Η
πολιορκία και άλωση της Ρόδου απ’ τους Οθωμανούς
(26.6.1522
- 22.12.1522)
Η Ρόδος από το 1309 βρισκόταν
υπό την κατάληψη των Ιωαννίτων Ιπποτών (Τάγμα του Αγίου Ιωάννη) που ήταν
απομεινάρια των Σταυροφόρων και που είχαν χάσει και τα τελευταία τους ερείσματα
στους Αγίους Τόπους το 1291. Αγόρασαν την πόλη της Ρόδου από τους Γενουάτες και
κατόρθωσαν να επεκτείνουν την κυριαρχία τους σε όλο το νησί, εκδιώκοντας τους
Τούρκους. Όμως και ενώ το νησί βρισκόταν σε αναδιοργάνωση με διοικητικές και
άλλες δυσκολίες προσαρμογής κατά τις πρώτες δεκαετίες, οι Ιππότες αυτοί από
πολύ νωρίς άρχισαν να αισθάνονται ότι ανά πάσα στιγμή μπορούσαν να βρεθούν κάτω
από την απειλή επίθεσης των Τούρκων. Με
την πάροδο λοιπόν των ετών δημιούργησαν ένα ισχυρό προπύργιο στην περιοχή και
κατέστησαν αρκετά ενοχλητικοί για τους Οθωμανούς, αφού παρεμπόδιζαν με τις
επιδρομές τους τη ναυσιπλοΐα από τη Βαλκανική και τη Μικρά Ασία προς τα λιμάνια
της Συρίας και της Αιγύπτου.
23 Μαΐου 1480
Οι Ιωαννίτες ιππότες ήταν πλέον
ισχυροί στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά, κι έτσι
είχαν την ευχέρεια να συμμαχήσουν με άλλες δυνάμεις για τον ίδιο σκοπό που δεν
ήταν άλλος από την εξασθένιση των
μουσουλμανικών δυνάμεων στη Μεσόγειο για εμπορικούς και οικονομικούς λόγους. Στα
1334 συνάπτουν συμμαχίες με τη Γαλλία, τη Βενετία, την Κύπρο και την Αγία Έδρα.
Από το 1334 και για τα επόμενα χρόνια, οι συμμαχικές δυνάμεις αλλά και οι
Ιππότες αρχίζουν τις ναυμαχίες με τον τουρκικό στόλο σε διάφορες περιοχές όπως
την Ίμβρο, τη Σμύρνη, την Αρμενία και στην πλειοψηφία των μαχών καταφέρνουν να
απωθούν τον εχθρό.
Οι Τούρκοι λυσσαλέα συνεχίζουν τις πολεμικές
επιχειρήσεις στα ελληνικά εδάφη, άλλοτε με καταλήψεις περιοχών άλλοτε όχι αλλά
πάντοτε σπέρνοντας την ανησυχία στους Ιππότες.
Όσο γίνονταν μάταιες προσπάθειες συνένωσης όλων των Χριστιανικών
δυνάμεων, εναντίων των Τούρκων, η Ρόδος δεχόταν αλλεπάλληλες τουρκικές
επιθέσεις συνάμα με τον αργό θάνατο της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η Πόλη όμως πέφτει στα χέρια των Τούρκων και
τότε ο Μεγάλος Μάγιστρος και οι Ιππότες
γνωρίζουν ότι επόμενος στόχος των Τούρκων είναι η Ρόδος.
Το νησί της Ρόδου είναι
απόρθητο φρούριο με δεκάδες ναυμαχίες των Τούρκων να απωθούνται. Οι Ιππότες το
οχυρώνουν ακόμα καλύτερα, ορίζουν καταφύγια σε κατάσταση ανάγκης και τις θέσεις
απ’ όπου οι «γλώσσες» θα υπερασπιστούν την πόλη
και με αγωνία περιμένουν τον εχθρό.
Στα 1457 ο Μεχμέτ Β΄ ο
Πορθητής, έπειτα από άρνηση των Ιπποτών να δώσουν φόρο πολυτελείας 2000 δουκάτα
για να συνάψει μαζί τους ειρήνη, πολιορκεί τα κάστρα της Κω και αιφνίδια
μπαίνουν στο χωριό του Αρχαγγέλου στη Ρόδο, το λεηλατούν και αιχμαλωτίζουν
σχεδόν όλους τους κατοίκους του. Μετά από αυτό οι Ιππότες αποφασίζουν και
μεταφέρουν όλους τους κατοίκους των μικρών νησιών στη Ρόδο για να είναι
ασφαλείς.
Το νησί όμως έχει αρχίσει
να έχει οικονομικές δυσκολίες, η ύπαιθρος εξαθλιωνόταν γεωργικά και κτηνοτροφικά
από τις συνεχείς επιθέσεις με αποκορύφωμα αυτήν στις 23 Μαΐου 1480. Περίπου 170 πλοία τουρκικού στόλου και
100.000 στρατός αποβιβάστηκα στον κόλπο των Τριαντών με αρχηγό τον ναύαρχο
Μεσίχ πασά Παλαιολόγο. Οι χωρικοί της υπαίθρου με διαταγή του Μεγάλου Μαγίστρου
κλείστηκαν στα κάστρα της Λίνδου, του
Φαρακλού, της Καστέλλου, του Μονολίθου και της Κατταβιάς.
Η επισκευή των τειχών της Ρόδου
Οι Τούρκοι επιτίθονταν από
τη θάλασσα για να αποκλείσουν την πόλη. Οι Ιππότες με τη
βοήθεια των κατοίκων αγωνίζονται με θάρρος και τόλμη έχοντας κέντρο της άμυνας
τους το φρούριο του Αγίου Νικολάου αποκρούοντας τις επιθέσεις. Μια ακόμα μεγάλη
επίθεση όμως από τους Τούρκους στις 27 Ιουλίου στην εβραϊκή συνοικία έχει σαν
αποτέλεσμα να καταφέρνουν να πάρουν τον
προμαχώνα της Ιταλίας! Οι Ιππότες αντιδρούν, μάχονται με λύσσα και τρέπουν σε
υποχώρηση και φυγή τους Τούρκους. Μεγάλος μέρος του τουρκικού στρατού
σφαγιάστηκε εκείνη την ημέρα. Έτσι έληξε η μεγάλη πολιορκία της Ρόδου το 1480
με μισοερειπωμένη την οχύρωση του νησιού, την οποία γκρέμισε τελείως ένας
μεγάλος σεισμός την επόμενη χρονιά.
Μετά την αποτυχημένη
πολιορκία της Ρόδου από τους Οθωμανούς το 1480, ήταν θέμα χρόνου η επάνοδός
τους στο νησί. Για αυτό, το κύριο μέλημα του Μέγα Μάγιστρου Φιλίπ Βιλιέ ντε Λιλ
Αντάμ ήταν να βελτιώσει και να επεκτείνει τα οχυρωματικά έργα της πόλης και να
κλείσει το λιμάνι με την τοποθέτηση μιας τεράστιας σιδερένιας αλυσίδας στην
είσοδό του.
Τότε άλλαξε και ο θρόνος
στην Τουρκία με τον σουλτάνος Βαγιαζίτ να διεκδικεί την κατάληψη της Ρόδου. Στη
συνέχεια Σουλτάνος γίνεται ο γιος του Βαγιαζίτ, Σελήμ Α’ και διεκδικεί και αυτός
με μια τουρκική δύναμη, πιο ισχυρή από ποτέ, την κατάληψη του νησιού. Μετά από
πολλές νίκες στη Μεσόγειο προσπαθεί να πολιορκήσει τη Ρόδο καθώς πληροφορείται την
επιθυμία των δυτικοευρωπαίων να μην έλθουν σε ρήξη με την ισχυρή πλέον Τουρκία και
επίσης την άρνησή τους να σταθούν στο
πλευρό των Ιωαννιτών Ιπποτών και να τους βοηθήσουν. Στα 1520 όμως πεθαίνει ο Σελήμ
Α’ και σουλτάνος γίνεται ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής. Ο γνωστός κατακτητής της Ρόδου.
Ο 16ος αιώνας ήταν η
περίοδος της μεγίστης ακμής για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία του
σουλτάνου Σουλεϊμάν Α’ του Μεγαλοπρεπή. Τον Ιούνιο του 1522 ο Σουλεϊμάν
συγκεντρώνει περίπου 200.000 στρατό και στόλο αποτελούμενο από 280 περίπου πλοία.
Στις 26 Ιουνίου, ο στόλος
του αποβίβασε τα πρώτα στρατεύματα στη Ρόδο. Την καλά
Η επίθεση των Τούρκων
γίνεται τόσο από τη θάλασσα όσο και κατά των οχυρώσεων στη ξηρά. Όμως οι
Οθωμανοί δεν τα καταφέρνουν καλά, ο τουρκικός στρατός αρχίζει να χάνει το ηθικό
του και τότε φτάνει στη Ρόδο να το αναπτερώσει ο Σουλεϊμάν με πρόσθετα πλοία
και στρατό. Ήταν 28 Ιουλίου. Επικεφαλής των τουρκικών δυνάμεων τέθηκε τότε ο
μπατζανάκης του Σουλτάνου, Μουσταφά Πασά.
Οι Τούρκοι σκάβουν
υπονόμους να μπουν στην πόλη, πολιορκούν
τους προμαχώνες των «γλωσσών», βομβαρδίζουν συνεχώς την πόλη. Οι Ιωαννίτες
Ιππότες και οι κάτοικοι σχεδόν πάντα εξουδετερώνουν τις επιθέσεις. Η Ρόδος ήταν
απόρθητο φρούριο και ο Σουλεϊμάν χάνοντας καθημερινά χιλιάδες στρατό, σκέφτεται
την οπισθοχώρηση. Τότε έρχεται η προδοσία του μεγάλου καγκελάριου Andrea d’
Amaral που ενημερώνει τους Τούρκους ότι οι Ιππότες έχουν έλλειψη τροφίμων,
πολεμοφοδίων, έχουν εξασθενίσει και η αυτοθυσία των κατοίκων έφτανε στο τέλος της.
1522. Η επίθεση των Οθωμανών
Η πολιορκία της Ρόδου
βάστηξε πέντε μήνες και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες στρατιωτικές
επιχειρήσεις του είδους. Στην αρχή, ο Μουσταφά Πασάς μπλόκαρε το λιμάνι και
βομβάρδισε την πόλη με το πεδινό πυροβολικό του. Στη συνέχεια, οι επιθέσεις του
πεζικού ήταν καθημερινό φαινόμενο, αλλά απέβαιναν άκαρπες. Το φρούριο της Ρόδου
κρατούσε γερά και δεν ήταν εύκολη υπόθεση η κατάληψή του, όπως πίστευαν αρχικά
οι σύμβουλοι του Σουλτάνου. Στις 24 Σεπτεμβρίου ο Μουσταφά πραγματοποίησε μια
συνδυασμένη μαζική επίθεση με πυροβολικό και πεζικό. Πάνω στα τείχη της Ρόδου
διεξήχθησαν ομηρικές μάχες και πολλές φορές άλλαξαν χέρια. Μία μέρα αργότερα
και αυτή η επίθεση κατέληξε σε αποτυχία, με σημαντικές απώλειες για τους
επιτιθέμενους.
Εξοργισμένος ο Σουλεϊμάν
από την ανικανότητα του στρατηγού του διέταξε να τον θανατώσουν και ανέθεσε την
επιχείρηση στον Αχμέτ Πασά, έμπειρο πολιορκητή και με γνώσεις μηχανικής. Μόνο
με την παρέμβαση των συμβούλων του η οργή του Σουλτάνου καταλάγιασε και
χαρίστηκε στον συγγενή του. Ο Αχμέτ με τα διαρκή πυρά του πυροβολικού του
προξένησε σημαντικές ζημιές στις οχυρώσεις, ενώ προσπάθησε να σκάψει λαγούμια
κάτω από τα τείχη και να αιφνιδιάσει τους αμυνόμενους. Μια νέα επίθεση τον Νοέμβριο
κατέληξε σε αποτυχία.
1523. Η αποχώρηση του Μεγάλου Μαγίστρου από την Ρόδο
Μετά από την πεντάμηνη
πολιορκία η κατάσταση όσο πάει και χειροτερεύει με τους Τούρκους να
απευθύνονται στους Ρόδιους για παράδοση της πόλης και υποσχέσεις ειρήνης και σεβασμού προς αυτούς. Οι Ιππότες
ούτε που του συζητούν αλλά ύστερα από πιέσεις των κατοίκων και την κατάληψη του
προμαχώνα της Ισπανίας από τους Τούρκους και καθώς η ζωή των Ροδίων δυσκόλεψε πολύ
και η κατάληψη της πόλης φαινόταν ότι δεν θα αργούσε., ο Μεγάλος Μάγιστρος στις
20 Δεκεμβρίου 1522 ζήτησε ανακωχή. Δύο μέρες αργότερα, ο Σουλεϊμάν δέχθηκε και
ανακοίνωσε τους όρους του, οι οποίοι ήταν αρκούντως γενναιόδωροι και εξέπληξαν
τους αμυνόμενους. Ο Σουλεϊμάν απαίτησε από τους Ιππότες να εγκαταλείψουν τη
Ρόδο εντός 12 ημερών με την περιουσία και τον οπλισμό τους. Στους ντόπιους,
Έλληνες και Λατίνους, έδωσε φορολογική απαλλαγή για πέντε χρόνια και παρείχε τη
διαβεβαίωση ότι δεν θα μετέτρεπε τους χριστιανικούς ναούς σε τζαμιά. Αν ήθελαν
να εγκαταλείψουν το νησί όφειλαν να το πράξουν εντός τριών ετών.
Ο Σουλεϊμάν απαίτησε από
τους Ιππότες να εγκαταλείψουν τη Ρόδο εντός 12 ημερών με την περιουσία και τον
οπλισμό τους. Την 1η Ιανουαρίου 1523 οι Ιππότες και μαζί τους 4.5000-5000 λαός
μεταξύ τους και αρκετοί Έλληνες εγκατέλειψαν τη Ρόδο με προορισμό τη
βενετοκρατούμενη Κρήτη. Στη συνέχεια, οι Ιππότες διεκπεραιώθηκαν στη Σικελία
και κατέληξαν στη Μάλτα, όπου θα μετονομάστηκαν σε Ιππότες της Μάλτας και τέθηκαν
εκ νέου αντιμέτωποι των Οθωμανών το 1565.
1853 - Το λιμάνι της Ρόδου
Εν τω μεταξύ, στη Ρόδο
ξέσπασαν οι πρώτες ταραχές, όταν οι νικητές έδιωξαν τελικά Λατίνους και Έλληνες
από το φρούριο, στο οποίο εγκαταστάθηκαν Τούρκοι και Εβραίοι. Η πολιορκία και η
άλωση της Ρόδου επιτεύχθηκε με μεγάλο ανθρώπινο κόστος για τους Οθωμανούς
(περίπου 50.000 οι νεκροί και οι τραυματίες), αλλά τους διασφάλισε την
κυριαρχία τους στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο. Ακολούθησαν βάναυσα χρόνια τουρκικής
κατοχής για το νησί, η πολιτισμική ανέλιξη σταμάτησε, οι κάτοικοι έζησαν την
εξαθλίωση, την πείνα, τη φτώχεια, τις λεηλασίες, την ασέβεια στη θρησκεία τους,
το θάνατο, μέχρι το 1912 που η Ρόδος θα επιστρέψει και πάλι στον ευρωπαϊκό
πολιτισμό μετά την κατάληψη του νησιού από τους Ιταλούς
secretrhodes.gr/alosi-rodou/
sansimera.gr
olympia.gr/2015/06/26/ η-άλωση-της-ρόδου/
http://www.teutonic.altervista.org
http://www.teutonic.altervista.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου