Γιατροί στα ακτοπλοϊκά πλοία

Γιατροί στα ακτοπλοϊκά πλοία

Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα με τον κορονοϊό, τα κρουαζιερόπλοια και τον γιατρό τους, τα πλοία της γραμμής, την παρουσία επιβατών  ή μελών του πληρώματος του πλοίου που προσβλήθηκαν από κορονοϊό,  θυμήθηκα ότι κάποια στιγμή πριν από χρόνια έγινε προσπάθεια καθιέρωσης του θεσμού του γιατρού στα πλοία της ακτοπλοΐας.

Ήταν το 2006 τον Δεκέμβριο. Τότε μπήκε σε εφαρμογή ένα πεντάμηνο πιλοτικό  με το οποίο καλούνταν γιατροί να κάνουν το λεγόμενο «αγροτικό επί θητεία», δηλαδή το δεύτερο αγροτικό τους σε πλοία της ακτοπλοΐας μας . Τότε «αγροτικοί» γιατροί τοποθετήθηκαν σε συμβατικά επιβατηγά πλοία που εκτελούν δρομολόγια σε απόσταση μεγαλύτερη των 120 ναυτικών μιλίων. Με μέριμνα και δαπάνη των πλοιοκτητών, διατίθετο στους γιατρούς αυτούς για την ενδιαίτησή τους, ατομικές καμπίνες και τους παρεχόταν σίτιση καθ' όλη τη διάρκεια του πλου - δρομολογίου. Οι γιατροί παρείχαν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στους επιβάτες και στο πλήρωμα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και όφειλαν να ενημερώνουν τον πλοίαρχο αμέσως μετά την επιβίβαση τους στο πλοίο. Στο τέλος κάθε μήνα, οι πλοίαρχοι υποχρεούνταν να αποστέλλουν στα οικεία νοσοκομεία καταστάσεις όπου αναγραφόταν ο αριθμός των πλόων - δρομολογίων που εκτέλεσε ο κάθε γιατρός καθώς και η χρονική τους διάρκεια, προκειμένου να καθοριστούν και να καταβληθούν οι αποδοχές τους. Οι γιατροί καλούνταν να υπογράψουν δήλωση όπου αναφερόταν ότι η πλοιοκτήτρια εταιρεία δεν φέρει καμία ευθύνη για τους επιβάτες σε περίπτωση ιατρικού λάθους.

Δυστυχώς το πρόγραμμα αυτό που στόχο του είχε σε κάθε επιβατηγό πλοίο να υπάρχει μόνιμα γιατρός για την παροχή πρώτων βοηθειών εφόσον παραστεί ανάγκη, απέτυχε και οι λόγοι ήταν πολλοί, όπως θα αντιληφθείτε από το σχετικό ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Κ της Καθημερινής της 20.05.2007, και το οποίο αναδημοσιεύω.

Τελικά σήμερα δεν γνωρίζω τι ακριβώς ισχύει ως προς το θέμα «Γιατροί σε όλα τα ακτοπλοϊκά πλοία» όμως το καλοκαίρι που ταξιδεύω έχω ακούσει να αναζητούνται μεταξύ των επιβατών γιατροί να δηλώσουν την παρουσία τους επί του πλοίου. Ασφαλώς ημίμετρα..

Γιατρός στη θάλασσα

Η Μαρία Μαρινάκη είναι μία από τους δεκατέσσερις γιατρούς που κάνουν αγροτικό στα πλοία. Την ακολουθήσαμε στο δρομολόγιο Πειραιά - Ηράκλειο - Πειραιά και γίναμε μάρτυρες ενός θεσμού που καταρρέει πριν ακόμα κλείσει ένα χρόνο ζωής.

Της Νατάσας Σινιώρη - Φωτογραφίες: Γιάννης Κολεσίδης

Από τότε που θυμάται τον εαυτό της, η Μαρία ήθελε να γίνει γιατρός. Από τότε που πήγαινε ακόμα σχολείο διάβαζε νυχθημερόν για να κάνει το όνειρο της πραγματικότητα. Έδωσε πανελλήνιες, δεν πέρασε με την πρώτη και πήγε στην Ιταλία. Σκοπός της να τελειώσει γρήγορα τις σπουδές, να επιστρέψει στην Ελλάδα για το αγροτικό της και να ξεκινήσει ειδικότητα στην Παιδιατρική. Μετά το αγροτικό της και επειδή ο χρόνος αναμονής για ειδικότητα στην Παιδιατρική είναι τέσσερα χρόνια, αποφάσισε να ξεκινήσει διδακτορικό στη λευχαιμία. Το διέκοψε όμως όταν είδε την προκήρυξη για την τοποθέτηση των γιατρών στα πλοία, θεωρώντας ότι μια θέση στο Δημόσιο θα ήταν καλύτερη επιλογή από το να εργάζεται σε ινστιτούτα, τουριστικά ιατρεία ή κατασκηνώσεις, περιμένοντας την ειδικότητα. Σήμερα, η Μαρία Μαρινάκη είναι μία από τους 14 γιατρούς που εργάζονται στα πλοία. Από τους είκοσι που διορίστηκαν, οι έξι έχουν ήδη παραιτηθεί, ενώ αναμένονται και άλλες παραιτήσεις. Αποφασίσαμε να παρακολουθήσουμε ένα ταξίδι και να διερευνήσουμε γιατί ένα τόσο θετικό μέτρο οδεύει τόσο γρήγορα προς την αποτυχία.

Η ώρα είναι εννέα και το «Φαιστός Παλάς» έχει ξεκινήσει με προορισμό το Ηράκλειο. Κάποιοι επιβάτες με ρωτούν προς τα πού πέφτει το μπαρ. Τους ρωτώ αν είναι ενήμεροι ότι το πλοίο διαθέτει γιατρό. «Δεν το ξέραμε αλλά τώρα που μας το είπες λέμε να την επισκεφθούμε. Είναι όμορφη;», με ρωτάνε τα δύο αγόρια και απομακρύνονται γελώντας.

Λίγο πιο πέρα, δύο κοπέλες και ένας ηλικιωμένος κύριος κάθονται στα αναπαυτικά καθίσματα. «Είδαμε στο διαφημιστικό σποτ της εταιρείας έναν κύριο να εξετάζει με στηθοσκόπιο έναν ασθενή, αλλά δεν αναφέρεται πουθενά ότι το πλοίο διαθέτει γιατρό, μόνο ότι υπάρχει ένα πλήρως εξοπλισμένο ιατρείο. Ακούγεται ένα πολύ σημαντικό μέτρο», μου λέει η 18χρονη Ηλιάνα Τσαρουχά, φοιτήτρια του Παιδαγωγικού στο Ρέθυμνο. «Ούτε εγώ το ήξερα», αναφέρει ο παππούς της, ο κ. Ευάγγελος Ζαχόπουλος. «Τώρα που το μαθαίνω νιώθω ασφαλής. Πρέπει να υπάρχει ένας γιατρός στο πλοίο, γιατί αν συμβεί κάτι;».

Μιλώντας με τους περισσότερους διαπίστωσα ότι μόνο όσοι κάνουν συχνά το συγκεκριμένο ταξίδι γνωρίζουν για την ύπαρξη της γιατρού Μαρίας Μαρινάκη. Οι περισσότεροι ενημερώθηκαν από εμένα για το πιλοτικό αυτό μέτρο. Εκτός βέβαια από εκείνους που χρειάστηκαν ένα φάρμακο. Αυτούς τους ενημέρωσαν στη ρεσεψιόν.

Παρακολουθούμε τη Μαρία στο ιατρείο της και στο χώρο των επιβατών. Δεν αντιμετωπίζει απόψε κάποιο περιστατικό. «Μέχρι τώρα τα πιο συνηθισμένα είναι η στηθάγχη, η πίεση και η ναυτία. Όμως, έχει τύχει να κάνω ράμματα ή να αντιμετωπίσω ένα περιστατικό επιληψίας. Σε περίπτωση καρδιακού επεισοδίου μπορώ να χρησιμοποιήσω και το σύστημα τηλεϊατρικής παρακολούθησης ΤΕΕΕΗΕΑΚΤ, το οποίο μέσω δορυφόρου είναι συνδεδεμένο με καρδιολογικό κέντρο. Έχουμε ακόμα και απινιδωτή», αναφέρει.

Το ιατρείο του πλοίου είναι πλήρως εξοπλισμένο. Είναι μέσα στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει οι ναυτιλιακές εταιρείες. Η Μαρία διατηρεί βιβλίο περιστατικών, ρωτάει το ιστορικό των επιβατών που την επισκέπτονται και συνταγογραφεί φάρμακα. Το πλοίο έχει και ελικοδρόμιο για τις επείγουσες περιπτώσεις. Εκείνο το βράδυ όμως ο μοναδικός «ασθενής» της Μαρίας ήταν ένας εργαζόμενος του πλοίου που χρειάστηκε ένα κολλύριο για το αυτί του.

Η επόμενη μέρα μας βρήκε να πίνουμε καφέ με τη Μαρία στο σπίτι της στο Ηράκλειο. Η κουβέντα αναπόφευκτα οδηγείται στις παραιτήσεις των συναδέλφων της. Οι περισσότεροι από τους είκοσι επικοινωνούν τακτικά. «Επαγγελματική αλληλεγγύη», όπως χαρακτηριστικά λέει, «καθώς συζητάμε για τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και προσπαθούμε να τα λύσουμε ως ομάδα». Ποια προβλήματα τους έχουν οδηγήσει σε ένα ντόμινο παραιτήσεων; «Το ωράριο εργασίας είναι τρομακτικό. Εργαζόμαστε εννέα ώρες την ημέρα, επτά μέρες την εβδομάδα. Και παίρνουμε 1.100 ευρώ το μήνα. Ούτε ρεπό έχουμε ούτε μας έχουν πληρώσει τις υπερωρίες», επισημαίνει η Μαρία.

Στην κουβέντα παρεμβαίνει και η μητέρα της, η κ. Τούλα. « Γιατρό βγάλαμε ή ναύτη;», μας λέει χαριτολογώντας. Αλλά αμέσως μετά η φωνή της σοβαρεύει. «Όταν ακούς για εργασία στη θάλασσα φαντάζεσαι ότι οι οικονομικές απολαβές θα είναι μεγαλύτερες γιατί η θάλασσα ενέχει κινδύνους. Όμως, τα παιδιά βρίσκονται σε χειρότερη οικονομική κατάσταση ακόμα και από τους αγροτικούς γιατρούς που εργάζονται στη στεριά».

Η κ. Τούλα υποστηρίζει το μοναχοπαίδι της και στενοχωριέται για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα. «Ήταν πάντα πολύ καλή μαθήτρια και στο σχολείο ήταν σημαιοφόρος. Έμαθε τρεις ξένες γλώσσες και πιάνο και πέρασε επτάμισι χρόνια στην Ιταλία σπουδάζοντας γιατρός. Ερχόμενη όμως εδώ βρίσκεται σε μια κατάσταση επαγγελματικής αναμονής, όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοι της». Και η Μαρία προσθέτει: «Θεώρησα καλή λύση να συμμετάσχω στο πρόγραμμα. Τώρα όμως που παραιτούνται σταδιακά όλοι, λέω "τι κάνω εγώ εδώ; Κρατάω τις Θερμοπύλες; Μήπως είμαι κορόιδο;" Δεν περίμενα ποτέ ότι θα πήγαινα στην Παιδιατρική μέσω θαλάσσης. Βασικά, μας πέταξαν στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο». Στην αρχή έτρεχε με τους συναδέλφους της στο υπουργείο προκειμένου να βρουν κάποια λύση. Μέχρι στιγμής δεν έχουν δικαιωθεί. «Στην τελευταία μας συνάντηση με τον υφυπουργό Υγείας Αθανάσιο Γιαννόπουλο μας είπε ότι μπορεί να πληρωθούμε αναδρομικά για τις υπερωρίες και δεσμεύθηκε ότι θα βάλει επικουρικούς ώστε να παίρνουμε τα ρεπό μας. Ακόμα όμως δεν έχουμε δει τίποτα από τα δύο. Μας είπε επίσης ότι αυτή είναι η κατάσταση και σε όποιον δεν αρέσει μπορεί να παραιτηθεί χωρίς να έχει κυρώσεις».

Τώρα της βγαίνει η κούραση και η απογοήτευση των τελευταίων μηνών. Εξάλλου δεν είναι εύκολο να εργάζεσαι ασταμάτητα από την 28η Δεκεμβρίου και να έχεις πάρει μόνο δύο μέρες άδεια. Όταν επικοινώνησε με το υπουργείο Υγείας για να ενημερωθεί σχετικά με τα ρεπό, οι αρμόδιοι της είπαν να στέλνει φαξ στο Κέντρο Υγείας στο οποίο υπάγεται και να ζητάει αναρρωτική άδεια όποτε θέλει να είναι το Σαββατοκύριακο έξω. «Θέλω να έχω το δικαίωμα να πάρω άδεια και όχι να ζητάω χάρη. Το ρεπό είναι δικαίωμα όλων των εργαζομένων. Από το Κέντρο Υγείας είσαι ελεύθερος να φεύγεις τα Σαββατοκύριακα γιατί θεωρείσαι δημόσιος υπάλληλος. Όμως αν έφευγα με αναρρωτική άδεια κάθε Σαββατοκύριακο, όπως δικαιούμαι, νομίζεις ότι θα είχα αυτή την καλή σχέση με τον πλοίαρχο και την εταιρεία; Συνάδελφοι που έκαναν αυτό που τους συμβούλευσε το υπουργείο ήρθαν σε ρήξη ».

Ευτυχώς που η εποχή των ημερήσιων δρομολογίων, όταν το πλοίο βρίσκεται στο λιμάνι μόνο για δύο με τρεις ώρες, αργούν. «Κάναμε ημερήσια τον Μάρτιο, με τις πενταήμερες, και θα ξανακάνουμε στα τέλη Ιουλίου. Τότε η κατάσταση θα είναι τραγική. Στις εταιρείες θεωρούν ότι επειδή στα πλοία τα περιστατικά δεν είναι πολλά, εμείς δεν κουραζόμαστε, άρα δεν θα έπρεπε και να γκρινιάζουμε. Όμως, το να είσαι διαρκώς απίκο δεν είναι κουραστικό»;

Στην επιστροφή, το πλοίο είναι και πάλι γεμάτο κόσμο. Πλησιάζω ένα γκρουπ μεσήλικων Αμερικανών και μόλις ο ξεναγός μαθαίνει για τη Μαρία θέλει να την επισκεφθεί για να του μετρήσει την πίεση. «Πολύ χαίρομαι που είστε εδώ», της λέει. «Πριν από δύο μέρες κάποια άτομα του γκρουπ έπαθαν γαστρεντερίτιδα και έτρεχα σαν τρελός από τον ένα στον άλλον. Τώρα όμως είμαι ήσυχος. Έχω ολόκληρο φαρμακείο μαζί μου αλλά δεν θα ντραπώ να σας τηλεφωνήσω αν χρειαστώ κάτι», λέει χαμογελώντας καθώς απομακρύνεται ο 48χρονος ξεναγός Κωνσταντίνος.

Υστερα από λίγο εμφανίζεται ο ύπαρχος του πλοίου, ο κ. Νίκος Λιοδάκης. Είναι από εκείνους που ένθερμα υποστηρίζουν τον θεσμό. Εξάλλου, έχει τους λόγους του. Σύμφωνα με τους άγραφους κανόνες του Ναυτικού, όταν συμβεί κάποιο περιστατικό, το πλήρωμα ενημερώνει τον ύπαρχο. «Πάω να κοιμηθώ και χτυπάει το τηλέφωνο στις δύο το βράδυ. Με ενημερώνουν ότι μια κοπέλα έπεσε από τις σκάλες και είναι αναίσθητη. Και αυτοί δεν κάνουν απολύτως τίποτα αλλά περιμένουν τον "αρχάγγελο" ύπαρχο... Δεν είμαι γιατρός. Ο θεσμός πρέπει να διατηρηθεί. Τα παιδιά πρέπει να παλέψουν για να φτιάξουν το μισθολογικό τους». Και πριν μας καληνυχτίσει, προσθέτει με νόημα: «Τη χρειαζόμαστε τη Μαρία. Βέβαια, αχρείαστη να είναι, αλλά να είναι... εδώ»!

"Κ" 20.5.2007/τ.207