Translate -TRANSLATE -

Πέμπτη 21 Μαΐου 2020

Η Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (21 Μαϊου 1864)





Η Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα
(21 Μαϊου 1864)

Το 1797 καθώς οι Ενετοί αποχωρούν από τα Επτάνησα, αυτά περνούν στα χέρια των Ριζοσπαστών Γάλλων που καίνε δημοσίως το “Libro D’oro”.   Μεταξύ όμως του 1798 και του 1799, οι Γάλλοι εκδιώχθηκαν από μια κοινή Ρωσο-οθωμανική δύναμη. Οι δυνάμεις κατοχής ίδρυσαν την Επτάνησο Πολιτεία, που απολάμβανε σχετική ανεξαρτησία υπό την ονομαστική οθωμανική επικυριαρχία και τον ρωσικό έλεγχο για μια περίοδο που διήρκησε από το 1800 έως το 1807.
Μετά από μακρόχρονες  προτάσεις, συζητήσεις και αντιρρήσεις των Αυλών Ρωσίας και Τουρκίας υπογράφτηκε στις 21 Μαρτίου 1800 στην Κωνσταντινούπολη Συνθήκη, στην οποία αποφασίστηκε η αυτονόμηση της Επτανήσου Πολιτείας, υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης και η ανάθεση της προστασίας των Θρησκευτικών δικαιωμάτων των κατοίκων της, στον Αυτοκράτορα της Ρωσίας. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε το πρώτο ημιαυτόνομο Ελληνικό κρατίδιο τριακόσια πενήντα περίπου χρόνια, μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και με ονομασία Επτάνησος Πολιτεία. Ένα ημιαυτόνομο κρατίδιο με δική του σημαία και Βουλή (Ιόνιος Βουλή).
Το Σύνταγμα που καταρτίστηκε τότε στην Κωνσταντινούπολη και έγινε αποδεκτό από τον Σουλτάνο ονομάστηκε Βυζαντινό και ήταν ολιγαρχικό, παραχωρώντας όλη την εξουσία στις κληρονομικές αρχοντικές οικογένειες των νησιών, αυτές που ήταν καταχωρημένες στην Χρυσόβιβλο (Libro d’oro) τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας, αλλά και σε όσους από τους αστούς ήθελαν και μπορούσαν να γραφτούν σ’αυτό. Το σύνταγμα αυτό που αποτελείτο από 212 άρθρα, συνέδεε τα Επτάνησα με ένα είδος ομοσπονδίας. Σε κάθε νησί προέβλεπε την ύπαρξη ανεξάρτητης εγχώριας κυβέρνησης, το Γενικό Συμβούλιο, αποτελούμενη από τους εκ κληρονομιάς ευγενείς. Το συμβούλιο αυτό θα συνεδρίαζε μία φορά τον χρόνο και θα εξέλεγε από τα μέλη του ή θα διόριζε όλες τις υπόλοιπες αρχές και εξουσίες όπως ήταν οι Σύνδικοι για την τοπική διοίκηση, οι Πρυτάνεις για την τοπική εκτελεστική εξουσία και τους Υπουργούς, Γερουσιαστ;eς που θα αποτελούσαν την ανώτατη κεντρική κυβέρνηση. Γερουσιαστές εκλέγονταν τρεις από κάθε ένα απ’ τα νησιά Κερκύρας, Κεφαλλονιάς και Ζακύνθου, δύο από την Λευκάδα, ένας από τα Κύθηρα και ένας εκ περιτροπής από την Ιθάκη και τους Παξούς, σύνολο δέκα τρεις. Η Γερουσία με την σειρά της θα εξέλεγε από τα μέλη της τον Πρόεδρο ή Πρωθυπουργό με τον τίτλο του Πρίγκιπα, και έδρα της την Κέρκυρα.


Ήταν  η πρώτη φορά που ο ελληνικός λαός κέρδισε το δικαίωμα να κυβερνάται από μόνος του, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Στα 7 χρόνια που διήρκησε η οικονομική και η κοινωνική ζωή των Κερκυραίων βελτιώθηκε εντυπωσιακά. Τότε ιδρύθηκε και η πρώτη Ιόνιος Ακαδημία.
Στις 10 Οκτωβρίου 1801 με μυστική συμφωνία στο Παρίσι μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας, αποφασίστηκε η αποστρατικοποίηση της Επτανήσου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να χειροτερέψει η εσωτερική κατάσταση και να κινδυνεύσει η Επτάνησος να περιέλθει στην κατοχή της Τουρκίας. Για να σώσει την Πολιτεία, ο Πρίγκιπας Θεοτόκης αναγκάστηκε να φέρει σε συνεννόηση τους ευγενείς με τους δημοκρατικούς και τους αστούς και να ζητήσει εκ νέου τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Ο Τσάρος τότε έστειλε στην Κέρκυρα πληρεξούσιο, τον Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοτσενίγο, έμπειρο διπλωμάτη της Ρωσίας στην Τοσκάνη, ο πατέρας του οποίου, κόμης Δημήτριος Μοτσενίγος, είχε διακριθεί στον αγώνα κατά της Τουρκίας στην περίοδο των Ορλωφικών. Ο Μοτσενίγος έφτασε στην Κέρκυρα τον Αύγουστο του 1802 και συγκάλεσε συντακτική συνέλευση με νέους Γερουσιαστές για την κατάρτιση νέου συντάγματος, το οποίο ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1803. Το νέο σύνταγμα καταργούσε το διαδοχικό δικαίωμα ευγενείας και έδιδε το δικαίωμα σε κάθε άτομο που διακρινόταν για την αρετή του, την μόρφωση και που παρουσίαζε τα εχέγγυα ικανού πολίτη, να μπορεί να εκλέγεται σε ηγετικές θέσεις και να μετέχει στην Γερουσία. Έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη και πρόοδο της Παιδείας, των Τεχνών του Εμπορίου και της Βιομηχανίας. Προέβλεπε την ακεραιότητα της ιδιοκτησίας τον σεβασμό του οικογενειακού ασύλου την ισονομία και θεμελίωνε τις τρεις μεγάλες εξουσίες του κράτους νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ήταν το πρώτο Νεοελληνικό Σύνταγμα, με εξαιρετικά φιλελεύθερες, για την εποχή του, διατάξεις. Δυστυχώς η ισχύς του δεν έμελλε να διαρκέσει για πολύ.
Αν και το μικρό Ελληνικό κρατίδιο κατόρθωσε να ορθοποδήσει και να εξασφαλίσει μια ομαλή σχετικά πορεία προς το μέλλον έπεσε τελικά θύμα των τότε ρωσικών διαβουλεύσεων οι οποίες εξ άλλου και το είχαν δημιουργήσει. Μετά τις νίκες του Ναπολέοντα στο Αούστερλιτς και στο Φρίντλαντ και την σύναψη της συνθήκης του Τιλσίτ στις 8 Ιουλίου 1807, τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν και πάλι στην Γαλλία.
Το 1809, το Ηνωμένο Βασίλειο νίκησε τον γαλλικό στόλο στα ανοικτά της Ζακύνθου (2.10.1809) και κατέλαβε την Κεφαλονιά, τα Κύθηρα και τη Ζάκυνθο. Οι Βρετανοί κατέλαβαν τη Λευκάδα το 1810. Το νησί της Κέρκυρας παρέμεινε υπό την κυριαρχία των Γάλλων μέχρι το 1814.


Τελικά η αγγλική σημαία υψώνεται στα κερκυραϊκά φρούρια στις 12 Ιούνη του 1814. Αρχικά τη διοίκηση των Νησιών ασκεί ο στρατηγός Κάμπελ ενώ στα 1816 αναλαμβάνει ύπατος Αρμοστής ο Θωμάς Μαίτλαντ.
Με την συνθήκη των Παρισίων 5 Νοεμβρίου 1815 και την αποκατάσταση της ειρήνης στην Ευρώπη, τα Επτάνησα αποτέλεσαν το αυτόνομο Ιονικό κράτος κάτω από την αποκλειστική προστασία της Μεγάλης Βρετανίας και μετονομάστηκαν σε Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων.
Από τα  1815 με την ίδρυση του Ενωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων η Κέρκυρα παραμένει για 49 χρόνια υπό Αγγλική προστασία. Στα χρόνια αυτά η ανάπτυξη δε σταματάει. Οι Άγγλοι έκτισαν το ναό του Αγίου Γεωργίου και τους στρατώνες στο Παλαιό Φρούριο καθώς και το κτίριο του Προνοητή (που σήμερα δεν σώζεται). Επίσης στην Παλιά πόλη έκτισαν την Επαυλη του Προνοητή.
Όλα όμως αυτά τα χρόνια γίνονταν  πολλές προσπάθειες από τους Επτανήσιους για ανεξαρτητοποίηση των νησιών και την ένωση τους με την υπόλοιπη (απελευθερωμένη από το 1827) Ελλάδα. Τελικά το 1863 υπογράφτηκε στο Λονδίνο συνθήκη των μεγάλων δυνάμεων σύμφωνα με την οποία η Αγγλία παραιτείτο από την προστασία των Ιόνιων νήσων.


Στις 21 Μαΐου του 1864 τα Επτάνησα εντάσσονταν  επισήμως στην Ελλάδα και στο Κάστρο της Κέρκυρας υψωνόταν η Ελληνική σημαία.
Το τότε ελληνικό κράτος με την μηδαμινή εμπειρία και υποδομή προσπάθησε να πάρει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα Ιόνια νησιά με την πλούσια παράδοση, ιστορία, εμπειρία και πολιτισμό.
Η ενσωμάτωση της Επτανήσου με την άλλη Ελλάδα το 1864, αποτέλεσε την πρώτη ικανοποίηση, έστω και φαινομενικά, της προώθησης της πολιτικής της Μεγάλης Ιδέας.
Οι Επτανήσιοι έφεραν στην Κοινοβουλευτική ζωή της Ελλάδας την εμπειρία τους από αγώνες πολιτικούς, εθνικούς, κοινωνικούς. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα βήματα του Κοινωνισμού (σοσιαλισμού) στην Ελλάδα συνδέονται με ονόματα Επτανησίων, όπως: του Π. Πανά, του Ρόκου Χοϊδά, του Δρακούλη, του Μαρίνου Αντύπα.
Έφεραν επίσης μαζί τους στην ελλαδική κοινωνία μια πνευματική παράδοση, που εκφράζεται με ονόματα όπως ο Σπ. Ζαμπέλιος, ο Πέτρος Βράιλας Αρμένης, ο Παύλος Καλλιγάς και άλλοι.
Και τέλος έφεραν μια λαμπρή και επιβλητική ποιητική κληρονομιά (με κορυφαίο όνομα το Σολωμό) και ώριμο το αίτημα για αναγνώριση της δημοτικής γλώσσας ως μέσου σκέψης και έκφρασης των Νεοελλήνων. Δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη φορά σε ακαδημαϊκή εκδήλωση στον ελλαδικό χώρο έγινε επίσημα δεκτή από πανεπιστημιακές αρχές η επιλογή του Αρ. Βαλαωρίτη, ο οποίος είχε δηλώσει ότι δέχεται να είναι ομιλητής στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου μόνο με γλωσσική έκφραση δημοτική.

Δεν υπάρχουν σχόλια: