Κ. Μπρουμίδης : Ο Έλληνας καλλιτέχνης του Καπιτωλίου

 

Από τον Όλυμπο  
τα έργα τέχνης στο θόλο του Καπιτωλίου των ΗΠΑ.

Κ. Μπρουμίδης

Ο καλλιτέχνης του Καπιτωλίου

 

Ένας Έλληνας  κάνει αισθητή την παρουσία του για αιώνες στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ με τις τοιχογραφίες του που είναι σπουδαία έργα τέχνης. Πρόκειται για τον  Κωνσταντίνο Μπρουμίδη, Ελληνικής καταγωγής από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας ,του οποίου ο τάφος βρίσκεται στο νεκροταφείο Glenwood της Washington .

Ο Έλληνας καλλιτέχνης που εμπεύονταν από τα ελληνικά ιδεώδη για την ελευθερία, από τον Ελληνικό πολιτισμό, αλλά και την μυθολογία, δεν θα μπορούσε παρά να αποτυπώσει σε κάθε έργο την ελληνικότητα του, και ας έλεγε δημόσια ότι η Αμερική είναι  χώρα της ελευθερίας.

Η Αμερικάνικη κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας 70 χρόνια μετά τον θάνατο του, την σημαντική προσφορά του, τοποθέτησε στον τάφο του αναμνηστική επιτύμβια πλάκα, στην οποία ο καλλιτέχνης αναφέρεται ως Ιταλός πρόσφυγας !!!!!!

Μ΄ αυτήν την εθνικότητα έγινε στο πέρασμα των αιώνων πασίγνωστος ο Έλληνας ζωγράφος του Καπιτωλίου, και σίγουρα θα είχε ταφεί και η Ελληνική του καταγωγή, εάν δεν υπήρχε η βιογράφος του Mertle Cheney Murdock. (σύζυγος βουλευτού, και ξεναγός στο Καπιτώλιο) η οποία θαύμαζε τα έργα του καλλιτέχνη, και θεώρησε σωστό και δίκαιο να μην καταδικαστεί στην ανωνυμία η καταγωγή του Κωνσταντίνου Μπρουμίδη.

Η οικογένεια Μπρουμίδη χρονολογείται από το 1652. Πρόκειται για μια οικογένεια που κυνήγησε και πολέμησε τον Τούρκο κατακτητή. Το 1769 στο κίνημα του Ορλώφ ένας Μπρουμίδης αναφέρεται στα ηγετικά στελέχη του κινήματος.

Ο Μπρουμίδης αυτός κυνηγημένος από τον Σουλτάνο για την επαναστατική του δράση, πέρασε μαζί με την οικογένεια του το 1774 στην Ζάκυνθο και από εκεί στην Ρώμη. Από την οικογένεια αυτή προέρχεται και ο Σταύρος Μπρουμίδης, πατέρας του ζωγράφου, ο οποίος παντρεύτηκε την  Άννα Μπιανκίνι και στις 26 Ιουλίου του 1805 γεννήθηκε ο γιος τους Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, ο άνθρωπος που αφιέρωσε την ζωή του για να ζωγραφίσει το Καπιτώλιο, τον χώρο της βουλής και της γερουσίας των Αμερικανών.

Μετά το πέρας των σπουδών του δεν άργησε να αναγνωριστεί η ευφυΐα και το ταλέντο του νεαρού τότε καλλιτέχνη. Το 1840 του ανέθεσε ο Πάπας Γρηγόριος ο 16ος την διόρθωση μισοκατεστραμένης τοιχογραφίας του Ραφφαέλλο στην στοά του Βατικανού.

Αργότερα ξαναδημιουργεί μόνος του μια τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και επίσης παίρνει εντολή να φιλοτεχνήσει το πορτραίτο το Πάπα Πίου του 9ου για την στοά του Βατικανού.

Για το έργο αυτό παρασημοφορήθηκε από τον ίδιο τον Πάπα, και σαφώς καταξιώθηκε πια ως καλλιτέχνης στην Ιταλική τέχνη σύμφωνα με δική του ιδιόχειρη μαρτυρία (καμιά άλλη - γραπτή δεν είναι διαθέσιμη).

Είχε παντρευτεί στην Ρώμη και είχε αποκτήσει δύο παιδιά, την Ελένη και τον Ιωσήφ. Όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ιταλία, η οικογένειά του  έμεινε πίσω. Με την κόρη του, όμως την Ελένη, διατηρούσε σ΄ όλη του την ζωή αλληλογραφία.

Σε μια συμπλοκή ο Μρουμίδης ενώ υπηρετούσε τον Παπικό στρατό, παράκουσε την εντολή του για πυροβολισμό καθότι στην άλλη πλευρά μέσα  στους επαναστάτες, υπήρχαν γνωστοί και φίλοι ομότεχνοι του. Εξάλλου οι ίδιες οι φιλελεύθερες ιδέες τον είχαν αγγίξει και επηρεάσει. Για την άρνηση του να χτυπήσει τους επαναστάτες τιμωρήθηκε με φυλάκιση. 14 σκληρούς μήνες έμεινε στην φυλακή, και μόνο με παρέμβαση του Πάπα του οποίου το πορτραίτο είχε ζωγραφίσει, αφέθηκε ελεύθερος, υπό τον όρο να εγκαταλείψει για πάντα την Ιταλία.

Έτσι βρέθηκε στην Αμερική, χάρη στην βοήθεια ενός φίλο Αμερικανού που είχε. Στο νέο τόπο, καταξιώνεται και πάλι ως καλλιτέχνης, αφού η αξία  των έργων του δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα. Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά κι απέκτησε ένα γιο, με την κατά πολύ νεώτερη του Λόλα  Μπουμίδη (κατά άλλους, πρόκειται για θετό γιο). Η τελευταία, ήταν η μούσα του καλλιτέχνη, όμως μερικά χρόνια μόνο έμεινε μαζί του.

 Αφού ζωγράφισε μια πολύ μεγάλη εικόνα, αυτή της <<Σταύρωσης του Ιησού>> στον ναό του Αγίου Στεφάνου, καθώς και την <<Αγία Τριάδα>> στο Μητροπολιτικό ναό της πρωτεύουσας του Μεξικού, αφού απέκτησε δηλαδή φήμη μέσα από την τέχνη του, δεν άργησαν να τον προσεγγίσουν άνθρωποι από το Καπιτώλιο, για να του ζητήσουν να εργαστεί σ΄ αυτό, όπως κι έγινε.

Δούλεψε ώρες ατέλειωτες πάνω στις σκαλωσιές, ώστε να έχει το Καπιτώλιο την σημερινή μορφή και αίγλη του, παγκοσμίως. Πληρώθηκε σύμφωνα με τις γραπτές μαρτυρίες από το λογιστικό τμήμα του Καπιτωλίου, για το συνολικό έργο του μέσα στην πάροδο των ετών με το ποσό των 80.712 δολαρίων.

Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, που τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε μέσα στην μοναξιά και την φτώχεια, ποτέ δεν έπαψε να ζωγραφίζει για το Καπιτώλιο, ακόμα κι όταν ήταν άρρωστος. Τις τελευταίες μάλιστα πινελιές του τις έβαλε  άρρωστος αλλά πάντα επάνω στις σκαλωσιές του Καπιτωλίου, 4 μήνες και 19 ημέρες, πριν από τον θάνατο του.

Ομιλία του γερουσιαστή Voorhees στην γερουσία την 24ην Φεβρουαρίου 1880:

" Θα μου επιτρέψετε να κάνω μικρή μνεία της θαυμαστής ιδιοφυΐας, που επί τόσο πολύ χρόνο, τόσο ευγενικά και τόσο ωραία είναι συνυφασμένη με το Καπιτώλιο. Πέθανε φτωχός, χωρίς να έχει ούτε αρκετά χρήματα για να ταφεί το εξασθενημένο κορμί του, και εν τούτοις πόσο πλούσια κληρονομιά άφησε στην παρούσα, και στις μέλλουσες γενεές !!!

 Σχεδόν περισσότερο του ενός τετάρτου του αιώνα πέρασε ανάμεσα σ΄ αυτούς τους τοίχους, από το υπόγειο μέχρι τον θόλο, αφήνοντας δημιουργίες αθάνατης ομορφιάς, οπουδήποτε ακούμπαγε το χέρι του.

Οπουδήποτε στάθηκε μπροστά σε ένα πανό ή σ΄ οποιοδήποτε μέρος του ταβανιού αιωρείτο, εκεί αναπηδούσαν οι λαμπερές δημιουργικές μορφές  του γόνιμου και γιομάτου μόρφωση εγκεφάλου του. Ο Μπρουμίδης κατά τις ημέρες του θανάτου του ασχολείτο με εκείνο που θεωρούσε το μεγαλύτερο έργο της ζωής του. Με την μαγική δύναμη της μεγαλοφυΐας του ζωγράφιζε στο θόλο του Καπιτωλίου τις πολύ πολύχρωμες σελίδες  της Ιστορίας.

Πολύ σύντομα κάποιο μνημείο, σε κάποια κατάλληλη θέση στο Καπιτώλιο θα στηθεί στην μνήμη του. Ωστόσο, δεν έχει καμιά αξία, εάν εμείς ή εκείνοι  που θα έλθουν μετά από εμάς, κάνουμε κάτι για να διαιωνίσουμε την μνήμη του.

Την δουλειά αυτή την κάνουν οι τοίχοι του Καπιτωλίου και όσο αυτοί θα στέκονται όρθιοι όχι μόνον θα διατηρούν το όνομα του καλλιτέχνη αυτού πάντοτε νωπό, αλλά και θα το μεγαλώνουν ..".

Το όνομα του καλλιτέχνη ρίζωσε και μεγάλωσε στον χρόνο και την ιστορία των Αμερικανών και των Ιταλών. Μόνο οι Έλληνες στην πλειοψηφία τους (εξαιρέσεις υπάρχουν πάντα) ακόμα δεν έχουν ανακαλύψει ότι ένα δικό τους παιδί, από τα Φιλιατρά της Μεσσηνίας, που σφράγισε με την τέχνη του τον σημαντικό αυτό, και συμβολικό χώρο του Καπιτωλίου.

Όμως  εμείς οι Έλληνες όπως ως λαός αργούμε να συνειδητοποιούμε τι δημιούργησαν οι  πρόγονοι μας έξω από τον ελλαδικό χώρο, για να μας διαιωνίσουν στους αιώνες έτσι και κατόπιν αργούμε, δεδομένης της συνειδητοποίησης, και τρέχουμε αγκομαχώντας να αποκαταστήσουμε την αλήθεια.

Θα αλλάξουμε άραγε ποτέ, συμπεριφορά, τιμώντας, έστω και εκ των υστέρων, εκείνους που μας δοξάζουν;;

Γιατί ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης μας δοξάζει, διασφαλίζοντας μάλιστα την πραγματικότητα της καταγωγής του σε σελίδα της βίβλου του.

Ελληνόραμα (μηνιαίο περιοδικό,τεύχος 13)/elliniko-fenomeno.gr