Ο αγωνιστής λοχίας Χαρίλαος Πολύμερος
του Β' Συντάγματος Βαρέος Πυροβολικού Λάρισσας
Βιώματα και μνήμες
από έναν μαχητή της Νίκης του 1940
Σήμερα που όλα γύρω μας είναι σκοτεινά, θολά και αβέβαια, έχει ιδιαίτερη σημασία να θυμούμαστε και να τιμούμε τους ήρωες αγωνιστές μας που θυσίασαν τη ζωή τους υπερασπίζοντας τα σύνορά μας από την απρόκλητη και άνανδρη επίθεση του φασιστικού ιταλικού στρατού του δικτάτορα Μουσολίνι.
Η ημέρα αυτή, η 28η Οκτωβρίου του 1940, πρέπει να είναι ο φάρος που να φωτίζει -αν χρειαστεί- τα βήματα του στρατού και του λαού της πατρίδας μας.
Ο όποιος αποπροσανατολισμός "με λεονταρισμούς" -για εδάφη, χαμένες πατρίδες και άλλα- αποδυναμώνει τη μαχητικότητα της νεολαίας μας, ιδιαίτερα στα στρατευμένα παιδιά μας, και τους οδηγούμε σε λάθος δρόμο.
Η Ελλάδα μας δεν είναι σημερινή και δεν χρειάζεται άλλα δείγματα γραφής.
Εδώ γεννήθηκε ο αρχαίος πολιτισμός, η φιλοσοφία, τα γράμματα και οι τέχνες, οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι του κόσμου. Από εδώ μεταλαμπαδεύτηκε η μαχητικότητα των Ελλήνων αγωνιστών για την υπεράσπιση, την επιβίωση όλων των περγαμηνών της.
Πρόσφατα δείγματα αγωνιστικότητας δείχνουν τα 400 χρόνια σκλαβιάς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μπροστά στα μάτια των Οθωμανών οργανώθηκε η Ελληνική Επανάσταση το 1821.
Και πιο πρόσφατα η Ελλάδα των έξι εκατομμυρίων δεν δίστασε νικηφόρα να αμυνθεί και να ξεφτιλίσει μια ολόκληρη ιταλική αυτοκρατορία των 50-55 εκατομμυρίων του φασίστα Μουσολίνι. Οι 186 μέρες αντίστασης και νίκης, η Ελλάδα μας, ο λαός και ο στρατός της έχουν πολλά να δείξουν και να διδάξουν σε όλους τους λαούς του κόσμου, πως όταν αγωνίζεσαι και μάχεσαι για την υπεράσπιση της πατρίδας σου, πάντα νικάς.
Όταν μάλιστα ο αντίπαλος είναι πολύ πιο ισχυρός στην πανοπλία, σαν τις στρατιές του φασίστα Μουσολίνι, σίγουρος πια ότι σε 24 ώρες θα έπινε καφέ στην Αθήνα που τον είχαν ετοιμάσει οι ντόπιοι πεμπτοφαλαγγίτες ανθέλληνες.
Είναι γνωστό ότι οι Ιταλοί είχαν καταλάβει την Αλβανία το 1939 διώχνοντας τον βασιλιά της, τον Αχμέτ Ζιώγου. Είχαν όλη την ευκαιρία να γνωρίσουν και να οργανώσουν πολύ καλά την επίθεσή τους και την άμυνά τους εναντίον μας, αυτός ήταν και ο στόχος τους - η ολοκληρωτική κατάληψη της Ελλάδας. Για σίγουρη επιτυχία εισβολής στην Ελλάδα μας είχε παρατάξει τις πιο επίλεκτες φασιστικές μεραρχίες αλπινιστών μελανοχίτωνες καταδρομής κ.ά. Οι Ιταλοί είχαν την ευκαιρία να γνωρίζουν πολύ καλά όλη την περίμετρο των αλβανοελληνικών συνόρων, 600-700 χιλιομέτρων περίπου, και να εγκαταστήσουν στα οχυρά τους τα πιο σύγχρονα βαριά και ελαφρά όπλα τους.
Το κλίμα της εποχής εκείνης διεθνώς δεν μας ευνοούσε.
Ο Χίτλερ σάρωνε και καταλάμβανε χώρες τη μία μετά την άλλη. Ο κυβερνήτης της Ελλάδας μας, δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, ήταν μεταξύ σφύρας και άκμονας, με το συμμαχικό αγώνα ή με τους δικτάτορες. Αν ακολουθούσε τον δεύτερο δρόμο, έπρεπε να μετράει τη ζωή του με ώρες. Το "Όχι" του ελληνικού λαού και στρατού τον κράτησε στο συμμαχικό στρατόπεδο, Αγγλία, Αμερική κ.λπ.
Ας φύγω από αυτές τις εκτιμήσεις και να έρθω σε μας τους νέους στρατεύσιμους του 1940.
Αφού ανδρωθήκαμε πλέον εννιά μήνες στον στρατό, νιώθαμε τον αέρα του άντρα "παλικαρά".
Το τρίτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη του 1940, σε ημερησία διαταγή του Βλαχάβα, διοικητή του Β' Συντάγματος Βαρέος Πυροβολικού Λάρισας. Εντός τριών ημερών, από μαγειρεία, αποθηκάριο, ρούχων και πυρομαχικών, απαξάπαντες στον χώρο του Συντάγματος - πυροβόλα αυτοκίνητα και όποια άλλη μηχανή διέθετε το Σύνταγμά μας. Δέκα η ώρα το πρωί έτοιμοι για αναχώρηση: Η κεφαλή της μονάδας έφθανε στην πλατεία Λάρισας και το τελευταίο όχημα ακόμη στο στρατόπεδο. Τα χειροκροτήματα και οι ευχές και κλάματα από χιλιάδες κόσμο, από πόλεις και χωριά που περνούσαμε, μας έδιναν ιδιαίτερη ικανοποίηση και χαρά, τις τρεις μέρες που χρειαστήκαμε για να φθάσουμε στην Κρυσταλοπηγή και στους πρόποδες του όρους Μουράβα, που ήταν και τα σύνορά μας. Εκεί βρήκαμε τις κατάλληλες θέσεις για καταυλισμούς και για θέσεις των πυροβόλων μας. Των 105 και 155 χιλιοστών, κάτω από τα αόρατα αεροπλάνα των Ιταλών που περνούσαν κάθε μέρα από πάνω μας.
Πρέπει να σας πω πως οι σχέσεις όλων των πυροβολητών και υπαξιωματικών με τους αξιωματικούς μας ήταν πατρικές, αδερφικές, φιλικές. Αυτή η αγάπη και η εξοικείωση κατωτέρου προς ανώτερο μας έδινε περισσότερη δύναμη και κουράγιο.
Κατά σύμπτωση ο διοικητής μας συνταγματάρχης Βλαχάβας κατεβαίνοντας από το τζιπ -μόλις φθάσαμε- στραμπούλιξε το πόδι του και ούτε τον είδαμε ξανά στο Σύνταγμά μας. Ανέλαβε τη διοίκηση του Συντάγματος ο υποδιοικητής Κων/νος Τουρίκης, ήταν ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος πολύ αγαπητός στο Σύνταγμα, αλλά και φανατικό πολέμιος του φασισμού. Ας μην περιττολογούμε, τις αρχές του Οκτώβρη -με την τακτοποίηση όλων και ο καθένας στο πόστο του-, μια ομάδα με τον διοικητή μας, δύο αξιωματικούς, δύο υπαξιωματικούς και τέσσερις οπλίτες παρατηρητές και τις πινακίδες, διόπτρες, όλα τα μηχανήματα σκόπευσης, με οδηγούς δύο συναδέλφους του πεζικού, ξεκινήσαμε για τις παρυφές του Μουράβα, όπου θα στήναμε τα μηχανήματά μας. Ύστερα από έξι ώρες διαδρομή φθάσαμε στα ορύγματα των πεζικάριων.
Εμείς επιλέξαμε τις κατάλληλες θέσεις να στήσουμε τις πινακίδες, χαριτολογώντας ο διοικητής μας Τουρίκης λέει να χωριστούμε σε δύο συνεργεία, αν μας βομβαρδίσουν μην μας καθαρίσουν όλους και αφήσουμε τα πυροβόλα μας τυφλά. Πάντα από τη θέση αυτή, έως τις 6 Απριλίου όπου και η επιστροφή μας.
Συνοπτικά και από τις 29 του Οκτώβρη με τις πρώτες και εύστοχες βολές των πυροβόλων μας, από Αρσέκα, Ματίγλιστα, Κορυτσά, πήραν τα πρώτα μαθήματα οι Ιταλοί. Την επίθεσή τους την αρχική την καταστείλαμε.
Όταν είδαν τις οβίδες των 105 και 155 να πέφτουν στα μαγειρεία και στις αποθήκες τους, σε 5 μέρες φθάσαμε στην Κορυτσά χωρίς να βρούμε Ιταλό. Από την Κορυτσιά φύγαν νύχτα όταν είδαν τις οβίδες να πέφτουν στο αεροδρόμιο. Αυτά από μαρτυρίες των Ελλήνων της Κορυτσάς.
Η προέλασή μας ήταν ακάθεκτη όταν για λίγες ώρες μάθαμε ότι κάποιο αδύνατο σημείο της γραμμής μας στην Πίνδο διέτρεξαν οι ιταλικές φασιστικές δυνάμεις. Εκεί έπρεπε να είναι για να ιδούν οι ανθέλληνες ηττοπαθείς που διέδιδαν και διαδίδουν ακόμα ότι δεν πολεμούσαν οι Ιταλοί.
Για εκατοντάδες μέτρα οι εισβολείς δεν άφησαν τίποτε όρθιο. Εκατοντάδες αποτρόπαια εγκλήματα, σφαγιασμένα μικρά, γέροι, γριές και στρατιώτες, δεν υπήρχε ζωντανός κανένας Έλληνας.
Αυτή και μόνον η πράξη του πιστού φασιστικού στρατού του δικτάτορα Μουσολίνι μάς εμψύχωσε περισσότερο γιατί είχαμε να κάνουμε με έναν εχθρό όμοιο του Χίτλερ. Με μάχες και δυσκολίες από χιόνια -και από τον μόνιμο εχθρό, τις ψείρες- φτάσαμε Πρεμετή. Με χιόνια ενός μέτρου στα πεδινά και στους δρόμους στις 15-20 Γενάρη του 1941 φτάσαμε προ της Κλεισούρας. Το πεζικό μας ήδη είχε φτάσει και πήρε μέρος δεξιά και αριστερά των βράχων της Κλεισούρας, περίμενε τις πρώτες βολές των πυροβόλων μας για να διαπιστώσουν πού βρίσκονται οι Ιταλοί. Πέρα από τα στενά της Κλεισούρας υπάρχει η μεγάλη πεδιάδα του Χάνι Μπαλαμπάν, αρκετά μεγάλη περίμετρο χιλιάδων μέτρων. Από τα στενά της Κλεισούρας ξεκινούσε το μεγάλο όρος, η Τρυπισίνα, 1.500 - 2.000 μέτρων. Ύστερα από μάχες και σκληρά χτυπήματα των πυροβόλων μας, οι Ιταλοί εγκατέλειψαν τα στενά, πέρασαν τον κεντρικό δρόμο της πεδιάδας του Χάνι Μπαλαμπάν και σε βάθος 25-30 χιλιομέτρων φτάσαν στην κατάληξη του όρους Τρυπισίνα, Ψάρι και Δασωμένο Λόφο. Κρατούσαν το πρανές προς εμάς, ψηλά στις παρυφές του όρους Τρυπισίνα. Για να τους βγάλουμε από εκεί χρειάστηκαν τόσες οβίδες όσες είχαμε ρίξει σε όλη τη διάρκεια του πολέμου.
Αρχές του Φλεβάρη του 1941 γίναμε κυρίαρχοι όλης της πεδιάδας του Χάνι Μπαλαμπάν -περιμέτρου 50-60 χιλιομέτρων- και της Τρυπισίνας κι εκεί στήσαμε τις πινακίδες και βλέπαμε τους Ιταλούς τόσο μακριά σε βάθος όσο έβλεπαν τα όργανά μας.
Οι θέσεις μας αυτές ήταν και το τέλος της νικηφόρου πορείας μας. Οι Ιταλοί βρήκαν τις θέσεις αυτές που ήδη τις είχαν οχυρώσει σαν βασική τοποθεσία να κάνουν την τελευταία τους νικηφόρα -βέβαια και σίγουρη γι' αυτούς- επίθεση.
Από τον Φλεβάρη του 1941 βρισκόμαστε εκεί από "άνωθεν" διαταγές με μάχες παρενόχλησης και μόνο οι Ιταλοί που είχαν άφθονο πολεμικό υλικό ρίχναν συνεχώς αδέσποτες. Τα δε αεροπλάνα τους περνούσαν ξυστά από τις κορυφές της Τρυπισίνας βάλλοντάς μας συνεχώς με τα μυδράλιά τους. Στην πεδιάδα ρίχναν τις βόμβες αδέσποτα, ανενόχλητοι, μόνο από ορισμένα φυλάκιά μας τούς έριχνε με τα μυδράλιά του το πεζικό μας. Οι αδέσποτες βόμβες των αεροπλάνων βρήκαν τον δεκανέα σκοπευτή μας, τον αείμνηστο Νίκο Σταβρίδη από τη Λάρισα. Ήταν το πρώτο και μοναδικό θύμα.
Δύο μήνες περίπου τη βγάλαμε στις ίδιες θέσεις και παίρναμε όλα τα μέτρα μας για σίγουρη επίθεση των Ιταλών εναντίον μας, που αυτοί θα επέλεγαν μέρα και χρόνο. Οι προβλέψεις μας ήταν σωστές. Ο Μουσολίνι, φέροντας βαριά αυτή την ήττα, ηγήθηκε ο ίδιος σε αυτή την επίθεση στις 15-20 Μαρτίου του 1941. Ένας δρόμος χιλιομέτρων - πίσω από το Χάνι Μπαλαμπάν. Γεμάτος κανόνια και τανκς, ό,τι είχε σύγχρονο, το διέθεσε σίγουρος ότι θα έσπαγε το συγκεκριμένο σημείο: Τρυπισίνα, Χάνι, Ψάρι και Δασωμένο Λόφο, που ήταν το μοναδικό πέρασμα και θα αιχμαλώτιζε όλες τις δυνάμεις μας.
Το δαιμόνιο πνεύμα του διοικητή μας Τουρίκη, σίγουρος ότι οι Ιταλοί θα τολμούσαν να σπάσουν το σημείο αυτό, είχε στρέψει τις κάννες 24 κανονιών ακριβώς εκεί που θα τολμούσαν να περάσουν, όπως ήταν παρατεταγμένοι σε δύο σειρές, μονάχα μια πυροβολαρχία είχαμε κατά μήκος του Δασωμένου Λόφου.
Το τι έγινε στο ξεκίνημα των Ιταλών δεν μπορεί να το συλλάβει ανθρώπινος νους. Εύστοχα όλες οι οβίδες -τα βλήματα- κάρφωναν ό,τι κινούνταν στον δρόμο αυτόν, γέμισε από σιδερικά και φωτιές. Οι δε δυνάμεις των Ιταλών που ήταν οχυρωμένες στον Δασωμένο Λόφο, -σίγουροι ότι τα τανκς και τα κανόνια τους θα έσπαγαν το βασικό και μοναδικό σημείο προσπέλασης, βγήκαν από τις θέσεις σε επίθεση και εκεί από Δασωμένος Λόφος έγινε "σπανός", με ξεφλουδισμένους κορμούς. Μετά δύο μέρες ο Λόφος γέμισε άσπρες σημαίες των Ιταλών που ζητούσαν ανακωχή για να μαζέψουν τα θύματα. Αυτό ήταν το τελευταίο μάθημα που πήραν οι Ιταλοί και ο τελευταίος σταθμός μας.
Οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι είχαν ήδη καταλάβει τα οχυρά μας στο Μπέλες. Και έτσι, 6-7 Μαρτίου 1941, χωρίς να μας ενοχλήσει κανείς, τα πήραμε όλα μαζί μας, όπλα, κανόνια και ψείρες. Και τα περάσαμε μέσα από τα σύνορά μας.
Για όλες αυτές τις θυσίες, τους αγώνες και τις νίκες ο λαός μας περίμενε από τις μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις δικαίωση. Αλλά, αντίθετα, η υποτέλεια και η δειλία να σηκώσουν το ανάστημά τους για την προσφορά μας στον συμμαχικό αγώνα και να ζητήσουν αμοιβές, ελευθερία και δημοκρατία, για όλους, τους οδήγησαν σε εμφύλιο - ελληνικό σπαραγμό, με αποτέλεσμα να αμαυρώσουν την εικόνα της νίκης και να οδηγήσουν τους ήρωες της πατρίδας σε φυλακές, εξορίες και εκτελέσεις.
Ας προσέξουν οι νεοέλληνες κυβερνώντες αυτόν τον τόπο, ο λαός έχει μνήμη και κρίση. Να σταματήσει το παζάρι των πελατειακών σχέσεων και η εξαγορά συνειδήσεων, για να δουν και οι ίδιοι τη δύναμή τους και την αξία τους.
Χαρίλαος Πολύμερος
Μαχητής του 1940
Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΑΥΓΗ" 28.10.2010
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=577521
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου