Η Θήρα καταστράφηκε νωρίτερα
Έναν αιώνα νωρίτερα απ' ό,τι πιστεύαμε τοποθετούν δύο ανεξάρτητες επιστημονικές μελέτες την ηφαιστειακή έκρηξη στη Θήρα, δηλαδή μεταξύ 1660 π.Χ. και 1613 π.Χ. Η ανάλυση βασίστηκε εν μέρει σε δείγματα από κλαδιά και φύλλα ελιάς, η οποία θάφτηκε κάτω από ηφαιστειακή λάβα. Τα συνολικά 127 δείγματα έδειξαν ότι η Ύστερη Εποχή του Χαλκού διήρκεσε από το 1700 π.Χ. ώς το 1400 π.Χ., κοινώς ξεκίνησε έναν αιώνα νωρίτερα απ' ό,τι θεωρούσαν μέχρι πρότινος οι επιστήμονες.
Πιο παλαιοί οι αρχαίοι πολιτισμοί
Νέα στοιχεία οδηγούν σε αναθεώρηση κρίσιμων ιστορικών χρονολογιών
Φανταστείτε ότι η χρονολογία της πρώιμης αμερικανικής ιστορίας ήταν εκατό χρόνια νωρίτερα και πως στην πραγματικότητα ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική το 1392 και όχι το 1492. Οι επιστήμονες επί μακρόν επέμεναν ότι είναι πιθανό να υπάρχει μία παρόμοια πλάνη κατά την κρίσιμη περίοδο στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα. Νέα επιστημονικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι η Υστερη Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο ξεκίνησε τον 17ο αιώνα π.Χ., τουλάχιστον δηλαδή έναν αιώνα νωρίτερα απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι αρχαιολόγοι. Δείγματα, που εξετάσθηκαν με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης και τη βοήθεια του άνθρακα 14, έδειξαν ότι διήρκεσε από το 1700 π.Χ. ώς το 1400 π.Χ. Αν είναι σωστή η εκτίμηση αυτή, απαιτείται συνολική επανεξέταση πολιτισμικών και εμπορικών σχέσεων σε μία περίοδο μεταξύ της Μινωικής Κρήτης, της Μυκηναϊκής Ελλάδας και Κύπρου από τη μία και τους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της υπόλοιπης Μέσης Ανατολής από την άλλη.
Έναν αιώνα νωρίτερα
Αυτό θα σήμαινε ότι η Κρήτη με τα περίτεχνα παλάτια της, που προσελκύει ορδές τουριστών κάθε χρόνο και με τους θρύλους του Βασιλιά Μίνωα έφτασε στο απόγειό της έναν αιώνα νωρίτερα απ’ ό,τι νομίζαμε μέχρι σήμερα. Ειδικότερα, δύο ανεξάρτητες μελέτες τοποθέτησαν έναν αιώνα νωρίτερα την ηφαιστειακή έκρηξη στη Θήρα, ευρέως γνωστή σήμερα ως Σαντορίνη, που με τη σειρά της προκάλεσε σειρά από τσουνάμι και σκόρπισε στάχτη σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου και της Μεσογείου.
Η καταστροφή πιστεύεται ότι επιτάχυνε την παρακμή του Μινωικού πολιτισμού στην Κρήτη, σε απόσταση εβδομήντα μιλίων, και ίσως άνοιξε τον δρόμο για την εμφάνιση της Μυκηναϊκής Ελλάδας ως κυρίαρχης δύναμης στο Αιγαίο.
Μία επιστημονική ομάδα υπό τον αρχαιολόγο του Κορνέλ, Σταρτ Μάνινγκ, ανέφερε στο τεύχος Vol 312, Issue 5773 της επιθεώρησης Science ότι η έκρηξη σημειώθηκε μεταξύ 1660 π.Χ. και 1613 π.Χ. Η χρονολογία καθορίστηκε από την ανάλυση 127 δειγμάτων, πολλά εκ των οποίων ελήφθησαν στη Σαντορίνη και την Κρήτη. Στο ίδιο τεύχος του περιοδικού άλλη ερευνητική ομάδα περιόρισε περαιτέρω το χρονικό διάστημα, μεταξύ 1627 π.Χ. και 1600 π.Χ. Η ανάλυση βασίστηκε εν μέρει σε δείγματα από τα κλαδιά και τα φύλλα μιας ελιάς, θαμμένης κάτω από ηφαιστειακή λάβα.
Ο Ουόλτερ Λ. Φρίντριχ, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Ααρχους της Δανίας, και συνάδελφοί του υπογράμμισαν ότι επρόκειτο για την πρώτη λεπτομερή εξέταση ενός αντικειμένου, που θάφτηκε ζωντανό κατά την έκρηξη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το εύρημα προστίθεται στις υπάρχουσες σοβαρές ενδείξεις ότι η έκρηξη χρονολογείται από τα τέλη του 17ου αιώνα. Σε email του από την Αγγλία ο δρ Μάνινγκ επισήμανε ότι «οι δύο ανεξάρτητες μελέτες ενισχύουν περαιτέρω τη συνολική νέα χρονολόγηση». Έτερο άρθρο στην επιθεώρηση επικαλείται τον αρχαιολόγο στο Κέμπριτζ, Κόλιν Ρένφρου, ο οποίος διατείνεται ότι τα ευρήματα «επιλύουν με πειστικό τρόπο το πρόβλημα της ημερομηνίας της ηφαιστειακής έκρηξης».
Το βέλος σηματοδοτεί την τοποθεσία όπου βρέθηκε θαμμένη μια ελιά κάτω από το στρώμα ελαφρόπετρας πάχους G60 m της μινωικής έκρηξης στην κορυφή του τοίχου της καλντέρας στη Τέρρα. (2)
Διχογνωμούν για τη χρονολόγηση
Μέχρι πρότινος οι αρχαιολόγοι τοποθετούσαν την έκρηξη γύρω στο 1500 π.Χ. Οι υπολογισμοί αυτοί βασίζονταν κυρίως στη σύγκριση αγγείων και άλλων αντικειμένων τέχνης από την περιοχή του Αιγαίου με ανάλογα ευρήματα στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία, τα οποία έχουν συγκεκριμένες, τεκμηριωμένες χρονολογίες. Αν επιβεβαιωθεί η αναθεωρημένη χρονολόγηση, αυτό σημαίνει ότι ο Μινωικός πολιτισμός στο αποκορύφωμά του δεν ήταν σύγχρονος με το Νέο Βασίλειο της Αιγύπτου του 16ου αιώνα π.Χ. Αντ’ αυτού συνέπεσε χρονικά με την ηγεμονία της ξένης δυναστείας των Υξώς. Ο Μάνινγκ διευκρίνισε ότι «οι ημερομηνίες που παρατίθενται στα ιστορικά βιβλία γι’ αυτές τις περιόδους ανέκαθεν βασίζονταν σε ερμηνείες και εκτιμήσεις με ελάχιστες αποδείξεις». Πάντως οι οπαδοί του παλαιότερου τρόπου χρονολόγησης δεν υποχωρούν με βασικό επιχείρημα ότι η αιγυπτιακή ιστορική χρονολόγηση προέρχεται από γραπτά τεκμήρια καθώς και αγγεία και απεικονίσεις. Επιμένουν, λοιπόν, ότι είναι αδύνατον η χρονολόγηση να αποκλίνει έναν ολόκληρο αιώνα από την πραγματικότητα.
(1) Santorini: tectonic setting and island map with photo-statistical sampling sites. Upper left inset shows the development of Santorini’s pre-Minoan caldera models. Units A to D refer to the deposits of the four phases of the Minoan eruption.
(2) Fig. 1. (A) The arrow marks the site where an olive tree was found buried under the G60-m-thick pumice layer of the Minoan eruption on top of the caldera wall on Thera. (B) 14C dates of the four segments of the olive section wiggle-matched to the calibration curve IntCal04. The relative position of the segments in the branch is indicated by the bars. BP, years before the present. Error bars indicate 1 SD. (C) X-ray tomography of a section of the olive branch, with yellow lines indicating identified growth rings. The four dated segments are indicated by arrows
Πηγές:
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 4/5/2006
The New York Times
www.sciencemag.org 28 APRIL 2006 VOL 312
https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.507.8930&rep=rep1&type=pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου