30.4.1975
Οι Βιετκόνγκ καταλαμβάνουν τη
Σαϊγκόν
Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν
ίσως η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά τη διάρκεια
του Ψυχρού Πολέμου. Θεωρητικά η μάχη ήταν μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού του
Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ) και της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Νότιο Βιετνάμ). Στην
πραγματικότητα όμως ήταν ένας πόλεμος μέσω αντιπροσώπων μεταξύ των ΗΠΑ και της
ΕΣΣΔ, ένας από τους πολλούς που έγιναν λόγω της απροθυμίας των υπερδυνάμεων να
εμπλακούν σε απευθείας πόλεμο μεταξύ τους που ίσως θα κατέληγε σε πυρηνική
καταστροφή. Αμερικανοί στρατιώτες είχαν ήδη εμπλακεί από το 1959, αλλά σε
μεγάλους αριθμούς κατέφθασαν κατά το 1965. Εγκατέλειψαν τη χώρα το 1973, κάτι
που οδήγησε τελικά στην παράδοση του Νότου.
30 Απριλίου 1975. Ώρα 8 το πρωί. Στη Σαϊγκόν,
την πρωτεύουσα του Νότιου Βιετνάμ, στο κτίριο της πρεσβείας των ΗΠΑ
ολοκληρώνεται η μεγάλη φυγή - ή μάλλον, η μεγάλη φυγάδευση: Οι τελευταίοι εκατό
Αμερικανοί σύμβουλοι επιβιβάζονται στα ελικόπτερα και εγκαταλείπουν άρον- άρον
την πόλη, αλλά και τη χώρα.
Η επιχείρηση άρχισε την
προηγούμενη ημέρα, κατόπιν εντολής του προέδρου Τζέραλντ Φορντ: Ογδόντα ένα
ελικόπτερα, με συνεχείς πτήσεις απομάκρυναν 1.500 Αμερικανούς και 6.000
Νοτιοβετναμέζους, στελέχη του καταρρέοντος καθεστώτος Θιέου, προτού μπουν στη
Σαϊγκόν οι Βιετκόνγκ. Σε κατά συνθήκη «ελικοδρόμια» είχαν μετατρπεί, ένα
πάρκινγκ στο περίβολο της πρεσβείας και η ταράτσα του κτηρίου. Την όλη
επιχείρηση επέβλεπαν χίλιοι πεζοναύτες, που εστάλησαν στην πόλη για αυτόν
ειδικά το λόγο.
Ανάμεσα στους πρώτους που
έφυγαν ήταν ο Νοτιοβιετναμέζος αντιπτέραρχος Νγκουγιέν Κάο Κι. Ο ίδιος
άνθρωπος, στις 25 Απριλίου λοιδορούσε τους «δειλούς που θέλουν να λακίσουν με
τους Αμερικανούς, γιατί φοβούνται τους κομμουνιστές του Βορρά». Στις 30
Απριλίου του 1975, όταν το τελευταίο ελικόπτερο χάνεται στον ορίζοντα, ο
πόλεμος του Βιετνάμ λαμβάνει κι επισήμως τέλος. Από ουσιαστικής πλευράς, η
έκβασή του είχε κριθεί δυο - τουλάχιστον- χρόνια νωρίτερα.
Δύο ώρες αργότερα ένα σοβιετικής
κατασκευής άρμα T-54
του βιετναμέζικου Λαϊκού Στρατού, με διοικητή τον Μπούι Κουάντ Θαν σπάζει την
πόρτα του προεδρικού μεγάρου ενώ την ίδια ώρα μικρή δύναμη ανδρών του
αντάρτικου των Βιετκόνγκ εισβαλει με τη σειρά της στο προαύλιο του ανακτόρου. O θρίαμβος των ανταρτών εξέπληξε ακόμη
και το ίδιο το αντάρτικο κίνημα, αλλά και την ηγεσία του KK Βιετνάμ. H είσοδος των Βιετκόνγκ στην έδρα της
κυβέρνησης του θεωρητικά ανεξάρτητου Νότιου Βιετνάμ έδινε τέλος σε πόλεμο τριών
δεκαετιών και σηματοδοτούσε την πλέον ταπεινωτική και αιματοβαμμένη ήττα του
αμερικανικού στρατού στην ιστορία του.
Δύο ώρες νωρίτερα, στις
8.24 το πρωί, το τελευταίο αμερικανικό ελικόπτερο CH-46 απογειωνόταν -αν και υπέρβαρο- από
την οροφή της αμερικανικής πρεσβείας, με προορισμό τα σκάφη του αμερικανικού
στόλου σε απόσταση 17 ναυτικών μιλίων στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Σεν Ζακ,
επινείου της Σαϊγκόν. H
επιχείρηση «Frequent
Winds»
(Συχνοί Ανεμοι), με στόχο την εκκένωση των Αμερικανών υπηκόων και των λίγων
εμπίστων του παλαιού καθεστώτος από την πόλη σε επιλεγμένα πολεμικά πλοία
«επισήμων», είχε λήξει. Την απελπισία των φτωχών Βιετναμέζων προσφύγων που
προσπαθούσαν να επιβιβασθούν στο αεροπλανοφόρο «Τζον Χάνκοκ» περιγράφει
αρχικελευστής του πλοίου:
«Στις πέντε το απόγευμα
ήλθε διαταγή να σταματήσουμε τη φόρτωση προσφύγων, καθώς είχαμε ξεπεράσει τους
έξι χιλιάδες. Αναγκασθήκαμε να πυροβολήσουμε μπροστά από τα πλοιάριά τους και
σταμάτησαν. Στις έξι μας διέταξαν να συνεχίσουμε την επιβίβαση. Σταματήσαμε,
αφού έφθασαν τους 10.000. Ήταν παντού, ως το κατάστρωμα και τους διαδρόμους.
Στο τέλος αναγκασθήκαμε να κόψουμε τα σχοινιά πολλών σκαφών, ενώ οι
επιβιβασμένοι σε αυτά μας ικέτευαν».
Εκτεταμένη
διαφθορά
Η αμερικανική πολεμική
μηχανή στάθηκε ανήμπορη να υπερισχύσει ενός ελλιπώς εξοπλισμένου και σε διαρκή
πολιτική αναταραχή απελευθερωτικού στρατού. Από το 1954, ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ
επιτρέπει τη μετάβαση μικρής αρχικά αποστολής στρατιωτικών συμβούλων στο Νότιο
Βιετνάμ. H
δύναμη αυτή φθάνει να αριθμεί μισό εκατομμύριο άνδρες το 1967, ενώ την ίδια ώρα
φθίνει επικίνδυνα η πολιτική νομιμοποίηση του καθεστώτος της Σαϊγκόν.
H βαθύτατα διεφθαρμένη φύση της
κυβέρνησης του Νότιου Βιετνάμ και η απόλυτη εξάρτησή της από την αμερικανική
βοήθεια απέκλεισε εκ προοιμίου κάθε δυνατή προσέγγιση με τον πληθυσμό της
υπαίθρου, αλλά και με τα λαϊκά στρώματα των πόλεων, που στελέχωσαν με αφοσίωση
την πολεμική μηχανή των Βιετκόνγκ.
Οι τελευταίες ημέρες της
κυβέρνησης του Νοτίου Βιετνάμ προσφέρουν μυθιστορηματικές εικόνες παρακμής,
λεηλασίας, απελπισίας, πολιτικής ίντριγκας και αμυντικής ανευθυνότητας. Από τη
μεριά τους, οι πάτρωνες του καθεστώτος της Σαϊγκόν στην Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος
Φορντ και το περιβάλλον του Λευκού Οίκου δηλαδή, συνέβαλαν στην κατάρρευση της
Δημοκρατίας του Νοτίου Βιετνάμ, έχοντας αποτύχει λίγους μήνες νωρίτερα στην
προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν κονδύλια οικονομικής βοήθειας προς το Νότιο
Βιετνάμ. H
πολιτική αντιπαράθεση αυτή, που εκτυλίχθηκε τους τελευταίους μήνες του 1974,
είδε το σχηματισμό πρωτοφανούς αλλά νικηφόρας συμμαχίας μεταξύ του Πενταγώνου,
του υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ και του Κογκρέσου, κατά της πολιτικής
του προέδρου Φορντ, που πίεζε ασφυκτικά για ψήφιση νέων κονδυλίων για το Νότιο
Βιετνάμ.
Σαν
τραπουλόχαρτο...
Ούτε οι ίδιοι οι ηγέτες
των Βιετκόνγκ και του KK
Βιετνάμ στο Ανόι, όμως, δεν περίμεναν ότι η άμυνα του Νότου θα κατέρρεε με
τέτοια ταχύτητα, παρά την κατάρρευση του καθεστώτος της Πνομ Πενχ δώδεκα ημέρες
νωρίτερα και την επέλαση των Ερυθρών Χμερ.
Πενήντα δύο μόλις ημέρες
μετά την εκδήλωση της επίθεσης των Βιετκόνγκ κατά του Μπαν Με Τουότ στα
Κεντρικά Υψίπεδα της χώρας, ο στρατός τους ύψωνε τη γαλάζια και κόκκινη σημαία
τους στο προεδρικό μέγαρο. H
επιτυχία αυτή, όμως, δεν θα ήταν δυνατή εάν το καθεστώς Θιέου στη Σαϊγκόν δεν
διέπραττε κρίσιμα σφάλματα την ύστατη ώρα.
Σημαντικός παράγοντας στη
νίκη υπήρξε η απόφαση του κόμματος να διατάξει τον στρατηγό Ντουνγκ, διοικητή
του II
Σώματος στρατού του Βορείου Βιετνάμ, να παραπλανήσει τους Νότιους, εξαπολύοντας
παράλληλες επιθέσεις αντιπερισπασμού σε περιοχές νότια της ιστορικής αυτοκρατορικής
πρωτεύουσας Χουέ, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από την πραγματική προέλαση των
Βιετκόνγκ. Το καθεστώς της Σαϊγκόν επέλεξε έτσι να θυσιάσει τις τελευταίες
επίλεκτες δυνάμεις του σε μάταιες μάχες οπισθοχώρησης για ασήμαντους
στρατιωτικούς στόχους, πολύ μακριά από την πραγματική απειλή. H αποσύνθεση ήταν τέτοια στις τάξεις
του στρατού της Σαϊγκόν, που οι λιποτάκτες προσέφεραν οικειοθελώς τον οπλισμό
τους στα μέλη του αντάρτικου. Μεγάλο μέρος των αρμάτων μάχης των Βιετκόνγκ την
ημέρα εισόδου τους στη Σαϊγκόν, ήταν αμερικανικά και είχαν «απελευθερωθεί»
λίγες ημέρες νωρίτερα.
Αυτήν την κατάληξη είχε το
αμερικανικό πείραμα στη NA
Ασία, με στόχο την ανάσχεση του κομμουνισμού και την πρόληψη του «φαινομένου
του ντόμινο», σύμφωνα με το οποίο καθεστώτα ελεγχόμενα από τη Μόσχα θα
εξασφάλιζαν τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής, εξαπλώνοντας την επιρροή τους
μέχρι τα παράλια της Αυστραλίας. H
ιστορία ανυποταγής του λαού του Βιετνάμ και το ισχυρό πολιτικό κίνητρο του
αντάρτικου στο Νότο οδήγησαν τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στον εξευτελισμό
της 30ής Απριλίου, όταν Αμερικανοί αξιωματούχοι της πρεσβείας, στην αγωνία τους
να διαφύγουν από τα νύχια των κομμουνιστών, γρονθοκοπούσαν ανηλεώς και
απωθούσαν τους πρώην συμμάχους τους, που προσπαθούσαν να ανεβούν στα «ελικόπτερα
της σωτηρίας».
Το κόστος του Βιετνάμ για
τις ΗΠΑ ήταν μεγάλο. Οι αμερικανικές απώλειες στο σύνολο του πολέμου, ανήλθαν
στους 58.000 νεκρούς, ενώ πάνω από 8.000 αμερικάνικα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν. Ο
πόλεμος οδήγησε στην αύξηση του αντιαµερικανισµού παγκοσμίως. Επιπλέον επέτρεψε
στη Σοβιετική Ένωση να υλοποιήσει φιλόδοξα προγράμματα ανάπτυξης των πυρηνικών
της εξοπλισμών, ενόσω οι ΗΠΑ ήταν απορροφημένες στο Βιετνάμ, µε αποτέλεσμα να
φτάσει την πυρηνική ισοπαλία στα τέλη της δεκαετίας του '60. Το Βιετνάμ
συνέβαλε επίσης στην κρίση της αμερικανικής εσωτερικής πολιτικής, που ξέσπασε
στα μέσα της δεκαετίας του '60 και αποκορυφώθηκε το 1968.
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου