ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ μέσα στον χρόνο
Μια φορά και έναν καιρό οι Εγγλέζοι
Tου Νίκου Αμμανίτη
Η
στήλη, που έχει το βίτσιο να περιπλανάται σαν φάντασμα στο παρελθόν και
να ανασύρει καταστάσεις αραχνιασμένες και μουχλιασμένες από τη λήθη, θα
βυθιστεί πάλι και σήμερα στα περασμένα και θα αποπειραθεί να αφηγηθεί,
«πετώντι καλάμω», μερικές σκόρπιες αναμνήσεις από την «εποχή των
Εγγλέζων» στην Αθήνα.
Όσοι «ζήσανε» την ιστορία της χώρας μας στη δεκαετία του σαράντα, και που παρά πάσα λογική εξακολουθούν να βρίσκονται ακόμη εν ζωή, θυμούνται πως η πρώτη γνωριμία των Αθηναίων με τις ένοπλες δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας έγινε αμέσως μετά το «Όχι», όταν ήδη οι φαντάροι μας τσάκιζαν τους Ιταλούς στο Καλπάκι και στην Τρεμπεσίνα. Σύμφωνα με την αγγλική εγγύηση, που μας προσφέρθηκε «οικειοθελώς και αυτοβούλως» σε ανύποπτο χρόνο, η Βρετανική Αυτοκρατορία ανέλαβε να μας παράσχει στρατιωτική βοήθεια, εάν η Ελλάδα αντιμετώπιζε επίθεση. Πλην όμως, την εποχή εκείνη οι Άγγλοι ήσαν «ξεβράκωτοι». Οι Γερμανοί ετοιμάζονταν να σαλτάρουν στο Νησί τους και το μόνο που υποσχότανε στους Βρετανούς ο πρωθυπουργός Ουΐνστον Τσώρτσιλ ήταν «αίμα, δάκρυα, και πόνος», υπόσχεση που αντέγραψε ο ημέτερος υπουργός Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος τη διακήρυξε κατά λέξη και την τήρησε σχολαστικά κατά γράμμα επί υπουργίας του.
Οι πρώτοι Εγγλέζοι που
καταφθάσανε στην Αθήνα και θρονιαστήκανε στα πολυτελή μπαρ της
πρωτεύουσας ήσαν μερικοί σμηνίτες της RAF, που πίνανε μπύρα,
ντουμάνιαζαν τον τόπο με τα τσιγάρα τους, τα «Players» και τα
«three-threes», που έσπαγαν μύτες με την ιδιάζουσα μυρωδιά τους, και που
όταν έρχονταν στο «τσακίρ κέφι» τραγουδούσαν «It's a long way to
Tipperary, it's a long way to go…» και πετούσανε κανένα «hello baby»
έτσι και εμφανιζόταν καμιά ξερακιανή Αθηναία. Αργότερα, καθώς ο Χίτλερ
ανασκουμπωνόταν και ο ουρανός πάνω από τα Βαλκάνια σκοτείνιαζε, οι
Άγγλοι, συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, μας απέστειλαν προς αντιμετώπιση
της Βέρμαχτ μερικά τάγματα Αυστραλών και Νεοζηλανδών που πολεμήσανε
πράγματι ηρωικά. Με την επακολουθήσασα κατάρρευση του μετώπου, ένας
σημαντικός αριθμός Εγγλέζων διέφυγε, αρκετούς τους κρύψανε φιλότιμοι
έλληνες πατριώτες ενώ οι υπόλοιποι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους
Γερμανούς. Ειδικά αυτούς τους αιχμαλώτους, τις πρώτες μέρες της Κατοχής,
οι Γερμανοί, για να τους εξευτελίσουν στα μάτια των Ελλήνων, τους
περιέφεραν αξιοθρήνητους «εν πομπή» στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας.
Στη θέα τους οι διαβάτες τους χειροκροτούσαν και τους πετούσανε
τσιγάρα, αλλά οι Γερμανοί με τη βλακώδη φιλαυτία τους νόμιζαν ότι τα
χειροκροτήματα προορίζονταν για δαύτους ως επιβράβευση της νίκης τους
και χαμογελούσαν αυτάρεσκα γεμάτοι ικανοποίηση. Όταν τους εξήγησαν όμως
«για ποιον χτυπά η καμπάνα», πλακώσανε στις κλωτσιές τους περαστικούς
και διακόψανε τις «ανά την πόλη»… «περιηγήσεις» των αιχμαλώτων.
Τριάμισι χρόνια κράτησε η Κατοχή, τριάμισι χρόνια που φάνταζαν αιώνες στους Έλληνες. Με την αποχώρηση των Γερμανών κατέφθασαν και πάλι οι Εγγλέζοι, με τον αέρα τώρα των νικητών. Γιορτάσαμε τη λευτεριά μας τηρώντας ευλαβικά τις προαιώνιες συνήθειες της φυλής, αρχίζοντας τον αλληλοσκοτωμό μεταξύ μας. Για να αποτραπούν τα χειρότερα, ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ζήτησε από τον Τσώρτσιλ να στείλει αρκετό στρατό για να εξασφαλιστεί η ειρήνη και η τάξη. Καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, ο Τσώρτσιλ απάντησε πως μια ασήμαντη δύναμη μόνο μπορούσε να διαθέσει. Ο Παπανδρέου τον «κάρφωσε», λέγοντας «πως είχε την αίσθηση ότι συνομιλούσε με τον πρωθυπουργό του… Λουξεμβούργου!» Τελικά ήρθαν μερικοί άγγλοι στρατιώτες στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αθήνα, όπου μπεκρόπιναν και καμάκωναν κοπελιές με τα τζιπάκια τους, αλλά και πολέμησαν κατά των κομμουνιστών που «στασίασαν» στα Δεκεμβριανά. Έκτοτε η αγγλική παρουσία ήταν καθοριστική. Είχαν τον πρώτο λόγο στην πολιτική, την οικονομική και την κοινωνική ζωή της χώρας μας, πολλές φορές, μάλιστα, με αντιφατικές αποφάσεις,. Ήταν τότε που ο Γεώργιος Βλάχος προέτρεπε με κύριο άρθρο του στην Καθημερινή: «Να ψιθυρίσουν οι Άγγλοι εις το ους του Αρχιεπισκόπου τι επιθυμούν επιτέλους». Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός ήταν αντιβασιλεύς. Μετά το τέλος του πολέμου, και για να καλύψουν τα κενά που δημιουργούσαν οι αποστρατευόμενοι «Τόμμυδες», έφεραν στην Ελλάδα «Σώμα ινδών σαρικοφόρων» που στρατοπέδευσαν στο Ιωσηφόγλειο ορφανοτροφείο στη λεωφόρο Συγγρού. Ήταν πολύ γραφικοί με τις γενειάδες τους, τις μαλλούρες τους και τα τεράστια «τουρμπάνια» που τύλιγαν στην κεφάλα τους. Ηλιάζονταν ξαπλωμένοι νωχελικά στο χορτάρι και κάνανε ντους στο ύπαιθρο σε δημόσια θέα. Ήσαν κοινωνικότατοι, αν εξαιρέσουμε την περίπτωση που κάποιος μερακλής από δαύτους… έσφαξε μια κοπέλα…
Σε μόνιμη αντιδικία με τους Εγγλέζους, η Αριστερά δημοσίευε καθημερινά τη στερεότυπη ανακοίνωση: «Η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ και οι Αριστεροί Φιλελεύθεροι ζητούσαν να φύγουν οι Άγγλοι και να διαλυθεί η ΕΣΑ».
Μ' αυτά και μ' αυτά φτάσαμε στα τέλη Μαρτίου του 1947, οπότε η Βρετανική Αυτοκρατορία, όπου «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ», γεμάτη πληγές και τσιρότα δήλωσε ταπεινά ότι στερούμενη πόρων «αδυνατεί να ταΐζει και να ποτίζει την ψυχοκόρη της Ελλάδα». Ευτυχώς βρέθηκε ο θείος Σαμ, που και χοντρό πορτοφόλι διέθετε και τις πτωχές πλην ηθικές κορασίδες προστάτευε και την έθεσε αμέσως υπό την σκέπην του.
Η τελετή «επί τη αποχωρήσει» των Βρετανών έγινε στο Ζάππειο μια ανοιξιάτικη Κυριακή και ήταν μεγαλειώδης. Ίσως κάποτε να μιλήσουμε γι' αυτή…
Τριάμισι χρόνια κράτησε η Κατοχή, τριάμισι χρόνια που φάνταζαν αιώνες στους Έλληνες. Με την αποχώρηση των Γερμανών κατέφθασαν και πάλι οι Εγγλέζοι, με τον αέρα τώρα των νικητών. Γιορτάσαμε τη λευτεριά μας τηρώντας ευλαβικά τις προαιώνιες συνήθειες της φυλής, αρχίζοντας τον αλληλοσκοτωμό μεταξύ μας. Για να αποτραπούν τα χειρότερα, ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ζήτησε από τον Τσώρτσιλ να στείλει αρκετό στρατό για να εξασφαλιστεί η ειρήνη και η τάξη. Καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, ο Τσώρτσιλ απάντησε πως μια ασήμαντη δύναμη μόνο μπορούσε να διαθέσει. Ο Παπανδρέου τον «κάρφωσε», λέγοντας «πως είχε την αίσθηση ότι συνομιλούσε με τον πρωθυπουργό του… Λουξεμβούργου!» Τελικά ήρθαν μερικοί άγγλοι στρατιώτες στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αθήνα, όπου μπεκρόπιναν και καμάκωναν κοπελιές με τα τζιπάκια τους, αλλά και πολέμησαν κατά των κομμουνιστών που «στασίασαν» στα Δεκεμβριανά. Έκτοτε η αγγλική παρουσία ήταν καθοριστική. Είχαν τον πρώτο λόγο στην πολιτική, την οικονομική και την κοινωνική ζωή της χώρας μας, πολλές φορές, μάλιστα, με αντιφατικές αποφάσεις,. Ήταν τότε που ο Γεώργιος Βλάχος προέτρεπε με κύριο άρθρο του στην Καθημερινή: «Να ψιθυρίσουν οι Άγγλοι εις το ους του Αρχιεπισκόπου τι επιθυμούν επιτέλους». Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός ήταν αντιβασιλεύς. Μετά το τέλος του πολέμου, και για να καλύψουν τα κενά που δημιουργούσαν οι αποστρατευόμενοι «Τόμμυδες», έφεραν στην Ελλάδα «Σώμα ινδών σαρικοφόρων» που στρατοπέδευσαν στο Ιωσηφόγλειο ορφανοτροφείο στη λεωφόρο Συγγρού. Ήταν πολύ γραφικοί με τις γενειάδες τους, τις μαλλούρες τους και τα τεράστια «τουρμπάνια» που τύλιγαν στην κεφάλα τους. Ηλιάζονταν ξαπλωμένοι νωχελικά στο χορτάρι και κάνανε ντους στο ύπαιθρο σε δημόσια θέα. Ήσαν κοινωνικότατοι, αν εξαιρέσουμε την περίπτωση που κάποιος μερακλής από δαύτους… έσφαξε μια κοπέλα…
Σε μόνιμη αντιδικία με τους Εγγλέζους, η Αριστερά δημοσίευε καθημερινά τη στερεότυπη ανακοίνωση: «Η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ και οι Αριστεροί Φιλελεύθεροι ζητούσαν να φύγουν οι Άγγλοι και να διαλυθεί η ΕΣΑ».
Μ' αυτά και μ' αυτά φτάσαμε στα τέλη Μαρτίου του 1947, οπότε η Βρετανική Αυτοκρατορία, όπου «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ», γεμάτη πληγές και τσιρότα δήλωσε ταπεινά ότι στερούμενη πόρων «αδυνατεί να ταΐζει και να ποτίζει την ψυχοκόρη της Ελλάδα». Ευτυχώς βρέθηκε ο θείος Σαμ, που και χοντρό πορτοφόλι διέθετε και τις πτωχές πλην ηθικές κορασίδες προστάτευε και την έθεσε αμέσως υπό την σκέπην του.
Η τελετή «επί τη αποχωρήσει» των Βρετανών έγινε στο Ζάππειο μια ανοιξιάτικη Κυριακή και ήταν μεγαλειώδης. Ίσως κάποτε να μιλήσουμε γι' αυτή…
"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου