Υπό συνθήκες μυστικότητας, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση και Ιαπωνία οργανώνουν διεθνή εκστρατεία εναντίον των... κυβερνοπειρατών! Του Πετρου Παπακωνσταντινου
«Θα πίστευε κανείς ότι συζητούν για τα πυρηνικά τους οπλοστάσια ή κάτι ανάλογο, αλλά αυτό που βρίσκεται στο τραπέζι είναι τα... δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας»! Με αυτά τα λόγια ο Ενταν Κατζ, εκπρόσωπος του Ιδρύματος Ηλεκτρονικού Συνόρου, σχολίαζε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» τις μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ HΠA, ΕΕ, Ιαπωνίας και άλλων κρατών, οι οποίες έλαβαν χώρα τον περασμένο μήνα στη Γκουανταλαχάρα του Μεξικού. «Το γεγονός ότι 30 ή 50 άνθρωποι κάθονται γύρω από ένα τραπέζι για να αποφασίσουν τους νόμους στους οποίους θα υπαχθούν όλα τα έθνη του κόσμου, όταν μάλιστα υπάρχουν τόσα πεδία διαφωνίας, μοιάζει με κατάφωρη παραβίαση της δημοκρατικής διαδικασίας», συμπλήρωσε ο πρώην λέκτορας στη Νομική Σχολή του Γέιλ και νυν ακτιβιστής για την ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Στόχος των μακρόσυρτων διαπραγματεύσεων, οι οποίες αναμένεται να συνεχισθούν τον Απρίλιο στο Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, είναι η θέσπιση της λεγόμενης Διεθνούς Συνθήκης κατά της Πλαστογραφίας (ACTA) μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για τη συγκρότηση Ιεράς Συμμαχίας στον κυβερνοχώρο, εναντίον μιας «πειρατείας» πολύ περισσότερο επικίνδυνης, για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, από εκείνη των Σομαλών επιγόνων του Μπαρμπαρόσα.
Τεράστια συμφέροντα
Τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τεράστια, καθώς αυτοί που απειλούνται είναι οι κολοσσοί της περίφημης «Νέας Οικονομίας της Γνώσης»: Μουσική και κινηματογραφική βιομηχανία, φαρμακευτικές εταιρείες, παραγωγοί λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών και πάει λέγοντας. Ενδεικτικά στην Αμερική, το 2001, οι εξαγωγές μόνο των εταιρειών παραγωγής μουσικής, κινηματογραφικών ταινιών και λογισμικού έφταναν τα 89 δισ., ενώ οι εξαγωγές της χημικής βιομηχανίας δεν ξεπέρασαν τα 75 δισ. και της αυτοκινητοβιομηχανίας τα 57 δισ.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 2009, κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του Νταν Μπράουν «Το χαμένο σύμβολο», σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου. Κάθε αντίτυπο πουλιόταν στην τιμή των 6,69 ευρώ και προστατευόταν από την ηλεκτρονική πειρατεία χάρη σε ένα ειδικό λογισμικό. Ωστόσο, η πανοπλία αποδείχθηκε χάρτινη. Δύο ημέρες αργότερα, οι υπηρεσίες δίωξης του ηλεκτρονικού εγκλήματος διαπίστωσαν ότι πειρατές είχαν κατεβάσει παράνομα τουλάχιστον 40.000 αντίγραφα του βιβλίου.
Ο,τι τεχνολογικά ή νομοθετικά όπλα κι αν επιστρατεύουν οι ψηφιακές βιομηχανίες, οι πειρατές βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά. Η μεγάλη ιδιομορφία του προϊόντος της γνώσης, είτε πρόκειται για το καινούργιο φαρμακευτικό μόριο, είτε για το καινούργιο λειτουργικό σύστημα της Microsoft, είτε για την καινούργια υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ, είναι ότι σχεδόν όλο το κόστος βρίσκεται στην παραγωγή της αρχικής «μήτρας». Από 'κει και πέρα, η αναπαραγωγή εκατομμυρίων αντιγράφων είναι σχεδόν δωρεάν. Πώς να προστατευθείς από την πειρατεία, όταν ένα προϊόν, η παραγωγή του οποίου κόστισε 100 εκατομμύρια δολάρια, αποθηκεύεται σε ένα ταπεινό CD κόστους ενός δολαρίου; Πώς να εμποδίσεις τη διάδοση μιας πληροφορίας, μιας ιδέας;
Πολιτικές αντιθέσεις
Πέραν των τεχνικών προβλημάτων, αναφύονται πολιτικές αντιθέσεις, οι οποίες δυσκολεύουν την επίτευξη συμφωνίας ακόμη και μεταξύ των μεγάλων, δυτικών δυνάμεων. Εκτός από την Αμερική, και η Γαλλία, η οποία διατηρεί πάντα μια πολύ δυναμική πολιτιστική βιομηχανία, εμφανίζεται πολύ αυστηρή στο σεβασμό του copyright. Μάλιστα, η κυβέρνηση Σαρκοζί, με τον νόμο HADOPI περί πνευματικής ιδιοκτησίας, δημιούργησε μια ειδική αστυνομία για τη δίωξη των κυβερνοπειρατών, η οποία θα μπορεί ακόμη και να διακόπτει τη σύνδεση με το Ιντερνετ σε όποιον παραβάτη έχει αγνοήσει δύο προειδοποιήσεις των αρχών. Σε παραπλήσιο μήκος κύματος κινείται η Βρετανία. Ωστόσο, η Γερμανία, η Σουηδία και άλλες χώρες αρνούνται να λάβουν δρακόντεια μέτρα. Την απροθυμία τους ενισχύει και η ευαισθητοποίηση μεγάλης μερίδας πολιτών υπέρ της ελεύθερης πρόσβασης στο Ιντερνετ, η οποία αρχίζει να παίρνει διαστάσεις πραγματικού κινήματος, μορφή του οποίου είναι και η εμφάνιση Κομμάτων... Πειρατών! Ενα φαινόμενο που συγκρίνεται με την ανάδυση των κομμάτων των Πρασίνων, τη δεκαετία του '80.
Ανάλογες πρωτοβουλίες αναπτύσσονται στον Νέο Κόσμο. Στο Σαν Φρανσίσκο συγκροτήθηκε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Creative Commons (Δημιουργικές Κοινότητες), η οποία προωθεί ένα πιο ευέλικτο μοντέλο copyright: ο δημιουργός ενός πνευματικού προϊόντος διατηρεί ορισμένα δικαιώματα, επιτρέποντας ωστόσο τη διάδοση και τη χρήση του σε ευρύτατη κλίμακα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Υπολογίζεται ότι περίπου 130 εκατομμύρια άδειες έχουν εκδοθεί υπό αυτό το καθεστώς. Μεταξύ αυτών που προσχώρησαν στο εν λόγω κίνημα είναι και ο πολύ γνωστός Βραζιλιάνος τραγουδοποιός Ζιλμπέρτο Ζιλ, υπουργός Πολιτισμού του Λούλα.
Για την ώρα, η διεθνής «νομιμότητα» κινείται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Οταν θεσπίστηκε, στην Αγγλία του 1710, ο πρώτος νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Statute of Anne), στόχος ήταν να προστατευθούν οι συγγραφείς από τους εκδότες των έργων τους, ενώ η διάρκεια του copyright καθορίστηκε στα 14 χρόνια.
Ο αντίστοιχος νόμος του 1790 στις νεαρές ΗΠΑ καθόριζε το copyright στα 28 χρόνια. Ωστόσο, από το 1960, υπό την πίεση της Walt Disney η διάρκεια του copyright αυξήθηκε 11 φορές, για να φτάνει σήμερα τα... 95 χρόνια, ενώ στην ΕΕ είναι «μόνο» 70! Στην εποχή της υποτιθέμενης «οικονομίας της γνώσης», η πραγματική ελευθερία στη γνώση έχει να αντιμετωπίσει ολοένα και υψηλότερους φραγμούς.
Από τα μεγάλα συλλαλητήρια κατά της παγκοσμιοποίησης στο Σιάτλ και στη Γένοβα, μέχρι την παγκόσμια κινητοποίηση κατά του πολέμου στο Ιράκ, τον Φεβρουάριο του 2003, κι από τις «έγχρωμες επαναστάσεις» σε Γεωργία και Ουκρανία μέχρι το «πράσινο κύμα» εναντίον του Αχμεντινετζάντ στο Ιράν, το Ιντερνετ αναδείχθηκε ως νέα, ευέλικτη και άκρως αποτελεσματική μορφή συντονισμού ακτιβιστών και οργανώσεων. Οπως ήταν επόμενο, οι «επάνω» δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Ολοένα και περισσότερο εξελιγμένοι, οι μηχανισμοί παρακολούθησης και καταστολής μέσω Ιντερνετ έχουν φτάσει, σε πολλές περιπτώσεις, στο σημείο της συγκρότησης πραγματικών κυβερνοστρατών.
Στην Τεχεράνη
Εχοντας αποθεώσει την τεχνική πρόοδο, όπως καταδεικνύει και η εμμονή με την πυρηνική ενέργεια, το ισλαμικό καθεστώς στο Ιράν αποδεικνύεται ικανότατο στον πόλεμο του Διαδικτύου. Πρόκειται για ζήτημα ζωής η θανάτου για το ιερατείο, καθώς η Τεχεράνη έχει περισσότερα Ιντερνετ- καφέ από τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ενώ, σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου το Χάρβαρντ, ήδη το 2008 υπήρχαν 60.000 ιρανικά blogs. Η κυβέρνηση Αχμεντινετζάντ έχει συγκροτήσει ειδική αστυνομία του Διαδικτύου, εξοπλισμένη με άκρως εξελιγμένη τεχνολογία για την παρακολούθηση χρηστών, την οποία, όπως αποκάλυψε η Wall Street Journal, δεν δίστασαν να της πουλήσουν δυτικές πολυεθνικές, όπως οι Nokia και Siemens.
Από τον πατριάρχη του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν μέχρι τον γκουρού της ελευθεριακής Αριστεράς Τόνι Νέγκρι, πολλοί διανοητές έχουν εξυμνήσει τον «αναρχικό» χαρακτήρα του Ιντερνετ, κατ’ εξοχήν συμβόλου μιας παγκοσμιοποίησης που διαλύει τις κάθετες, ιεραρχικές δομές και αποκαθιστά την ελεύθερη, οριζόντια επικοινωνία, πέρα από τον έλεγχο οποιουδήποτε κέντρου.
Οσοι πήραν τοις μετρητοίς αυτό τον ιδεολογικό μύθο, θα πρέπει να εξεπλάγησαν από δημοσιεύματα όπως εκείνο του βρετανικού Guardian, στις 30 Σεπτεμβρίου 2009, υπό τον (κάπως πρόωρο) τίτλο «Οι ΗΠΑ παραδίδουν τον έλεγχο του Ιντερνετ».
Στο σχετικό ρεπορτάζ από το Σαν Φρανσίσκο, αναφερόταν ότι ισχυρές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας είχαν απειλήσει ακόμη και με διάσπαση του Ιντερνετ και με σχηματισμό αυτόνομων, περιφερειακών Διαδικτύων, αν οι Αμερικανοί δεν τερμάτιζαν τον μονοπωλιακό τους έλεγχο στο νευρικό δίκτυο των παγκόσμιων επικοινωνιών.
Στην αρχική, πρωτόγονη με τα σημερινά δεδομένα εκδοχή του, το Ιντερνετ δημιουργήθηκε από το αμερικανικό Πεντάγωνο στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Το γενικό επιτελείο ενόπλων δυνάμεων πάσχιζε να δημιουργήσει ένα δίκτυο επικοινωνιών, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει και σε συνθήκες πυρηνικής επίθεσης από την ΕΣΣΔ, δίνοντας στην αμερικανική ηγεσία τη δυνατότητα της ανασύνταξης και αντεπίθεσης. Ωστόσο, ο δρόμος για την πρόσβαση στο Ιντερνετ του απλού χρήστη, και όχι μόνο ολιγάριθμων κρατικών υπηρεσιών και πανεπιστημίων, άνοιξε το 1989, όταν δύο Ευρωπαίοι φυσικοί ανέπτυξαν, στο κέντρο πυρηνικών ερευνών CERN, στη Γενεύη, το λογισμικό που δημιούργησε το περίφημο Web.
Οτιδήποτε άλλο παρά «αναρχικό» εκ γενετής, το Διαδίκτυο διευθύνεται από ένα «κέντρο» που εδρεύει στο Λος Αντζελες, το Icann (Διαδικτυακή Εταιρεία Ανάθεσης Ονομάτων και Αριθμών). Πρόκειται για ιδιωτική, μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία υπακούει στη νομοθεσία της πολιτείας της Καλιφόρνιας και ελέγχεται από το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου. Βασική λειτουργία της είναι να «μεταφράζει» τον σειριακό αριθμό κάθε υπολογιστή συνδεδεμένου με το Ιντερνετ σε πιο εύχρηστες ηλεκτρονικές διευθύνσεις, που επιτρέπουν την επικοινωνία (π. χ. www. kathimerini. gr). Το Icann στηρίζεται σε 13 γιγαντιαίους υπερυπολογιστές, εκ των οποίων 10 βρίσκονται στις ΗΠΑ και από ένας σε Λονδίνο, Στοκχόλμη και Τόκιο.
Από το 2003 άρχισαν να πυκνώνουν οι ενστάσεις για τον μονοπωλιακό έλεγχο του Ιντερνετ από την Ουάσιγκτον. Ευρωπαίοι, Κινέζοι, Ρώσοι, Βραζιλιάνοι και Ιρανοί, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, συναντήθηκαν στην απαίτηση για μια «παγκόσμια διακυβέρνηση» ενός μέσου τόσο κρίσιμης σημασίας για το οικονομικό και πολιτικό τους μέλλον. Η πίεση εντάθηκε εν όψει της διεθνούς διάσκεψης που προβλέπεται να οργανωθεί εντός του 2010 από τον ΟΗΕ για τη διαχείριση του Ιντερνετ.
Αντιμέτωπες με την απειλή διάσπασης του Ιντερνετ ή αντικατάστασης του Icann από ένα σώμα που θα υπάγεται απ’ ευθείας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η κυβέρνηση Ομπάμα δέχθηκε ορισμένες αλλαγές στο καθεστώς του εν λόγω οργανισμού, το οποίο επιτρέπει μεγαλύτερο έλεγχο από την πλευρά των διεθνών εταίρων της.
Ωστόσο, το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς το εμβληματικό σύμβολο της παγκοσμιοποίησης δέχεται την αυξανόμενη πίεση των εθνικών ανταγωνισμών, σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Η Διεθνής των πειρατών Του Ρικ Φαλκβινγκε
Τίποτε δεν προδίκαζε ότι κάποια μέρα θα γινόταν ένα από τα πιο μισητά πρόσωπα στα μάτια σημαντικής μερίδας του βιομηχανικού κόσμου. Στα φοιτητικά του χρόνια, οργανώθηκε στη νεολαία του Μετριοπαθούς Κόμματος, δηλαδή των κατ’ εξοχήν νεοφιλελεύθερων στην κατ’ εξοχήν σοσιαλδημοκρατική Σουηδία. Εγκατέλειψε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Φυσική για να ανοίξει τη δική του επιχείρηση, έχοντας δουλέψει προηγουμένως, ως μηχανικός Πληροφορικής, στη Microsoft.
Ο αντικρατισμός του Ρικ Φάλκβινγκε πήρε πιο ριζοσπαστική τροπή τον Μάιο του 2006, όταν η σουηδική αστυνομία εισέβαλε στα γραφεία του διαδικτυακού τόπου Pirate Bay (Ορμος των Πειρατών), βασικής πλατφόρμας για το «κατέβασμα» μουσικών αρχείων μέσω Διαδικτύου, κατάσχεσε τους υπολογιστές της και την έθεσε για τρεις ημέρες εκτός λειτουργίας.
Στα 34 χρόνια του, ο Φάλκβινγκε εγκατέλειψε τον μάταιο κόσμο του Μαμμωνά για να ιδρύσει το Σουηδικό Κόμμα των Πειρατών. Με έμβλημα τη μαύρη, πειρατική σημαία, ο νεοπαγής πολιτικός σχηματισμός έθεσε στο κέντρο της προσοχής του την ελεύθερη πρόσβαση στο Ιντερνετ και τη χαλάρωση της νομοθεσίας για τα πνευματικά δικαιώματα.
Βρήκε φλέβα
Κόκκινο πανί για τη βιομηχανία της ψυχαγωγίας, το Κόμμα των Πειρατών φαίνεται ότι χτύπησε μια σημαντική κοινωνική φλέβα, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί στο 7% και να εκλέξει ευρωβουλευτή, το 2009. Γρήγορα, το παράδειγμα του Φάλκβινγκε βρήκε μιμητές σε αρκετές χώρες –Γερμανία, Βρετανία, ΗΠΑ κ.ά.– αν και όχι με την ίδια επιτυχία. Μάλιστα, τα «αδελφά κόμματα» έχουν συγκροτήσει τη λεγόμενη «Διεθνή των Πειρατών», ένας όρος που παραπέμπει ιερόσυλα σε άλλες, ιστορικές «Διεθνείς», οι οποίες σφράγισαν την πολιτική ιστορία της Ευρώπης. Η «Διεθνής των Πειρατών» λειτουργεί ως μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα τις Βρυξέλλες και οργάνωσε «παγκόσμιο» συνέδριο στη Βιέννη. Τονωτική ένεση για τους εκ Σκανδιναβίας ορμώμενους πειρατές ήταν η επιτυχία των Γερμανών συναδέλφων τους, οι οποίοι έλαβαν στις βουλευτικές εκλογές του 2009 το ουδόλως ευκαταφρόνητο, για νέο κόμμα, ποσοστό 2%.
Ιnfo
- Αρης Χατζηστεφάνου, «Πειρατικό ρεσάλτο στην Ευρώπη», περιοδικό «Κ», Καθημερινή 27/9/2009
- Eric Pfanner, «In Secret, Nations Work Toward Crackdown on Piracy», 8/2/2010
- Ignacio Ramonet, «Controler Internet», Le Monde Diplomatique, novembre 2005
- David Alandete, «La Red espia tus movimientos», El Pais, 8/2/2010
ΠΗΓΗ:
Εφημερίδα "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
14.2.2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου