Translate -TRANSLATE -

Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2020

Κοκόνι: ο μικρός πανέξυπνος Έλληνας


Κοκόνι: ο μικρός πανέξυπνος Έλληνας

Γράφει η Κλέα Μοριανού

Συγκάτοικός μας από τα αρχαία χρόνια, συνεχίζει να μας κάνει συντροφιά και μας κερδίζει με τον αξιαγάπητο χαρακτήρα του, τη χαριτωμένη εμφάνιση, το βολικό μέγεθος και την απροβλημάτιστη συμβίωση με άλλα ζώα. Εύστροφο και καθόλου απαιτητικό, το Κοκόνι είναι ιδανικό ακόμη και για πρωτάρηδες.

Η εικόνα ενός μικρόσωμου σκύλου με εμφάνιση που θυμίζει αλεπουδίτσα -με κάπως μακρύ κορμί, μακρύ τρίχωμα, γυριστή ουρά και τριγωνικό κεφάλι- είναι γνώριμη σε όλους μας. Οι περισσότεροι έχουμε έρθει πρόσφατα σε επαφή με τέτοια σκυλάκια, ενώ άλλοι τα θυμόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια – ίσως μάλιστα να απεικονίζονται να μας συντροφεύουν σε κάποια παλιά αναμνηστική φωτογραφία. Πολλοί έχουμε συμβιώσει μαζί τους, είτε τα καλοκαίρια στο χωριό είτε συγκατοικήσαμε κάποια στιγμή με ένα από αυτά, θεωρώντας συνήθως πως πρόκειται για ένα ημίαιμο Σπιτσάκι. Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι ότι πρόκειται για μια πανάρχαια ελληνική φυλή που ονομάζεται Κοκόνι.

Ο διεθνής κριτής και εκτροφέας Στέλιος Μακαρίτης ταξιδεύει πολλά χρόνια σε απομονωμένα χωριά ανά την Ελλάδα ψάχνοντας ελληνικές φυλές ζώων, είτε πρόκειται για σκύλους είτε για οικόσιτα ζώα – πρόβατα, κατσίκες, κότες. «Είχα μαζί μου ένα Κοκόνι. Θυμάμαι τους μεγάλης ηλικίας ανθρώπους που με ρωτούσαν: “Πού το βρήκες το Κοκονάκι;” Και όταν απορούσα “μα πώς το γνωρίζετε το σκυλάκι αυτό;” μου έλεγαν ότι ήταν τα σκυλιά των παιδικών τους χρόνων. Άρα υπήρχε η φυλή και διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας. Ήταν μάλιστα αρκετά διαδεδομένη, αλλά ξεχάστηκε, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι ξεχάσαμε τα πάντα στην Ελλάδα, την ιστορία, την παράδοση, τα ζώα».

Μια πανάρχαια ελληνική φυλή


 

Τα Κοκόνια υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια -ίχνη τους βρέθηκαν στα γεωλογικά στρώματα της Εποχής του Λίθου-, ενώ πολλές αναπαραστάσεις σε αγγεία, αγάλματα, ειδώλια και νομίσματα μαρτυρούν την ύπαρξή τους και την κοντινή σχέση τους με την αρχαία ελληνική οικογένεια. Κείμενα και γκραβούρες φανερώνουν την αδιάσπαστη συνέχεια στη διατήρηση της φυλής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε όλο τον ελλαδικό χώρο.

Η παρουσία τους ήταν συχνή στα αρχαιοελληνικά σπίτια. Αποκαλούνταν «παρέστια», επειδή τριγυρνούσαν στα πόδια των γυναικών όσο αυτές ετοίμαζαν το φαγητό στην εστία. Οι Αθηναίες αρχόντισσες τα έπαιρναν μαζί τους στην αγορά. Στις περισσότερες απεικονίσεις παιδιών από την αρχαία εποχή -π.χ. στο Μουσείο της Βραυρώνας- τα συνόδευε το μικρόσωμο σκυλάκι τους με το αλεπουδίσιο κεφάλι.

Η φυλή διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας λόγω του μικρού μεγέθους της -δεν μπορούσαν κατά βάση να διασταυρωθούν με μεγαλόσωμα ζώα και, επιπλέον, στην ύπαιθρο δεν υπήρχαν ξένες μικρόσωμες φυλές- και της στενής σχέσης της με την οικογένεια, που πάντα τα προστάτευε. Ήταν μικρά σκυλάκια του σπιτιού και έχαιραν ιδιαίτερης μεταχείρισης, γιατί πάντα ήταν όμορφα, πολύ έξυπνα και δραστήρια.

Σήμερα τα συναντάμε σε όλη την Ελλάδα και ως τύπο, και ως όνομα, παρότι δεν υπάρχει ακόμα ευρέως οργανωμένη προσπάθεια για τη διάσωση της φυλής. Ο Στέλιος Μακαρίτης βρήκε τον ορισμό της λέξης «κοκόνι» σε ένα αρχαιοελληνικό λεξικό: «μικρός σκύλος του σπιτιού». Αλλά και οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν σήμερα τη λέξη γνωρίζουν ότι αναφέρεται σε έναν συγκεκριμένο τύπο ζώου.

Η αναγνώριση του προτύπου από τον Κυνολογικό Όμιλο Ελλάδος (ΚΟΕ) δεν ήταν απλή υπόθεση. Χρειάστηκε πολυετής έρευνα από τον Στέλιο Μακαρίτη στα πιο απόμακρα σημεία της χώρας. «Κατόπιν μετρήσεων πάρα πολλών δειγμάτων, παρατήρησα ότι τα κοινά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η φυλή απαντούσαν σε πληθυσμούς τους οποίους χώριζαν τεράστιες χιλιομετρικές αποστάσεις. Παρότι δεν υπήρχε σχέση μεταξύ τους, καμία επαφή από το ένα σημείο στο άλλο, τα δείγματα παρουσίαζαν μεγάλη ομοιομορφία. Είναι απόδειξη ότι η φυλή και ο τύπος κρατήθηκαν καθαρά, αφού δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι υπήρχε συγγενικό αίμα σε μια τόσο μεγάλη απόσταση από το Βορρά έως το Νότο της Ελλάδας». Η αναγνώριση του προτύπου από τον ΚΟΕ σε εθνικό επίπεδο αποτελεί επιστέγασμα των κόπων του Στέλιου Μακαρίτη. Επόμενος στόχος είναι, μέσα από ένα πρόγραμμα εκτροφής και σταθεροποίησης, να έρθει και η αναγνώριση της φυλής σε διεθνή κλίμακα από τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία (FCI), γιατί το Κοκόνι πραγματικά το αξίζει.

Συντροφιάς, αλλά όχι αγκαλιάς

 


 

Τα στοιχεία του χαρακτήρα του που το κάνουν αξιαγάπητο είναι τα ίδια που το βοήθησαν να επιβιώσει όλους αυτούς τους αιώνες στις σκληρές συνθήκες της υπαίθρου: ευστροφία, προσαρμοστικότητα, εξυπνάδα, πονηριά, θάρρος και ικανότητα να ζει αρμονικά με ανθρώπους και άλλα ζώα. Επιπλέον, τα φυσικά χαρακτηριστικά του -ευελιξία, γρηγοράδα, ταχύτητα στις αντιδράσεις, εξαιρετική όραση και ακοή- το έκαναν πάντα εξαιρετικά χρήσιμο στην αυλή, όπου φύλαγε τα μικρά οικόσιτα ζώα από τις αλεπούδες, έτρεπε σε φυγή τα τρωκτικά και προστάτευε το σπίτι και την οικογένεια με το οξύ του προειδοποιητικό γάβγισμα, σχηματίζοντας ιδανικό δίδυμο με τους μεγαλόσωμους σκύλους. «Δηλαδή, αν στον ίδιο χώρο συμβίωναν Κοκόνια με μεγαλόσωμους σκύλους-φύλακες, τα Κοκόνια έδιναν σήμα για να αναλάβουν δράση».

Στο δικό μας σπίτι θα προσαρμοστούν περίφημα, αρκεί να θυμόμαστε πως δεν μοιάζουν με τα άλλα μικρόσωμα. Δεν είναι σκυλάκια αγκαλιάς. Μπορούν να ζήσουν άνετα μέσα στο σπίτι, αλλά και στον κήπο. Έχουν ανάγκη από άσκηση και τρέξιμο, τους αρέσει να μαθαίνουν, αλλά κυρίως έχουν ανάγκη τη συντροφιά μας. Αντιλαμβάνονται τα πάντα, έχουν δηλαδή αίσθηση του τι συμβαίνει και δίνουν σήμα «συναγερμού». Είναι τα πλέον ιδανικά για παιδιά και ηλικιωμένους, καλά σκυλιά για πρωτάρηδες, προσφέρουν την τέλεια συμβίωση. Έξυπνα, στοργικά, πολύ αφοσιωμένα, αποκτούν εύκολα πολύ καλή επαφή με τα άλλα ζώα της οικογένειας, όχι μόνο τους σκύλους. Είναι ζώα με νοημοσύνη, συνεργάσιμα, εκπαιδεύσιμα, μαθαίνουν κόλπα εύκολα και μπορούν να κάνουν ατζίλιτι και άλλα σκυλίσια σπορ.

Εμφάνιση


Η ιδιαίτερη εμφάνιση της φυλής θυμίζει λίγο σκυλάκια τύπου Σπιτς. Όμως στην πραγματικότητα, όπως μας εξηγεί ο κ. Μακαρίτης, έχουν περισσότερες ομοιότητες με κάποιες φυλές Σπάνιελ. Έχουν γρήγορη και ζωηρή κίνηση. Το σώμα τους είναι μακρύτερο από ό,τι το ύψος τους. Έχουν τριγωνικό κεφάλι με ρύγχος κοντύτερο από το μήκος του κρανίου, πεσμένα αυτιά και χαρακτηριστική «περήφανη» φουντωτή ουρά, που σχηματίζει ημικύκλιο και πέφτει μαλακά στην πλάτη. Το τρίχωμα είναι κοντό στο πρόσωπο και στο μπροστινό μέρος των ποδιών, σχετικά μακρύ στο σώμα και στο λαιμό, και μακρύτερο στην ουρά και στους γλουτούς. Χρωματικά δεν υπάρχει περιορισμός. Μπορούμε να τα βρούμε σε όλα τα χρώματα και συνδυασμούς χρωμάτων.

Φροντίδα – περιποίηση

Είναι σκυλάκια ανθεκτικά και υγιέστατα, εύκολα, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις φροντίδας και διατροφής. Δεν είναι φυλή που ζητάει. Δεν έχουν κληρονομικά προβλήματα υγείας και ζουν πολλά χρόνια, ίσως επειδή καλλιεργήθηκαν μέσα από τη φυσική επιλογή και όχι από την ανθρώπινη.

Επειδή η γούνα τους είναι μεταξένια, δεν αφήνουν πολύ τρίχωμα μέσα στο σπίτι. Την περίοδο που αλλάζουν μανδύα (συνήθως μία φορά το χρόνο) αρκεί ένα δίλεπτο – τρίλεπτο βούρτσισμα την ημέρα για να μαζέψουμε τη νεκρή τρίχα στη βούρτσα και να γλιτώσουμε τα χαλιά μας.

Γιατί να πάρω Κοκόνι;

 


 

Αν σκεφτόμαστε να αποκτήσουμε έναν μικρόσωμο σκύλο συντροφιάς, αξίζει, πριν καταλήξουμε σε μια εισαγόμενη φυλή, να τα γνωρίσουμε. Θα τα αγαπήσουμε για το βολικό τους μέγεθος, τον αξιαγάπητο χαρακτήρα, την ευστροφία, την προσαρμοστικότητα και την ικανότητα να «τα βρίσκουν» με τους ανθρώπους και άλλα ζώα.

«Πέρα από το χαρακτήρα τους, που θα σας κερδίσει αναμφισβήτητα αν ζήσετε μαζί τους, είναι και ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Όπως όλες οι παραδοσιακές φυλές, τα Κοκόνια αξίζει να σωθούν, γιατί δημιουργήθηκαν όχι τόσο από την επιλογή του ανθρώπου, αλλά από την επιλογή της φύσης, που πιστεύω ότι είναι πιο σοφή. Καλλιεργήθηκαν μέσα στους αιώνες, προσαρμοσμένα στο κλίμα, στο περιβάλλον και στις ανάγκες κάθε περιοχής. Και τους αξίζει πραγματικά να αποκτήσουν και πάλι τη θέση που είχαν στην ελληνική οικογένεια. Να ξαναγίνουν δημοφιλή στα ελληνικά σπίτια. Γιατί είναι πραγματικά ένα σκυλάκι-θησαυρός».

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στη διάσωσή τους

«Η φυλή έχει περιορισμένα άτομα και είναι καλό να αναπτυχθεί σε αριθμούς προκειμένου να σωθεί. Πρέπει να απλωθεί η γενετική βάση, να υπάρχουν περισσότερες γραμμές αίματος, ώστε να παραμείνει υγιής ο πληθυσμός με την αναγνώριση περισσότερων σκύλων και την επιλεκτική αναπαραγωγή τους», μας εξηγεί ο Στέλιος Μακαρίτης.

Αν πιστεύετε πως έχετε ένα τέτοιο σκυλάκι ή αν γνωρίζετε ένα τέτοιο σκυλάκι (αν δηλαδή ανήκει σε κάποιον φίλο, γνωστό ή συγγενή σας) επικοινωνήστε με τον ΚΟΕ (www.koe.gr, τηλ. 210-81.45.165) για να μάθετε πότε είναι η επόμενη εκδήλωση αναγνώρισης της φυλής. Μπορεί να έχετε κάποιες αμφιβολίες, αλλά αξίζει να πάρετε και μια δεύτερη γνώμη από έναν κριτή. «Μπορεί με αυτόν τον τρόπο να βρεθούν κάποια πολύ ωραία δείγματα της φυλής, άγνωστα και ίσως χαμένα».

Αν ενδιαφέρεστε να αποκτήσετε ένα Κοκόνι μπορείτε να ενημερωθείτε  από τον ΚΟΕ για τις γέννες που έχουν δηλωθεί τους τελευταίους μήνες στα αρχεία του ομίλου.

 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

 


 

Προέλευση: Αρχαία Ελλάδα.

Προορισμός: Σκύλος συντροφιάς και ειδοποίησης, φύλακας μικρών οικόσιτων ζώων.

Μέγεθος: Μικρό.

Βάρος: 4 – 8 κιλά.

Ύψος στο ακρώμιο: αρσενικά 24 – 28 εκ., θηλυκά 23 – 27 εκ.

Χαρακτήρας: Ζωηρό, χαρούμενο, έξυπνο, πιστό, συνεργάσιμο.

Σωματικές ικανότητες: Ενεργητικό, ευέλικτο, ανθεκτικό, ταχύτατο στις αντιδράσεις, με δυνατή ακοή και όραση και οξύ γάβγισμα.

Προβλήματα υγείας: Ανθεκτικό, εύκολο στη φροντίδα, δεν παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα υγείας.

 

Μορφολογική περιγραφή

 


 Γενική εμφάνιση:
Μικρόσωμος σκύλος, με κορμό μακρύτερο σε σχέση με το ύψος του. Η ουρά σχηματίζει ημικύκλιο. Συμπαγής, αρκετά καλά δεμένος, αρμονικός, μήκος κορμού μακρύτερο από το ύψος στο ακρώμιο.

Κεφάλι: Σε αναλογία με το σώμα, τριγωνικό, με πεσμένα αυτιά. Κρανίο μετρίως θολωτό, με εύρος ελαφρώς μικρότερο από το μήκος του.

Ρύγχος: Κοντύτερο του κρανίου, σφηνοειδές, λεπταίνει σταδιακά από τη βάση του προς το ακρορρίνιο. Μύτη μαύρη, μέτριου μεγέθους, επίπεδη, με ανοιχτά ρουθούνια.

Στόμα: Γνάθοι καλά ανεπτυγμένες, με κανονική οδοντοστοιχία και δάγκωμα τύπου ψαλίδας. Χείλη σχετικά λεπτά, σφιχτά, μαύρου χρώματος.

Μάτια: Μέτριου μεγέθους, αμυγδαλωτά, με σφιχτά βλέφαρα και ίριδες σκούρου καστανού χρώματος.

Αυτιά: Τριγωνικά, μέτριου μεγέθους, πεσμένα και ευκίνητα, τοποθετημένα σχετικά ψηλά, πάνω από τη νοητή γραμμή του ματιού. Καλύπτονται από κοντό τρίχωμα (ή μακρύτερο τρίχωμα στο εξωτερικό μέρος τους, από τη βάση μέχρι το μέσον του πτερυγίου).

Λαιμός: Μέτριου μήκους, ελαφρώς τοξωτός, με σφιχτό δέρμα.

Σώμα: Συμπαγές, αρκετά δεμένο, αρμονικό, με μήκος μακρύτερο του ύψους του. Ράχη επίπεδη και συμπαγής, κατά την κίνηση κρατιέται σταθερή. Λεκάνη δυνατή, με εύρος, ελαφρώς κεκλιμένη. Στήθος φαρδύ, βαθύ και καλά απλωμένο. Προστέρνο τονισμένο. Κάτω γραμμή θώρακα σχετικά ίσια. Μετρίως ανασυρμένη κοιλιά. Ακρώμια ελαφρώς εμφανή.

Ουρά: Καλύπτεται από πλούσιο τρίχωμα σχηματίζοντας θύσανο, φέρεται ψηλά σχηματίζοντας ημικύκλιο, η άκρη της ακουμπά στην πλάτη. Κατά τη στάση ή την ανάπαυση, μπορεί να φέρεται πεσμένη, χωρίς αυτό να είναι λάθος.

Μπροστινά άκρα: Ίσια, μέσου μήκους, παράλληλα μεταξύ τους, οι άκρες τους μπορεί και να τείνουν ελαφρώς προς τα έξω, το πίσω μέρος τους καλύπτεται από μακρύτερο τρίχωμα. Ωμοπλάτες μακριές, καλά κεκλιμένες, σχετικά μυώδεις, ενώνονται σταθερά με το θώρακα. Αγκώνες κοντά στο σώμα και καλά δεμένοι με αυτό.

Πίσω άκρα: Δυνατά, μυώδη, με πίσω σκέλη ίσια και παράλληλα μεταξύ τους. Μηροί δυνατοί, καλού μήκους και φαρδείς. Γόνατα δυνατά, με μέτρια γωνίωση. Ταρσοί χαμηλά τοποθετημένοι με ίσια και κάθετα μετατάρσια.

Πέλματα: Μικρά, στρογγυλωπού σχήματος, ελαφρώς τοξωτά, με γερά νύχια, μπορεί να τείνουν και ελαφρώς προς τα έξω σε κάποια δείγματα. Τα πίσω πέλματα ελαφρώς κοντύτερα.

Δέρμα: Ελαστικό και σφιχτό σε ολόκληρο το σώμα. Ποτέ χαλαρό.

Τρίχωμα: Διπλός μανδύας. Εξωτερικός μακρύς, λεπτός, ίσιος ή ελαφρώς κυματιστός. Υπομανδύας κοντός, πυκνός. Τρίχωμα κοντό στο πρόσωπο και στα πρόσθια μέρη των σκελών, μετρίως μακρύ στον κορμό και στο λαιμό (ειδικότερα στους αρσενικούς) και μακρύτερο στην ουρά και στους γλουτούς.

Χρώμα: Όλα τα χρώματα και οι συνδυασμοί χρωμάτων είναι αποδεκτά.

https://trihes.gr/kokoni-o-mikros-panexypnos-ellinas/

 

Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2020

Πώς θα ήταν άραγε το ελληνικό κράτος χωρίς τον Ιωάννη Καποδίστρια;

 


Πώς θα ήταν άραγε το ελληνικό κράτος χωρίς τον Ιωάννη Καποδίστρια;

Στις 11 Ιανουαρίου του 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας αποβιβάζεται στην Αίγινα και αντικρίζει μια εικόνα αποκαρδιωτική.

Διαβάζουμε τη δική του περιγραφή στα Απόλογα για τον Καποδίστρια του Γ. Τερτσέτη: «Είδα πολλά εις την ζωή μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ιδεί… «Ζήτω ο κυβερνήτης, ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας!”» εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τις σπηλιές. Δεν ήταν το συναπάντημά μου φωνή χαράς, αλλά θρήνος. Η γη εβρέχετο από δάκρυα.

Εβρέχετο η μυρτιά και η δάφνη του στολισμένου δρόμου από το γιαλό ως την εκκλησία. Ανατρίχιαζα, μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνή του λαού μού έσχιζε την καρδιά μου». Παρακάτω, στο ίδιο κείμενο, ορμώμενος απ’ όσα έζησε στην Αίγινα, ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, διατυπώνει ορισμένες σκέψεις που, στο βάθος, είναι η αγωνία του μπροστά στο έργο που έχει αναλάβει: «Ως ψάρι εις το δίχτυ σπαράζει εις πολλούς κινδύνους ακόμη η ελληνική ελευθερία. Μου εδώσατε τους χαλινούς του κράτους. Τίνος κράτους; Μετρούμε εις τα δάκτυλα την επικράτειάν μας. Τ’ Ανάπλι, την Αίγιναν, Πόρο, Ύδρα, Κόρινθο, Μέγαρα, Σαλαμίνα. … Πού το θησαυροφυλάκιον του έθνους;

Ακούω επουλήσατε και την δεκατιά του φετεινού έτους, πριν σπαρθεί ακόμα το γέννημα· ο τόπος είναι χέρσος, σπάνιοι οι κάτοικοι, σκόρπιοι εις τα βουνά και εις τα σπήλαια· το δημόσιο είναι πλακωμένο από δυο εκατομμύρια λίρες στερλίνες χρέος, άλλα τόσα ζητούν οι στρατιωτικοί, η γη είναι υποθηκευμένη εις τους Άγγλους δανειστάς· ανάγκη να την ελευθερώσομε και από τα άρματα του Κιουτάγια και του Αιγυπτίου. Δεν λυπούμαι, δεν απελπίζομαι· προτιμώ αυτό το σκήπτρο του πόνου και των δακρύων παρά άλλο· ο θεός μου τόδωσε, το παίρνω, θέλει να με δοκιμάσει· είμαι από τη φυλή σας· εις ένα μνήμα μαζί με σας θα θαφτώ· … Μη μου ζητείτε ζωγραφιές πολύτιμες εις οικοδόμημα ακόμη ατέλειωτο. Μέτρο μας και άστρο εις δεινά ελληνικά, θεραπεία ελληνική. Με το στόμα μας, όχι ως οι χειρούργοι της Ευρώπης κόφτοντες, αλλά με το στόμα μας να βυζαίνομε το έμπυο της πατρίδας μας διά να την γιάνομε».

Στέκομαι ιδιαίτερα στην καταληκτική πρόταση: «με το στόμα μας να βυζαίνομε το έμπυο της πατρίδας μας διά να την γιάνομε». Θα έλεγε κάποιος ότι είναι ο λόγος, αν όχι ενός ποιητή, πάντως ενός καθαρού ιδεαλιστή, αφοσιωμένου στο καθήκον και στο ιδανικό που έχει αναλάβει να υπηρετήσει. Κατά κάποιο τρόπο, το τραγικό –όσο και ηρωικό– τέλος του Ιωάννη Καποδίστρια μοιάζει να επιβεβαιώνει όσα φέρεται να είπε, όλα όσα πίστευε: βύζαξε τόσο πολύ το «έμπυο της πατρίδας μας» για να τη «γιάνει» που δηλητηριάστηκε.

Ως «έμπυο» ας δούμε εδώ το απόστημα, τη χρόνια, μολυσματική πληγή της Ελλάδας που ο πρώτος της κυβερνήτης στους νεότερους χρόνους, προσπάθησε με όλο του το είναι να καθαρίσει: νοοτροπίες-μπετόν, παγιωμένες ύστερα από αιώνες στασιμότητας και απομόνωσης της κοινωνίας από το διεθνές γίγνεσθαι, ψυχικές εγγραφές στα συλλογικά ριζώματα που εννοείται πως δεν ξεριζώνονται εύκολα, δεν διαγράφονται τόσο απλά. Θα ζητούσαμε υπερβολικά πολλά αν περιμέναμε κάτι τέτοιο από την Ελλάδα του 1828.

Ωστόσο ο Καποδίστριας έσπειρε το σπόρο του, έθεσε θεμέλια και δημιούργησε εύφορο έδαφος εκεί όπου επικρατούσε τέλμα ή ξηρότητα. Να πούμε, πολύ συνοπτικά, τι σημαίνει αυτό επί του πρακτέου; Ιδού ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα: έθεσε τις βάσεις για τη διοικητική διάρθρωση του ελληνικού κράτους, οργανώνοντας παράλληλα το στράτευμα (είναι άλλωστε ο ιδρυτής της Σχολής Ευελπίδων, με πρώτη της έδρα το Ναύπλιο).

Επίσης, προσπάθησε σθεναρά να θέσει τα θεμέλια της οικονομικής υπόστασης του νεοσύστατου κράτους – σε μια περίοδο που ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας δεν είχε λήξει. Αν μάλιστα είχε κατορθώσει να ιδρύσει και κρατική τράπεζα για τις ανάγκες του δημοσίου, προσπάθεια που υπονομεύτηκε από τους μόνιμους αντιπάλους του, του κοτζαμπάσηδες και τους καραβοκύρηδες, ο εμβρυακός κρατικός μηχανισμός θα ενισχυόταν καθοριστικά.

 


Ειδικά σε ό,τι αφορά την παιδεία, ο Καποδίστριας έθεσε σε λειτουργία πάνω από εκατό σχολεία με περίπου δέκα χιλιάδες μαθητές στα τρία μόλις χρόνια της διακυβέρνησής του. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση γεωργικών σχολών, αλλά και στην ανάπτυξη της δημόσιας υγείας, καθώς και των πρώτων ταχυδρομικών υπηρεσιών. Οι αναφορές είναι επιγραμματικές, καθώς ο Παναγιώτης Πασπαλιάρης, ο συγγραφέας του ανά χείρας τόμου, θα βάλει για τα καλά τον αναγνώστη στις λεπτομέρειες και τις πιο λεπτές πτυχές του έργου του Καποδίστρια. Μπορούμε όμως, με βάση όσα αναφέραμε, να μιλήσουμε για μια μεθοδική, συστηματική, κοπιώδη προσπάθεια η Ελλάδα να αποκτήσει ένα σύγχρονο –για τα δεδομένα της εποχής– κράτος, στα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Οι καποδιστριακές μεταρρυθμίσεις λοιπόν ήταν μια κοσμογονία για την ελάχιστη Ελλάδα του 1828–1831. Και πάντως ήταν οπωσδήποτε μια μεγάλη έκρηξη που οδήγησε στη συνέχεια τη χώρα, και παρά τα πισωγυρίσματα και τα στραβοπατήματα, τις δραματικές ανατροπές και τα τραγικά επεισόδια των εμφυλιακών συγκρούσεων, σε μια συνεχή συνθήκη διαστολής.

Τι σημαίνουν όλα αυτά όμως; Πως αν κάποιος μιλήσει για τον Καποδίστρια είναι καταδικασμένος να επιδοθεί σε μια ανιαρή αγιογραφία – άτοπη και άκυρη, όπως όλες οι σχετικές αγιογραφίες; Και πάλι, για το εύστοχο και το ουσιαστικό των σχετικών αναλύσεων και κρίσεων, ανατρέξτε στο κατατοπιστικό και ευθύβολο κείμενο του Παναγιώτη Πασπαλιάρη, το οποίο ακολουθεί. Εδώ απλώς εμείς θα θίξουμε μια μάλλον ενδιαφέρουσα παράμετρο: ότι η περίπτωση Καποδίστρια δίχασε κατά καιρούς τους Έλληνες ιστορικούς.

Ο τολμηρός και αφοσιωμένος «εκσυγχρονιστής», που πλήρωσε με την ίδια τη ζωή του την αφοσίωσή του στο καθήκον, χτυπώντας κατά μέτωπο τον παραδοσιακό άξονα ισχύος στην Ελλάδα, τους κοτζαμπάσηδες, τους μεγαλοκαπεταναίους και τα συμφέροντά τους, υπήρξε, σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς, φερέφωνο ξένων δυνάμεων, ένας δυνάστης, ένας απολυταρχικός – με σύγχρονους όρους– ένας «ελιτιστής», ο οποίος προσέγγιζε την έννοια της λαϊκής κυριαρχίας αν όχι με εχθρότητα πάντως με βαθύτατη καχυποψία. Υπάρχει μια άποψη που θέλει τον Καποδίστρια να μην ήταν τίποτα περισσότερο από αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε «δικτάτορα».

Το τελεσίγραφο που έθεσε, από πολύ νωρίς, ή να καταργηθεί το σύνταγμα ή ο ίδιος να εγκαταλείψει τη χώρα, μοιάζει σήμερα με ωμό εκβιασμό και πράγματι, έως τον πρόωρο χαμό του, ο Καποδίστριας είχε συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Οι ιστορικοί της αριστεράς μνημονεύουν και τον Κάρολο Μαρξ, ο οποίος παρακολουθούσε τον Καποδίστρια και, σύμφωνα τουλάχιστον με τον μαρξιστή ιστορικό Τάσο Βουρνά, τον θεωρούσε «πολιτικά ανυπόληπτο».

Ας δεχθούμε λοιπόν ότι ο Καποδίστριας είχε δικτατορικές τάσεις, λαμβάνοντας όμως υπόψη την ίδια στιγμή πόσο παρακινδυνευμένο είναι να προβάλουμε αβασάνιστα και «οριζόντια» σύγχρονες έννοιες και αντιλήψεις περί δημοκρατίας και δικαίου σε εποχές μακρινές, που ήταν άκρως διαφορετικές από τη σημερινή.

Από την άλλη, θα μπορούσαμε ίσως να εντοπίσουμε ορισμένες, τρόπον τινά, αναλογίες με το σήμερα – όχι ως προς τις κοινωνικές συνθήκες της τότε Ελλάδας, αλλά ως προς την αναγκαιότητα που ο Καποδίστριας είδε σε μια σειρά δραστικών αλλαγών σε ολόκληρη τη χώρα (τη μικρή εκείνη Ελλάδα που παρέλαβε), τις οποίες σήμερα εμείς θα ονομάζαμε μεταρρυθμίσεις.

Τονίζω εδώ την αγωνία και τον αγώνα του να προβεί όντως σε μεταρρυθμίσεις που θα μεταμόρφωναν την Ελλάδα, μια Ελλάδα που λυτρώνεται με πολύ αίμα από τον ξένο ζυγό, αλλά και που σπαράσσεται εσωτερικά, θυμίζοντας έστω και πολύ αχνά αυτό που βιώνουμε σήμερα, τα τελευταία χρόνια: ιστορίες εξωτερικών δανεισμών, ξένων δυνάμεων που στηρίζουν το ελληνικό κράτος αλλά την ίδια στιγμή ελέγχουν κιόλας, εκπρόσωποι της πολιτικής και επιχειρηματικής τάξης που τίθενται υπέρ του λεγόμενου ξένου παράγοντα, ενώ άλλοι γίνονται σφοδροί πολέμιοί του, πόλωση και οξύτητα εντός της χώρας, οικονομική δυστοκία και ανέχεια – φαντάσματα του βαθέος παρελθόντος, που μοιάζουν να μας καταδιώκουν ακόμα.

 


 Συναφής ως προς τα παραπάνω είναι και ο ισχυρισμός πως ο παράγοντας που όπλισε το χέρι των Μαυρομιχαλαίων την Κυριακή το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831 ήταν η άρρωστη νοοτροπία στην οποία ο Καποδίστριας εναντιώθηκε με απύθμενη σφοδρότητα: ο τοπικισμός. Ένας τοπικισμός που αναπόφευκτα βρίσκεται στον αντίποδα της στάσης που επιθυμεί ένα κράτος υπεράνω των τοπικών, οικογενειακών μικροσυμφερόντων – αυτό, δηλαδή, που σε μεγάλο βαθμό ταλανίζει ακόμα τη χώρα, παρά την αλματώδη εξέλιξή της, τον εξευρωπαϊσμό της.

Γι’ αυτό και, μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, ο Καποδίστριας είναι ένας σύγχρονός μας, ακόμα και μέσα στις αντιφάσεις και τις αδυναμίες του, μέσα στα διλήμματα και τις αστοχίες του, ο ρόλος που διαδραμάτισε, και που επωμίστηκε –θα έλεγε κανείς με χαρακτηριστικά τραγικού ήρωα– τον καθιστούν μια από τις πλέον εμβληματικές ηγετικές φυσιογνωμίες της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Να κλείσουμε με την αφοσίωση που έδειχνε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα. Αξίζει να αναφέρουμε τα λόγια του προς τον Τσάρο Αλέξανδρο του οποίου έγινε Υπουργός Εξωτερικών:

«Μεγαλειότατε, ουδέποτε θα γίνω υπήκοός σας, αλλά μόνον υπάλληλός Σας», «… Είμαι Έλλην και θα μείνω Έλλην για πάντα».

Αλλά και εκείνα τα λόγια τον Ιούνιο το 1822, πάλι προς τον Τσάρο Αλέξανδρο:

«…Μεγαλειότατε, εντίμως σας δηλώνω ότι οσάκις ευρεθώ προ το τραγικού διλήμματος να υποστηρίξω τα συμφέροντα της σκλαβωμένης πατρίδος μου ή τα συμφέροντα της αχανούς αυτοκρατορίας σας, δεν θα διστάσω ούτε στιγμή. Θα τεθώ με το μέρος της πατρίδος μου…Θα ήταν εκ μέρους μου αχαριστία, θα παρέβαινα τα καθήκοντά μου προς τη γην που με γέννησε, εάν, προκειμένου να απαλλαγώ από τις πιέσεις που θα μου έκαναν, θεωρούσα τον εαυτό μου ξένον προς την Ελλάδα. Αισθάνομαι όμως τον εαυτό μου ανίκανον για μια τέτοια θυσία!… Θα ευρίσκομαι σε συνεχή επικοινωνία μαζί τους, θα τους βοηθώ!…».

Αυτός ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας.

perfectreader.net/

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΑΝΑΜΙΞΗΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ - ΑΡΜΕΝΙΑΣ


ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΑΝΑΜΙΞΗΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ - ΑΡΜΕΝΙΑΣ

Το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι εξετάζει τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μαχητές από τη Συρία πολεμούν στο πλευρό των Αζέρων, στις συγκρούσεις που ξέσπασαν στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Ο Χικμέτ Χατζίγιεφ, ο σύμβουλος του Αζέρου προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, απέρριψε αυτήν την πληροφορία χαρακτηρίζοντάς την «ανοησία».

Η πληροφορία όμως αυτή προέρχεται από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βρετανία και παρακολουθεί τις εξελίξεις στα μέτωπα της Συρίας από την αρχή του πολέμου, το 2011.

 

Η ανάμιξη της Τουρκίας περιπλέκει τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ

 


Των Henry Foy και Laura Pitel (*)

Οποτε έχουν ξεσπάσει εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για τα διαμφισβητούμενα εδάφη, οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αυτή τη φορά, όμως, οι εκκλήσεις της Μόσχας για αυτοσυγκράτηση δεν είχαν αποτέλεσμα και ο βασικός λόγος είναι η ανάμιξη της Τουρκίας που αλλάζει τη λεπτή ισορροπία στα βουνά του Καυκάσου.

Η υποστήριξη της Αγκυρας προς το Αζερμπαϊτζάν έχει οδηγήσει στις πιο βίαιες μάχες των τελευταίων ετών και έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Ρωσία, που προσπαθούσε ως τώρα να κρατήσει ουδέτερη στάση, διατηρεί μια στρατιωτική βάση στην Αρμενία και έχει υπογράψει μαζί της σύμφωνο στήριξης σε περίπτωση επίθεσης από τρίτες χώρες.

Την ίδια στιγμή, η στήριξη της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν έχει ενθαρρύνει το Μπακού και έχει διαβρώσει την επιρροή της Μόσχας στην αζερική ηγεσία.

«Η αυξανόμενη ανάμιξη της Τουρκίας στον Νότιο Καύκασο μέσω του Αζερμπαϊτζάν είναι κάτι που δεν αρέσει στη Ρωσία», σημειώνει ο Ντμίτρι Τρένιν, επικεφαλής του Carnegie Moscow Center. «Τα ρωσικά και τουρκικά συμφέροντα συγκρούονται εδώ περισσότερο από οπουδήποτε αλλού. O Πούτιν και ο Ερντογάν ούτε ήταν ούτε θα είναι ποτέ πραγματικοί σύμμαχοι. Αυτό που κάνουν είναι να δίνουν έμφαση στα παράλληλα συμφέροντά τους και να υποβαθμίζουν τις διαφορές τους, ώστε να μην υπάρξει ευθεία σύγκρουση Ρωσίας και Τουρκίας.»

Η μαχητική απάντηση του Ερντογάν στις συγκρούσεις και η επίθεσή του στην αρμενική ηγεσία αποτυπώνουν μια μεγάλη στροφή στην τουρκική πολιτική, επισημαίνει από την πλευρά του ο Τόμας ντε Βάαλ, ειδικός για την περιοχή. «Η Τουρκία ανέκαθεν παρείχε πολιτική στήριξη στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά επέμενε ότι η διένεξη πρέπει να λυθεί με ειρηνικά μέσα. Υπήρχε ως τώρα μια γεωπολιτική ισορροπία όπου κανείς δεν υποστήριζε πραγματικά τη μία πλευρά. Τώρα ξαφνικά ένας από τους πρωταγωνιστές στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν.»

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας κατηγόρησε τη Δευτέρα την Τουρκία για ενεργή παρουσία στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, με όπλα και μαχητικά αεροσκάφη. Τούρκος αξιωματούχος χαρακτήρισε αυτούς τους ισχυρισμούς ανυπόστατους.

Η προσπάθεια της Ρωσίας να κρατά ικανοποιημένες και τις δύο πλευρές θα οδηγήσει μοιραία τη Μόσχα να προτιμήσει τη διπλωματία έναντι των στρατιωτικών λύσεων που είχε επιλέξει στις περιπτώσεις της Ουκρανίας και της Γεωργίας. Το αμυντικό σύμφωνό της με την Αρμενία δεν καλύπτει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, οπότε το Γερεβάν μπορεί να ζητήσει ρωσική στρατιωτική βοήθεια μόνο αν δεχθεί επίθεση σε μη διαμφισβητούμενα εδάφη.

«Θα δούμε πιθανότατα μια προσεκτική απάντηση από τη Μόσχα», εκτιμά ο Ρίτσαρντ Γκιραγκοσιάν, διευθυντής του Κέντρου Περιφερειακών Σπουδών που εδρεύει στο Γερεβάν. Όπως επαναλαμβάνει άλλωστε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, η Ρωσία έχει καλές σχέσεις τόσο με την Αρμενία όσο και με το Αζερμπαϊτζάν.

Ο Σινάν Ουλγκέν, ένας τούρκος πρώην διπλωμάτης που διευθύνει σήμερα το ίδρυμα Edam στην Κωνσταντινούπολη, πιστεύει ότι η Ρωσία και η Τουρκία θα προσπαθήσουν να βρουν λύση στη σύγκρουση χωρίς να βλάψουν τη διμερή τους σχέση. Αν όμως οι μάχες επεκταθούν σε περιοχές όπως ο αυτόνομος θύλακας του Ναχτσιβάν, που συνορεύει με την Αρμενία και που η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να προστατεύει με βάση μια συμφωνία του 1921, τα πράγματα θα περιπλακούν.

(*) Ο Χένρι Φόι και η Λάουρα Πιτέλ είναι ανταποκριτές των Financial Times στη Μόσχα και την ‘Αγκυρα αντιστοίχως

(Πηγή: Financial Times)

Από Militaire News και  Sofokleousin