Ένας από τους αξιολογότερους προέδρους των ΗΠΑ υπήρξε ο ΤΟΜΑΣ ΤΖΕΦΕΡΣΟΝ 3ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Θα συμφωνήσετε και εσείς μαζί μου άν διαβάσετε μέχρι τέλος την σημερινή ανάρτηση :
Η επιστολή του Τόμας Τζέφερσον στο Γουίλιαμ Σορτ
Η επιστολή του Τόμας Τζέφερσον προς το φίλο του, Γουίλιαμ Σορτ, γραμμένη στο Μοντιτσέλο της Βιρτζίνια στις 19 Οκτωβρίου 1819. Περιέχει μια σύντομη αλλά πυκνή κριτική της ελληνορωμαϊκής φιλοσοφίας και στο επίμετρο μια σκιαγράφηση της επικούρειας φιλοσοφίας σε φράσεις κλειδιά.
“Όπως λες για τον εαυτό σου, έτσι κι εγώ είμαι Επικούρειος. Θεωρώ ότι η αυθεντική (όχι η πλαστή) διδασκαλία του Επίκουρου περιέχει καθετί λογικό από την πρακτική φιλοσοφία που μας άφησαν η Ελλάδα και η Ρώμη. Ο Επίκτητος πράγματι μας έδωσε ότι ήταν καλό από τους Στωϊκούς. Γιατί όλες οι υπόλοιπες δοξασίες τους είναι υποκρισία και προσποίηση. Το μεγαλύτερο έγκλημα τους ότι συκοφάντησαν τον Επίκουρο και παρερμήνευσαν τη διδασκαλία του. Βλέπουμε δυστυχώς με θλίψη και τον έντιμο χαρακτήρα του Κικέρωνα να συνεργεί σ’ αυτό. Διαχυτικός, ελαφρύς, ρητορικός, γοητευτικός πάντως. Το πρότυπο του ο Πλάτωνας -με άνεση στο λόγο, όπως κι εκείνος- έβγαζε μυστικιστικές θεωρίες ακατανόητες στον ανθρώπινο νου και αποθεώθηκε από κάποιες σέκτες που σφετερίστηκαν το όνομα Χριστιανοί. Κι αυτό γιατί μές στις θολές του συλλήψεις (ενν. του Πλάτωνα) βρήκαν μια βάση από αδιαπέραστο σκοτάδι πάνω στην οποία έπλασαν μυθεύματα το ίδιο τρελά, που σκαρφίστηκαν οι ίδιοι. Αυτά τα απέδωσαν με βλάσφημο τρόπο σε εκείνον που θεωρούσαν ιδρυτή τους (δηλ. τον Χριστό), ο οποίος όμως θα τους απέρριπτε με την ίδια αγανάκτηση στην οποία οι καρικατούρες της θρησκείας του τόσο εύκολα καταφεύγουν. Από το Σωκράτη δεν έχουμε τίποτα αυθεντικό πέρα από τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα. Καθότι ο Πλάτωνας τον τοποθετεί ανάμεσα στους Συνομιλητές του, μόνο για να καλύψει τις δικές του παραξενιές κάτω από το μανδύα του ονόματος του. Για αυτήν την πρωτοβουλία μας λένε ότι παραπονέθηκε κι ο ίδιος ο Σωκράτης. Ο Σενέκας ήταν πράγματι ένας καλός δάσκαλος της ηθικής, αν και παραμόρφωσε κατά καιρούς το έργο του με κάποιους στωικισμούς και κατέφευγε σε αντιθέσεις και περιστροφές. Παρόλα αυτά μας έδωσε συνολικά σημαντική σοβαρή και πρακτική ηθική. Αλλά ο μεγαλύτερος από όλους τους μεταρρυθμιστές της εκφυλισμένης θρησκείας της χώρας του ήταν ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ. Αν βγάλουμε αυτό που είναι πράγματι δικό του από τα σκουπίδια μέσα στα οποία είναι θαμμένο, που μπορούμε χάρη στη λάμψη του εύκολα να το διακρίνουμε από τα απορρίματα των βιογράφων του και να το ξεχωρίσουμε όπως το διαμάντι μέσα από την κοπριά, έχουμε το περίγραμμα ενός συστήματος της πιο θαυμαστής ηθικής που βγήκε ποτέ από ανθρώπινα χείλη. Το περίγραμμα που δυστυχώς δεν έζησε αρκετά για να συμπληρώσει. Ο Επίκτητος και ο Επίκουρος δίνουν νόμους για να κυβερνήσουμε τον εαυτό μας, ο Ιησους ένα συμπλήρωμα για τα καθήκοντα και τη φιλανθρωπία που οφείλουμε στους άλλους. Ένα χρήσιμο έργο, στο οποίο ο Πρίστλι (Pristley) έχει αφιερώσει τους κόπους και τη γνώση του με επιτυχία, είναι η καταγραφή του αθώου και αυθεντικού χαρακτήρα αυτού του πανάγαθου δάσκαλου της ηθικής και η διάσωσή του από την απατηλή πλαστογραφία, που πηγάζει από κατασκευασμένα συστήματα* που μηχανεύτηκαν ακραίες χριστιανικές σέκτες, δίχως να τους δίνει βάση ούτε μια λέξη που άρθρωσε αυτός ο άνθρωπος. Ας ελπίσουμε ότι με τον καιρό θα επιφέρει το θάνατο των αιρέσεων του μίσους και του φανατισμού που τόσον καιρό θριαμβεύουν πάνω στην ανθρώπινη λογική και τόσο εκτεταμμένα και βαθιά βασάνισαν την ανθρωπότητα. Αλλά αυτό το έργο πρέπει να ξεκινήσει ξεχωρίζοντας το σιτάρι από την ήρα των ιστορικών της ζωής του. Ορισμένες φορές έχω σκεφτεί να μεταφράσω τον Επίκτητο (μιας και δεν έχει μέχρι τώρα μεταφραστεί υποφερτά στα αγγλικά) προσθέτωντας τα αυθεντικά δόγματα του Επίκουρου από το Σύνταγμα του Γκασσέντι και αποσπάσματα από τους Ευαγγελιστές με οτιδήποτε έχει τη σφραγίδα της ευφράδειας και της λεπτής έμπνευσης του Ιησού. Αυτό το επιχείρησα κάπως βιαστικά πριν από δώδεκα ή δεκαπέντε χρόνια. Ήταν το έργο με το οποίο καταπιάστηκα δύο τρία βράδια μονάχα στην Ουάσινγκτον μετά την αλληλογραφία και τα έγγραφα της ημέρας. Αλλά με το ένα πόδι στον τάφο, δεν ασχολούμαι πια με αυτά τα πράγματα. Δουλειά μου είναι να ξεγελάω την κούραση της ζωής που σβήνει, όπως μπορώ, με την απόλαυση της ανάγνωσης κλασικών έργων και μαθηματικών θεωρημάτων και με την παρηγοριά μιας σοβαρής φιλοσοφίας, που δεν ελπίζει ούτε φοβάται.
Θα παραθέσω εδώ μια περίληψη των δογμάτων του Επίκουρου, κάπως επιγραμματικά, που είχα γράψει πριν από είκοσι χρόνια. Μια αντίστοιχη της φιλοσοφίας του Ιησού είναι πολύ μεγάλη για να την αντιγράψω.
Σύνοψη των δογμάτων του Επίκουρου
Φυσικά – Το σύμπαν αιώνιο.
Τα μέρη του, μεγάλα και μικρά, εναλλάσσονται.
Μονάχα ύλη και κενό.
Η κίνηση είναι εγγενής στην ύλη που έχει βάρος και …
Αιώνια ανακύκλωση των στοιχείων των σωμάτων.
Οι θεοί, μια τάξη όντων ανώτερα από τον άνθρωπο, απολαμβάνουν στη σφαίρα τους τη δική τους ευδαιμονία. Αλλά δεν ασχολούνται με τις έγνοιες των όντων που βρίσκονται σε κατώτερη κλίμακα από αυτούς.
Τα μέρη του, μεγάλα και μικρά, εναλλάσσονται.
Μονάχα ύλη και κενό.
Η κίνηση είναι εγγενής στην ύλη που έχει βάρος και …
Αιώνια ανακύκλωση των στοιχείων των σωμάτων.
Οι θεοί, μια τάξη όντων ανώτερα από τον άνθρωπο, απολαμβάνουν στη σφαίρα τους τη δική τους ευδαιμονία. Αλλά δεν ασχολούνται με τις έγνοιες των όντων που βρίσκονται σε κατώτερη κλίμακα από αυτούς.
Ηθική - Η ευτυχία σκοπός της ζωής.
Η αρετή το θεμέλιο της ευτυχίας.
Η ωφέλεια κριτήριο της αρετής.
Ευχαρίστηση ενεργητική και απονία.
Απονία είναι η απουσία του πόνου, η πραγματική ευδαιμονία.
Η ενεργητική ευχαρίστηση, βρίσκεται στην ταιριαστή κίνηση. Δεν είναι ευτυχία, αλλά το μέσο που την παράγει.
Έτσι η απουσία της πείνας είναι ένα στοιχείο ευδαιμονίας. Το να τρως είναι το μέσο για να την αποκτήσεις.
Το υπέρτατο αγαθό είναι να μην πονάς στο σώμα, να μη σκοτίζεσαι στο νου.
Που σημαίνει απονία στο σώμα, αταραξία στο νου.
Για να φέρουμε αταραξία στο νου πρέπει να αποφύγουμε την επιθυμία και τον πόνο, τις δυο βασικές ασθένειες του νου.
Ο άνθρωπος ενεργεί ελεύθερα.
Η αρετή προκύπτει από 1. Φρόνηση 2. Εγκράτεια 3. Θάρρος 4. Δικαιοσύνη.
Σε αυτά είναι αντίθετα 1. Ανοησία 2. Επιθυμία 3. Φόβος 4. Απάτη.
Η αρετή το θεμέλιο της ευτυχίας.
Η ωφέλεια κριτήριο της αρετής.
Ευχαρίστηση ενεργητική και απονία.
Απονία είναι η απουσία του πόνου, η πραγματική ευδαιμονία.
Η ενεργητική ευχαρίστηση, βρίσκεται στην ταιριαστή κίνηση. Δεν είναι ευτυχία, αλλά το μέσο που την παράγει.
Έτσι η απουσία της πείνας είναι ένα στοιχείο ευδαιμονίας. Το να τρως είναι το μέσο για να την αποκτήσεις.
Το υπέρτατο αγαθό είναι να μην πονάς στο σώμα, να μη σκοτίζεσαι στο νου.
Που σημαίνει απονία στο σώμα, αταραξία στο νου.
Για να φέρουμε αταραξία στο νου πρέπει να αποφύγουμε την επιθυμία και τον πόνο, τις δυο βασικές ασθένειες του νου.
Ο άνθρωπος ενεργεί ελεύθερα.
Η αρετή προκύπτει από 1. Φρόνηση 2. Εγκράτεια 3. Θάρρος 4. Δικαιοσύνη.
Σε αυτά είναι αντίθετα 1. Ανοησία 2. Επιθυμία 3. Φόβος 4. Απάτη.
*κατασκευασμένα συστήματα: Η άμωμη σύλληψη του Ιησού, η θεοποίησή του, η δημιουργία του κόσμου από αυτόν, οι θαυματουργές του δυνάμεις, η ανάστασή του και η ορατή ανάληψή του, η σωματική παρουσία του κατά την Ευχαριστία, η Αγία Τρίαδα. Το πρωπατορικό αμάρτημα, η εξιλέωση, η αναγέννηση, η εκλογή, οι τάξεις της ιεραρχίας κ.λπ.”
Πηγή:
http://epikouros.wordpress.com/2006/11/10/epistoli-sto-william-short/
http://epikouros.wordpress.com/2006/11/10/epistoli-sto-william-short/
Ο Τζέφερσον και η Μέση Ανατολή
Περισσότερο απ’ οποιονδήποτε εκ των «Πατέρων του Αμερικανικού Εθνους», ο Τόμας Τζέφερσον καταφέρνει να είναι πάντα επίκαιρος. Χάρη στην τεχνολογία της φασματικής απεικόνισης, οι ιθύνοντες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου ανακάλυψαν πρόσφατα ένα νέο και ιδιαίτερα εντυπωσιακό «φάντασμα» σ’ ένα από τα πρώιμα προσχέδια της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Το αμυδρό ίχνος της πολιτικά μη ορθής λέξης «υπήκοοι» ίσα που διακρινόταν κάτω από εκείνη που εμφανίζεται στο τελικό κείμενο: «πολίτες».
Η απλή αυτή αλλαγή λέξης είναι αποκαλυπτική, μεταβάλλοντας την πόλωση και καθιστώντας σαφές ότι η ισχύς ρέει από κάτω προς τα επάνω, όχι αντιστρόφως. Η λογική του Τζέφερσον, ο οποίος και αντικατέστησε την επίμαχη λέξη, εξακολουθεί να καθοδηγεί την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, διακόσια τριάντα τέσσερα χρόνια μετά. Ναι, εμείς οι Αμερικανοί είμαστε κάθε άλλο παρά οι τέλειοι αγγελιοφόροι, πλην όμως, το έγγραφο της ίδρυσης του ανεξάρτητου, ομοσπονδιακού κράτους συνεχίζει μέχρι σήμερα να μετατρέπει «υπηκόους» σε «πολίτες» οπουδήποτε και αν διαβάζεται.
Ορισμένες φορές, οι σπόροι του Τζέφερσον φυτρώνουν κατά τρόπο φυσικό, άλλες πάλι χρειάζονται μεθοδική καλλιέργεια. Η έννοια της διάδοσης των αρχών της Δημοκρατίας παγκοσμίως έχει δεχτεί αρκετές κακοήθεις επιθέσεις – μοιάζει αμφίβολο αν το ιερό καθήκον της Αμερικής είναι να πολεμάει την τυραννία όπου αυτή υπάρχει, όπως είχε υπογραμμίσει ο Τζορτζ Μπους κατά τη διάρκεια της δεύτερης ορκωμοσίας του. Η θεμελιώδης αρχή ότι οι λαοί πρέπει να εκλέγουν τις δικές τους κυβερνήσεις, ωστόσο, διαμόρφωσε τον τρόπο λειτουργίας κάθε αμερικανικής κυβέρνησης. Την 50ή επέτειο από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και λίγο πριν πεθάνει ο Τζέφερσον εξέφρασε εγγράφως την ελπίδα ότι η Δημοκρατία θα εξαπλωθεί σε κάθε γωνία του πλανήτη.
Η πιο διψασμένη περιοχή του πλανήτη για αμερικανικό ιδεαλισμό ήταν ανέκαθεν η Μ. Ανατολή, κάτι που γνώριζε πολύ καλά ο Τζέφερσον. Σε βαθμό που ενδεχομένως να προκαλεί έκπληξη, η ζωή του διασταυρώθηκε με τους λαούς και τον πολιτισμό της Αραβίας. Ως νεαρός αγόρασε ένα αντίγραφο του Κορανίου – ένα παράδοξο γεγονός το οποίο ανέφερε ο Μπαράκ Ομπάμα στην ομιλία του στο Kάιρο το 2009. Ευτυχώς, το εν λόγω αντίγραφο υπάρχει ακόμα και αξιοποιήθηκε στο έπακρο το 2007, όταν ο πρώτος μουσουλμάνος που εξελέγη στο Κογκρέσο, ο Κιθ Ελισον, ορκίστηκε σ’ αυτό.
Ο Τζέφερσον «αντάμωσε» με τη Μέση Ανατολή με πολλούς ακόμα τρόπους, αρχής γενόμενης από τα νοερά του ταξίδια ως φανατικός αναγνώστης βιβλίων. Ως μανιώδης αυτοδίδακτος, επιχείρησε να μάθει αραβικά. Το 1779, ο Τζέφερσον απαίτησε από το Κολέγιο, William and Mary να διδάσκει τις γλώσσες της Ανατολής. Οταν δε συνέγραψε το νομοσχέδιο για τη θρησκευτική ελευθερία, έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι στόχος του ήταν «η προστασία του Εβραίου, του Χριστιανού, του Μουσουλμάνου, του Ινδουιστή και οποιουδήποτε άλλου θρησκευόμενου πολίτη».
Αυτή η ασυνήθιστη πολιτισμική του ευαισθησία τον έφερε ουκ ολίγες φορές σε δυσχερή θέση. Οταν, ως διπλωμάτης, μετατέθηκε στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας από τη γέννηση των ΗΠΑ, ο Τζέφερσον αντιλήφθηκε απόλυτα το αίσθημα της αδυναμίας που συνεπάγεται η αντιπροσώπευση ενός έθνους με σχεδόν μηδενική επιρροή και επιπλέον ενός κράτους ανίκανου να προστατεύσει τον εμπορικό του στόλο από τις επιθέσεις των πειρατών. Το 1786, λοιπόν, ο Τζέφερσον συναντήθηκε μ’ έναν απεσταλμένο του σουλτάνου της Τρίπολης, ο οποίος του διεμήνυσε ότι οι μουσουλμάνοι πειρατές είχαν χρέος να πραγματοποιούν επιθέσεις στα πλοία των απίστων.
Ο Τζέφερσον, όμως, ανακάλυψε τις αρετές της υπομονής και ένα από τα σημαντικότερα διπλωματικά του επιτεύγματα ήταν η εμπορική συνθήκη των ΗΠΑ με το Μαρόκο. Προηγουμένως, βέβαια, ένας σύμβουλος του αυτοκράτορα του Μαρόκου είχε υποστηρίξει στο παλάτι ότι οι Αμερικανοί, όπως ακριβώς και οι μουσουλμάνοι, είναι «άνθρωποι των αγίων γραφών» και δεν προσεύχονται σε εικονίσματα και αγάλματα σαν τους Ευρωπαίους. Ο αυτοκράτορας εντυπωσιάστηκε τόσο που ζήτησε να μεταφραστούν στα αραβικά τα έγγραφα της ίδρυσης του νεοσύστατου τότε αμερικανικού έθνους. Η λάμψη εκείνου του μικρού θριάμβου έσβησε όταν ο Τζέφερσον έγινε πρόεδρος και υποχρεώθηκε σε δαπανηρά μέτρα, προκειμένου να προφυλάξει τα εμπορικά πλοία των ΗΠΑ από τις επιθέσεις των πειρατών της Β. Αφρικής. Η συνθήκη με το Μαρόκο, ωστόσο, επιβίωσε προς όφελος και των δύο κρατών.
Το Κοράνι του Τζέφερσον υπάρχει ακόμα στο κτίριο της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου που φέρει το όνομά του και είναι γεμάτο από έγγραφες σημειώσεις που μπορεί να έγραψε ο ίδιος: «Ο εξαναγκασμός στη θρησκεία δεν πρέπει να υφίσταται» και «Τα πιστεύω σου είναι δικά σου και τα δικά μου, δικά μου».
Καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν εκ νέου να αναβιώσουν τη διαδικασία για την ειρήνη στη Μ. Ανατολή, ίσως η στιγμή είναι η πλέον κατάλληλη προκειμένου οι Αμερικανοί να στοχαστούν την πληρότητα του παραδείγματος του Τόμας Τζέφερσον. Ο ηγέτης που έγραψε με ιδιαιτέρως ισορροπημένη γλώσσα για την ομοιότητα μεταξύ των φιλοδοξιών και των προσδοκιών όλων των ανθρώπων, ουδέποτε απώλεσε τον ενθουσιασμό του για τις πολιτισμικές διαφορές που κάνουν τη ζωή τόσο ενδιαφέρουσα. Αν είναι, λοιπόν, γραφτό να δούμε έναν κόσμο με λιγότερους υπηκόους και περισσότερους πολίτες, τα μαθήματα που προσφέρει ο Τζέφερσον μπορεί να αποδειχθούν εξαιρετικά κρίσιμα για την αμερικανική κυβέρνηση.
* Ο κ. Ted Widmer είναι διευθυντής της Βιβλιοθήκης John Carter στο πανεπιστήμιο του Μπράουν και συγγραφέας του βιβλίου, «Ρωτήστε τα Δικαιώματα: Οι Λόγοι της Σημασίας της Αμερικής για τον Κόσμο».
Του Ted Widmer*/The New York Times
ΠΗΓΗ:
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_25/07/2010_409264
Ο αμερικανός πολιτικός Τόμας Τζέφερσον, τρίτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, γεννήθηκε στο Σάντγουελ της Βιρτζίνια. Ο πατέρας του, Πίτερ Τζέφερσον, ήταν αυτοδίδακτος τοπογράφος και διέθετε αξιόλογη ακίνητη περιουσία. Ηταν επίσης ιδιοκτήτης 60 δούλων. Ο Τζέφερσον σπούδασε νομικά και έλαβε κλασική μόρφωση. Ως σπουδαστής ήταν εξαιρετικά επιμελής.
Το 1768 ο Τζέφερσον εξελέγη μέλος του τοπικού κοινοβουλίου της Βιρτζίνια και το 1772 νυμφεύθηκε τη χήρα Μάρθα Γουέιλς Σκέλτον υπερδιπλασιάζοντας με την προίκα της την περιουσία του και τον αριθμό των δούλων του.
Το 1775, με την έναρξη της Αμερικανικής Επανάστασης, το κοινοβούλιο της Βιρτζίνια όρισε τον Τζέφερσον αντιπρόσωπο στο συνέδριο της Φιλαδέλφειας όπου αντιπρόσωποι όλων των επαναστατημένων αμερικανικών αποικιών επρόκειτο να λάβουν τις μεγάλες αποφάσεις για τον αγώνα τους κατά της αγγλικής κυριαρχίας. H σημαντικότερη ίσως από αυτές ήταν η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας τους, η οποία έγινε στις 4 Ιουλίου του 1776. Το κείμενό της είχε συντάξει ο Τόμας Τζέφερσον.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου της ανεξαρτησίας ο Τζέφερσον ήταν κυβερνήτης της Βιρτζίνια, και μετά τον νικηφόρο για τους Αμερικανούς τερματισμό του πολέμου διετέλεσε μέλος του Κογκρέσου το 1783-84. Την περίοδο αυτή ο Τζέφερσον ήταν υπεύθυνος για τη ρύθμιση του νομικού καθεστώτος των εκτάσεων της αμερικανικής Δύσης και με δική του πρόταση το δολάριο έγινε εθνικό νόμισμα των ΗΠΑ.
Ως πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στο Παρίσι το 1785-89 ο Τζέφερσον παρακολούθησε την πρώτη φάση της Γαλλικής Επανάστασης και προσέφερε τις συμβουλές του για τη σύνταξη της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το περιεχόμενο της Διακήρυξης συζητήθηκε σε ιδιωτικές συσκέψεις στο σπίτι του Τζέφερσον στη γαλλική πρωτεύουσα προτού φθάσει στην Εθνοσυνέλευση για να αποτελέσει το προοίμιο του συντάγματος του Σεπτεμβρίου 1791 και να αποβεί ο καταστατικός χάρτης του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού, όπλο «ισχυρότερο από όλες τις στρατιές του Ναπολέοντα», όπως τη χαρακτήρισαν.
Υπουργός των Εξωτερικών
Με την επιστροφή του από το Παρίσι το 1789 ο Τζέφερσον έγινε υπουργός των Εξωτερικών, ο πρώτος των Ηνωμένων Πολιτειών, στην κυβέρνηση του Τζορτζ Ουάσιγκτον.
H εξωτερική πολιτική του νεοπαγούς κράτους στηριζόταν στην ουδετερότητα και στη μη δέσμευσή του με τα ευρωπαϊκά πράγματα. Αλλά στους κυβερνητικούς κύκλους υπήρχε έντονη διαφωνία ως προς την απόχρωση της ουδετερότητας, αν δηλαδή θα ήταν αγγλόφιλη ή γαλλόφιλη. Ο Τζέφερσον υποστήριζε τη δεύτερη τάση ως πλησιέστερη προς το πνεύμα της αμερικανικής επανάστασης λόγω των ανάλογων γεγονότων στη Γαλλία, ενώ ο μαχητικότερος εκπρόσωπος της πρώτης ήταν ο υπουργός των Οικονομικών Αλεξάντερ Χάμιλτον, για λόγους κυρίως οικονομικοεμπορικούς. Ωστόσο διάσταση ανάμεσα στους δύο άνδρες αναπτύχθηκε και στον τομέα της εσωτερικής πολιτικής και αφορούσε τις εξουσίες της κεντρικής κυβέρνησης επί των πολιτειών που αποτελούσαν την αμερικανική ομοσπονδία. Ο Χάμιλτον, ηγέτης της παράταξης των φεντεραλιστών, πίστευε στην ανάγκη ισχυρής κεντρικής κυβέρνησης και έδειχνε έντονες τάσεις συγκεντρωτισμού, ενώ ο Τζέφερσον θεωρούσε αυτή την αντίληψη αντίθετη με το φιλελεύθερο πνεύμα της αμερικανικής επανάστασης και ήταν οπαδός της αποκέντρωσης και της μεγαλύτερης αυτονομίας των πολιτειών. H διαμάχη αυτή οδήγησε τον Τζέφερσον σε παραίτηση το 1793. H ρήξη συγκεκριμενοποίησε επίσης την ύπαρξη μέσα στους κόλπους της παράταξης ενός ξεχωριστού πολιτικού σχηματισμού που υπήρξε ο πυρήνας του κατοπινού ρεπουμπλικανικού κόμματος, προδρόμου του νεότερου Δημοκρατικού.
Δύο προεδρικές θητείες
Αφού υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος (1797-1801), με πρόεδρο τον Τζον Ανταμς, ο Τζέφερσον κέρδισε τις εκλογές του 1800 και τον επόμενο χρόνο ανέλαβε το αξίωμα του προέδρου. Παρέμεινε στην προεδρία για δύο θητείες, ως το 1809, αρνήθηκε όμως να θέσει υποψηφιότητα και για τρίτη. H ιστορικότερη ίσως από τις πράξεις της προεδρίας του Τζέφερσον ήταν η περιβόητη αγορά της Λουιζιάνας το 1803 από τη Γαλλία, όταν ο Ναπολέων, έχοντας ανάγκη από κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει τα πολεμικά του εγχειρήματα, έβγαλε στο σφυρί αυτή την απέραντη γαλλική κτήση που εκτεινόταν από την Κοιλάδα του Μισισιπή ως τα Βραχώδη όρη. Παρά τις σφοδρές επικρίσεις που αντιμετώπισε και παρά την αμφισβητήσιμη συνταγματικότητα της απόφασής του, ο Τζέφερσον προχώρησε στην αγορά, με την οποία η έκταση των Ηνωμένων Πολιτειών υπερδιπλασιάστηκε.
Ο Τζέφερσον υπήρξε πρόμαχος των ατομικών ελευθεριών και υποστήριζε τον απόλυτο χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους. Ηταν βαθιά αφοσιωμένος στα ιδεώδη της δημοκρατίας και σταθερός πολέμιος της μοναρχίας. Τον απασχολούσε πάντοτε ζωηρά η διατήρηση του «πνεύματος του '76», έτους της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, και μαχόταν με σφοδρότητα οποιαδήποτε απόπειρα νόθευσής του. Ηταν όμως αντιφατική προσωπικότητα και γι' αυτό δημιούργησε πολλούς εχθρούς και πολεμήθηκε όσο λίγοι αμερικανοί πολιτικοί ηγέτες. Κατηγορήθηκε ότι διέπραξε όχι μόνο σοβαρά πολιτικά ατοπήματα - όπως όταν, αυτός, ο πρόμαχος της ελευθερίας του Τύπου, διέταξε τους εισαγγελείς να καταδιώκουν τους δημοσιογράφους που επέκριναν την πολιτική του - αλλά ακόμη και μικρότητες - όπως όταν πλήρωσε δημοσιογράφους για να λιβελογραφήσουν κατά του αντιπάλου του, πρώην φίλου του ωστόσο, Τζον Ανταμς. Δεν έπαψαν επίσης ποτέ οι εχθροί του να υπενθυμίζουν το άτυχο περιστατικό της θητείας του ως κυβερνήτη της Βιρτζίνια τον καιρό του πολέμου, όταν αιφνίδια επιδρομή του αγγλικού στρατού βρήκε την πολιτεία απροετοίμαστη για άμυνα, με αποτέλεσμα να την καταλάβει ο εχθρός, ενώ ο Τζέφερσον κατόρθωσε να διαφύγει.
H όμορφη μιγάδα
Εκεί όμως όπου οι κατηγορίες των πολεμίων του για υποκρισία και διγλωσσία από μέρους του Τζέφερσον βρήκαν το πιο πρόσφορο έδαφος για να καρποφορήσουν ήταν το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων. Ο Τζέφερσον ήταν εχθρός της δουλείας και του δουλεμπορίου. Θεωρούσε τους θεσμούς αυτούς ανήθικους και απάνθρωπους και πίστευε ότι έπρεπε να καταργηθούν. Παράλληλα όμως πίστευε εξίσου ακράδαντα ότι η μαύρη φυλή ήταν από τη φύση της κατώτερη από τη λευκή και ότι ως εκ τούτου μαύροι και λευκοί ούτε θα ήταν ποτέ δυνατόν να συμβιώσουν αλλά ούτε και θα έπρεπε, δεδομένου, πίστευε ο Τζέφερσον, ότι η ανάμειξή τους θα είχε, λόγω φυσιολογίας, ολέθριες συνέπειες και για τις δύο φυλές. Ως λύση για αυτό το πρόβλημα ο Τζέφερσον έβλεπε τη μεταφορά όλων των μαύρων κάπου αλλού, πίσω στην Αφρική ή στην Καραϊβική, όπου θα μπορούσαν να ζήσουν ελεύθεροι. Επειδή όμως η λύση αυτή ισοδυναμούσε με ανέφικτο οικονομικά εγχείρημα, η άποψη του Τζέφερσον κατέληγε στην αποδοχή της κρατούσας κατάστασης.
Παρά τις πεποιθήσεις του ο Τζέφερσον όχι μόνο ήταν ιδιοκτήτης πολυάριθμων δούλων αλλά και διατηρούσε σεξουαλικές σχέσεις με την όμορφη νεαρή μιγάδα Σάλι Χέμινγκς που ανήκε σε αυτούς. Φαίνεται μάλιστα ότι ο Τζέφερσον ήταν ο πατέρας μερικών από τα παιδιά που είχε φέρει στον κόσμο η Σάλι, τα οποία του έμοιαζαν, ενώ σύγχρονες έρευνες με υλικό DNA φαίνεται να μην αφήνουν αμφιβολίες για τη σχέση.
Μετά τη λήξη της δεύτερης προεδρικής θητείας του ο Τζέφερσον αποσύρθηκε στα κτήματά του στη Βιρτζίνια, στο όμορφο νεοκλασικό σπίτι που ο ίδιος είχε ανεγείρει πριν από χρόνια, σε δικά του αρχιτεκτονικά σχέδια, το Μοντιτσέλο, όπως το είχε ονομάσει. Την περίοδο αυτή ο Τζέφερσον ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ανέγερση του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, του οποίου υπήρξε ιδρυτής, φροντίζοντας ακόμη και τις λεπτομέρειες της κατασκευής και της λειτουργίας του.
Ο Τζέφερσον πέθανε το 1826, στις 4 Ιουλίου, ημερομηνία που ο ίδιος την έκανε αθάνατη· τα τελευταία λόγια του ήταν: «Τέσσερις έχουμε σήμερα;».
KEIMENA: ΙΩΑΝΝΑ ΖΟΥΛΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου