευχαιμία.

Υπάρχουν ασθενείς που για διάφορους λόγους κάνουν αντιπηκτική αγωγή, παίρνουν δηλαδή κάποια φάρμακα (αντιαιμοπεταλιακά, ηπαρίνη, κουμαρινικά, sintrom κλπ), τα οποία μειώνουν την ικανότητα του αίματος να πήξει, προκαλώντας αναστολή της σύνθεσης της προθρομβίνης και άλλων παραγόντων πήξης του αίματος που εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Πρέπει να ξέρετε ότι η βιταμίνη Κ μπλοκάρει τα αποτελέσματα της ηπαρίνης. Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω φάρμακα, η βιταμίνη Κ σε μεγάλη δοσολογία παίζει τον ρόλο του «κακού», δηλαδή δεν βοηθάει τα αντιπηκτικά φάρμακα να δράσουν καθώς προκαλεί αύξηση της πήξης του αίματος, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται θρομβώσεις και πήγματα. Γι’ αυτό οι ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα πρέπει να αποφεύγουμε την πρόσληψη τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ, προκειμένου το φάρμακο τους να λειτουργεί σωστά.

http://www.healthyliving.gr/2013/07/01/ποιές-τροφές-περιέχουν-βιταμίνη-κ/