Η γη μέσα στη θάλασσα & Μεσογειακή ΑΟΖ

Η γη μέσα στη θάλασσα

Ν. Λυγερός

Καθορίζουμε παραδοσιακά, ακόμα και σε επίπεδο ετυμολογίας, τη Μεσόγειο, όχι ως θάλασσα, αλλά ως ενδιάμεσο της γης. Γεωστρατηγικά αυτή η έννοια είναι σημαντικότατη όπως και να την κοιτάξουμε.

Πρώτα ως εμπόδιο διαχώρισε τα ινδοευρωπαϊκά στοιχεία από τα σημητικά. Και η γλώσσα είναι μια από αυτές τις επιπτώσεις διότι υπάρχει και η θρησκεία. Έτσι, ακόμα και χωρίς γλώσσα ούτε θρησκεία, πρέπει να αποδεχθούμε ότι υπάρχει ένας μεγάλος διαχωρισμός λόγο της μαζικότητας του.

Τώρα όσον αφορά στους πολιτισμούς, οι διεθνιστικές προσεγγίσεις καταρρέουν de facto σε Μεσόγειο. Ύστερα, αν υπενθυμίσουμε και τη σημασία των περασμάτων Κωνσταντινούπολης, Σουέζ και Γιβραλτάρ τότε τοποστρατηγικά έχουμε τρεις περιοχές που ελέγχονται με δύο διαφορετικούς τρόπους λόγω της ιστορίας αφού το άνοιγμα της διώρυγας είναι σχετικά πρόσφατο (1869) για τέτοιου τύπου αναλύσεις. Έχουμε, λοιπόν, χαρακτηριστικά δυο μεγάλα τόξα τα οποία δέχονται πιέσεις αλλά και ασκούν πιέσεις πάνω στα κλειδιά των περασμάτων. Γι’ αυτό το λόγο υπήρξαν προσδοκίες και υπάρχουν αλλά και θα υπάρχουν.

Αυτή η δυναμική της ξηράς γύρω από τη θάλασσα είναι φυσιολογική και αποτελεί ένα τεράστιο θέατρο επιχειρήσεων που έγινε αντιληπτό από την επέκταση του ισλαμικού στοιχείου που σταμάτησε μόνο στο Πουατιέ λόγο του Κάρολου Μαρτέλ (732). Στη συνέχεια, οι σταυροφορίες είχαν ως κύριο σκοπό την αναστροφή των πιέσεων πάνω στα τόξα. Είμαστε σε αυτό το πλαίσιο σε μία φάση αντεπίθεσης και όχι επίθεσης, όπως παρουσιάζεται λανθασμένα ακόμα και στην πατρίδα μας, λόγω έλλειψης ιστορικών γεγονότων.

Η επόμενη φάση, λόγω της μη ισορροπίας των δυνάμεων και με τη λήξη των Ναϊτών, θα αναδείξει μέσω των Ιωαννιτών την αξία των νησιών στην άμυνα. Πρώτα με την Κύπρο, ύστερα με την Ρόδο και τελικά με την Μάλτα στο κέντρο της Μεσογείου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανάλυσης, τα νησιά της Μεσογείου έρχονται ως γη της θάλασσας. Αν τα εξετάσουμε συνολικά από την Κύπρο έως τις Βαλεάρες μέσω της Ρόδου, της Κρήτης, της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Μάλτας και της Κορσικής, αντιλαμβανόμαστε ότι ανήκουν στο πάνω τόξο, παρόλο που δέχθηκαν συνεχείς επιθέσεις από την Οθωμανική Αυτοκρατορία που δεν κατάφερε ποτέ να τα ελέγξει όλα, ακόμα και αν είχε επιτυχίες στην ανατολική Μεσόγειο.

 Η νησιωτική λοιπόν λειτουργεί μέσω της θάλασσας ως μια ιδιόμορφη ζώνη με μεγάλη ανθεκτικότητα, η οποία διαχρονικά υποστηρίχθηκε από το πάνω τόξο, ακόμα και αν είχε μεγάλο κόστος. Είναι, επίσης, το πεδίο για μεγάλες μάχες και ναυμαχίες που έμειναν καθοριστικές για την τοποστρατηγική Μεσόγειο. Με αυτήν την έννοια και το Αιγαίο, που αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της δομής αλλά και ως μορφοκλασματική σκόνη, είναι ένας χώρος με τεράστια σταθερότητα για τους λαούς του χρόνου. Έτσι ο ρόλος της Ελλάδας που βρίσκεται απέναντι στη διακλάδωση των τόξων είναι και πολύτιμος και καθοριστικός για όλο αυτό το όραμα που ανέδειξαν εδώ και αιώνες οι Ιππότες…

Μεσογειακές ΑΟΖ

Ν. Λυγερός

Όταν εξετάζουμε σε συνδυασμό το πλαίσιο της Μεσογείου και το πλαίσιο της ΑΟΖ, αντιλαμβανόμαστε ότι αλλάζουν επί της ουσίας οι συσχετισμοί των χωρών. Λόγω των αποστάσεων, η επιρροή της ΑΟΖ είναι σημαντική πάνω στα μεγέθη των κρατών. Έτσι κράτη που θεωρούνται παραδοσιακά μεγάλα, ακόμα και αν είναι παράκτια μπορεί να έχουν μια σχετικά μικρή ΑΟΖ. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου τύπου είναι η Αλγερία. Και είναι οι Βαλεάρες της Ισπανίας που ελαχιστοποιούν αυτό το εμβαδόν της αλγερικής ΑΟΖ. Από την άλλη, υπάρχουν κράτη που θεωρούνται παραδοσιακά μικρά αλλά που έχουν μια τεράστια ΑΟΖ. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της περίπτωσης είναι η Ελλάδα.

Όπως το αναδείξαμε σε προηγούμενο άρθρο, υπό τον περιορισμό της Μεσογείου, η πατρίδα μας έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ μετά εκείνης της Ιταλίας. Κατά συνέπεια με αυτές τις τροποποιήσεις αν επανεξετάσουμε τον χάρτη των μεσογειακών ΑΟΖ και τον συνδέσουμε με τον χάρτη των χώρων, τότε αντιλαμβανόμαστε την εξαιρετική σημασία που έχει το θέμα για την Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες, και πόσο μεγάλη αξία έχει η ΑΟΖ της και για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτή η τροποποίηση της μεσογειακής γεωγραφίας έχει βέβαια άμεση σχέση και εφαρμογή με τα θέματα της αλιείας, αλλά μπορούμε ήδη να φανταστούμε τι επιπτώσεις έχει με το θέμα του αερίου και του πετρελαίου. Αν θυμηθούμε ότι η γαλλική εταιρεία πετρελαίων μελετά την περιοχή της Αιγύπτου από το 1911. Αν υπολογίσουμε τις δυνατότητες τις Αλγερίας και όλο το σύνολο των αγωγών που την ενώνει με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν εξετάσουμε τα κοιτάσματα που βρέθηκαν τον Ιανουάριο 2009, Ταμάρ τον Δεκέμβριο 2010, Λεβιάθαν, τον Δεκέμβριο 2011, Αφροδίτη και τον Φεβρουάριο 2012, Τανίν στις ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου. Αν έχουμε στο μυαλό μας την ανακοίνωση της Nobel που είπε ότι το κυπριακό κοίτασμα είναι ένα από τα καλύτερα του κόσμου. Τότε μπορούμε να αντιληφθούμε ότι δεν είναι υπερβολή να θεωρήσουμε τη Μεσόγειο ως τη Μέση-Ανατολή του εικοστού πρώτου αιώνα.

Σε αυτό το μεγάλο παίγνιο, η Ελλάδα είναι ένας ισχυρός παίκτης τουλάχιστον στο πλαίσιο των δυνατοτήτων. Και αυτό είναι ανεξάρτητο από κάθε πολιτική βούληση. Βέβαια αν η τελευταία δεν έχει μια εθνική εμβέλεια, μπορεί όλη αυτή η δυνατότητα να μετατραπεί σε ανικανότητα. Με άλλα λόγια το πλαίσιο (δηλαδή το Δίκαιο της θάλασσας) και το πεδίο (δηλαδή η θέση μας στην Ανατολική Μεσόγειο) είναι θετικότατα. Απλώς πρέπει να τα υποστηρίξουμε και με το πεδίο δράσης, το οποίο εξαρτάται άμεσα από τις επιλογές των κυβερνήσεών μας. Η τεχνογνωσία και η στρατηγική είναι τα εργαλεία μας κι έχουμε αποδείξει πόσο αποτελεσματικά είναι. Πρέπει όμως να έχουμε και τους ανάλογους πολιτικούς για να πάρουν την τελική απόφαση. Κατά συνέπεια, τώρα ο λαός μας ξέρει ποιος είναι ο ρόλος του στις εκλογές αν θέλει πραγματικά να αποκτήσει η Ελλάδα την ΑΟΖ που δικαιούται.

http://www.lygeros.org/lygeros/8795-gr.html