Από τον θρίαμβο στον θάνατο.
Τέτοιες μέρες το 1964 ο εκλογικός πυρετός βρισκόταν στην κορύφωσή του. Τα κόμματα έχουν κινητοποιηθεί δίνοντας τον αγώνα τους για την τελική επικράτηση. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος βρίσκεται από τις 5 Φεβρουαρίου στην Κρήτη κα πραγματοποιεί θριαμβευτικές ομιλίες. Στόχος του και στόχος της Ένωσης Κέντρου (ΕΚ) ήταν η Κρήτη να δώσει στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου ανώτερο ποσοστό ψήφων και μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών από αυτόν που έδωσε στην ΕΚ σις 3 Νοεμβρίου του 1963.
Τα πλήθη υποδέχονται με ενθουσιασμό τον «γιο του Λευτεράκη» και δίνουν με τις συγκεντρώσεις τους τον αέρα του θριάμβου στην ΕΚ στην Κρήτη.
Μετά την ομιλία του στην Σητεία και μιλώντας μπροστά σε μια πραγματική ανθρωποθάλασσα, που κατέκλυσε την μεγάλη πλατεία Ελευθερίας και τους γύρω δρόμου του Ηρακλείου ο συναρχηγός της ΕΚ δήλωνε : «Το αποψινόν παραλήρημα αντανακλά ασφαλώς εις την Ε.Κ. της οποίας σας φέρω τον εγκάρδιον χαιρετισμόν, Από την Μακεδονίαν , την Θεσσαλίαν, Χίον, Σάμον, Δωδεκάνησον σας φέρω το σάλπισμα της νίκης. Έχω την εντύπωσιν ότι σχηματίζεται χείμαρρος που διαρκώς ογκούται και ο οποίος θα παρασύρει κάθε εμπόδιον που θα θελήσει να αντισταθεί εις την θριαμβευτικήν νίκην του Κέντρου την 16ην Φεβρουαρίου» και στην συνέχεια προσέθεσε ότι ήταν βέβαιος πως «η Κρήτη θα κρατήσει τα πρωτεία εις τον εκλογικόν αγώνα και θα μεταβάλει το εκλογικόν σύστημα από αναλογικόν εις πλειοψηφικόν».
Είχε προηγηθεί της ομιλίας του η θριαμβευτική υποδοχή του εις το λιμάνι του Ηρακλείου. Όταν το πλοίο πλεύρισε στην αποβάθρα του Ηρακλείου χιλιάδες πολιτών ήσαν ήδη συγκεντρωμένοι καθώς και ομάδες βρακοφόρων νέων και κοριτσιών με τοπικές ενδυμασίες κρατώντας ανθοδέσμες που τις προσέφεραν στον Βενιζέλο όταν ακόμα βρισκόταν στο πλοίο. Στο πλοίο ανέβηκαν ο νομάρχης κ. Νταουντάκης, ο δήμαρχος Κρασαδάκης και διάφορες επιτροπές . Στο πλοίο ανέβηκαν και λαϊκοί οργανοπαίκτες με λύρες και λαούτα που έπαιζαν κρητικούς σκοπούς ενώ οι βρακοφόροι νέοι και οι νεανίδες χόρευαν Κρητικούς χορούς. Κατά την απόβαση του ο κρητικός πολιτικός ραινόταν με φύλλα δάφνης ενώ οι δρόμοι γύρω από την Πλατεία Ελευθερίας ήταν στρωμένοι με φοινικόκλαδα. Δύο ώρες πριν ανέβει στο βήμα ο Βενιζέλος τα πλήθη συνέρρεαν στην Πλατεία και όταν έφτασε στις 7.30 έγινε δεκτός με παραλήρημα ενθουσιασμού και με πρώτο σύνθημα «Κέντρον – Δημοκρατία –Παπανδρέου – Βενιζέλος».
Το μεσημέρι της επομένης ο Βενιζέλος βρέθηκε στο Ρέθυμνο και μιλώντας μπροστά στους συγκεντρωμένους είπε: «Έχω την βεβαιότητα της θριαμβευτικής νίκης» και συνέχισε λέγοντας «Έρχομαι υπερήφανος για όσα επραγματοποίησε η κυβέρνησις του Κέντρου κατά το σύντομον διάστημα που ευρίσκετο εις την εξουσίαν υπέρ του λαού. Αναφερόμενος δε στην συνέχεια για τις υποσχέσεις που έδινε το άλλο μεγάλο αστικό κόμμα η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή δήλωνε : «Νομίζουν τον Ελληνικό λαό τόσον αφελή ώστε να τους πιστεύσει» .
Ακολούθως επιβιβάστηκε εκ νέου στο ατμόπλοιο «ΕΛΛΑΣ» και στις 4 το απόγευμα της 6ης Φεβρουαρίου το πλοίο επλεύρισε στην αποβάθραν εντός του όρμου της Σούδας όπου χιλιάδες Χανιώτες είχαν έλθει να τον προϋπαντήσουν. Πάλι ομάδες βρακοφόρων και νεανίδες με τοπικές ενδυμασίες και ανθοδέσμες μαζί με τους υποψηφίους και τις Αρχές ανέβηκαν στο πλοίο και χαιρέτησαν τον Βενιζέλο που στην συνέχεια αποβιβάστηκε εν μέσω διαρκών ζητωκραυγών. Ακολούθησε επίσκεψή του στην πατρικήν οικίαν στην Χαλέπα και ακολούθως μετέβηκε για προσκύνημα στον τάφο του πατέρα του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Ακρωτήρι.
Κατά την επιστροφή του από το Ακρωτήρι επισκέφθηκε το σπίτι του Κώστα Μητσοτάκη για να χαιρετήσει την μητέρα του που ήταν η στενότερη συγγενής του στα Χανιά. Από εκεί πήγαν όλοι μαζί στην συγκέντρωση όπου θα ομιλούσε.
Στο μεταξύ από τις 6 το απόγευμα άρχισαν να συρρέουν πυκνά πλήθη στην πλατεία της Δημοτικής Αγοράς . Περιμένοντας δε την άφιξη του Σοφοκλή Βενιζέλου για να μιλήσει, ομάδες νέων τραγουδούσαν και χόρευαν κρητικούς χορούς ενώ συχνά επαναλαμβανόταν το σύνθημα «Κέντρον – Ένωσης – Βενιζέλος - Παπανδρέου».
Λίγο πριν την έναρξη της ομιλίας η μεγάλη πλατεία και οι γύρω δρόμοι είχαν γεμίσει από μια κινούμενη ενθουσιώδη λαοθάλλασσα. Μεγάλα πανώ έγραφαν: «Και οι νέοι στην Βουλή» , «Η Κρήτη στο πλευρό σου», «Δημοκρατία».
Στις 7.30 ακριβώς έφθασε ο Βενιζέλος που έγινε δεκτός με φρενιτιώδεις ζητωκραυγές.
Ο Βενιζέλος μιλώντας από τον εξώστη ευχαρίστησε συγκινημένος τους συμπολίτες του και τόνισε ότι η «πρωτοφανής συρροή» και ο ενθουσιασμός που είδε στην Μακεδονία, την Θεσσαλία, την Χίο, την Σάμο , στα Δωδεκάνησα «και εις την ιδιαιτέραν μου πατρίδα, μεκάμνουν να προσδοκώ θριαμβευτικήν νίκην του κέντρου».
Ακολούθως αναφέρθηκε περαιτέρω στα επιτεύγματα της ΕΚ από την διακυβέρνηση των 50 ημερών ενώ διακοπτόταν συνεχώς με την κραυγή «Κέντρον – Παπανδρέου – Βενιζέλος».
Το τέλος του λόγου του Βενιζέλου προκάλεσε νέαν φρενίτιδα και ατέλειωτες ζητωκραυγές.
Στις 9 το βράδυ ο Βενιζέλος και η συνοδεία του αποτελούμενη από υποψηφίους της Ε.Κ. και πολιτικούς φίλους επιβιβάστηκαν στο Ατμόπλοιο «ΕΛΛΑΣ» που επρόκειτο να αναχώρησει στις 11 μμ για Πειραιά όπου αναμενόταν να φθάσει στις 8 το πρωί
Ο θάνατος του Σοφοκλή Βενιζέλου
Μετά την επιβίβαση στο πλοίο ο Βενιζέλος παρακάθησε σε γεύμα μαζί με την συντροφιά του. Κατά το γεύμα έφαγε ελάχιστα αλλά ήταν ευδιάθετος και συνομιλούσε συνεχώς με τον Κώστα Μητσοτάκη που καθόταν αριστερά του στο τραπέζι. Αφού γευμάτισαν και καλαμπούρισαν λόγω και της ευθυμίας που υπήρχε ενόψει της μεγάλης διαφαινόμενης νίκης της Ένωσης Κέντρου, έπαιξαν χαρτιά - ο Βενιζέλος αγαπούσε τα χαρτιά και ήταν πραγματικός πρωταθλητής στο μπριτζ.
Στις 10.45 οι επισκέπτες-φίλοι από τα Χανιά αποχώρησαν προκειμένου το πλοίο να αποπλεύσει στις 11μμ.
Ο Βενιζέλος ανέβηκε για λίγο στο σαλόνι του άνω καταστρώματος και έμεινε εκεί συνομιλώντας και χαριτολογώντας εξαιρετικά ευδιάθετος. Στους στενούς του φίλους εξήρε την συμβολή του Κρητικού Λαού στην επιτυχία του ανένδοτου αγώνα της ΕΚ.
Το μεσονύκτιο χαιρέτησε τους φίλους του και κατέβηκε από το σαλόνι συνοδευόμενος από τους κκ Βογιατζάκη και Σπήλιον Μιχαλόπουλο δικηγόρο εξ Αθηνών που τον καληνύχτισαν και κατευθύνθηκαν στην καμπίνα του. Ήταν 12.10 ο Βενιζέλος όταν αποσύρθηκε και αυτός στην καμπίνα του.
Λίγο μετά ο Βενιζέλος αρχίζει να μην αισθάνεται καλά. Αισθάνεται αδιαθεσία και δύσπνοια. Καθώς καταλαμβάνεται από έντονη δυσφορία εξέρχεται από την καμπίνα του παραπαίων με αποπνικτική δύσπνοια. Η δύσπνοια ήταν έντονη και αύξουσα.
Εξήλθε στο διάδρομο και βημάτισε μέχρι το θυρωρείο της Α’ θέσης όπου συνάντησε τον Γρηγόρη Ζουμπουλάκη που ήταν μέλος της συνοδείας του και του είπε : Δεν μπορώ και φώναξε τον γιατρό. Στην συνέχεια προχώρησε μέχρι την μεγάλη θύρα που οδηγούσε στην κρεμαστή κλίμακα της εξόδου του πλοίου. Την άνοιξε για να αναπνεύσει αλλά ήταν ήδη κάτωχρος και παρέπαιε και κάθισε στον καναπέ που βρήκε δίπλα του.
Σε λίγο κατέφθασαν ο πλοιοκτήτης Μπάμπης Τυπάλδος, ο Γιώργος Μοάτσος, ο Βογιατζάκης και ο γιατρός του Βενιζέλου Γιώργος Καρούζος
Στις 12.25 με 12.30 τον μεταφέρεται στην καμπίνα του πλοιοκτήτη Μπάμπης Τυπάλδου όπου ο γιατρός Γιώργος Καρούζος τοποθέτησε τον ασθενή Βενιζέλο στο κρεβάτι και τον ενεθάρρύνε ενώ του έκανε συγχρόνως ενέσεις μορφίνης που ενδείκνυνται στην περίπτωση κρίσεως του πνευμονικού οιδήματος.
Για λίγα λεπτά της ώρας ο Βενιζέλος αισθάνθηκε κάποια ανακούφιση αλλά αμέσως μετά η κατάστασή του επιδεινώθηκε με αποπνικτική αγωνία στην αναπνοή. Επήρχετο έτσι ραγδαία κατάρρευση των δυνάμεων και ο ασθενής έπεφτε σε κατάσταση μαρμαρυγής.
Διαπιστώνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης ο Καρούζος ζητά όπως το πλοίο επιστρέψει άμεσα στη Σούδα και ειδοποιείται το Ναυτικό Νοσοκομείο να έχει έτοιμο ασθενοφόρο στην προβλήτα.
Στις 12.35 με 12.40 έπεσε η ιδέα να ζητηθεί επειγόντως ελικόπτερο με όλα τα αναγκαία ιατρικά εφόδια από την Αμερικανική βάση της Κρήτης. Πράγματι εντός αυτού του χρονικού διαστήματος στάλθηκε στην Αμερικανική Βάση σήμα εκ μέρους του πλοιάρχου του «ΕΛΛΑΣ» στο οποίο λεγόταν ότι συνέβηκε δυστύχημα – επί του πλοίου- χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένα όνομα και ζητιόταν ελικόπτερο με βοήθεια.
Μέχρι να υπάρξει απάντηση από την βάση επήλθε το μοιραίο τέλος. Ο Βενιζέλος εξέπνευσε μέσα σε τρομερή αγωνία στις 12.45 μμ της 7ης Φεβρουαρίου 1964. Την ώρα αυτή επιβεβαίωσαν τόσον ο ιατρός του Σοφ. Βενιζέλου Γιώργος Καρούζος όσο και ο πλοίαρχος του «ΕΛΛΑΣ».
Σημειωτέον ότι κατά την εξήγηση των ιατρών ουδεμία βοήθεια κατ΄εκείνην την στιγμή επί του πλοίου ήταν δυνατό να δοθεί. Μόνον και αν ο Βενιζέλος βρισκόταν επί χειρουργικής κλίνης νοσοκομείου και η φάση της ραγδαίας κατάρρευσης επήρχετο επί της χειρουργικής κλίνης μόνον τότε θα ήταν δυνατό να γίνει μια έσχατη προσπάθεια χειρουργικής επέμβασης. Θα ήταν δυνατό να ανοιχτεί τομή στην καρδιά και να χρησιμοποιηθεί μηχάνημα δια την ενίσχυση της. Αλλά κάτω από τις συνθήκες που βρισκόταν ο Βενιζέλος επί του πλοίου αυτό ήταν αδύνατο.
Ο Βενιζέλος από 10 ετών περίπου έπασχε από ανεπάρκεια στεφανιαίων αρτηριών (στηθάγχη). Φαίνεται πάντως ότι η τελευταία περιοδεία του στα νησιά και στην Κρήτη τον καταπόνησε υπερβολικά. Φαίνεται επίσης ότι ο πρόεδρος του Κόμματος των Φιλελευθέρων και συναρχηγός στην Ε.Κ. από νωρίτερα δεν αισθανόταν πολύ καλά γιατί όταν μιλούσε στα Χανιά ζήτησε να μείνει μόνος στον εξώστη μη ανεχόμενος το πλήθος των συνεργατών γύρω του. Επίσης ήπιε επανειλημμένα νερό και πήρε χάπια.
Ατμόσφαιρα πένθους και οδύνης επικράτησε μόλις ο ιατρός Γιώργος Καρούζος βγήκε από την καμπίνα και ανακοίνωσε τον θάνατο του προέδρου.
Η είδηση του θανάτου του συναρχηγού της ΕΚ έπεσε «σαν βόμβα» στην ταραγμένη προεκλογική περίοδο. Οι πολιτικοί αρχηγοί με πρώτο τον Γεώργιο Παπανδρέου διέκοψαν τις περιοδείες τους και επέστρεψαν στην Αθήνα.
Η κηδεία του Βενιζέλου έγινε στις 9 Φεβρουαρίου στα Χανιά και παραβρέθηκε σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος. Τον Βασιλιά Παύλο τον εκπροσώπησε ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Τον επικήδειο εκφώνησαν ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Ι. Παρασκευόπουλος. Ο Βενιζέλος ετάφη δίπλα στον πατέρα του στο Ακρωτήρι και μαζί του θάφτηκαν και τα όνειρα γενεών που είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην οικογένεια Βενιζέλου...
Ο θάνατος του Σοφοκλή Βενιζέλου οδήγησε σε έναν ιδιότυπο διχασμό των πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου, όσο και των μεταγενέστερων ιστορικών. Η διατύπωση σειράς υποθετικών σεναρίων γύρω από την πιθανή πορεία της χώρας με τον ίδιο παρόντα, αναδεικνύει αφενός το πολιτικό του βάρος και αφετέρου την τελμάτωση του πολιτικού συστήματος. Άραγε η παρουσία του Βενιζέλου θα απέτρεπε ή θα ενίσχυε τις διασπαστικές τάσεις που οδήγησαν στη ρήξη του 1965; Πόσο εύκολο θα ήταν να επιβληθεί στο περιβάλλον Παπανδρέου, ιδιαίτερα μετά και την είσοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην πολιτική αρένα μετά το 1963; Θα μπορούσε να αποτρέψει τη ρήξη με το Στέμμα, λειτουργώντας ως κυματοθραύστης των αντικρουόμενων συμφερόντων Γεωργίου Παπανδρέου-βασιλιά Κωνσταντίνου; Παρά το γεγονός ότι η ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις, οι λεπτές ισορροπίες της περιόδου μάλλον έδειχναν να απαιτούν μία ηγετική προσωπικότητα της εμβέλειας του Σ. Βενιζέλου. Ο δυναμισμός και η μετριοπάθειά του πιθανόν να μπορούσαν να αποτρέψουν πρωτοβουλίες ρήξης και να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων, που ίσως να μπορούσαν να αποτρέψουν την πορεία προς την εκτροπή του πολιτεύματος.
Πηγές :
ΑΡΧΕΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΑΡΧΕΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ : ΕΜΠΡΟΣ
ΑΡΧΕΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ : ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
http://www.kairatos.com.gr/venizelossof/thansofvenizeloy.htm
https://infognomonpolitics.gr/2012/02/blog-post_856-28/
https://www.kathimerini.gr/society/864274/o-thanatos-toy-sofokli-venizeloy/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου