Οι
τσιφλικάδες βουλευτές
της Θεσσαλίας και Άρτας μετά το 1881
Με την προσάρτηση της
Θεσσαλίας και της Άρτας στο Ελληνικό Κράτος το 1881, Έλληνες κεφαλαιούχοι
κυρίως της διασποράς έσπευσαν να αγοράσουν τεράστιες εκτάσεις γης στη Θεσσαλία.
Έτσι, λοιπόν, πλούσιοι Έλληνες πήραν τη θέση των Τούρκων τσιφλικάδων,
μετατρέποντας τους Θεσσαλούς κολίγους του κάμπου σε δούλους.
Οι νεοαποκτηθείσες
περιοχές της Ελλάδας συμμετείχαν για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές στις 20
Δεκεμβρίου του 1881. Οι βασικοί αντίπαλοι σ’ αυτές τις εκλογές ήταν ο
Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και ο Χαρίλαος Τρικούπης. Ενώ το αποτέλεσμα των
εκλογών δεν έδωσε σε κανέναν από τους δύο αντιπάλους την πλειοψηφία, τελικά τη
νίκη υπέρ του Τρικούπη την έδωσαν οι 32 ανεξάρτητοι βουλευτές της Θεσσαλίας.
Μετά το 1881, οι υποψήφιοι
Βουλευτές της Θεσσαλίας και της Άρτας σχετίζονταν άμεσα με τους
μεγαλογαιοκτήμονες. Οι βουλευτές που εκλέγονταν σ’ αυτές τις περιοχές είτε ήταν
οι ίδιοι τσιφλικάδες είτε νομικοί εκπρόσωποι των τσιφλικάδων και διαχειριστές
των κτημάτων τους. Έτσι, οι κυβερνήσεις από το 1881 έως το 1922 έδειχναν μια
πρωτοφανή εύνοια υπέρ των μεγάλων κτηματιών, αδιαφορώντας για τη δυστυχία και
την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ντόπιων Θεσσαλών.
Κωνσταντίνος
Καραπάνος
Στην Άρτα
Ο Κωνσταντίνος Καραπάνος
ήταν τσιφλικάς όλης της ορεινής Άρτας και εξελέγη βουλευτής 11 φορές στο Νομό
Άρτης και διετέλεσε ακόμη και υπουργός. Ο Καραπάνος προερχόταν από μια φτωχή
οικογένεια της Αιτωλοακαρνανίας, αλλά κατόρθωσε να γίνει τραπεζίτης στην
Κωνσταντινούπολη και γαμπρός του Χρηστάκη Ζωγράφου, επίσης τσιφλικά των
Τρικάλων και της Καρδίτσας.
Ο Καραπάνος είχε εργαστεί
με μεγάλο ζήλο στο παρελθόν προκειμένου να απελευθερωθεί η Άρτα από τους
Τούρκους. Μάλιστα, χρηματοδοτούσε και δύο εφημερίδες, την «Άρτα» και «Άραχθος»
γι’ αυτό τον σκοπό. Όταν, όμως, εξελέγη ο ίδιος βουλευτής στο ελεύθερο πια
ελληνικό κράτος, τότε μέσω της εφημερίδας του παρουσίασε μια εντελώς
διαφορετική προσέγγιση του αγροτικού ζητήματος.
Έγραφε στο φύλλο της 29ης
και 31ης Αυγούστου 1881 στην εφημερίδα «Άρτα»:
«Αποτελεί εγκληματική
σύστασιν προς αρπαγήν της ιδιωτικής κτήσεως, δια της συσσωματώσεως και
επιθέσεως των πολλών κατά των ολίγων. Οι μη συμμετέχοντες εις το κίνημα
κάτοικοι της Επαρχίας Άρτης, ίστανται έκθαμβοι και διαπορούντες περί του πώς
λειτουργούν οι Ελληνικοί νόμοι… Οι καλλιεργηταί αναμένουσι δι’ αυτούς νέαν 25ην
Μαρτίου, ως ημέραν παλιγγενεσίας αναμένουσι την ημέραν της εν Άρτη ενάρξεως και
ισχύος των Ελληνικών Νόμων, την 10 Σεπτεμβρίου, όπως υπό το κράτος αυτών
εισβάλωσιν εις τα κτήματα και αρπάσωσι ταύτα και τους καρπούς αυτών από τους
ιδιοκτήτας… ιδού λοιπόν το αγροτικόν ζήτημα της Άρτης ή μάλλον το κατά της
ιδιοκτησίας ζήτημα…».
Έτσι, λοιπόν, ο συντάκτης
της εφημερίδας και υπάλληλος του τσιφλικά και μετέπειτα βουλευτή και υπουργού,
θεωρούσε πως η διεκδίκηση της γης από τους πολλούς κατά των ολίγων ήταν
αντιδημοκρατική. Ταυτόχρονα, το κίνημα που επεδίωκε να αρπάξει τα κτήματα των
ιδιοκτητών ήταν απλά μια εγκληματική συμμορία.
Γεώργιος
Ζωγράφος
Στα Τρίκαλα και στην
Καρδίτσα
Ο Γεώργιος Ζωγράφος ήταν
γιος του Χρηστάκη Ζωγράφου και εκτός από μεγαλοτσιφλικάς της Δυτικής Θεσσαλίας
είχε εκλεγεί κατ’ επανάληψη βουλευτής Τρικάλων και Αθηνών και είχε διατελέσει
και Υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Ράλλη. Αν και η οικογένεια Ζωγράφου
συγκαταλέγεται ανάμεσα στους εθνικούς ευεργέτες, οι κολίγοι των Τρικάλων και
της Καρδίτσας θεωρούσαν τον Ζωγράφο ως έναν κοινό τύραννο.
Ο βουλευτής των Τρικάλων
Ταρμπάζης κατήγγειλε πολλές φορές στη Βουλή την τυραννία του Ζωγράφου εις βάρος
των κολίγων. Ο πρωθυπουργός Τρικούπης προκειμένου να φιμώσει τον Ταρμπάζη, του
πρόσφερε τη θέση του υποδιοικητή της Εθνικής Τράπεζας. Εκείνος με τη σειρά του
αρνήθηκε να δεχθεί τη θέση αυτή λέγοντας χαρακτηριστικά: «Κύριε Πρόεδρε, ο κ.
Ζωγράφος είναι ένας τύραννος με την κυριολεκτική έννοια του όρου… Είναι ένας
ληστής… Κύριε Πρόεδρε, ευχαριστώ διά την προσφοράν, αλλά δεν δέχομαι.
Αγωνίζομαι για την αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών γης της Θεσσαλίας.
Δεσμευόμενος μέσα στον αγώνα δεν το κάνω με την υστεροβουλία να αποκτήσω πλούτη
ή ανώτερες θέσεις.
Όχι, με προσβάλλετε… Ο
αγώνας μου είναι αγώνας δικαιοσύνης και ισότητας των πολιτών. Εμείς οι Θεσσαλοί
υποφέραμε πολύ από τους Μπέηδες και τους Τούρκους πασάδες, αλλ’ακόμη
περισσότερο από τους Ελληνες γαιοκτήμονες, όπως, π.χ. ο κ. Ζωγράφος. Οι
συμπατριώται μου είναι δούλοι εις ελευθέραν επικράτειαν. Πρέπει, λοιπόν, να
γίνουν ελεύθεροι. Αυτό είναι το επιτακτικόν καθήκον δι’ εμέ και διά τους άλλους
συναδέλφους μου. Η φωνή της συνειδήσεώς μου με καλεί να μην εγκαταλείψω τους
σκλάβους χωρικούς»…
Αγαμέμνων
Σλήμαν
Στην Αγιά Λάρισας
Ο Αγαμέμνων Σλήμαν, γιος
του διάσημου «αρχαιολόγου» Ερρίκου Σλήμαν, ενώ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1878,
βρέθηκε τσιφλικάς και βουλευτής της Αγιάς Λάρισας.
Στην πολιτική σκηνή
βρέθηκε τυχαία μετά το θάνατο του γαμπρού του, Λέοντος Μελά, που ήταν ήδη
βουλευτής Λαρίσης την εποχή του θανάτου του, το 1905. Έτσι, ο Αγαμέμνων Σλήμαν
διαδέχτηκε τον Μελά στις εκλογές της 20ης Φεβρουαρίου 1905, κατά τις οποίες
εξελέγη βουλευτής με το κόμμα του Θεόδωρου Δεληγιάννη. Συνολικά, ο Σλήμαν
εξελέγη βουλευτής Αγιάς 9 φορές.
Σύμφωνα με τον ιστορικό
Ιωάννη Κορδάτο, ο Σλήμαν ήταν ο τύπος του παλιού φεουδάρχη, που μισούσε τους
αγρότες και σιχαινόταν τους κολιγάδες. Τους θυμόταν μόνον στις παραμονές των
εκλογών και ξόδευε αλύπητα τα χρήματά του για να βγαίνει βουλευτής.
Το
επεισόδιο του Σλήμαν με τον Μαρίνο Αντύπα
Όταν ο Αγαμέμνων Σλήμαν
ενημερώθηκε για τη δράση του Μαρίνου Αντύπα στη Θεσσαλία και τις ριζοσπαστικές
θέσεις του, τον κατήγγειλε στις αρχές ως αναρχικό. Στη συνέχεια, ο Αντύπας
κλήθηκε σε απολογία, κατά την οποία διαπίστωσε ότι πίσω απ’ όλη αυτή την
καταγγελία κρυβόταν ο Αγαμέμνων Σλήμαν. Τότε, ο Αντύπας ταξίδευσε το 1906 στην
Αθήνα και όταν συνάντησε τον Σλήμαν στην Πλατεία Συντάγματος, ζήτησε εξηγήσεις.
Λέγεται ότι ο Αντύπας ρώτησε τον Σλήμαν: «Γιατί με κατηγορείς;» και ο πολιτικός
και μεγαλογαιοκτήμονας του απάντησε: «Σε κατηγορώ με το δικαίωμα ενός ελεύθερου
πολίτη». Τότε ο Αντύπας τον χαστούκισε δυνατά σχολιάζοντας: «Τότε κι εγώ σε
χαστουκίζω με το δικαίωμα ενός ελεύθερου πολίτη».
Όπως γράφτηκε σε
εφημερίδες της εποχής, «το χαστούκι αυτό ακούστηκε σε όλη την Ελλάδα». Λέγεται,
μάλιστα, πως πίσω από τη δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα κρυβόταν ο ίδιος ο Σλήμαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου