Οι ασθένειες... «ταξιδεύουν»

Οι ασθένειες... «ταξιδεύουν»

Εξαπλώνονται στον πλανήτη μαζί με ανθρώπους που μετακινούνται με αεροπλάνα, τρένα και πλοία

Της Elisabeth Rosenthal

International Herald Tribune

Νέες μολυσματικές ασθένειες αναδύονται με «πρωτοφανή ρυθμό» και διαδίδονται ταχύτατα λόγω της όλο και μεγαλύτερης κινητικότητας των ανθρώπων - με αεροπλάνα, τρένα και καράβια. Με άλλα λόγια, οι μολυσματικές ασθένειες έχουν αυτή τη στιγμή τη δυναμική να εξαπλωθούν ραγδαία στον πλανήτη, προειδοποίησε μόλις πριν από λίγες ημέρες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Εξ αιτίας αυτού του κινδύνου, απαιτείται μεγαλύτερη διεθνής συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και επιστημόνων για την προστασία του πλανήτη, είπε η Margaret Chan, γενική διευθύντρια     του Οργανισμού Υγείας. «Το νέο μας σύνθημα πρέπει να είναι διπλωματία, συνεργασία, διαφάνεια και ετοιμότητα», αναφέρει η Chan σε σχόλιο της που συνοδεύει την ανακοίνωση του ΠΟΥ.

Ταξίδια με παγίδες

Οι αεροπορικές εταιρείες μεταφέρουν περισσότερους από δύο δισ. επιβάτες το χρόνο, προσφέροντας ένα νέο «αγωγό» για την εξάπλωση ασθενειών σε μακρινές αποστάσεις, τονίζεται με έμφαση στην ανακοίνωση. Το 2003, η αιφνίδια εκδήλωση του SARS ή σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου, εξαπλώθηκε από την Κίνα στο Χονγκ Κόνγκ και έπειτα στη Σιγκαπούρη και τον Καναδά μέσω επιβατών αεροπλάνων.

Επιπλέον, αρκετοί μετανάστες ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο για εργασία. Η επιδημία πολιομυελίτιδας, που ξεκίνησε κατά πάσα πιθανότητα στη Νιγηρία, μετακινήθηκε σε χώρες όπως η Υεμένη μέσω των καραβιών που μετέφεραν εργάτες μετανάστες.

Στην εισαγωγή της ανακοίνωσης της, η  Chan επισημαίνει ότι το 1951, όταν ο ΠΟΥ εξέδωσε τους πρώτους κανονισμούς σχετικά με την πρόληψη της εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών μέσω των συνόρων, «οι άνθρωποι ταξίδευαν με πλοίο», οι νέες ασθένειες    ήταν σπάνιες και η ανησυχία εντοπιζόταν « σε μικρό αριθμό ασθενειών των οποίων η εξάπλωση μπορούσε να περιοριστεί με περιόδους καραντίνας, όπως : χολέρα, πανώλη, ανεμοβλογιά, τύφος και κίτρινος πυρετός.

Η Chan ήταν κορυφαία λειτουργός υγείας στο Χονγκ Κονγκ την περίοδο της έξαρσης του SARS στην περιοχή. Υπηρετούσε σ' αυτήν τη θέση λιγότερο από ένα χρόνο και οι εμπειρίες του ίδιου του ΠΟΥ, στη διάρκεια της σύντομης παραμονής της υπογράμμισαν την ανάγκη για βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας και επικοινωνίας. Για περισσότερο από ένα χρόνο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαπραγματευόταν με την Κίνα και την Ινδονησία σχετικά με την απροθυμία τους να μοιράσουν δείγματα του ιού της Γρίππης των πτηνών. Και οι δύο χώρες έχουν σοβαρά προβλήματα με την ασθένεια και τέτοια δείγματα βοηθούν διεθνώς τους επιστήμονες του ΠΟΥ να σκιαγραφήσουν την εξάπλωση και γενετική εξέλιξη του ιού, βοηθώντας τους έτσι να προβλέψουν την πιθανότητα παγκόσμιας επιδημίας. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη εμβολίων και ορισμένες χώρες έχουν εκφράσει τους φόβους τους ότι τα οφέλη και η αξιοπιστία για οποιαδήποτε ανάπτυξη θα είχαν χαθεί αν τα δείγματα στέλνονταν στη Γενεύη.

Φόβοι και ανησυχίες

Αν και μόλις 308 άτομα υπέκυψαν στη γρίπη των πτηνών παγκοσμίως, οι επιστήμονες ανησυχούν ότι ο ιός μπορεί αν μεταλλαχθεί να γίνει ακόμη πιο μολυσματικός για τους ανθρώπους.

Επίσης, τον Ιούνιο του 2007, ένας Αμερικανός πολίτης που ταξίδευε στην Ευρώπη φέροντας εξαιρετικά επικίνδυνο μικροβιακό στέλεχος της φυματίωσης, δεν αναφέρθηκε στις διεθνείς υπηρεσίες υγείας του ΠΟΥ. Ο οργανισμός ειδοποιήθηκε για την παρουσία του, που ήταν ήδη γνωστή στους Αμερικανούς λειτουργούς υγείας, όταν ο ασθενής επέστρεφε αεροπορικώς στο σπίτι του.

Θα μπορούσε λοιπόν κάλλιστα να πετάξει από την Ιταλία στην Πράγα και μετά στον Καναδά, μολύνοντας ενδεχομένως άλλους ανθρώπους με μια επικίνδυνη ασθένεια. Έπειτα από επιπλέον εξετάσεις, με την άφιξη του στις ΗΠΑ, οι γιατροί διαπίστωσαν ότι η φυματίωση του δεν ανήκε σε κάποια επικίνδυνη ποικιλία της νόσου.

Η ανακοίνωση του ΠΟΥ αναφέρει την ανάγκη για «ανταλλαγή γνώσης, τεχνολογιών, υλικών συμπεριλαμβανομένων ιών και άλλων εργαστηριακών δειγμάτων αναγκαίων για τη βέλτιστη λειτουργία της παγκόσμιας δημόσιας υγείας». Επίσης επισημαίνεται ότι οι πλουσιότερες χώρες έχουν την υποχρέωση να βεβαιώσουν ότι τα εμβόλια και οι θεραπείες είναι διαθέσιμα και στις φτωχότερες χώρες.

Καθημερινή 9.9.2007