Τραγωδία σε εξέλιξη

Τραγωδία σε εξέλιξη

Tης Mαριας Kατσουνακη

Η έρευνα, που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές της εβδομάδας (16.10.2011), για την κλονισμένη ψυχική υγεία των Ελλήνων εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ήταν το επισφράγισμα της εμπειρικής παρατήρησης. Οι Βρετανοί επιστήμονες που κατέγραψαν και ανέλυσαν τα στοιχεία (στην ηλεκτρονική έκδοση της ιατρικής επιθεώρησης «The Lancet»), τιτλοφόρησαν τη δουλειά τους: «Επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία: οιωνοί μιας ελληνικής τραγωδίας». Ποιοι είναι οι οιωνοί; Οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν το 2010 κατά 25% και ακόμη πιο δραματικά φέτος σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας: το πρώτο εξάμηνο του 2011 αυτοκτόνησαν κατά 40% περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Ο αριθμός των εισαγωγών στα νοσοκομεία αυξήθηκε κατά 24%, το έιτζ εκτινάχθηκε στο 52%, (ποσοστό που συνδυάζεται με τη χρήση ναρκωτικών) κ.ο.κ.

Πριν από ένα μήνα, μια άλλη έρευνα διαπίστωνε ότι το 38% των Ευρωπαίων πολιτών πάσχει από ψυχικά ή νευρολογικά νοσήματα. «Τα ψυχικά νοσήματα είναι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία των Ευρωπαίων κατά τον 21ο αιώνα», αναφέρουν οι συντάκτες της μελέτης.

Οι δύο έρευνες δεν λειτουργούν αθροιστικά. Το ελληνικό πρόβλημα δεν λειτουργεί ως υποσύνολο του ευρωπαϊκού. Η ελληνική συνθήκη έχει, ξεχωριστά, τη δική της βαρύτητα.

Πώς ζούμε τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας; Ολο και πιο δύσκολα, με τη δυσφορία να αυξάνεται και τις διεξόδους να απομακρύνονται μέσα σε έναν αυτοκαταστροφικό πυρετό. Η ισοπεδωτική λογική των κυβερνητικών μέτρων ενισχύεται από την αποκαρδιωτική εικόνα της πρωτεύουσας, μιας Αθήνας αγνώριστης, δύσοσμης, εξαχρειωμένης.

Οι καταλήψεις στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, οι βανδαλισμοί σχολικών κτιρίων, οι προγραφές καθηγητών πανεπιστημίου που αντιστέκονται στην αυθαιρεσία των κλειστών ΑΕΙ, η καθημερινότητα που διαταράσσεται ολοένα και περισσότερο με συνεχόμενες κινητοποιήσεις, η ανεργία που φτάνει ή και ξεπερνάει το 20%, το κοινωνικό κράτος που διαρκώς συρρικνώνεται (όχι το κράτος - πατερούλης ούτε το κράτος της ασυδοσίας, των προνομίων και της συναλλαγής), τα μέτωπα που μαίνονται ανάμεσα σε ομάδες εργαζομένων, η αιματηρή φοροκόπωση και η ανθηρή φοροδιαφυγή, οι ανυποχώρητες «αλήθειες», οι αθεράπευτες αδυναμίες και ανεπάρκειες όχι μόνο του πολιτικού προσωπικού, αλλά και της κοινωνίας.

Η «ελληνική τραγωδία» σε εξέλιξη. Κάποιοι αντέχουν περισσότερο την αμείλικτη πίεση, κάποιοι λυγίζουν. Πώς υποδέχεται και πώς περιθάλπει μια αλαφιασμένη χώρα, που καθημερινά βιώνει μια μικρότερη ή μεγαλύτερη ανατροπή σταθερών και δεδομένων, τον ψυχικά ασθενή; Τον αντιλαμβάνεται έγκαιρα, τον στηρίζει ή τον εγκαταλείπει στη δίνη των καιρών; Πόσο λεπτή ή πόσο διακριτή είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κόπωση, στην παραίτηση, στην κατάθλιψη, στην αυτοκτονία; Θυμός, απόγνωση, αφόρητος ψυχικός πόνος. Πώς ανακουφίζονται σε περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης όπου κανείς δεν παραμένει αλώβητος ή ανεπηρέαστος;

Η ψυχιατρική βοήθεια είναι η μία πλευρά, που ανήκει στους ειδικούς. Για να παρασχεθεί βοήθεια βέβαια θα πρέπει πρώτα να αναζητηθεί. Οταν όμως τα ποσοστά των αυτοκτονιών αυξάνονται τόσο, μάλλον συνδηλώνεται η απόσυρση, η απομόνωση, η απόκρυψη ή η μεταμφίεση του προβλήματος, ακόμα και η εγκατάλειψη.

Σε μια συντεταγμένη κοινωνία, στην οποία η συνοχή δεν έχει διαρραγεί, ο κλονισμένος ψυχικά άνθρωπος βρίσκει αναφορές και σταθερές, συμπαραστάτες και συνομιλητές. Στην Ελλάδα, η ψυχανάλυση ή η ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζονται ακόμη με καχυποψία και δεν έχουν απαλλαγεί από το στίγμα της νόσου. Ο πουριτανισμός, οι παλινδρομήσεις και η περίσσεια αυστηρότητα που εντάθηκαν με την κρίση, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στην αγάπη, στην αλληλεγγύη και στην επικοινωνία. Αν δεν κοπιάσουμε να διαπεράσουμε το τείχος καχυποψίας και επιθετικότητας που μας χωρίζει και μας περιθωριοποιεί, όχι μόνο από τον υπόλοιπο κόσμο αλλά εγκαθιστά και εσωτερικά σύνορα, εντός της κοινωνίας, εντός της πόλης, η οπισθοδρόμηση θα έχει συντελεστεί. Και η «ελληνική τραγωδία» δεν θα έχει τέλος.

Πηγή:
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_16/10/2011_1296527