Ο γύπας και το μικρό κορίτσι

 

Το τραγικό τέλος του φωτογράφου Κέβιν Κάρτερ

Η στοιχειωμένη εικόνα ενός αδυνατισμένου Σουδανού παιδιού που κατέρρευσε στο δρόμο προς ένα κέντρο σίτισης των Ηνωμένων Εθνών, ένας γύπας σκαρφαλωμένος δυσοίωνα κοντά του - πυροδότησε παγκόσμια συμπάθεια και οργή όταν η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο τεύχος των New York Times στις 26 Μαρτίου 1993. Η φωτογραφία, γνωστή εναλλάξ ως "The Vulture and the Little Girl" και "Struggling Girl", θα γινόταν εμβληματική της δεινής θέσης της Αφρικής κατά την δεκαετία του 1990 — και θα κέρδιζε το βραβείο Πούλιτζερ  για  τον φωτογράφο της,

Ωστόσο, το πλάνο, δυνατό στην απλότητά του, έθεσε σκληρά ηθικά ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο του φωτορεπόρτερ — να τεκμηριώνει ή να παρεμβαίνει; Ο Κάρτερ είπε ότι έδιωξε το πουλί αφού έβγαλε τη φωτογραφία του, αλλά ορισμένοι συντάκτες της έκδοσης υποστήριξαν ότι αυτό δεν ήταν αρκετό. «Ο άντρας που προσαρμόζει τον φακό του για να πάρει ακριβώς το σωστό πλάνο της ταλαιπωρίας της θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα αρπακτικό, ένας άλλος γύπας στη σκηνή», έλεγε  ένα άρθρο του 1994 στους St. Petersburg Times της Φλόριντα .

 

Τις τελευταίες μέρες λοιπόν με αφορμή την βραβευμένη με Πούλιτζερ φωτογραφία του Κεβιν Κάρτερ κυκλοφορεί το παρακάτω κείμενο:

Το τραγικό τέλος του φωτογράφου που απαθανάτισε μια στιγμή που συγκλόνισε την ανθρωπότητα:

«Υπήρχαν δύο γύπες στη φωτογραφία που συγκλόνισε την ανθρωπότητα»

Τη δεκαετία του 1990, κυκλοφορούσε ευρέως μια φωτογραφία ενός γύπα που περίμενε ένα λιμοκτονημένο κοριτσάκι να πεθάνει και να χορτάσει με το πτώμα του.

Αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια του λιμού του 1993/94 στο Σουδάν από τον Kevin Carter, έναν Νοτιοαφρικανό φωτορεπόρτερ, ο οποίος αργότερα κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για αυτή την «καταπληκτική φωτογραφία».

Ωστόσο, καθώς ο Κέβιν Κάρτερ απολάμβανε το «κατόρθωμά» του και «αποθεωνόταν» στα μεγάλα ειδησεογραφικά κανάλια και δίκτυα σε όλο τον κόσμο για αυτή την «εξαιρετική φωτογραφική ικανότητα», έζησε μόνο λίγους μήνες για να απολαύσει το υποτιθέμενο επίτευγμά του και τη φήμη του, καθώς έπαθε κατάθλιψη και έχασε και τη δική του τη ζωή!

«Η κατάθλιψη του Kevin Carter ξεκίνησε, όταν σε μια από αυτές τις συνεντεύξεις, κάποιος τηλεφώνησε και τον ρώτησε τι απέγινε το κοριτσάκι.

Ο φωτογράφος απάντησε: “Δεν περίμενα να το μάθω μετά από αυτό το πλάνο, καθώς είχα μια πτήση να προλάβω…”

Η απάντηση που έλαβε, ήταν καθοριστική “Άρα υπήρχαν δύο γύπες εκείνη την ημέρα, ο ένας κρατούσε κάμερα.”

Ήταν αυτή η στιχομυθία που τον οδήγησε σε κατάθλιψη και τελικά αυτοκτόνησε.

Ο Κέβιν Κάρτερ θα μπορούσε να ήταν ακόμα ζωντανός σήμερα και ακόμη πιο διάσημος, αν είχε πάρει αυτό το κοριτσάκι και το είχε πάει στο Κέντρο Σίτισης των Ηνωμένων Εθνών, όπου προσπαθούσε να φτάσει ή τουλάχιστον να το πάει κάπου όπου θα ήταν ασφαλές.

Σήμερα, δυστυχώς, αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει πάντα ένας γύπας που κερδοσκόποι από τη θηριωδία και τις απάνθρωπες πράξεις εις βάρος των άλλων.

Ο Κέβιν Κάρτερ θα μπορούσε να είχε πάρει το κορίτσι μακριά από εκείνο το μέρος, αλλά δεν το έκανε.

Ιδού η απάνθρωπη στάση, «είχε όλο τον χρόνο να τραβήξει αυτή τη φωτογραφία, αλλά δεν είχε χρόνο να σώσει τη ζωή του κοριτσιού».

Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα εάν κατανοούσαμε ότι ο σκοπός της ζωής είναι να αγγίξουμε ζωές.

Να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση εάν θέλουμε να ζήσουμε ως άνθρωποι, ή ως «γύπες».

"Σε ό,τι κι αν κάνουμε, ας θέσουμε σε πρώτο πλάνο την ανθρωπότητα.

Σε ό,τι κάνουμε, ας σκεφτόμαστε πάντα τους άλλους και πώς μπορούμε να ωφελήσουμε την ανθρωπότητα, πώς μπορούμε να δώσουμε ένα χέρι βοηθείας και να σκουπίσουμε τα δάκρυα.

Ως εκ τούτου, όταν αναζητούμε γνώση, πλούτο, φήμη, δεξιότητες ή ακόμα και θέσεις, ας σκεφτούμε πώς μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να ωφελήσουμε τους ανθρώπους και την κοινωνία γενικότερα»."

Μετά την ανάγνωση του παραπάνω ας δώσουμε κάποια πραγματικά στοιχεία σχετικά με τον παραπάνω αστικό μύθο της αυτοκτονίας του νοτιοαφρικανού φωτογράφου Κέβιν Κάρτερ εξ αιτίας της συγκεκριμένης φωτογραφίας.

 

 

Ο Κέβιν Κάρτερ (13 Σεπτεμβρίου 1960 – 27 Ιουλίου 1994) ήταν Νοτιοαφρικανός φωτορεπόρτερ και μέλος του Bang-Bang Club. Το 1994 τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για τη φωτογραφία του που απεικονίζει τον λιμό του 1993 στο Σουδάν. Αυτοκτόνησε σε ηλικία 33 ετών. Η ιστορία του απεικονίζεται στο βιβλίο The Bang-Bang Club , που γράφτηκε από τους Greg Marinovich και João Silva και δημοσιεύτηκε το 2000.

Ο Κέβιν Κάρτερ γεννήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής και μεγάλωσε σε μια μεσοαστική γειτονιά, μόνο λευκών την εποχή του απαρτχάιντ. O Κάρτερ ενηλικιώθηκε κατά τη διάρκεια της κορύφωσης του απαρτχάιντ, προβληματισμένος από την αδιαφορία των γονιών του για τον αγώνα των μαύρων. Ως παιδί, έβλεπε κατά καιρούς εφόδους της αστυνομίας για τη σύλληψη μαύρων που ζούσαν παράνομα στην περιοχή και δεν το άντεχε.

Αφού αποφοίτησε από ένα καθολικό οικοτροφείο το 1976, ο Carter ξεκίνησε και στη συνέχεια εγκατέλειψε μια σειρά από ασχολίες. Eγκατέλειψε τις σπουδές του για να γίνει φαρμακοποιός και τελικά κλήθηκε στο στρατό. Για να ξεφύγει από το πεζικό που ενεργούσε «κατασταλτικές» επιδρομές στο πλαίσιο του απαρτχάιντ, κατατάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία στην οποία υπηρέτησε τέσσερα χρόνια. Το 1980, είδε όμως να προσβάλλουν έναν μαύρο σερβιτόρο. Ο Κάρτερ τον  υπερασπίστηκε με αποτέλεσμα να ξυλοκοπηθεί άγρια από άλλους στρατιώτες. Έκανε μια διακοπή στην θητεία του και αργότερα αποφάσισε να υπηρετήσει την υπόλοιπη στρατιωτική του θητεία. Όταν όμως  είδε τη βομβιστική επίθεση στην Church Street στην Πρετόρια το 1983, αποφάσισε να γίνει φωτογράφος ειδήσεων και δημοσιογράφος.

 

 

Ο Carter άρχισε  να εργάζεται ως αθλητικός φωτογράφος το 1983. Το 1984, εργάστηκε για την εφημερίδα  Johannesburg Star, εκθέτοντας τη βαρβαρότητα του απαρτχάιντ κάτι ασυνήθιστο για λευκό φωτορεπόρτερ καθώς αυτό ήταν το αντικείμενο των μαύρων «συναδέλφων του.

Ο Carter συνεργάστηκε με άλλους τρεις νεαρούς φωτορεπόρτερ που θα δούλευαν και θα ταξίδευαν μαζί. Ήταν οι Ken Oosterbroek, Greg Marinovich και Joao Silva, γνωστοί αργότερα συλλογικά ως "The Bang-Bang Club", λόγω της ικανότητάς τους να βρίσκονται πάντα στη μέση της σύγκρουσης.

Ο Κάρτερ ήταν ο πρώτος που φωτογράφισε μια δημόσια εκτέλεση μαύρου δοσίλογου συνεργάτη της αστυνομίας του καθεστώτος  από μαύρους Αφρικανούς  στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ο Carter  συγκλονίστηκε από το γεγονός και μίλησε αργότερα για τις εικόνες αυτές: "Ήμουν τρομοκρατημένος με αυτό που έκαναν. Αλλά μετά οι άνθρωποι άρχισαν να μιλάνε για αυτές τις φωτογραφίες... τότε ένιωσα ότι ίσως οι ενέργειές μου να μην ήταν καθόλου κακές. Το να είμαι μάρτυρας σε κάτι τόσο φρικτό δεν ήταν απαραίτητα τόσο κακό". 

 

 

Τον Μάρτιο του 1993, εμπλέκεται σαν ελεύθερος φωτογράφος σε μια επιχείρηση των Ηνωμένων Εθνών στο Σουδάν που αποσκοπούσε στη δημοσιοποίηση του λιμού και των αναγκών της περιοχής κάτι που θα βοηθούσε τις οργανώσεις βοήθειας να διατηρήσουν τη χρηματοδότηση τους. 

Σε μια αποστολή στο Ayod ο Κάρτερ χώρισε από τους συναδέλφους του που σκόρπισαν για να φωτογραφίσουν θύματα του λιμού. Ο Κάρτερ τράβηξε μια εικόνα ενός μικρού κοριτσιού, πεσμένου στο έδαφος από την πείνα, ενώ ένας γύπας κρυβόταν στο έδαφος εκεί κοντά. Είπε στον συνάδελφό του ότι ήταν σοκαρισμένος από την κατάσταση που μόλις είχε φωτογραφίσει και είχε διώξει τον γύπα μακριά. Λίγα λεπτά αργότερα, ο Carter και ο συνεργάτης του επιβιβάστηκαν σε ένα μικρό αεροπλάνο του ΟΗΕ και έφυγαν από το Ayod για το Kongor. 

 

 

Η φωτογραφία πουλήθηκε στους New York Times  και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις 26 Μαρτίου 1993 και διαδόθηκε παγκοσμίως. Εκατοντάδες άνθρωποι επικοινώνησαν με την εφημερίδα για να ρωτήσουν την τύχη του κοριτσιού. Η εφημερίδα ανέφερε ότι σύμφωνα με τον Κάρτερ, «ανάρρωσε αρκετά για να συνεχίσει το ταξίδι της μετά την εκδίωξη του γύπα», αλλά ότι δεν ήταν γνωστό εάν έφτασε στο κέντρο επισιτισμού του ΟΗΕ. Τον Απρίλιο του 1994  η φωτογραφία του κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ. 

 

 

Ο Κάρτερ επέστρεψε στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Νότια Αφρική και περίπου ένα χρόνο αργότερα θα βίωνε μια άλλη ανεξίτηλη εικόνα - μια που όμως του προξένησε βαθιά απογοήτευση. Κατά τη λήψη της σκηνής τριών μελών του Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) που πυροβολήθηκαν στη Μποφουτατσβάνα, το φιλμ του Κάρτερ τελείωσε. Μέχρι να φορτώσει ξανά, το μόνο που κατάφερε ήταν να καταγράψει μόνο τα επακόλουθα (παραπάνω). Ωστόσο, η φωτογραφία του έγινε πρωτοσέλιδο, ακόμα κι αν δεν μπορούσε να αποφύγει το αίσθημα της αποτυχίας που αισθανόταν.

Αλλά μια πολύ βαθύτερη απογοήτευση θα ερχόταν τον επόμενο μήνα. Στις 18 Απριλίου, το Bang-Bang Club κατευθύνθηκε στον δήμο Thokoza, λίγο έξω από το Γιοχάνεσμπουργκ, για να φωτογραφίσει μια μάχη με όπλα. Ο Κάρτερ επέστρεψε στην πόλη γύρω στο μεσημέρι, επικαλούμενος τις αφιλόξενες συνθήκες φωτισμού του μεσημεριανού ήλιου. Ενώ οδηγούσε πίσω, άκουσε από τον ασύρματο ότι ο φίλος του Ken Oosterbroek είχε πυροβοληθεί και σκοτωθεί. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, ο Carter κατέρρευσε. Ωστόσο, επέστρεψε στη δουλειά την επόμενη μέρα, τραβώντας εικόνες στην ίδια περιοχή.

Το τελευταίο πλήγμα ήταν ιδιαίτερα βαρύ. Τον Μάιο, ο Κάρτερ ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να δεχτεί το Πούλιτζερ του. Μόλις δύο μήνες αργότερα, τον  Ιούλιο του 1994, ο Carter, επιστρέφει στη Νότια Αφρική. Κάποια στιγμή παρκάρει το αυτοκίνητό του κοντά σε ένα αγαπημένο του παιδότοπο και συνδέει έναν εύκαμπτο σωλήνα κήπου στην εξάτμιση του αυτοκινήτου και τον περνά από το παράθυρο του συνοδηγού και αυτοκτονεί. Αιτία θανάτου κρίθηκε η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα. Ήταν 27 Ιουλίου 1994 και ήταν μόλις 33 ετών.

 

Ο Κάρτερ άφησε πίσω του μια εξάχρονη κόρη από μια προηγούμενη σχέση και μια συλλογή από εκατοντάδες δυνατές, προκλητικές εικόνες, που φανερώνουν ξεκάθαρες συγκρούσεις και θύματα που πολύ συχνά αγνοούνται.

Στην επιστολή που άφησε όταν αυτοκτόνησε φαίνεται καθαρά ότι  είχε πάθει κατάθλιψη από όλα όσα είχε ζήσει και αντιμετωπίσει κατά την διάρκεια της ζωής του.

Λυπάμαι πραγματικά, πραγματικά. Ο πόνος της ζωής υπερισχύει της χαράς σε σημείο που η χαρά δεν υπάρχει. ...κατάθλιψη ... χωρίς τηλέφωνο ... λεφτά για ενοίκιο ... χρήματα για το επίδομα παιδιών ... χρήματα για χρέη ... χρήματα!!! … Με στοιχειώνουν οι έντονες αναμνήσεις των δολοφονιών και των πτωμάτων και του θυμού και του πόνου… των λιμοκτονούντων ή τραυματισμένων παιδιών, των χαρούμενων τρελών, συχνά αστυνομικών, των δολοφόνων… Πάω να συναντήσω τον Κεν αν είμαι τόσο τυχερός.

—  Kevin Carter, [Επιστολή αυτοκτονίας]

Η τελευταία γραμμή είναι μια αναφορά στον πρόσφατα δολοφονηθέντα συνάδελφό του Ken Oosterbroek

Το 2011 ένας ρεπόρτερ της ισπανικής εφημερίδας  El Mundo  ταξίδεψε στο Σουδάν για να διερευνήσει πού βρίσκεται το κορίτσι που φωτογραφήθηκε από τον Κάρτερ. Συναντήθηκε με τον πατέρα του παιδιού που φωτογράφισε ο Κάρτερ και ο οποίος του αποκάλυψε ότι το παιδί δεν ήταν κορίτσι αλλά στην πραγματικότητα ένα αγόρι, ο Kong Nyong, που τελικά εκείνη την περίοδο τον είχε φροντίσει ο σταθμός επισιτιστικής βοήθειας του ΟΗΕ. Όμως το αγόρι πέθανε το  2007 εξ αιτίας  «πυρετών», σύμφωνα με την οικογένειά του. 

ΠΗΓΕΣ :

https://en.wikipedia.org/wiki/Kevin_Carter

https://www.theguardian.com/media/2014/jul/30/kevin-carter-photojournalist-obituary-archive-1994

https://www.carsonphotos.com/uhpj/25years_Vulture_and_Sudanese_Child.html