Ο Άγιος Σπυρίδων (12 Δεκεμβρίου)

Ο Άγιος Σπυρίδων

Σπυρίδων επίσκοπος Τριμυθούντος ο θαυματουργός (12 Δεκεμβρίου).

Γράφει η Αγγελική Δαμίγου

Πριν αρχίσω να γράφω το βίο του Αγίου, θεωρώ ιερή υποχρέωση μου να ομολογήσω δημόσια ότι ο Άγιος Σπυρίδων έχει κάνει πολλά θαύματα και στη γράφουσα.

Οσάκις τον παρακάλεσα να βελτιώσει τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια των αποστολών μου και κυρίως να σταματήσει τις χιονοπτώσεις και τις βροχές, όσο εργαζόμαστε στο ύπαιθρο, η προσευχή μου εισακουγόταν αμέσως. Του οφείλω βαθιά ευγνωμοσύνη. Ευτυχώς οι επικλήσεις μου γίνονταν δυνατά κι έχω αδιάψευστους μάρτυρες για τα θαύματα του Αγίου στην ταπεινότητα μου.

Ο Άγιος Σπυρίδων, που έζησε τον 4^ο μ.Χ. αιώνα, γεννήθηκε στην Κύπρο το 270 μ.Χ. στο τώρα κατεχόμενο χωριό Άσσια (Άσκια) της Κύπρου (και όχι στην Τριμυθούντα - σημερινή Τρεμετουσιά - όπως γράφουν πολλοί)

Ήταν γιος ποιμενικής οικογένειας αρκετά εύπορης, ώστε να δώσει στο παιδί της ικανοποιητική μόρφωση.

Από πολύ μικρός είχε κλίση στο ποιμενικό έργο κι έβοσκε τα ζώα του, διαβάζοντας συγχρόνως στο ύπαιθρο -μέσα στην αρμονία της φύσης και της απλότητας- τις Γραφές. Ήξερε πως κι ο Δαυίδ ήταν βοσκός και πως στους βοσκούς οι άγγελοι ανήγγειλαν τη γέννηση του Θεανθρώπου.

Αγαπούσε τους βοσκούς και τους συγκέντρωνε κοντά του για να τους κατηχεί, να τους οδηγεί στην εκκλησία, να τους υμνεί με ψαλμούς, τη φύση και το Δημιουργό της.

Φιλεύσπλαχνός, πράος, σεμνός, δεν άφηνε κανέναν να πεινάσει όταν πάθαινε συμφορές στα κοπάδια του. Αλλά κι όταν χτυπούσαν αρρώστιες και τα δικά του ζώα, τότε μια φράση έβγαινε αγόγγυστα από την ψυχή του: «Δοξασμένο το Όνομα του Θεού».

Παντρεύτηκε νέος με μια ευσεβή κοπέλα. Πρόλαβε ν' αποκτήσει μία κόρη την Ειρήνη. Αλλά ο έγγαμος βίος ήταν σύντομος. Ο Θεός τον διέκοψε παίρνοντας κοντά του τη σύζυγο του Αγίου. Αλλά και τότε ο Αγιος μέσα στο μεγάλο πόνο του είπε τη φράση «Δοξασμένο το Όνομα Του».

Αφιερώθηκε στο παιδί του, στην εργασία του, σε θεολογικές μελέτες κι έτσι από ποιμένας ποιμνίου και ποιμένων έγινε ποιμένας και του λαού, που τον άκουγε με θαυμασμό.

Επί αυτοκρατορίας του Μεγάλου Κωνσταντίνου χήρεψε η θέση της επισκοπής Τριμυθούντος στην Κύπρο.

Κλήρος και λαός με μία φωνή ανακήρυξαν μέγα ποιμενάρχη τους τον Σπυρίδωνα. Η αγιοσύνη του ήταν τόσο μεγάλη, που η Θεία Χάρη τού επέτρεπε να κάνει θαύματα. Να θεραπεύει ασθενείς. Να φέρνει βροχή. Να γεμίζει αποθήκες φτωχών ανθρώπων με τρόφιμα κατά θαυματουργικό τρόπο.

Παραβρέθηκε στην Α' Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια, για ν' αποδείξει με τα δικά του απλά μέσα το τρισυπόσταστο της θεότητος. Συγκεκριμένα, κράτησε στο δεξί του χέρι ένα κεραμίδι και το έσφιξε δυνατά. Το ύψωσε λέγοντα;: «Στο όνομα του Πατρός». Τότε ξεπήδησε από το κεραμίδι μία φλόγα που οδηγιόταν στον ουρανό, ύστερα είπε τη δεύτερη φράση. «Και του Υιού». Και τότε έτρεξε από το κεραμίδι νερό που χάθηκε στη γη.

Στην τρίτη φράση είπε: «Και του Αγίου Πνεύματος». Κι έμεινε στα χέρια του Αγίου ένα κομμάτι πηλός. Έτσι απέδειξε το ομοούσιο της τριαδικής ενότητας. Δηλαδή το χώμα, το νερό κι η φωτιά είχαν φτιάξει το κεραμίδι. Όλοι έμειναν εκστατικοί.

Όταν γίνονταν όλα αυτά, στην Αντιόχεια της Συρίας αρρώστησε βαριά ο γιος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ο Κωνστάντιος. Οι γιατροί δεν μπορούσαν πια να βοηθήσουν. Ο Μέγας Κωνσταντίνος προσευχήθηκε θερμά για τη λύτρωση του παιδιού του. Στον ύπνο του είδε άγγελο Κυρίου να δείχνει δύο από τους επισκόπους της Οικουμενικής Συνόδου, που μπορούσαν να γιατρέψουν το παιδί του. Την άλλη μέρα, ο αυτοκράτορας κάλεσε όλους τους επισκόπους στο παλάτι κι ανάμεσα τους γνώρισε τον επίσκοπο Τριμυθούντος που ήταν ο ένας από τους δύο που του έδειξε ο άγγελος. Πήγε κοντά του και τον παρακάλεσε να σώσει το παιδί του. Ο Επίσκοπος μόλις άγγιξε το χέρι του αρρώστου θεραπεύτηκε. Γυρίζοντας στην Κύπρο ο λαός τον υποδέχτηκε με ευλάβεια, αλλά και με θλίψη. Όταν ο Άγιος ρώτησε τι συμβαίνει, του ανήγγειλαν ότι πέθανε η κόρη του.

Ο επίσκοπος έκλαψε. Ήταν βαρύ το πλήγμα. Αμέσως όμως ύψωσε το βλέμμα του στον ουρανό και είπε «Δοξασμένο το Όνομα Του».

Ρίχτηκε και πάλι στην προσευχή. Περπατούσε με τις ώρες πάνω στα βουνά, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιεί άλογο. Κι όταν τον ρωτούσαν γιατί κουράζεται, απαντούσε: «Πάντα ήμουν βοσκός και πάντα προστάτευα το ποίμνιο μου περπατώντας και θαυμάζοντας τη φύση, που είναι το πρόσωπο του θεού».

Ο Άγιος έκανε πολλά θαύματα. Ανέστησε και νεκρούς ακόμα.

Και τα στοιχεία της φύσης με τα οποία είχε τόση επαφή, τα δάμαζε.

Άφησε τη γήινη ζωή του στις 12 Δεκεμβρίου του 350 μ.Χ.

Τα 648 μ.χ. η Κύπρος αντιμετώπιζε μεγάλες επιδρομές από τους Σαρακηνούς και το λείψανο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό κι έμεινε με τη Χάρη του θεού ακέραιο. Τοποθετήθηκε στον Ναό των Αγίων Αποστόλων μαζί με το λείψανο της Αυγούστας Θεοδώρας. Παρέμεινε στην βασιλίδα των πόλεων μέχρις ότου ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος λίγες μέρες πριν την πτώση πήρε τα δύο λείψανα και τα μετέφερε μέσω Σερβίας, Θράκης και Μακεδονίας στη Παραμυθιά της Ηπείρου. Τρία χρόνια περιπλανήθηκε από τόπο σε τόπο μέχρις ότου φτάσει στην Κέρκυρα. Όλο αυτό το διάστημα είχε τοποθετήσει τα λείψανα σε σακιά με άχυρα και όποιος τον ρωτούσε τους έλεγε πως είναι τροφή για το υποζύγιό του. Το 1456 μ.Χ. έφτασε στην Κέρκυρα γιατί πίστευε πως τα λείψανα θα ήταν ασφαλισμένα. Τα Επτάνησα εκείνη την εποχή βρίσκονταν κάτω από την εξουσία των Ενετών. Ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος βρήκε ένα συμπολίτη του πρόσφυγα τον ιερέα Γεώργιο Καλοχαιρέτη και του κληροδότησε το λείψανο του Αγίου.

Μετά τον θάνατο του ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στους γιούς του στο Λουκά και Φίλιππο το λείψανο του Άγιου Σπυρίδωνα Οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο στην Βενετία. Η υπόθεση μάλιστα εκδικάστηκε από την Ενετική Γερουσία. Το ανώτατο δικαστικό όργανο του κράτους αποφάσισε ότι το λείψανο αποτελεί ιδιοκτησία των αδελφών, άρα διατηρούν το αναφαίρετο δικαίωμα να το μεταφέρουν όπου εκείνοι επιθυμούν. Τελικά όμως η μεταφορά δεν πραγματοποιήθηκε διότι υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τον Κερκυραϊκό λαό και το ανώτατο δικαστικό όργανο δεν επέμεινε και επικράτησε η σκέψη ότι δεν έπρεπε να δημιουργούνται δυσαρέσκειες στους λαούς οι οποίοι βρίσκονται κάτω από τη Βενετική σημαία. Το 1512 μ.Χ. συντάχθηκε στην Άρτα δωρητήριο συμβόλαιο στο όνομα της Ασημίνας Καλοχαιρέτη, κόρη του Φιλίππου, η οποία παντρεύτηκε τον Σταμάτιο Βούλγαρη και η οποία με τη σειρά της άφησε διαθήκη που χρονολογείται από τις 25 Νοεμβρίου 1571 μ.Χ. και ορίζει πως το Ιερό Λείψανο του Αγίου παραμένει ως κληρονομιά στους γιούς της και στους απογόνους τους.

Ο ναός ο οποίος στεγάζει σήμερα το σκήνωμα του Αγίου, κτίστηκε στα 1589 μ.Χ. και ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής. Το ψηλό και πυργωτό καμπαναριό, ως συμπλήρωμα του ναού, κτίστηκε το 1620 μ.Χ. Το σημερινό τέμπλο του ναού, κατασκευασμένο από μάρμαρο της Πάρου, κατασκευάστηκε το 1864 μ.Χ. και είναι έργο του αυστριακού αρχιτέκτονα Μάουερς. Η ουρανία είναι ζωγραφισμένη από τον Κερκυραίο ζωγράφο Νικόλαο Ασπιώτη το 1852 μ.Χ., ενώ οι εικόνες του τέμπλου είναι φτιαγμένες από τον επίσης Κερκυραίο ζωγράφο, Σπύρο Προσαλένδη. Η σημερινή λάρνακα φτιάχτηκε στη Βιέννη το 1867 μ.Χ. Είναι από σκληρό, πολυτελές ξύλο με εξωτερική ασημένια επένδυση. Βρίσκεται τοποθετημένη μέσα στην κρύπτη, η οποία δημιουργήθηκε ειδικά για να δεχθεί το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες ξένοι και ντόπιοι επισκέπτες. Είναι ένα από τα τρία άφθορα λείψανα στο Ιόνιο, του Άγιου Σπυρίδωνα, του Άγιου Γεράσιμου και του Αγίου Διονυσίου.

Το θείο λείψανο του Αγίου έσωσε το νησί το 1673 από το φοβερό λιμό που είχε ενσκήψει. Στις 24 Ιουνίου του 1716 έσωσε την Κέρκυρα από την κατάληψη των Τούρκων. Συνεχώς έκανε πολλά θαύματα και σήμερα ακόμα θαυματουργεί σε αρρώστους και σε πονεμένους, που ζητούν τη βοήθειά του.

Η Κέρκυρα τιμά με ιδιαίτερη ευλάβεια τον Κύπριο ποιμενάρχη της, που ζει κι ευλογεί το νησί και τους ανθρώπους του. Στην Κέρκυρα το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται τέσσερις φορές το χρόνο. Την Κυριακή των Βαΐων για την απαλλαγή του νησιού από επιδημία πανώλης το 1629 μ.Χ. Το Μεγάλο Σάββατο γιατί το έτος 1533 μ.Χ. το νησί επλήγη από μεγάλη καταστροφή της σοδιάς των σιτηρών. Την 11η Αυγούστου για την διάσωση του νησιού από σφοδρή επιδρομή των Τούρκων το 1716 μ.Χ. και την πρώτη Κυριακή του μηνός Νοεμβρίου για δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673 μ.Χ.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.

Τῆς Συνόδου τῆς πρώτης ἀνεδείχθης ὑπέρμαχος, καὶ θαυματουργὸς θεοφόρε, Σπυρίδων Πατὴρ ἡμῶν· διὸ νεκρᾷ σὺ ἐν τάφῳ προσφωνεῖς, καὶ ὄφιν εἰς χρυσοῦν μετέβαλες· καὶ ἐν τῷ μέλπειν τὰς ἁγίας σου εὐχάς, Ἀγγέλους ἔσχες συλλειτουργούντάς σοι Ἱερώτατε. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ· δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι· δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

Πηγές :

Το συναξάρι των Αγίων

http://www.saint.gr/3247/saint.aspx