Νίκου Αμμανίτη : Τα του Σεπτεμβρίου

Μια Φορά Και Έναν Καιρό

Τα του Σεπτεμβρίου

Του Νίκου Αμμανίτη

Η ελληνική πολιτική ιστορία κανέναν μήνα του έτους δεν έχει αφήσει παραπονεμένο. Κάποιο σημαντικό γεγονός επεφύλαξε και στους 12, ώστε κανένας να μην αισθάνεται παρίας και να τον θεωρούν οι αποδέλοιποι ξεφτίλα. Και επειδή πουθενά δεν υπάρχει απόλυτη ισότητα, κυριαρχούν μήνες αφεντάδικοι, που συνέδεσαν το ονοματάκι τους με το συμβάν, όπως Ιουλιανά, Νοεμβριανά, Δεκεμβριανά, υπάρχουν και μήνες... πληβείοι, που τα περιστατικά τους περάσανε στο ντούκου.

Ούτε κι αυτός ο Κουτσοφλέβαρος κατάφερε να κρατήσει την παρθενιά του και να παραμείνει αγνός και άσπιλος από κάτι συνταρακτικό, αφού η συμφωνία της Βάρκιζας υπογράφηκε Φλεβάρη. Πλουσιότατος σε ιστορία είναι και ο Σεπτέμβριος, αλλά δυστυχώς με ιστορία γεμάτη τραγικά γεγονότα.

Σεπτέμβριο έγινε η Μικρασιατική Καταστροφή. Σεπτέμβριο οι επιθέσεις του τούρκικου όχλου, το τρομερό πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Πόλης που σήμανε την αρχή του ξεριζωμού τους από τις προαιώνιες εστίες τους ταυτόχρονα με τη λεηλασία των περιουσιών τους. Σεπτέμβριο δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο, καθώς και άλλα περιστατικά που συντάραξαν την επικαιρότητα πάνω στη ράχη τού Σεπτέμβρη, όπως ας πούμε το Συμβούλιο του Στέμματος που συνεκλήθη πρωτομηνιάτικα το 1965, μπας και βρεθεί λύση στα δραματικά πολιτικά συμβάντα εκείνης της εποχής, γνωστά ως «Αποστασία», που για πολύ καιρό μαγειρεύονταν κι άντε μετά να τα ξεμπλέξεις. Το δράμα άρχισε έναν χρόνο πρωτύτερα, όταν η Ένωση Κέντρου κατήγαγε περιφανή νίκη στις βουλευτικές εκλογές και ο αρχηγός της Γεώργιος Παπανδρέου, ο αποκληθείς Γέρος της Δημοκρατίας, ορκίστηκε πρωθυπουργός. Από την επομένη, σύμφωνα μετά από αρχαιοτάτων χρόνων κρατούντα ήθη και έθιμα στα πολιτικά δρώμενα της Ελλάδος, άρχισε η συστηματική έσωθεν και έξωθεν υπονόμευση του, υπονόμευση που θύμιζε το παιχνίδι «μπιζ», όπου, ως γνωστόν, ένας παίκτης σκεπάζει τα μάτια του, κάποιος του ρίχνει μια γερή καρπαζιά και η υπόλοιπη παρέα σηκώνοντας το χέρι φωνάζει ομαδικά μπιζζζ, ο δε καρπαζωμένος οφείλει να ανακαλύψει τον δράστη.

Ενοχλείται βέβαια ο Γέρος, αλλά σαν παλιά καραβάνα συμμετέχει από θέση ισχύος στο σπορ. Είναι όμως και εκείνη η σακαφιόρα η Μοίρα που κάνει τα δικά της παιχνίδια. Πρώτα του ρίχνει το καλό νέο. Πεθαίνει ο Σοφοκλής Βενιζέλος. Λέει ο Παπανδρέου το ιστορικό «Ενθάδε κείται η πεθερά μου η Μαριγώ, ησύχασεν εκείνη, ησύχασα και εγώ» και σβήνει από την ατζέντα του το όνομα του κυρίως υπονομευτή του. Η Μοίρα όμως δεν αργοπορεί: Πεθαίνει και ο βασιλεύς Παύλος.

Η είδηση δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία, διότι από καιρό αργοπέθαινε. Αλλά ήταν ανάγκη το μοιραίο να επέλθει πριν προλάβει ο Παπανδρέου να ζεστάνει την πρωθυπουργική καρέκλα; Τα υπόλοιπα προβλέποντο από το πρωτόκολλο. Ο Κωνσταντίνος περίλυπος, με μαύρο περιβραχιόνιο, δίνει τον νενομισμένον όρκο και ο πρωθυπουργός, βαθύτατα συγκινημένος στη σεμνή τελετή, ανακράζει:

-Ζήτω ο Βασιλεύς!

Μετά, τα πράγματα ακολούθησαν τη... φυσιολογική τους φορά. 'Άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, φίλοι εχθροί και... συγγενείς προσπαθούν να εξωπετάξουν τον Παπανδρέου από την πρωθυπουργία και όλοι, άλλος λίγο, άλλος πολύ, χρησιμοποιούν τον βασιλιά ως μοχλό των σχεδίων τους.

Με ομιλία του σε συγκέντρωση του κόμματός του στην Πλατεία Κλαυθμώνος, ο τότε πρόεδρος της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος ανοικτά καλεί τους κυβερνητικούς βουλευτές να απομακρύνουν τον πρωθυπουργό και η ΕΡΕ ανελάμβανε να στηρίξει οποιαδήποτε κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου χωρίς τον Παπανδρέου, κατηγορώντας τον πως υποθάλπει τους κομμουνιστές. Επισφράγισε δε την αγόρευση του με την κορώνα: «Η Βόρειος Ελλάδα δεν θα γίνει Βόρειο Βιετνάμ!»

Απτόητος ο Γέρος, έχει πολλά προβλήματα ν' αντιμετωπίσει, με κύριο το Κυπριακό. Τηλεγραφεί στον Μακάριο: «Άλλα συμφωνούμε και άλλα πράττετε!» ενώ ο... «άλλα πράττων» επαίρεται πως επιβίωσε 13 ελληνικών κυβερνήσεων. Ο Παπανδρέου εξοπλίζει μυστικά την Κύπρο και η γενική αίσθηση είναι πως η Ένωση βρίσκεται επί θύραις. Στο εσωτερικό όμως αφηνιάζουν οι ίντριγκες και τα πάντα τελούν υπό αίρεση. Συνωμοσίες αποκαλύπτονται. Ο Τύπος ενσπείρει φόβους, μια καχυποψία κυριαρχεί, ενώ οι γεμάτες υπονοούμενα δηλώσεις ρίχνουνε συνέχεια λάδι στη φωτιά.

Έτσι φτάνουμε στο καλοκαίρι. Ο βασιλιάς παραθερίζει στην Κέρκυρα με τη γυναικούλα του, που ώρα με την ώρα περιμένει τον πελαργό τον επιφορτισμένο να κουβαλάει κουτσούβελα. Ο Κωνσταντίνος αρχινάει την αλληλογραφία με τον πρωθυπουργό. Αλλά αντί να την κάνει πιο θερμή αρχίζοντας με το κλασικό: -«Εν πρώτοις ερωτώ περί της καλής σας υγείας και εάν ερωτάτε δι' εμέ, υγείαν έχω και το αυτό επιθυμώ δι' Υμάς», εξαπολύει μύδρους κατηγορώντας τον ότι αποφεύγει να τον συναντήσει, ότι θέλει να καλύψει συνωμοτικές κινήσεις μέσα στο στράτευμα και πολλές άλλες βαριές κατηγορίες, υπογραμμίζοντάς πως είναι «η τελευταία ειδοποίηση». Έλαβε ο Παπανδρέου τον «κεραυνόν εντός φακέλου» και αμέσως, με την καρδίαν πάλλουσα και τη χείρα τρέμουσα, πήρε τον κάλαμον ανά χείρας και συνέταξε απάντηση με την οποία νόμιζε ότι έβαλε τα πράγματα εις την θέση τους. Ακολούθησαν ακόμα 2 επιστολές του βασιλέως με ισάριθμες τελευταίες ειδοποιήσεις. Φυσικά οι καταστς Ιουλίου ο μεν Παπανδρέου εκτός κυβερνήσεως, ο δε Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας πρωθυπουργός μέσα σε μίαν Αθήνα που καιγόταν από τις ογκώδεις διαδηλώσεις αγανακτισμένων οπαδών που κατέκλυσαν την πρωτεύουσα.

Ο Νόβας, πρόεδρος ως τότε της Βουλής, εκτός από πολιτευόμενος ήταν κι ένας δόκιμος λυρικός ποιητής, γνωστός στους φιλολογικούς κύκλους με το ψευδώνυμο Γεώργιος Αθάνας. Η σύντομη ανάρρηση του στον πρωθυπουργικό θώκο εκτός από τη ρετσινιά του προδότη της δημοκρατίας επιβαρύνθηκε με ένα ποίημα που ο Ψαθάς, θέλοντας να τον διακωμωδήσει, του απέδωσε την πατρότητα: «...Κι είχε τα στήθη τροφαντά, λευκά σαν γάλατα / και μου 'λεγε γαργάλατα, γαργάλατα». Κάγχασε ο λαός και αυτομάτως έπαψε να είναι Νόβας και πέρασε στην Ιστορία ως Γαργάλατας.

Η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης δίδεται εν συνεχεία στον Τσιριμώκο, αν και 3 ημέρες νωρίτερα με πύρινη αγόρευση του σε συγκέντρωση Κεντρώων καυτηριάζει τους Αποστάτες, για να ακολουθήσει άρθρο του με... αναθεωρημένες απόψεις. Και ο Παπανδρέου σχολιάζει:

- «Ο Ηλίας στα προφορικά παίρνει άριστα. Στα γραπτά απορρίπτεται...». Τη μεταστροφή του Ηλία αποδίδουν με δηλώσεις στην Κίρκη των ανακτόρων που μεταβάλλει τους ανθρώπους σε γουρούνια και ο Τσιριμώκος ανταποδίδει αναζητώντας «Μια Κίρκη για να μεταβάλλει τα γουρούνια σε ανθρώπους...».

Δίνουν και παίρνουν οι φήμες για εξαγορά συνειδήσεων με πολλά εκατομμύρια. Η Αθήνα έχει παραλύσει από τις διαδηλώσεις, τις φωτιές και τα δακρυγόνα και για να δοθεί λύση στο αδιέξοδο συγκαλείτε το Συμβούλιο του Στέμματος την 1η Σεπτεμβρίου κάνοντας... ποδαρικό στον μήνα. Προσκαλούνται και συμμετέχουν εκτός από τους εν δράσει πολιτικούς, τρεις διατελέσαντες υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί, καθώς και οι ανασυρθέντες από τη ναφθαλίνη σχεδόν αιωνόβιοι Κων. Τσαλδάρης και Στυλιανός Γονατάς. Τρεις μέρες λένε, λένε, λένε και... μηδέν εις το πηλίκον, ενώ το... «πηλήκιο» παραμονεύει στα σκοτεινά...

ΤΟ ΠΑΡΟΝ