Καθώς πήγαινα σήμερα στην Σαρωνίδα προτίμησα αντί να πάρω την Αττική οδό να ακολουθήσω τον παλιό δρόμο μέσα από τα Μεσόγεια.
Ξαφνικά αισθάνθηκα στον αέρα μια γνώριμη από τα παιδικά μου χρόνια στην Κρήτη μυρωδιά που ήταν διάσπαρτη στον αέρα. Ήταν η μυρωδιά του φρεσκοκομμένου σταφυλιού και του μούστου που πλανιόταν γλυκά και συνάμα ξινά στον αέρα. Ήταν μια μυρωδιά που όπως γράφει η κα Ελένη Φατσέα σε ανάλογο άρθρο της, «μια μυρωδιά που μας θόλωνε το μυαλό και μας ετοίμαζε για ένα μυστηριακό ταξίδι στην ιστορία και την τέχνη του κρασιού».
Επιστρέφοντας στο σπίτι μου το μάτι μου έπεσε σε αυτό το αρθράκι, που διάβαζε ο γιός μου στο ένθετο «Ερευνητές» της «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ» με θέμα «Αμπέλι , μούστος και καλά κρασιά» και σκέφθηκα με την βοήθειά του και με κάποιες πρόσθετες πληροφορίες και σχετικές αναμνήσεις να σας παρουσιάσω το ίδιο θέμα
Και εγένετο οίνος...
Η άμπελος συνδέεται από τα πανάρχαια χ
ρόνια με το θεό Διόνυσο και την λατρεία του.
ρόνια με το θεό Διόνυσο και την λατρεία του. Στην ελληνική μυθολογία ο Άμπελος ήταν η πρoσωπoπoίησn του αμπελιού Άμπελος ήταν ευνοούμενος του Διόνυσου και είχε τη μορφή νέου και ωραίου Σάτυρου. Λέγεται πως μια φορά καθώς μάζευε σταφύλια ανεβασμένος σε ένα δέντρο, έπεσε και σκοτώθηκε. Για να τον τιμήσει ο Διόνυσος, έδωσε το όνομά του στο φυτό που κάνει τα σταφύλια.
Ο Διόνυσος λοιπόν, υιός του Διός και της Σεμέλης, ανακάλυψε την άμπελο και την παραγωγή του οίνου. Στη συνέχεια δίδαξε στους ανθρώπους την καλλιέργεια της αμπέλου και του τρόπου παραγωγής του οίνου, από το γλεύκος των σταφυλιών.
Σύμφωνα λοιπόν με τη μυθολογία μας όλα ξεκίνησαν από το θεό Διόνυσο, τον κληματοστεφανωμένο θεό του κρασιού και της οινοποσίας. Λέγεται μάλιστα ότι ο θεός Διόνυσος φιλοξενήθηκε κάποτε από το βασιλιά Οινέα, άρχοντα της αρχαίας πόλης Καλυδώνα της Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί, ο Διόνυσος, συνάντησε την όμορφη γυναίκα του βασιλιά, την Αλθαία, και την ερωτεύτηκε. Ο Οινέας αντιλήφθηκε το γεγονός αλλά δε θέλησε να τα βάλει με το θεό. Έτσι δεν εμπόδισε την παράνομη σχέση. Και ο Διόνυσος, για να τον ευχαριστήσει, του δίδαξε την καλλιέργεια του αμπελιού και έδωσε στο κρασί το όνομα του:«Οίνος».
Ήταν λοιπόν στενά συνδεδεμένος με όλα αυτά ο Διόνυσος και για τον λόγο αυτό οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν τελετές και γιορτές προς τιμή του κατά την συγκομιδή του πολύτιμου αυτού καρπού.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον Διόνυσο προστάτη του πολιτισμού και υπερασπιστή των πτωχών και των αδυνάτων. Όσοι δεν δεχόντουσαν την λατρεία του, γνώριζαν την εκδίκησή του. Τα μυστήρια του Διονύσου αποσκοπούσαν στην ανανέωση του ατόμου και της κοινωνίας.
Στις μονοθεϊστικές θρησκείες ο οίνος βρίσκει πάλι την ιερότητά του και στους εξωτερικούς τύπους της λατρείας δίδει την αξία υπόμνησης και μέσου σύνδεσης του ανθρώπου με τον Θεό.
Κατά την Παλαιά Διαθήκη, ο Πατριάρχης Νώε μετά τον κατακλυσμό "εφύτευσε
ν αμπελώνα και έπινε εκ του οίνου..." (Γένεσις Θ’ 20-21) ενώ ο Ψαλμωδός παρατηρεί: "Και οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου..." (Ψαλμός 103 104, 15).
ν αμπελώνα και έπινε εκ του οίνου..." (Γένεσις Θ’ 20-21) ενώ ο Ψαλμωδός παρατηρεί: "Και οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου..." (Ψαλμός 103 104, 15).Στην Καινή Διαθήκη ο Ιησούς Χριστός παρομοιάζει Εαυτόν με την άμπελον: "Εγώ είμι η άμπελος η αληθινή και ο Πατήρ μου ο γεωργός έστιν... (Ιωάννου 15,1). Οι πιστοί δε παρομοιάζονται με τα κλήματα της αμπέλου (Ιωάννου 15,5). Ο Απόστολος των Εθνών, Παύλος, γράφοντας προς τον Τιμόθεον, του συνιστά: "... οίνω ολίγω χρω δια τον στόμαχόν σου και δια τας πυκνάς σου ασθενείας..." (Α’ Τιμόθεος 5,23).
Στο Κοράνιο αναφέρεται: "Εντός των κήπων (Του Παραδείσου) ρέουσι ποταμοί κρυσταλλίνων υδάτων, γάλακτος... και ηδύποτου οίνου..." (Κοράνιο, Κεφ. ΝΖ 16).
Ο οίνος, θρησκειολογικά εξεταζόμενος, θεωρείται ισοδύναμος και ισότιμος προς το αίμα των ανθρώπων και των ζώων. Γι αυτό και συχνά, κατά την λατρεία, αντικαθίσταται το αίμα με τον οίνο. Πρόκειται για την "αναίμακτο θυσία".
Η ΑΜΠΕΛΟΣ ΗΤΑΝ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΣ ΚΑΡΠΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ , ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΥΛΟΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΠΛΕΟΝ ΙΕΡΕΙΣ Η ΠΡΩΤΗ "ΚΟΨΙΑ" ΤΟΥ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΥ ΚΑΡΠΟΥ , ΠΟΥ ΤΙΜΑΤΑΙ ΔΕΟΝΤΩΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ !
Πριν μάθουν οι άνθρωποι να καλλιεργούν το αμπέλι αυτό υπήρχε στη φύση σε άγρια κατάσταση εκατομμύρια χρόνια.
Πριν από την Εποχή των Παγετώνων το κλίμα της Γης ήταν ζεστό και τ' αγριοάμπελα ευδοκιμούσαν σχεδόν παντού μέχρι τις πολικές περιοχές. Οι παγετώνες, όμως, που ήρθαν αργότερα σκέπασαν με στρώμα. πάγου τη γη και περιόρισαν την εξάπλωση τους στα θερμότερα μέρη, κυρίως μεταξύ Εύξεινου Πόντου, Κασπίας θάλασσας και Μεσοποταμίας. Εκεί γεννήθηκε η Άμπελος η οινοφόρος, το ήμερο κλήμα που καλλιεργούμε σήμερα σε διάφορες ποικιλίες.
O τρύγος
Ο αμπελουργός φροντίζει το αμπέλι του όπως η νοικοκυρά τον κήπο της. Πάντοτε οι αμπελουργοί υπερηφανεύονταν για τα αμπέλια και τις ποικιλίες τους και φρόντιζαν να είναι καλοκλαδεμένα , βοτανισμένα και οργωμένα , ώστε τα δικά του να είναι τα καλυτέρα στην περιοχή του.
Έτσι έρχεται και η ώρα της ανταμοιβής του αμπελουργού , ο τρύγος του σταφυλιού !
Είναι η ώρα, που τουλάχιστον τα παλιά χρόνια, γέμιζαν οι κάμποι και οι πλαγίες από τις φωνές και τα τραγούδια των τρυγητών.
Τρυγούσαν τον αγαπημένο καρπό του Διόνυσου και τον συγκέντρωναν μέσα σε κοφίνες και καλάθια και τον κουβαλούσαν στο πατητήρι για να το πατήσουν να βγάλουν τον παχύρευστο μούστο !
Από την αρχαία εποχή οι αμπελουργοί φρόντιζαν σε κάθε αμπέλι να έχουν και το πατητήρι για τα σταφύλια. Έριχναν μέσα τα σταφύλια και τα πατούσαν για να βγάλουν τον μούστο και μετά να το μεταφέρουν με τα ζώα τους στο "λινο" (ένα είδος κλειστής στέρνας που γίνονταν η ζύμωση του μούστου)
Αφού τελείωνε το πάτημα των σταφυλιών, από τα γυμνά πόδια των πατητών 
και έβγαινε ο μούστος τον έπαιρναν καλά στραγγισμένο και τον έριχναν στα κρασοβάρελα , τα "βαγένια" και το αφήναν εκεί μέχρι να γίνει η ζύμωση και από μούστος να γίνει πλέον κρασί !
και έβγαινε ο μούστος τον έπαιρναν καλά στραγγισμένο και τον έριχναν στα κρασοβάρελα , τα "βαγένια" και το αφήναν εκεί μέχρι να γίνει η ζύμωση και από μούστος να γίνει πλέον κρασί ! Μετά αφού περνούσε το χρονικό διάστημα που χρειαζόταν να γίνει η ζύμωση , έκλειναν το βαγένι και άφηναν να ψηθεί πλέον το κρασί , ώστε να είναι κατάλληλο για να το πιουν. Και τότε ....το ευλογημένο σταφύλι έδινε τον καρπό των κοπών του αμπελουργού ..... μυρωδάτο και λαμπερό κρασί !
Οι ξενέρωτοι πρόγονοι
Οι Έλ
ληνες ήξεραν να γεύονται και οι ίδιοι το κρασί που έφτιαχναν. Το εκτιμούσαν λαός, άρχοντες και φιλόσοφοι. Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης είναι μερικοί μόνο από αυτούς που γνωρίζουμε ότι το έτσουζαν! Όμως, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ως αρχή τους να μη μεθούν. Γι’ αυτό και στα συμπόσια τους υπήρχαν οι «κεραστές» και οι «οινοχόοι» που φρόντιζαν να νερώνουν αρκετά το κρασί. Όποιος έπινε ανέρωτο κρασί -«άκρατον οίνο» το ονόμαζαν- θεωρούνταν βάρβαρος. Μόνο οι άρρωστοι και οι οδοιπόροι μπορούσαν να το πιουν σκέτο χωρίς να βγάλουν κακό όνομα.
ληνες ήξεραν να γεύονται και οι ίδιοι το κρασί που έφτιαχναν. Το εκτιμούσαν λαός, άρχοντες και φιλόσοφοι. Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης είναι μερικοί μόνο από αυτούς που γνωρίζουμε ότι το έτσουζαν! Όμως, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ως αρχή τους να μη μεθούν. Γι’ αυτό και στα συμπόσια τους υπήρχαν οι «κεραστές» και οι «οινοχόοι» που φρόντιζαν να νερώνουν αρκετά το κρασί. Όποιος έπινε ανέρωτο κρασί -«άκρατον οίνο» το ονόμαζαν- θεωρούνταν βάρβαρος. Μόνο οι άρρωστοι και οι οδοιπόροι μπορούσαν να το πιουν σκέτο χωρίς να βγάλουν κακό όνομα.Με ονομασία προέλευσης
Παρόλο που η αμπελουργία φαίνεται να ξεκίνησε απ’ την ανατολή, τα αμπέλια έβγαζαν καλύτερους καρπούς στα μεσογειακά κλίματα και έφτιαχναν ξακουστά κρασιά, όπως αυτά της Ελλάδας.
Οι Έλληνες γνώριζαν καλά πώς να τα παλαιώνουν σε θαμμένα πιθάρια ή πώς να τα διατηρούν σωστά σε ασκούς ή πήλινους αμφορείς για μακρινά ταξίδια. Πάνω τους έγραφαν την περιοχή προέλευσης του κρασιού, το έτος παραγωγής του και τον οινοποιό, όπως βλέπουμε στις ετικέτες των κρασιών σήμερα.
Το εμπόριο του ελληνικού κρασιού γινόταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο με τα ξακουστά κρασιά της Λήμνου, της Θάσου, της Λέσβου, της Χίου, της Ικαρίας και της Σάμου. Αργότερα απέκτησαν φήμη και τα κρασιά της Ρόδου, της Κω, της Θήρας,της Νάξου και της Κρήτης.
Πηγές:
Εφημερίδες ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ & ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου