To Holodomor ως γεωπολιτική γενοκτονία

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η ομιλία του κ. Νίκου Λυγερού  με τίτλο «To Holodomor ως γεωπολιτική γενοκτονία» στο πέμπτο διεθνές Forum της Ουκρανικής Διασποράς. Η ομιλία έλαβε χώρα στα πλαίσια της Ετήσιας συνέλευσης του Παγκόσμιου Κογκρέσου των Ουκρανών και του 5ου Φόρουμ της ουκρανικής διασποράς στην Ελλάδα υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Κογκρέσου των Ουκρανών στο ξενοδοχείο Eden Beach Resort Hotel της Αττικής, στις 10/09/2012.

Ο κ. Ν.Λυγερός ανέλυσε πως το γενικότερο πρόβλημα των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του αγώνα για την αναγνώριση μιας γενοκτονίας, είναι η απόδειξη των γεωπολιτικών περιορισμών. Οι περιορισμοί αυτοί είναι πανταχού παρόντες, ωστόσο είναι αόρατοι για τους περισσότερους ανθρώπους. Έτσι μια αναγνώριση φαίνεται πάντα εύκολη ή κατά κάποιον τρόπο τυπική στις περισσότερες περιπτώσεις. 

Στις περιπτώσεις τυπικά φυλετικών γενοκτονιών όπως αυτής των Εβραίων ή των Αρμενίων, είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αμέσως το γεωπολιτικό πλαίσιο που παραμένει κρυμμένο στο ρατσιστικό υπόβαθρο. Ενώ για τον μεγάλο λιμό του 1932-1933 στην Ουκρανία, το θέμα είναι ο σταλινισμός. Επίσης, η γεωπολιτική πτυχή αυτής της γενοκτονίας βρίσκεται στη βάση. Αυτή η προβληματική εξηγεί όχι μόνο τις υφιστάμενες δυσκολίες για τις αναγνωρίσεις αλλά και το γεωπολιτικό στοιχείο που είναι παρόν σε όλες τις γενοκτονίες. 

Πράγματι οι γενοκτονίες εκμεταλλεύονται συχνά έναν λανθάνοντα ρατσισμό προκειμένου να επιτύχουν γεωπολιτικούς στόχους. Σε αυτήν την περίπτωση το διακύβευμα είναι γεωπολιτικό από την αρχή. Στόχος του Στάλιν υπήρξε ο απόλυτος έλεγχος του ουκρανικού εδάφους σε ένα πλαίσιο πρωτίστως εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτός ο στόχος θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω των κολχόζ. Αυτό εξηγεί την πρώτη φάση του προγραμματισμού. Τα πραγματικά προβλήματα αυτού του προγραμματισμού δημιούργησαν τριβές με την έννοια του Clausewitz σε όλη τη δομή του συστήματος. Επιθυμώντας να τις εξαλείψει, ο Στάλιν και ο μηχανισμός του επικεντρώθηκαν στη μεγαλύτερη αντίσταση αυτών των τριβών. Αυτή τη φορά το λάθος της εφοδιαστικής αλυσίδας μετατράπηκε σε στρατηγικό λάθος, καθώς η εξάλειψη των τριβών συνίστατο στη διάπραξη ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, μιας πραγματικής γενοκτονίας πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων. Γιατί δεν πρόκειται απλώς για ένα ανθρώπινο σφάλμα. Η αποστολή του κόκκινου στρατού για να αντισταθμίσει τις υποτιθέμενες αντι-επαναστατικές συμπεριφορές, απλώς επιβεβαιώνει αυτήν την ιδεολογία. Μόνο που για να επιτύχει τους στόχους του, ο Στάλιν και ο μηχανισμός του είχαν ανάγκη από ένα στρατηγικό δόγμα προσανατολισμένο στην πραγματικότητα ενός εχθρού - κοινωνικής φύσης - του έθνους. Το πρόσχημα συνέβαλε στη διάπραξη μιας πράξης βαρβαρότητας.

Το σημερινό πρόβλημα του Γολοντομόρ είναι ότι η αναγνώρισή του συνεπάγεται κριτικές γεωπολιτικής φύσης. Επίσης ερμηνεύεται ως μια απόπειρα άσκησης μιας πολιτικής κριτικής. Στην πραγματικότητα, αυτός ο τύπος άμυνας αποτελεί συνέχεια του στρατηγικού δόγματος του Στάλιν. Η γενοκτονία των Ουκρανών ήταν απλώς για τον Στάλιν ένα μέσο επίτευξης των πραγματικών του στόχων. Η αναγνώριση της γενοκτονίας σύμφωνα με αυτό το δόγμα συνεπάγεται την κριτική των στόχων. Από εκεί προκύπτει και η δυσκολία επίτευξης των αναγνωρίσεων σε ορισμένα κράτη. Αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για μια πρόφαση που χρησιμοποιείται με διπλό τρόπο και η οποία αποδεικνύει το γεωπολιτικό διακύβευμα της αναγνώρισης. Το να αρκεστούμε να παραμείνουμε σε ένα αυστηρά περιορισμένο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μας επιτρέπει να είμαστε αποτελεσματικοί. Αρκεί για αυτό να συνειδητοποιήσουμε πως ακόμη και στη Γαλλία, η απόδειξη της ενοχής του ναζιστικού καθεστώτος που είχε ως αποτέλεσμα αυτήν του καθεστώτος Vichy, και επομένως έμμεσα της επίσημης Γαλλίας, επιβλήθηκε δύσκολα, όχι λόγω της ενδεχόμενης αμφισβήτησης των ιστορικών γεγονότων, αλλά λόγω της συνειδητοποίησης των γεωπολιτικών επιπτώσεων της αναγνώρισης των πράξεων. Το Γολοντομόρ ενεργοποιεί εκ νέου με πιο εντατικό τρόπο αυτήν την προβληματική.

http://www.lygeros.org/Talks/holodomor_20120910.html