καταχρηστική οικειοποίηση… του Μέγα Αλέξανδρου: πρόσφατα ακόμα και ο πατέρας του Αλέξανδρου, ο Φίλιππος, έχει απαχθή:
«Όταν η Μακεδονία μετονόμασε το αεροδρόμιο των Σκοπίων σε Μέγα Αλέξανδρο το 2007, αυτό έμοιαζε σαν ένα μεμονωμένο γεγονός για να εκνευρίσει την Ελλάδα. Ωστόσο, πιο πρόσφατα, η κυβέρνηση έχει διευρύνει μια πολιτική που η αντιπολίτευση ονομάζει ‘αρχαιοποίηση’. Ο κύριος δρόμος προς την Ελλάδα έχει μετονομαστεί σε Μέγα Αλέξανδρο και το εθνικό στάδιο ονομάστηκε Φίλιππος, ενώ υπάρχουν σχέδια να στηθεί ένα τεράστιο άγαλμα του Αλέξανδρου στο κέντρο των Σκοπίων.»
The Economist, 2 Απριλίου 2009.
Ακόμα και το δημοφιλές αλλά υποτίθεται σοβαρό περιοδικό Archaeology, μία έκδοση του Archaeological Institute of America, δημοσίευσε πρόσφατα (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2009) ένα άρθρο με τον τίτλο «Κατέχοντας τον Αλέξανδρο: οι αξιώσεις της σύγχρονης Μακεδονίας στην κληρονομιά του αρχαίου κατακτητή.»
ονομαζόταν στην αρχαιότητα Παιονία: Η αναφορά του Λιβίου για τη δημιουργία της Ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας το 146 π.Χ. ξεκαθαρίζει την κατάσταση της γεωγραφίας (Λίβιος 45.29.7 και 45.29.12). Η γη βόρεια από τα όρη Βαρνούς και Όρβηλος κατοικείτο από τους Παίονες. Το φυσικό διαχωριστικό που σχηματίζουν αυτά τα βουνά πρέπει να επισημανθεί. Ο Βαρνούς (σύγχρονος Βόρας ή Καϊμακτσαλάν) φθάνει τα 2524 μ υψόμετρο, ενώ ο Όρβηλος (όλη η οροσειρά εκτείνεται στα ανατολικά και δυτικά του Στρυμόνα, η δυτική κορυφογραμμή είναι το σύγχρονο Μπέλες ή Κερκίνη με υψόμετρο 1474 μ) έχει μέγιστο υψόμετρο προς το ανατολικό του άκρο 2211 μ.
Ο Στράβων (7, απόσπασμα 4) που γράφει λίγα χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού είναι ακόμα πιο συγκεκριμένος καθώς αναφέρει ότι η Παιονία βρισκόταν βόρεια της Μακεδονίας και η μόνη σύνδεση μεταξύ των δύο ήταν (όπως είναι και σήμερα) μέσω της στενής χαράδρας του Αξιού (ή Βαρδάρη) ποταμού.
‘δε σχηματίζει μία δίοδο επικοινωνίας…’: M. Sivignon, in M. Sakellariou (ed) Macedonia (Athens 1982) 15.
υποτάχθηκαν στο Φίλιππο Β΄: Διόδωρος ο Σικελιώτης 16.4.2. Βλ. και Δημοσθένη (Ολυνθιακός 1.23), ο οποίος αναφέρει ότι «υποδουλώθηκαν» στον Μακεδόνα Φίλιππο και γι’αυτό ξεκάθαρα δεν ήταν Μακεδόνες. Ο Ισοκράτης (5.23) θίγει το ίδιο θέμα.
τουλάχιστον 2500 χρόνια: Βλ. για παράδειγμα, Ηρόδοτος 5.17, 7.128 κ.α.
περίπου μια χιλιετία μετά το θάνατο του Αλέξανδρου: Για την πρώτη εμφάνιση των Σλάβων στα Βαλκάνια στα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., βλ. Walter Pohl, “Justinian and the Barbarian Kingdoms,” στο Michael Maas (ed.), Age of Justinian (Cambridge 2005) 469-471. Για το καταστροφικό τους πέρασμα από την Ελλάδα στα 580, βλ. Άννα Αβραμέα, Le Péloponnèse du IVe au VIIIe siècle, changements et persistances (Paris 1997) 67-80.
εξολοκλήρου και αδιαμφισβήτιτα Έλληνας: Με τα λόγια του πατέρα της ιστορίας «Συμβαίνει να γνωρίζω ότι [οι πρόγονοι του Αλέξανδρου] είναι Έλληνες» (Ηρόδοτος, 5.22). Το έτος που ο Αλέξανδρος Α΄ αγωνίστηκε στην Ολυμπία δεν είναι βέβαιο, αλλά σαφώς συνέβη μεταξύ του 504 και του 496 π.Χ. Καθιέρωσε τις ελληνικές του ρίζες με το να εντοπίσει τους προγόνους του στο Άργος και τελικά στον Ηρακλή. Για αυτό εμφανίζεται η κεφαλή του Ηρακλή με τη λεοντή (από το λιοντάρι της Νεμέας) στα νομίσματα του Αρχέλαου και του Αμύντα μεταξύ άλλων.
Ο Ευριπίδης—που πέθανε και θάφτηκε στη Μακεδονία: Θουκυδίδης apud Παλ. Ανθολ. 7.45; Παυσανίας 1.2.2; Διόδωρος ο Σικελιώτης 13.103.
Φίλιππος, κέρδισε αρκετές νίκες σε ιππικούς αγώνες στην Ολυμπία και τους Δελφούς: Πλούταρχος, Βίος Αλεξάνδρου 3.9 και 4.9, Ηθικά 105Α. Ο Φίλιππος δημοσιοποίησε τις νίκες του και κατ΄επέκταση την ελληνικότητά του, με το να κόψει νομίσματα αναμνηστικά των νικών του. Παρακάτω παρατίθεται ένα ασημένιο νόμισμα με την κεφαλή του Ολυμπίου Διός στον εμπροσθότυπο και το νικηφόρο άλογο του Φιλίππου στον οπιστθότυπο, με την επιγραφή ‘του Φιλίππου’ στα ελληνικά. Ένα χρυσό νόμισμα με την κεφαλή του Απόλλωνα των Δελφών στον εμπροσθότυπο και το νικηφόρο δίφρο του Φιλίππου στον οπισθότυπο, πάλι με την επιγραφή ‘του Φιλίππου’ στα ελληνικά.
διοργανωτής των Πύθιων Αγώνων: Διόδωρος ο Σικελιώτης 16.60.2
πρεσβεία του από την Αθήνα: Βλ. μεταξύ άλλων, Δημοσθένης, Περί της Παραπρεσβείας και Αισχίνης, Περί της Παραπρεσβείας. Είναι τα εξυβριστικά λόγια του Δημοσθένη κατά του Φιλίππου (π.χ. 9.30-35 όπου προσφωνεί το Φίλιππο «όχι Έλληνα, ούτε συγγενή με Έλληνα, ούτε καν βάρβαρο από κάποιο μέρος που μπορεί να ειπωθεί καλό») που έχουν δημιουργήσει την αντίληψη ότι οι Μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες, αλλά ο Δημοσθένης είχε την τάση να αποκαλεί όλους τους εχθρούς του βάρβαρους, ακόμα και συμπολίτες Αθηναίους (π.χ. 21.150).
Ένας άλλος Έλληνας του Βορρά, ο Αριστοτέλης: Επειδή η πατρίδα του Αριστοτέλη, τα Στάγειρα, εγκαθιδρύθηκσν τον 7ο αι. π.Χ., πριν την ανάπτυξη του Μακεδονικού βασιλείου, ο Αριστοτέλης δεν μπορεί να ονομαστεί αυτόχθων Μακεδόνας, αν και ο πατέρας του, ο Νικόμαχος, ήταν φίλος και γιατρός του Αμύντα Γ΄ (393-369) σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο 5.1. Ο Φίλιππος αργότερα, ως μέρος της κατάκτησης ολόκληρης της Χαλκιδικής το 348 π.Χ. (Δημοσθένης, 19.266) μοιάζει να κατέστρεψε τα Στάγειρα, αλλά τα επανοικοδόμησε το 342 π.Χ. ύστερα από παράκληση του Αριστοτέλη (Διογένης Λαέρτιος 5.4). Σαφώς η σχέση του Αριστοτέλη με τη Μακεδονία ήταν πολύ κοντινή.
δάσκαλος του Αλέξανδρου Γ΄: Διογένης Λαέρτιος 5.4, Πλούταρχος 7.2-8.1. Ο Αριστοτέλης δίδαξε επίσης και ορισμένους από τους συνομηλίκους και συντρόφους του Αλέξανδρου, μερικοί από τους οποίους αργότερα έγιναν βασιλείς, όπως ο Πτολεμαίος της Αιγύπτου.
την έκδοση του Αριστοτέλη της Ιλιάδας του Ομήρου: Πλουτάρχου, Βίος Αλεξάνδρου 8.2.
σχολή που σώζεται ακόμα και σήμερα: ένα ευρύχωρο δωμάτιο εν μέρει λαξευμένο στο φυσικό βράχο με εγκοπές για τα στηρίγματα της στέγης και με ένα έδρανο για τους μαθητές μπορεί εύκολα να ξαναζωντανέψει στη φαντασία του επισκέπτη, με τον Αριστοτέλη να στέκεται στη μέση και τον Αλέξανδρο και τους φίλους του στο έδρανο.
Ήταν ο Αριστοτέλης που συμβούλεψε τον Αλέξανδρο να «συμπεριφέρεται στους Έλληνες σα να είναι ο αρχηγός τους και στους άλλους λαούς σα να είναι ο αφέντης τους» (Πλούταρχος, Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής 329Β). Στην περίπτωση των συζύγων του, ο Αλέξανδρος δεν ακολούθησε αυτή τη συμβουλή γιατί ήταν όλες μη-Ελληνίδες της Ανατολής.
ιδρύοντας πόλεις και εγκαθιστώντας εκπαιδευτικά κέντρα: Αν και πόλεις όπως η Πέργαμος και η Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο έγιναν σημαντικά πολιτιστικά κέντρα υπό τους διαδόχους του Αλέξανδρου (τους Ατταλίδες και τους Πτολεμαίους αντίστοιχα), ήταν ο Αλέξανδρος που έθεσε τα θεμέλιά τους. Βλ. Διόδωρος Σικελιώτης 20.20.1 και Ιουστίνος 13.2, και Αρριανός 3.1.5, αντίστοιχα.
τόσο μακριά όσο στο Αφγανιστάν: Οι ανασκαφές στο Ai Khanoum στα βόρεια σύνορα του σύγχρονου Αφγανιστάν έχουν φέρει στο φως μεγάλο αριθμό ελληνικών επιγραφών και ακόμη και τα κατάλοιπα μιας φιλοσοφικής πραγματείας αρχικά γραμμένης σε πάπυρο. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επιγραφές είναι η βάση μιας αφιέρωσης από κάποιον Κλέαρχο, ίσως το γνωστό μαθητή του Αριστοτέλη, ο οποίος καταγράφει πώς έφερε σε αυτήν την νέα ελληνική πόλη, την Αλεξάνδρεια στις όχθες του ποταμού Όξου, τα παραδοσιακά αξιώματα από το ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς σχετικά με τις πέντε ηλικίες του ατόμου:
Στην παιδική ηλικία, κοσμιότητα
Στη νεαρή ηλικία, αυτοέλεγχος
Στη μέση ηλικία, δικαιοσύνη
Στα γηρατειά, σοφή συμβουλή
Στο θάνατο, χωρίς πόνο
Η επιγραφή του Κλέαρχου, περ. 300 π.Χ., σήμερα στο Μουσείο της Καμπούλ.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελληνικότητα του Ai Khanoum, βλ. Robin Lane Fox, The Search for Alexander (Λονδίνο 1980) 425-433, και εικόνες στις σελ. 390-393, και αλλού, και Paul Bernard, Les fouilles d’Ai Khanum (Παρίσι 1973).
οι Σλάβοι και η γλώσσα τους δεν σχετίζονταν με τον Αλέξανδρο ή την πατρίδα του παρά 1000 χρόνια αργότερα: Βλ. πιο πάνω.
Οι αρχαίοι Παίονες: Οι αρχαίοι Παίονες μπορεί να ήταν ελληνικής γενιάς, αλλά σχετικά λίγα είναι γνωστά για αυτούς, εν μέρει επειδή «κανένας Παίων Φίλιππος δεν επικράτησε ποτέ στην Ελλάδα, και κανένας Παίων Αλέξανδρος δεν κατέκτησε ποτέ το γνωστό κόσμο» (Irwin L. Merker, “The Ancient Kingdom of Paionia,” Balkan Studies 6 (1965) 35).
Παρόλα αυτά, εμφανίζονται ήδη στον Τρωικό Πόλεμο (αν και με την πλευρά των Τρώων, Όμηρος, Ιλιάδα Β΄ 848-850, Π΄287-291, Ρ΄348-351), πάλεψαν εναντίον του Φιλίππου ο οποίος τους υπέταξε και μαζί με τον Αλέξανδρο πολέμησαν εναντίον των Περσών, ειδικά στη Μάχη στα Γαυγάμηλα το 331 π.Χ. (Quintus Curtius, History of Alexander 4.9.24-25).
Ακόμα και υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων, έχαιραν κάποιο βαθμό αυτονομίας όπως φαίνεται από τις διαπραγματεύσεις τους με την Αθήνα (IG II2 127) και από τα πολλά νομίσματα που κόπηκαν από μια σειρά Παιόνων βασιλέων, των οποίων τα ονόματα είναι ελληνικά και είναι γραμμένα στα ελληνικά πάνω στα νομίσματα. Βλ. για παράδειγμα, την παρακάτω ασημένια κοπή του Πατράου, που πιθανώς απεικονίζει τον Παίονα Αρίστονα να σκοτώνει ένα Πέρση σατράπη, σύμφωνα με τη διήγηση του Quintus Curtius (βλ. παραπάνω):
Ακόμα πιο σημαντικό για την αφομοίωση της Παιονίας στον ελληνικό κόσμο είναι οι αφιερώσεις αγαλμάτων Παιόνων βασιλέων στους Δελφούς και την Ολυμπία, και ιδιαίτερα η χάλκινη κεφαλή ενός Παίονα βίσωνα επίσης στους Δελφούς. Βλ. αντίστοιχα BCH 1950:22, Inschriften von Olympia 303 και Παυσανία 10.13.1.
ελληνίζοντες: δεν υπάρχει κανένας Παίων καταγεγραμμένος ως νικητής στους Ολυμπιακούς ή σε άλλους Πανελλήνιους Αγώνες. Αυτό βέβαια μπορεί να αντανακλά έλλειψη αθλητικής ικανότητας μάλλον παρά έλλειψη ελληνικότητας.
εδαφικές βλέψεις: Να σημειώσουμε ότι το 1929, σε μια προσπάθεια να υποταχθούν οι απείθαρχες τοπικές ταυτότητες σε ένα ενοποιημένο γιουγκοσλαβικό έθνος, ο βασιλιάς Αλέξανδρος της Γιουγκοσλαβίας ονόμασε την περιοχή επαρχία Vardarska, από το σημαντικότερο ποταμό που τη διατρέχει. Βλ. για παράδειγμα, το γιουγκοσλαβικό γραμματόσημο του 1939 με την αρχαία Παιονία να ονομάζεται Vardarska.
Αυτή η προσπάθεια να μειωθούν οι εθνικές εντάσεις ακυρώθηκε από τον Τίτο, ο οποίος χρησιμοποίησε τη «Μακεδονική» ταυτότητα ως αντίβαρο ενάντια στους Έλληνες και Βούλγαρους γείτονες της Γιουγκοσλαβίας. Η (λάθος) χρήση του ονόματος Μακεδονία εκείνη την εποχή αναγνωρίστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ σε αναφορά της 26ης Δεκεμβρίου 1944, από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Edward Stettinius:
«Το Υπουργείο [Εξωτερικών] έχει σημειώσει με ιδιαίτερη ανησυχία αυξανόμενες φήμες προπαγάνδας και ημι-επίσημες δηλώσεις υπέρ μιας αυτόνομης Μακεδονίας, που προέρχονται κυρίως από τη Βουλγαρία, αλλά και από γιουγκοσλάβους αντιστασιακούς και άλλες πηγές, με το υπονοούμενο ότι ελληνικά εδάφη θα περιέλθουν στο σχεδιαζόμενο κράτος. Αυτή η κυβέρνηση θεωρεί τη συζήτηση του μακεδονικού «έθνους», της μακεδονικής «πατρίδας», ή της μακεδονικής «εθνικής συνείδησης» αδικαιολόγητη δημαγωγία που δεν αντιπροσωπεύει καμία εθνική ούτε πολιτική πραγματικότητα, και βλέπει στην παρούσα αναβίωσή της μια πιθανή κάλυψη για επιθετικές προθέσεις ενάντια στην Ελλάδα.»
[Πηγή: U.S. State Department, Foreign Relations vol viii, Washington, D.C., Circular Airgram (868.014/26Dec1944)]
σχολικούς χάρτες: Ο ακόλουθος χάρτης παρουσιάζει την «πραγματική» Μακεδονία (στα σλάβικα) που περιλαμβάνει την αρχαία Παιονία, την ελληνική επαρχία της Μακεδονίας (την ιστορική Μακεδονία), και ένα μέρος της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας (που κατοικήθηκε επίσης από φύλα Παιόνων στους αρχαίους χρόνους).
Άλλοι χάρτες, όπως ο ακόλουθος που δημοσιεύεται σε ένα βιβλίο ιστορίας της 8ης τάξης το 2005, υποστηρίζει ότι από το 1913 και εξής, η «Μακεδονία» περιελάμβανε τμήματα κατεχόμενα από την Αλβανία (με κίτρινο), τη Βουλγαρία (με μωβ) και την Ελλάδα (με κόκκινο).
χαρτονομίσματα:
Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης στην Ελληνική Μακεδονία ατενίζοντας το Αιγαίο Πέλαγος αποτελεί την κεντρική εικόνα σε αυτό το χαρτονόμισμα που τυπώθηκε στα Σκόπια το 1991.
να κοροϊδεύει θρασύτατα και να προκαλεί τη γείτονά της: μια χειροπιαστή αναλογία είναι αν αναλογιστούμε ένα συγκεκριμένο μεγάλο νησί κοντά στη νοτιοανατολική ακτή των ΗΠΑ να μετονομάζεται σε Φλόριντα, να κόβει νομίσματα με εικόνες από τη Disney World και να διανέμει χάρτες που να απεικονίζουν τη ‘Μεγάλη Φλόριντα’.
να χαρακτηρίσει μια τέτοια συμπεριφορά: «΄Είναι τρέλλα΄, αναστενάζει ένας διπλωμάτης» (The Economist 2 Απριλίου 2009).
Πηγή: Macedonia-Evidence.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου