Πολιτικά σχήματα στη στρατηγική και στην εκπαίδευση

Πολιτικά σχήματα στη στρατηγική και στην εκπαίδευση

Ν. Λυγερός

Ακόμα και αν δεν ήταν αυτονόητο από μόνο του ότι η στρατηγική συνδυάζεται με την εκπαίδευση, η ύπαρξη ακριτικών περιοχών θα αποτελούσε μια de facto απόδειξη. Η άλλη κοινή τομή που είναι εξίσου σημαντική είναι το μέλλον. Και η στρατηγική και η εκπαίδευση λειτουργούν μέσα στο μέλλον και για το μέλλον διαμορφώνοντας συνεχώς το παρόν.

Με άλλα λόγια όταν το θέμα είναι εθνικό πρέπει να υπάρχει ένας συντονισμός μεταξύ των δύο. Στις ακριτικές περιοχές αυτό το ζήτημα που μπορεί να φανεί θεωρητικό είναι άκρως πρακτικό. Για την Ελλάδα και για την Κύπρο αυτές οι περιοχές είναι γνωστές ακόμα και αν για πολιτικούς λόγους το κράτος δεν τις ονομάζει αναγκαστικά με αυτόν τον τρόπο. Πάντως το κόστος της εκπαίδευσης σε αυτές τις συγκεκριμένες περιοχές έχει άμεση σχέση και με το στρατηγικό κόστος. Άρα ο προϋπολογισμός δεν πρέπει να γίνει με τον ίδιο τρόπο.

Αυτό όμως που θέλουμε να επισημάνουμε εδώ είναι η διαμόρφωση του γνωστικού αντικειμένου εφόσον αναδεικνύεται από αυτό το πλαίσιο. Ο κίνδυνος της διδασκαλίας επιδρά και στις επιλογές των μαθημάτων. Μερικά από αυτά παίρνουν ένα άλλο νόημα πάντα πιο σημαντικό από την απλή γνώση ή πληροφορία αφού ξέρουμε ότι υπάρχουν πρακτικές επιπτώσεις. Αυτές οι ειδικές περιπτώσεις ως ακραίες καταστάσεις δείχνουν τα κριτικά σημεία της εκπαίδευσης αλλά και τον πυρήνα της διότι προβάλλουν το ζήτημα του περιεχομένου της διδασκαλίας. Στην ουσία μάς θέτουν τα εξής ερωτήματα. Τι θεωρούμε σημαντικό; Τι θεωρούμε αναγκαίο για τα παιδιά μας, για τους επόμενους ανθρώπους; Είναι δυνατόν να εξαρτάται αυτός ο πυρήνας από κομματικές τοποθετήσεις; Είναι δυνατόν να μην εμπεριέχει μία δόση τόλμης και αντίστασης όταν καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα; Είναι δυνατόν να μην εμπεριέχει διαχρονικά στοιχεία;

Στην ουσία όλες αυτές οι ερωτήσεις δεν αφορούν μόνο και μόνο την εκπαίδευση αλλά και τη στρατηγική. Το θέμα είναι ένα και μοναδικό. Η στρατηγική είναι σκέψη σε πεδίο μάχης και η εκπαίδευση είναι σκέψη σε πεδίο λήθης. Κάθε λανθασμένη επιλογή έχει πάντα δραματικές επιπτώσεις διότι όλες αφορούν το μέλλον μας. Συνεπώς είναι ακόμα πιο σημαντικό να είναι συντονισμένες οι κινήσεις.

Κάθε παιδί μας είναι ένα ζωντανό κομμάτι της μνήμης μας και όχι μόνο του λαού μας. Αν η στρατηγική και η εκπαίδευση δεν έχουν μνήμη τουλάχιστον στις ακριτικές περιοχές δεν έχουν μέλλον. Έτσι αυτές οι περιοχές μετατρέπονται σιγά-σιγά σε χαμένες πατρίδες. Όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις και η στρατηγική και η εκπαίδευση μάς διδάσκουν ότι χαμένο είναι αυτό που θεωρούμε εμείς χαμένο. Είναι το ίδιο νοητικό σχήμα που εμπεριέχει η έκφραση του Ρίτσου: για να σε γονατίσουν πρέπει να γονατίσεις! Επιπλέον είναι γνωστό ότι και η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τη στρατηγική, γι' αυτόν τον λόγο υπάρχουν και στρατηγικά κέντρα και σχολές πολέμου, και η στρατηγική μπορεί να βοηθήσει την εκπαίδευση με τεχνικές που ανήκουν στη γνωστική θεωρία μα όχι μόνο όπως το αποδεικνύουν τα προικισμένα παιδιά και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Γενικά βλέπουμε και όχι κοιτάζουμε πια, ότι τα ακραία σημεία μιας γνωστικής περιοχής την οργανώνουν και βοηθούν όχι μόνο στην κατανόησή της αλλά και στην επινόησή της.