Αναστηλώνεται το οθωμανικό τέμενος της Ρωμαϊκής Αγοράς

To Φετιχέ τζαμί θα ξανανοίξει στο κοινό

Από τα σημαντικότερα μνημεία στην καρδιά της Αθήνας, έχει ανάγκη από άμεση σωστική επέμβαση. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ανέλαβε επείγουσα αποστολή

Της Βασιλικής Τζεβελέκου 

 

Το Φετιχιέ τζαμί, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, είναι από τα παλαιότερα, ίσως και πιο αντιπροσωπευτικά αρχιτεκτονικά δείγματα τεμένους της οθωμανικής περιόδου στην Ελλάδα. Ο δρόμος για τη συντήρησή του ανοίγει, μετά την ομόφωνη έγκριση των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου στη μελέτη αποκατάστασης και στερέωσης, που εκπόνησε η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών Μνημείων. Μένει να εξασφαλιστούν τα απαραίτητα κονδύλια, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία των έργων αναστήλωσης του μνημείου.

Θεμελιωμένο επάνω στα ερείπια χριστιανικής βασιλικής της πρώιμης μεσοβυζαντινής περίοδου και σε μικρή απόσταση από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου, το Φετιχιέ τζαμί πήρε το όνομά του προς τιμήν του Μωάμεθ Β΄του Πορθητή, που επισκέφτηκε την πόλη των Αθηνών το 1458. Η χρονολογία κατασκευής του εκτιμάται γύρω στο 1668 με 1670. Βρίσκεται στο ΒΑ τμήμα του αίθριου της αρχαίας Ρωμαϊκής Αγοράς και στο πέρασμα των χρόνων δέχθηκε πολλές φθορές και παρεμβάσεις, γκρεμίστηκε, χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή, ως αποθήκη για αλεύρι και από το 1956 έως σήμερα ως αποθήκη αρχαιολογικού υλικού και εργαστήριο αποκατάστασης κεραμικών της Α ́ ΕΠΚΑ.

Ηρθε, όμως, ο καιρός να αναστηλωθεί και να γίνει προσβάσιμο στο κοινό ως μνημείο της ιστορίας και όχι ως σύγχρονο τζαμί. Μετά την αποκατάστασή του θα φιλοξενεί μικρές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις εναρμονισμένες στο πνεύμα και τις απαιτήσεις του ευρύτερου χώρου. «Το Φετιχιέ τζαμί είναι σημαντικό μνημείο και βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας. Υπάρχει γενικότερη πολιτική φροντίδα για τα μνημεία όλων των περιόδων και βεβαίως όλων των θρησκειών», ανέφερε η Γενική Γραμματέας Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στη συνεδρίαση του ΚΑΣ. Και θύμισε τις καθολικές εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου στη Σύρα και του Αγίου Διονυσίου στην Αθήνα, το τέμενος Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο, τον μιναρέ στο Ρέθυμνο κ.ά.

«Εκπονήθηκε η μελέτη από την υπηρεσία γιατί υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, καθώς υποστηρίζεται πολύ πρόχειρα. Πρόκειται για σημαντικό μνημείο της Ιστορίας της Ελλάδας. Εμείς δεν το βλέπουμε ως τζαμί ή εκκλησία αλλά ως μνημείο, όπως οφείλουμε», μας λέει ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών Μνημείων Θεμιστοκλής Βλαχούλης. Η μελέτη εκπονήθηκε μόλις μέσα σε τέσσερις μήνες, καθώς η κατάσταση του κτίσματος σήμερα κρίνεται σοβαρή και χρήζει άμεσης επέμβασης. «Η μελέτη αποσκοπεί να αντιμετωπίσει δύο βασικές ανάγκες: η πρώτη έχει να κάνει με την άρση μιας σειράς προβλημάτων μορφολογικού χαρακτήρα και η δεύτερη με την επίλυση όλων εκείνων των συσσωρευμένων φθορών και βλαβών, που καταγράφονται στο κτίριο. [...] Ο τελικός στόχος είναι η ανάδειξη όλων των σημαντικών μορφολογικών στοιχείων του κτηρίου, καθώς είναι ένα από τα πιο σημαντικά της οθωμανικής περιόδου στο ιστορικό κέντρο», αναφέρουν οι αρχιτέκτονες Παναγιώτης Μπίρταχας και Νίκη Σαλεμή, η πολιτικός μηχανικός Ελένη Ζαρογιάννη, ο τοπογράφος Βασίλης Μπάκας και ο φωτογράφος, Συμεών Γεσαφίδης, που συνέταξαν τη μελέτη. Εκτός, πάντως, από την αναστήλωση, η συντήρηση θα προχωρήσει και στο εσωτερικό με την αποκάλυψη στοιχείων από την προηγούμενη χρήση του ως τζαμιού.

Το Φετιχιέ τζαμί ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο γνωστό ως «quatrefoil» ή «clover-leaf-cross-in-square» ή «four-leaf-cross-in-square». Το όνομα οφείλεται στην ιδιότυπη διαμόρφωση της στέγασής του με τέσσερα τεταρτοσφαίρια για την αντιστήριξη του κεντρικού τρούλου. Ο τύπος αυτός θεωρείται δημιουργία της οθωμανικής πρωτεύουσας, με πρότυπο ίσως την αρχιτεκτονική διάρθρωση του ναού της Αγίας Σοφίας και απαντάται σε σπουδαία τεμένη της Κωνσταντινούπολης όπως, Σεχζαντέ Μεχμέτ Τζαμί, Μπλε Τζαμί, Γενί Τζαμί, αλλά και στον ευρύτερο χώρο των Βαλκανίων ακόμα και στο Κάιρο.

Για τα έργα αναστήλωσης του μνημείου, πιθανώς θα αντληθούν κονδύλια μέσω ΕΣΠΑ, καθώς πρόκειται να δρομολογηθεί αποκατάσταση και στους Αέρηδες, οπότε θα έχουμε μια συνολικότερη παρέμβαση στην καρδιά της πόλης.

v.tzevelekou@efsyn.gr
http://www.efsyn.gr/?p=42977