Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012

Μια μελέτη για τα χρεωμένα νοικοκυριά και τις χρεωμένες χώρες.

Παρακάτω σας παρουσιάζω μια ενδιαφέρουσα οικονομική μελέτη του Δρ. Μιλτιάδη Γεωργίου που δημοσιεύθηκε στο Social Science Research Network (SSRN) και αυτή την στιγμή βρίσκεται στις 10 πρώτες μελέτες που προτιμώνται και κατεβάζονται από επιστήμονες μελετητές. Το θέμα της μελέτης είναι τα χρεωμένα νοικοκυριά και οι χρεωμένες χώρες.

Η μελέτη δημοσιεύεται εδώ, με την έγκριση του συγγραφέα, στα ελληνικά ενώ το πρωτότυπο είναι στα αγγλικά και όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να το κατεβάσουν σε pdf αρχείο δωρεάν από την διεύθυνση:

papers.cfm?abstract_id=1956522

Το Χρεος των Νοικοκυριων σε Σχεση με το Εισοδημα τους

και το Χρεος της Χωρας σε Σχεση με το ΑΕΠ.

Μια Εμπειρικη Αναλυση με Panel-Data για την Ευρωπη[1]

Δρ. Μιλτιάδης Ν. Γεωργίου

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο παρόν άρθρο θα αποδειχθεί με panel data και ένα οικονομομετρικο υπόδειγμα ότι υπάρχει μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στο «κρατικό χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ» και στο «χρέος των νοικοκυριών σαν ποσοστό του εισοδήματος τους». Ο υπολογισμός του υποδείγματος κατέστη εφικτός με βάση το λογισμικό πακέτο Eviews. Τα δε συμπεράσματα του παρόντος άρθρου θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στους ασκούντες πολιτική.

Κωδικές λέξεις: Οικονομομετρικα υποδείγματα με panel data (μια εξίσωση), Κρατικό χρέος, Χρέος των νοικοκυριών, Κατανάλωση, Τράπεζες, Οικονομική Πολιτική, Ευρωπαϊκή Ένωση, Οικονομική Μεγέθυνση, Ανεργία, Επιχειρηματικότητα.

Ο Δρ. M. N. Γεωργίου δημοσίευσε μελέτες στα ακόλουθα: “Hellenic Bank Association”, “Economic Review of Commercial Bank of Greece”, “Applied Research Review”, “Applied Financial Economics Letters”, “Max Planck Institute of Economics” (4) and “Social Science Research Network (SSRN)” (65).

ΤΜΗΜΑ 1. ΘΕΩΡΙΑ

Στο παρόν άρθρο θα εκτιμηθεί εμπειρικά μια αντίστροφη σχέση. Με λίγα λόγια δηλαδή, αν (κάποια) κυβέρνηση δανείζεται χρήματα για αυξήσει (μεταξύ των άλλων) μισθούς, τοτε τα νοικοκυριά δεν θα χρειάζεται τόσο πολύ να δανειστούν από τις τράπεζες. Αυτό γίνεται αντιληπτό βλέποντας την γραφική παράσταση 1. Δηλαδή, καθώς το χρέος της χώρας σαν ποσοστό του ΑΕΠ της (GovDebtGDP) αυξάνεται, τοτε το χρέος των νοικοκυριών σαν ποσοστό του εισοδήματος τους (hdi) μειώνεται.

Αυτό το φαινόμενο μπορεί να εξηγηθεί με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, αν μια χώρα αυξήσει τις κρατικές δαπάνες (μέσω εξωτερικού δανεισμού) με σκοπό να αυξήσει τους μισθούς (για παράδειγμα), τοτε (δεδομένων των άλλων παραγόντων σταθερών) τα νοικοκυριά δεν θα εξαρτώνται πια τόσο πολύ από τον τραπεζικό δανεισμό για να καλύψουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες. Ετσι όμως θα αυξηθεί το δημόσιο χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ και στη συνέχεια θα προκαλέσει αύξηση στην ανεργία (Georgiou, 2010), γεγονός το οποίο θα καταστεί στη συνέχεια ένα εμπόδιο στην οικονομική μεγέθυνση και στην πραγματοποίηση επιχειρηματικών σχεδίων επενδύσεων (Georgiou, 2009a και 2009b).

Και η αντίστροφη κατάσταση μπορεί να ερμηνευτεί. Αν δηλαδή η κυβέρνηση προσπαθήσει να περιορίσει το χρέος της, τοτε (δεδομένων των άλλων παραγόντων σταθερών) τα νοικοκυριά έχοντας χαμηλότερους μισθούς (δηλαδή χαμηλότερα εισοδήματα λόγω των μέτρων λιτότητας που θα έχουν επιβληθεί) θα καταφύγουν σε υψηλότερο τραπεζικό δανεισμό για να καλύψουν τις ανάγκες της κατανάλωσης τους.

Στην πρώτη περίπτωση το κράτος θα χρεοκοπήσει, ενώ στη δεύτερη περίπτωση τα νοικοκυριά θα χρεοκοπήσουν και θα εμφανιστούν περισσότερα μη-εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια (βλέπε: (Rinaldi και Sanchis-Arellano, 2006) και (Georgiou, 2011)). Εκτός από τα πιο πάνω, θα μειωθεί η κατανάλωση όποτε σύμφωνα με την θεωρία «η κατανάλωση δημιουργεί οικονομική μεγέθυνση» θα δημιουργηθεί ύφεση (βλέπε: (Aoki και Yoshikawa, 1999) και (Giarli et al., 2008)).

Επομενως, η χρυση τομη (αριστη λύση) είναι καπου αναμεσα στις δυο πιο πανω ακραιες καταστασεις. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση των νοικοκυριών δεν θα πρέπει να γίνει με δανεικά χρήματα, αλλά με χρήματα που κερδηθηκαν από την εργασία. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση θα γίνεται με βάση τι κερδίζουμε από μισθούς (ότι παράγουμε) και όχι από δανεικά. Αυτή η κατάσταση είναι το βασικότερο πρόβλημα μέσα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θεωρώ ότι τα εμπειρικά αποτελέσματα του παρόντος άρθρου θα είναι ο σπινθήρας για περαιτέρω έρευνα με σκοπό την εύρεση της χρυσής τομής ανάμεσα στις δυο ακραίες περιπτώσεις.

ΤΜΗΜΑ 2. ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ

2.1 Σχηματισμός τουΥποδειγματος

Το υπόδειγμα μας εκφράζεται από την εξίσωση (1).

y_it = c₀ + c₁ x_it + error_it (1)

Η μεταβλητή [y] είναι ο λογάριθμος του “το χρέος των νοικοκυριών σαν ποσοστό του εισοδήματος τους”, ενώ η [x] εκφράζει τον λογάριθμο του “το κρατικό χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ”. Τα στατιστικά στοιχεία ελήφθησαν από το Eurostat. Αναμένεται ex-ante [1] ότι: c₁< 0. Το σύμβολο i αφορά τη χώρα, ενώ το t το έτος. Το δείγμα καλύπτει για την περίοδο (1999 – 2009) τις ακόλουθες χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος(1999 – 2003), Δανία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία (2002 – 2009), Ιταλία, Νορβηγία (2001 – 2008), Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία και Βρετανία. Ετσι, υπάρχουν 152 παρατηρήσεις στο δείγμα.

2.2 Μεθοδολογία

Η εξίσωση (1) θα εκτιμηθεί από το λογισμικό Eviews. Τα αναλυτικά αποτελέσματα παρουσιάζονται στον πίνακα 1, ενώ οι διαγνωστικοί έλεγχοι (με βάση: Halkos 2003) στον πίνακα 2. Για τον υπολογισμό της εξίσωσης (1) υπάρχουν βασικά δυο μέθοδοι: με βάση τις “σταθερές” και “τυχαίες” επιδράσεις. Η σωστή επιλογή ανάμεσα σε αυτές τις δυο μεθόδους εξαρτάται από το αν τα α_i’s είναι σταθεροί αριθμοί ή τυχαίοι αριθμοί μιας κατανομής. Επειδή η δομή του συντελεστού σφάλμα δεν είναι γνωστή, τοτε υπάρχει μια πιο αποτελεσματική μέθοδος εκτίμησης του υποδείγματος που ονομάζεται: Generalized Least Squares (GLS) υπο την προϋπόθεση όμως ότι δεν υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα σε x’s και α’s. Η GLS χρειάζεται την στάθμιση των παρατηρήσεων y και x με το Σ ^–(1/2):

Πρώτα θα εκτιμηθεί το θ από την εξίσωση:

(2)

Όταν εκτιμηθούν οι διακυμάνσεις, τοτε θα εκτιμηθεί η σύνθετη διακύμανση των καταλοίπων και ακολουθεί η εκτίμηση με βάση την μέθοδο GLS (βλέπε: (Baltagi, 2001 και Davis, 2002)).

2.3 Αποτελεσματα

Παρατηρείται ότι η εκτιμημένη εξίσωση (1) πληροί (σε 95%) τα τρία απαιτούμενα κριτήρια: της ομοσκεδαστικοτητος, σωστού ορισμού υποδείγματος και κανονικής κατανομής. Επίσης, δεν υπάρχει γραμμική συσχέτιση. Άρα το υπόδειγμα είναι σωστό. Ο σταθερός όρος είναι θετικός και στατιστικά σημαντικός. Ο συντελεστής c₁ είναι αρνητικός και στατιστικά σημαντικός.

ΤΜΗΜΑ 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Στο παρόν άρθρο υπολογίστηκε αριθμητικά ότι υπάρχει μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στο “το χρέος των νοικοκυριών σαν ποσοστό του εισοδήματος τους” και στο “το κρατικό χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ”. Αν δηλαδή μια κυβέρνηση δανείζεται για να αυξήσει τους μισθούς, τοτε τα νοικοκυριά δεν θα καταφεύγουν σε τραπεζικό δανεισμό. Το σημαντικό στο παρόν άρθρο είναι το ότι τα νοικοκυριά θα πρέπει να καταναλώνουν με βάση τα οσα παράγουν (βασισμένα δηλαδή στους μισθούς τους και όχι σε δανεικά).

Επί πλέον, η εύρεση της ιδανικής λύσης (ανάμεσα στις δυο ακραίες καταστάσεις) είναι το δύσκολο θέμα που αντιμετωπίζουν οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελπίζω, ότι το παρόν άρθρο θα αποτελέσει το έναυσμα για περισσότερη έρευνα για μια λύση εύρεσης του άριστου σημείου πάνω στην υπολογισθεισα γραμμή της εξίσωσης (1).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Aoki, M. and Yoshikawa, H. (1999) “Demand Creation and Economic Growth”. Ευρίσκεται σε: http://www.econ.ucla.edu/people/papers/aoki/paper-2.pdf

2. Baltagi, B. H. (2001) Econometric Analysis of Panel Data. 2nd edn, John Wiley and Sons, Chichester.

3. Ciarli, T., Lorentz, A., Savona, M. and Valente, M. (2008) “Structural change of production and consumption: a micro to macro approach to economic growth and income distribution”. July 4. Ευρίσκεται σε: http://dipse.unicas.it/wb2008/abstracts/Ciarli.pdf

4. Davis, P. (2002) “Estimating multi-way error components models with unbalanced data structures”. Journal of Econometrics, 106, 67–95.

5. Georgiou, M. N. (2009a) “Government Debt and Economic Growth. Some Comments. A Panel Data Analysis for Western Europe (1988 – 2006)”. Social Science Research Network (SSRN). Ευρίσκεται σε: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1527466

6. Georgiou, M. N. (2009b) “Government debt impacts on interest rates as well as entrepreneurship. A panel data analysis for Western Europe, Japan and the United States (1990 – 2006).” Social Science Research Network (SSRN). Ευρίσκεται σε: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1496319

7. Georgiou, M. N. (2010) “R&D, Government Debt and Unemployment. An Empirical Analysis for Europe (1998 – 2007). Some Comments.” Social Science Research Network (SSRN). Ευρίσκεται σε: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1613222

8. Georgiou, M. N. (2011) “Government Debt and not Performing Loans. A Panel Data Analysis For Europe and the United States”. Social Science Research Network (SSRN). Ευρίσκεται σε: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1953839

9. Halkos, G. E. (2003) “Environmental Kuznets Curve for Sulphur: Evidence Using GMM Estimation and Random Coefficient Panel Data Models”. Environment and Development Economics 8: 581-601.

10. Rinaldi, L. and A. Sanchis-Arellano (2006) “Household Debt Sustainability. What Explains Household non-Performing Loans? An Empirical Analysis”. European Central Bank, Working Paper Series, No. 570, January. Ευρίσκεται σε: http://www.ecb.int/pub/pdf/scpwps/ecbwp570.pdf