Ο Θεόδωρος Δηληγιάννης στην Αυλή του Ναπολεοντα Γ’

Ο Θεόδωρος Δηληγιάννης στην Αυλή του Ναπολεοντα Γ’

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης (Λαγκάδια Αρκαδίας, 19 Μαΐου 1824 ή 1820- Αθήνα, 31 Μαΐου 1905) ήταν Έλληνας νομικός και πολιτικός, πληρεξούσιος, βουλευτής, υπουργός σε αρκετές κυβερνήσεις και πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Γόνος σημαντικής Πελοποννησιακής πολιτικής οικογένειας προκρίτων και αρχόντων, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης ήταν γιος του Πανάγου Δεληγιάννη, επαναστάτη του '21 και στη συνέχεια έπαρχου Ηλείας και διοικητή Κορίνθου, και εγγονός του Ιωάννη Δεληγιάννη, Μωρογιάννη (κοτζαμπάση όλου του Μωριά) επί Τουρκοκρατίας. Αδελφός του ήταν ο ανώτατος δικαστικός και πρόεδρος του Αρείου Πάγου Νικόλαος Δηλιγιάννης.

Όσο ζούσε, και στα χρόνια αμέσως μετά το θάνατό του, ο Δηλιγιάννης ήταν εξαιρετικά δημοφιλής σε μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα όμως, η υστεροφημία του υπέφερε, καθώς βρέθηκε στο στόχαστρο τόσο των φιλελεύθερων, όσο και των μαρξιστών ιστορικών, που προτιμούσαν να αξιολογούν θετικά τον μεγάλο του αντίπαλο Χαρίλαο Τρικούπη. Οι φιλελεύθεροι έβλεπαν τον Δηλιγιάννη ως λαϊκιστή και δημαγωγό που εμπόδιζε την απελευθέρωση οικονομίας και κοινωνίας, ενώ οι μαρξιστές ως εκφραστή των (κατά τη γνώμη τους) οπισθοδρομικών και «προκαπιταλιστικών» κοινωνικών στρωμάτων.

Ο Δηλιγιάννης πράγματι ήταν αντιπαθής τόσο στην οικονομική ελίτ, όσο και στην (πολύ μικρή αριθμητικά τότε) εργατική τάξη. Κυρίως ήταν εκφραστής μιας ετερόκλητης συμμαχίας των κρατικών υπαλλήλων (στην πλειοψηφία τους Πελοποννήσιοι) με διάφορα μικροαστικά και μεσαία στρώματα αγροτών, αυτοαπασχολούμενων και μικροεμπόρων.

Για τον Θόδωρο Δηληγιάννη διηγούντο οι αμέσως μεταγενέστεροί του το παρακάτω ανέκδοτο που όμως είναι πέρα για πέρα μια αληθινή ιστορία.

Μια μέρα ο Θεόδωρος Δηληγιάννης κλήθηκε από τον Ναπολέοντα τον Γ' της Γαλλίας, όταν ήταν πληρεξούσιος της Ελλάδος στο Παρίσι, να λάβει μέρος, με άλλους πρεσβευτές, σ' ένα κυνήγι, πού είχε ο αυτοκράτορας οργανώσει σ' έναν εξοχικό πύργο.

Ο Δηληγιάννης, μη γνωρίζοντας πώς έπρεπε να παρουσιαστεί στην εκδρομή αυτή, ζήτησε πληροφορίας από τον πρέσβη της Ισπανίας, τον όποιον ρώτησε επίσης αν έπρεπε να πάρει μαζί του και... ντουφέκι.

—Είναι εντελώς περιττό το ντουφέκι, του απάντησε ο Ισπανός πρεσβευτής. Εφοδιασθείτε μόνο με καμιά πεντακοσαριά ναπολεόνια, γιατί θα παίξετε χαρτιά με τις κυρίες της Αυλής, οι όποιες, κατά κανόνα, πρέπει πάντα να. . .κερδίζουν.

Όταν ο Δηληγιάννης τα άκουσε αυτά, θεώρησε πιο σκόπιμο να  ασθενήσει διπλωματικά, γιατί όλος-όλος ό προϋπολογισμός του δεν υπερέβαινε τα... τετρακόσια ναπολεόνια!...

Το ανέκδοτο αυτό το διηγούνται γιατί η χαρτοπαιξία υπήρξε μοιραία για την ζωή του.

Ο Δηλιγιάννης ήταν πολέμιος των χαρτοπαικτικών λεσχών οι οποίες ήταν μάστιγα για την εποχή και είχε απαγορεύσει τη λειτουργία τους. Εξ’ αιτίας όμως του γεγονότος αυτού δολοφονήθηκε. 

Ήταν περίπου 5 μμ της 31η Μαΐου 1905. Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης έφθασε με την άμαξά του στην είσοδο του Βουλευτηρίου στην οδό Σταδίου, συνοδευόμενος από τον σωματοφύλακά του, Γιάννη Πάνο, προκειμένου να παραστεί σε μία συνεδρίαση ρουτίνας. Τότε ένας άνδρας περίπου 35 ετών προθυμοποιήθηκε να του ανοίξει την πόρτα της άμαξας. Ο ανύποπτος Δηληγιάννης χωρίς να το ξέρει τον ευχαρίστησε. Στην πραγματικότητα ευχαρίστησε τον δολοφόνο του γιατί αυτός που του άνοιξε την πόρτα ήταν ο διαβόητος χαρτοπαίκτης και μόνιμος θαμώνας χαρτοπαικτικών λεσχών Αντώνης Γερακάρης (που τον φώναζαν και Κωσταγερακάρη από το όνομα του πατέρα του) και που δεν δίστασε να τραβήξει το μαχαίρι του και να το καρφώσει στον άτυχο Δηληγιάννη.

Ο Γερακάρης εργαζόταν ως πορτιέρης και μπράβος σε χαρτοπαικτική λέσχη που είχε κλείσει εξαιτίας του νόμου που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του δολοφονημένου Δηλιγιάννη. Ο Κωστογερακάρης, ηλικίας τριανταοκτώ ετών και πατέρας πέντε παιδιών τον δολοφόνησε από εκδίκηση. Συνελήφθη και δικάστηκε στο Κακουργιοδικείο Αθηνών και τιμωρήθηκε με θανατική ποινή: καρατομήθηκε στο Παλαμήδι του Ναυπλίου.

Ο Δηλιγιάννης χρεώνεται σε μεγάλο βαθμό τον «ατυχή πόλεμο» του 1897 και τα επακόλουθά του, αλλά δεν πρέπει να παραγνωρίζονται οι προσπάθειές του στον τομέα της κοινωνικής νομοθεσίας και της προστασίας των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών.

κγ