Jean-Léon Gérôme, «Ο Σκύλος» – 1860,
Walters Art Museum, USA.
(Στο πιθάρι, φυσικά, ο Διογένης)
Ο σκύλος που πέθανε από λύπη
Το συγκινητικό εύρημα ενός σκελετού στη νεκρόπολη της Ελεύθερνας στην Κρήτη έρχεται να μας θυμίσει μύθους και μαρτυρίες για τη σχέση φιλίας ανάμεσα στους αρχαίους Ελληνες και σε ζώα που τους συντρόφευαν
Ο Νίτσε είπε κάποτε ότι η πείνα του ανθρώπου για γνώση «έφαγε» τον μύθο. Βεβαίως δεν είναι απολύτως ακριβές. Η αλήθεια όμως είναι ότι ορισμένοι μύθοι έχουν επιβεβαιωθεί κατά τον έναν ή τον άλλον τρόπο από τη γνώση, ή αν θέλετε από την επιστήμη, και η αρχαιολογία κάθε τόσο φέρνει στο φως ευρήματα που ικανοποιούν κάπως αυτή τη… μυθοφάγο πείνα μας. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι η σχέση που σύμφωνα με τον μύθο είχε αναπτυχθεί στην ελληνική αρχαιότητα ανάμεσα στον άνθρωπο και σε ορισμένα ζώα.
Ασφαλώς όχι όλα τα ζώα. Υπάρχουν όμως ανασκαφικές ή και ιστορικές μαρτυρίες για τον δεσμό που ανέπτυξαν οι άνθρωποι με ζώα που υπηρετούσαν ορισμένες ανάγκες τους, όπως ήταν ο πόλεμος, το κυνήγι και ίσως και η συναισθηματική ανάγκη για συντροφιά. Νωρίτερα, στην αρχαία Αίγυπτο είναι γνωστή η σχέση ανθρώπου- ζώου αλλά με τη μορφή της λατρείας που είναι διαφορετικό από αυτό που συνέβαινε στην αρχαία Ελλάδα όπου, όπως φαίνεται, υπήρξε συντροφικότητα και μια κάποια ισοτιμία. Τέτοια τύχη είχαν κυρίως τα άλογα και οι σκύλοι.
Από τους αρχαιολόγους που έχουν μελετήσει τα ταφικά έθιμα των αρχαίων Ελλήνων λίγοι έχουν ασχοληθεί με αυτή την ιδιαίτερη σχέση ανθρώπου και ζώου. Οπωσδήποτε όμως όσοι έτυχε να «πέσουν» επάνω σε ταφή ζώου, είτε μαζί είτε χώρια από το αφεντικό του, ανατρέχουν στις αρχαίες γραπτές μαρτυρίες και θυμούνται και τους σχετικούς μύθους.
Αφορμή τώρα για αυτή την εισαγωγή και το σχετικό ρεπορτάζ υπήρξε ένα συγκινητικό εύρημα στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Ελεύθερνα της Κρήτης όπου διεξάγεται η ανασκαφή του Πανεπιστημίου Κρήτης με τον καθηγητή Νίκο Σταμπολίδη. Πρόκειται για τον σκελετό ενός σκύλου που βρέθηκε δίπλα σε ένα πιθάρι που περιείχε τον σκελετό ενός αγοριού. Η γνωστή μας πια ανασκαφή της Ελεύθερνας είχε δημοσιευθεί για πρώτη φορά πριν από πολλά χρόνια στο «Βήμα» με τον τίτλο «Δειροτομηθείς Σιδήρω» και ο αποκεφαλισμένος σκελετός που βρέθηκε στην πυρά είχε μεταφερθεί αργότερα στην έκθεση της Ελεύθερνας που διοργανώθηκε στο Κυκλαδικό Μουσείο. Αυτή τη φορά στην ίδια ανασκαφή ήρθε στο φως ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα.
Ανθρωποι και σκύλοι
«Μετά την ολοκλήρωση του στεγάστρου που προστατεύει την ανασκαμμένη μέχρι στιγμής νεκρόπολη» λέει ο καθηγητής Σταμπολίδης «έχουμε τώρα προχωρήσει στο στάδιο των εργασιών συντήρησης. Σε ορισμένα σημεία που δεν είχαμε σκάψει βαθύτερα αναγκαστήκαμε τώρα να αφαιρέσουμε κάποια χώματα για να μπορέσουμε να δουλέψουμε. Εκεί μας περίμενε μια έκπληξη! Κοντά στον γνωστό και για το ανθρωπολογικό του υλικό τάφο Α1Κ1 όπου έχουν βρεθεί τα οστά πολλών αριστοκρατών πολεμιστών της Ελεύθερνας από το 900 ως το 680 π.Χ., ο χώρος είχε μείνει ανέπαφος. Μιλάμε βέβαια για ένα πολύ μικρό κομμάτι γης όπου ήρθε τώρα στο φως μια πιθοταφή ανάμεσα σε τεφροδόχους και χάλκινες φιάλες. Το στόμιο αυτού του πίθου είναι στραμμένο προς Βορά και ακουμπάει σε μια μεγάλη όρθια πέτρα η οποία δεν αποτελούσε μόνο τη φραγή του πίθου,αλλά και το σήμα του. Οταν ανοίξαμε τον πίθο διαπιστώσαμε ότι περιείχε έναν σκελετό, σε συνεσταλμένη στάση, του οποίου τα οστά πιθανότατα ήταν ενός αγοριού εφηβικής ηλικίας 15 ίσως ετών. Οταν όμως μετά θελήσαμε να διαμορφώσουμε τον χώρο,προκειμένου να παραμείνει το πιθάρι in situ για τους επισκέπτες της νεκρόπολης, αφαιρώντας τα χώματα ακριβώς δίπλα και στο ίδιο βάθος όπου “πατούσε” ο πίθος, βρήκαμε τον σκελετό του σκύλου. Ο σκελετός είναι ακέραιος χωρίς ίχνη βίαιου θανάτου. Δεν έχουμε δηλαδή δείγματα ότι τον θυσίασαν. Είναι απλώς ένας κρητικός ιχνηλάτης σκύλος. Ετσι η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι ίσως πέθανε από τη λύπη του, πράγμα που ανήκει βέβαια στον χώρο των υποθέσεων καθώς δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ανασκαφικά.Υπάρχουν όμως περιγραφές αυτού του είδους που έφθασαν στις μέρες μας από αρχαίους ιστορικούς» καταλήγει ο κ. Σταμπολίδης.
Μια άλλη ταφή με σκελετούς σκύλων είχε βρει πριν από μερικά χρόνια στο Καβούσι της Ανατολικής Κρήτης η αρχαιολόγος Leslie Day και δημοσίευσε το εύρημά της στο Αmerican Journal of Αrchaeology, ενώ και η αρχαιολόγος κυρία Ελπίδα Σκέρλου εντόπισε πρόσφατα ταφή σκύλου στην Κω που ακόμη δεν δημοσιεύτηκε.
Από την πλευρά των αρχαίων μαρτυριών τόσο ο Αιλιανός όσο και ο Πολυδεύκης στο Ονομαστικό του αναφέρουν παραδείγματα για ταφές σκύλων ή για σκύλους που ακολούθησαν το αφεντικό τους στον θάνατο αρνούμενοι τον αποχωρισμό. Από τα Ομηρικά Επη ξέρουμε ότι ο σκύλος του Οδυσσέα, (σσ: «Άργος», το όνομά του), τον περίμενε 20 χρόνια να επιστρέψει στην Ιθάκη και όταν τον μυρίστηκε να πλησιάζει το ανάκτορο πήγε να τον προϋπαντήσει και ξεψύχησε στα πόδια του. Μια άλλη μαρτυρία προέρχεται από τον Αιλιανό και αναφέρεται στον Εύπολη ο οποίος πέθανε στην Αίγινα και επάνω στον τάφο του πέθανε ο πιστός του σκύλος. Η θέση ονομάστηκε Κυνός Σήμα.
Μια λίγο διαφορετική περίπτωση απόδοσης τιμής σε σκύλο έχουμε στην Αθήνα των ρωμαϊκών χρόνων. Εδώ δεν υπάρχει ένδειξη αφεντικού. Κατά τη διάρκεια λοιπόν των ανασκαφών για το μετρό, βρέθηκε στην πλατεία Συντάγματος ο τάφος ενός σκύλου. Δεν γνωρίζουμε ούτε πώς λεγόταν ούτε σε ποιον ανήκε. Τα χάλκινα όμως διακοσμητικά καρφιά που σώθηκαν από το δερμάτινο κολάρο γύρω από τον λαιμό του, αλλά και τα κτερίσματα των μυροδοχείων (!) που βρέθηκαν δίπλα του υπαινίσσονται ότι θα πρέπει να ανήκε σε κάποιον εύπορο ευγενή, ή να έκανε κάποια ηρωική πράξη στη ζωή του. Το εύρημα παρουσιάστηκε στην έκθεση «Η Πόλη κάτω από την Πόλη» που έγινε πριν από λίγα χρόνια και πάλι στο Κυκλαδικό Μουσείο.
Ανθρωποι και άλογα
Θεσσαλός ιππέας, 750 πΧ
Οι ταφές αλόγων αποτελούν μια διαφορετική ενότητα σε ό,τι αφορά τη σχέση ζώου - ανθρώπου και έχουν βρεθεί σε βασιλικούς τάφους κυρίως στην Ασία. Σε ορισμένους μάλιστα τον νεκρό ακολούθησαν και οι υπηρέτες ή οι θεραπαινίδες του. Πρόκειται δηλαδή περισσότερο για ένδειξη ισχύος από φιλίας.
Εξαίρεση είναι η γνωστή σχέση του Μ. Αλεξάνδρου με το άλογό του τον Βουκεφάλα*. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες ο Αλέξανδρος, αφού δάμασε το ατίθασο άλογο, το πήρε μαζί του στην Ασιατική Εκστρατεία. Οταν ο Βουκεφάλας σκοτώθηκε στη μάχη του Υδάσπη** στην Ινδία, ο Αλέξανδρος αποφάσισε την καύση του αλόγου του το οποίο με ιδιαίτερες τιμές έριξε σε μεγάλη πυρά και κατόπιν έδωσε το όνομά του σε μια πόλη που ίδρυσε.
Στην Ελλάδα τώρα των Μυκηναϊκών χρόνων φαίνεται ότι το έθιμο της ταφής των αλόγων δεν ήταν άγνωστο. Ενα τέτοιο εξαιρετικά διατηρημένο παράδειγμα… χωρίς ανθρώπινη ακολουθία, είναι του θολωτού τάφου του Μαραθώνα που αναφέρεται στο βιβλίο της διακεκριμένης αρχαιολόγου Ε. Vermeule «Αspects of death in Εarly Greek Αrt and Ρoetry» 1981. Πρόκειται, όπως γράφει η αρχαιολόγος, για σπάνιο δείγμα ταφής αλόγων κατά τους Μυκηναϊκούς χρόνους που αναφέρεται στην επική παράδοση ότι τα ζώα που ήταν μαζί με τον νεκρό κατά τη ζωή του, τον συνοδεύουν στο ταξίδι του προς τον Αδη. Αυτή όμως η σχέση φαίνεται να σταματάει όταν η ψυχή περνάει τις πύλες του Αδη όπου δεν έχουμε απεικονίσεις ή περιγραφές ζώων, προσθέτει η ίδια.
Ετσι το ερώτημα που μένει τώρα είναι… για το πού πήγαιναν τα ζώα όταν έφθαναν στις Πύλες του Αδη. Αρχαία μαρτυρία πάντως για παράδεισο ζώων δεν έφθασε στις μέρες μας και έτσι ελεύθερα μπορεί να υποθέσουμε ότι ίσως υπήρχαν Ηλύσια Πεδία αλόγων όπου θα φύτρωνε σανός και σκύλων με κόκαλα. Ποιος ξέρει;
Πηγή: http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=259426
* Η συγγραφέας τον αναφέρει ως « Βουκέφαλο» .
** «Σύμφωνα με τους Ιουστίνο και Διόδωρο, στη μάχη αυτή σκοτώθηκε κι ο Βουκεφάλας, ενώ κατ΄ άλλους μη κατονομαζόμενους αρχαίους συγγραφείς πληγώθηκε στη μάχη, και υπέκυψε αργότερα. Κατά τον Ονησίκριτο πέθανε από τον καύσωνα και τα γηρατειά σε ηλικία 30 ετών, ενώ οι ίπποι ζουν 20 χρόνια, και αναπόφευκτα θυμόμαστε το άλλο μύθευμα του ιδίου με τις Αμαζόνες. Αν το 326 ο Βουκεφάλας ήταν πράγματι 30 ετών, τότε στη μάχη του Γρανικού (ακριβώς 8 χρόνια νωρίτερα) θα είχε ξεπεράσει κατά δύο έτη το προσδόκιμο ζωής των ίππων, ενώ ο Αλέξανδρος θα τον είχε αποκτήσει όταν είχε ηλικία πάνω απ’ το μισό του προσδόκιμου. Συνεπώς δεν προκύπτουν ως λογικά ενδεχόμενα ούτε ο Φίλιππος Β΄ να ακριβοπλήρωσε έναν μεγάλης ηλικίας ίππο ως τον πολεμικό ίππο του τότε διαδόχου του, ούτε είναι λογικό ο Αλέξανδρος ως βασιλιάς της Μακεδονίας να ίππευε ένα γερασμένο άλογο.
O Aλεξανδρος δαμαζει τον Βουκεφαλα .
Πίνακας του γερμανου ζωγραφου, F. Schommer, 19ος αιωνας
Για τον Βουκεφάλα λέγεται ακόμη ότι ήταν μεγαλόσωμος, γενναίος και ότι ονομάστηκε έτσι, είτε επειδή ήταν μαρκαρισμένος με ένα κεφάλι βοδιού είτε επειδή, ενώ ήταν μαύρος, είχε στο κεφάλι του ένα άσπρο σημάδι σε σχήμα κεφαλής βοδιού. Ήταν θεσσαλικός ίππος και ένας Θεσσαλός έμπορος, ο Φιλόνικος, τον είχε οδηγήσει στη Μακεδονία για να τον πουλήσει στη βασιλική Αυλή. Ο Φίλιππος απέρριψε την αγορά του, επειδή ήταν δύστροπος ίππος και δεν ανεχόταν ούτε καν τη φωνή των ακολούθων του. Ο Αλέξανδρος αγνόησε τις συμβουλές των παρισταμένων και επέμενε ότι επρόκειτο για εξαιρετικό ίππο και ότι μπορούσε να τον δαμάσει. Αφού δήλωσε ότι σε περίπτωση αποτυχίας του δεχόταν να καταβάλει ο ίδιος το αντίτιμο του Βουκεφάλα ως τιμωρία για την αλαζονεία του προς τους ειδικούς, ο Φίλιππος παζάρεψε την τιμή, που τελικά έκλεισε στα 13 αργυρά τάλαντα. Κατά τα θρυλούμενα ο Αλέξανδρος είχε καταλάβει ότι ο Βουκεφάλας φοβόταν τη σκιά του και με τους κατάλληλους χειρισμούς κατάφερε να τον δαμάσει, αποσπώντας τις επευφημίες των ειδικών και την υπερηφάνεια του πατέρα του.
Eφιππος ο Αλέξανδρος εισέρχεται στην Iνδία για να συναντήσει τον βασιλιά Πώρο.
aπό το «Mυθιστόρημα του Αλέξανδρου», 14ος αι.
Eλληνικό Iνστιτούτο Bυζαντινών και Mεταβυζαντινών Σπουδών, Bενετία.
Ο βασιλικός πολεμικός ίππος είχε μοιραστεί πολλές κακουχίες και κινδύνους με τον Αλέξανδρο, τον μόνο που δεχόταν ως αναβάτη και ο οποίος τον αγαπούσε πολύ. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, σε κάποια χώρα τον απήγαγαν οι βάρβαροι και ο Αλέξανδρος διαμήνυσε στους κατοίκους ότι, αν δεν του τον επέστρεφαν, θα τους έσφαζε όλους, και μόνο τότε του τον επέστρεψαν. Κατά τον Αρριανό το περιστατικό αυτό διαδραματίστηκε στη χώρα των Ούξιων, κατά τον Πλούταρχο στην Υρκανία, ενώ κατά τον Διόδωρο και τον Κούρτιο στη χώρα των Μάρδων. Ο Πλούταρχος λέει ότι, επειδή ο Βουκεφάλας ήταν ήδη γέρος, ο Αλέξανδρος τον ίππευε μόνο στις μάχες. Ισχυρίζεται όμως ότι στη μάχη του Γρανικού ίππευε άλλον ίππο, ο οποίος και σκοτώθηκε.
Φλωρεντία, aρχαιολογικό Mουσείο.
Φέρεται ως αντίγραφο έργου του Λυσίππου στο Δίον
Ο Αλέξανδρος έθαψε με τις πρέπουσες τιμές τους νεκρούς της μάχης και στο σημείο, όπου πρωτοπέρασε τον Υδάσπη, έκανε γυμνικούς και ιππικούς αγώνες. Επίσης προσέφερε θυσίες στον Ήλιο, ο οποίος με τη νίκη επί του Πώρου του επέτρεπε να κατακτήσει την Ανατολή. Εκεί θεμελίωσε και μία πόλη, που την ονόμασε Βουκεφάλα εις μνήμην του ίππου του, ενώ στο σημείο της μάχης του με τον Πώρο θεμελίωσε άλλη μία πόλη, που την ονόμασε Νίκαια, σε ανάμνηση της νίκης του. Ο Πλούταρχος μας δίνει επίσης την πολύ χαρακτηριστική πληροφορία ότι κάπου αλλού ο Αλέξανδρος έχτισε μία πόλη και της έδωσε το όνομα του Περίτα, του αγαπημένου του σκύλου που μόλις είχε ψοφήσει.
Ένας σκύλος, που έμοιαζε με χάσκι και έζησε περί το 5000 π.Χ. στη Σιβηρία έτρωγε την ίδια τροφή με αυτή των ανθρώπων και όταν πέθανε, θάφτηκε σαν να ήταν άνθρωπος.
Ο σκύλος βρέθηκε θαμμένος σε μία περιοχή κοντά στην λίμνη Βαϊκάλη….
Ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια
τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου
Υπάρχουν δύο μύθοι που εξηγούν το λόγο που ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι λίγα είναι τα ζώα για τα οποία έχουν πλαστεί μύθοι από τους αρχαίους Έλληνες. Ο πρώτος μύθος, μας λέει πως ο κύν ήταν δημιούργημα του θεού Ήφαιστου. Για το λόγο αυτό, απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης σε σημείο σχεδόν ισότητας με τους ανθρώπους, σε αντίθεση με τους αρχαίους Αιγυπτίους που είχαν μια πιο απόμακρη σχέση με τα ζώα (τα λάτρευαν μεν αλλά χωρίς να έχουν καθημερινή επαφή μαζί τους). Ο θεός Απόλλων εξημέρωσε το σκύλο και τον δώρισε στην αδελφή του θεά Αρτέμιδα , προκειμένου να τη συνοδεύει στο κυνήγι (κύναν άγω).
Επίσης, ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι ο σκύλος είναι αποτέλεσμα αναπαραγωγής του Κέρβερου (του σκύλου που φύλαγε τον Άδη), την οποία επέτυχε ο Μολοσσός, ο εγγονός του Αχιλλέα. Για την ιστορία, τον Κέρβερο τον αιχμαλώτισε ο Ηρακλής και τον πήγε στον Ευρυσθέα, από τον οποίο τον έκλεψε ο Μολοσσός.
Πέραν όμως, από τους μύθους, οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν με τα ζώα και στο επιστημονικό πεδίο. Ο πανεπιστήμονας και φιλόσοφος Αριστοτέλης, στο έργο του «περί ζώων ιστορία», κάνει μια λεπτομερή μελέτη γύρω από τα είδη και τη φύση των σκύλων δείχνοντας έτσι τη σημασία που έδιναν οι αρχαίοι στο ζώο αυτό. Συγκεκριμένα, κατατάσσει του Μολοττικούς κύνες και τους Ινδικούς κύνες στην κατηγορία βραχυκεφάλων κυνών. (Υπενθυμίζω εδώ ότι η λέξη Μολοσσός είναι η αρχαία ονομασία της Ηπείρου). Ακόμα και στην καθημερινή ζωή των μεγάλων ανδρών ο κύνας έπαιξε σημαντικό ρόλο.Ο Μέγας Αλέξανδρος ως μαθητής του Αριστοτέλη, ήταν κυνόφιλος.
Ο Αλέξανδρος με τον Διογένη.
Δεξιά από τον Βουκεφάλα διακρίνεται ένας σκύλος, δεμένος με χοντρή αλυσίδα, πιθανόν του Αλεξάνδρου.
Μουσείο Λούβρου
Μεταξύ αλήθειας και θρύλου…
Το πρώτο Θεσσαλικό ήταν διασταύρωση του Πόνυ της Πίνδου, (σσ: φωτό), με το ψιλό άλογο της Κεντρικής Ασίας που ήταν το ποιο ψιλό και πιο γρήγορο άλογο της εποχής του.
Αυτή η διασταύρωση παρήγε το πρώτο άλογο τύπου «Αράπικο», δηλαδή μέτριου αναστήματος για την εποχή, με ομορφιά, ταχύτητα και αντοχή, όπως το Αράπικο σήμερα. Ήταν το πρώιμο Θεσσαλικό που βελτιώθηκε στη συνέχεια.
Με λίγα λόγια, η συνταγή που θα επέτρεπε στους Ιξώς ( Δυτική Ασία) να παράγουν το Αράπικο άλογο που έφεραν στην Αίγυπτο κατά τον 18ο αιώνα πΧ ( Πόνυ της Κασπίας + σημερινό Ακαλ τεκε ) εφαρμόστηκε με επιτυχία ταυτόχρονα στην Ελλάδα από τους έξυπνους προγονούς μας για το ίδιο τύπο αλόγου αλλά με Αριαίο επιρρίνιο ( ίσιο μέτοπο, όχι κοίλο όπως το Αράπικο.).
Σήμερα που ξέρουμε ότι Πίνδος, Κρητικό, Πηνειότικο και Ακαλ Τεκε είναι γενετικά η ίδια φυλή, καταλαβαίνουμε γιατί οι προγονοί μας τα έβαλαν όλα μαζί, και έκαναν το καλύτερο άλογο πολέμου του τότε γνωστού κόσμου, που δεν άφησε τόπο σε καμία μάχη στα ξένα ιππικά.
Το απαραίτητο Αριαίο μέτωπο που είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό των αλόγων μας, μας απαγορεύει οποιαδήποτε ανάμιξη με Αράπικα άλογα. Τέτοια άλογα βλέπουμε στα ανάγλυφα του Παρθενώνα.
Ξαναβάζοντας διάφορα αίματα της Κεντρικής Ασίας , το Θεσσαλικό ψήλωνε και δυνάμωνε, έτσι βλέπουμε σε θεσσαλικό αγγείο του 750 πΧ ένα ψιλό δυνατό άλογο του τύπου των σημερινών αλόγων αγώνων Trackener (που είχε τον ίδιο δημιουργό) .
Με τη χρήση, λοιπόν, του ίδιου βελτιωτή, η Θεσσαλία παράγει τον Βουκεφάλα. Ο Μεγαλέξανδρος στέλνει στην Ελλάδα 10.000 ντόπια άλογα αυτής της φυλής και εφοδιάζει και το ιππικό του με τέτοια άλογα, όταν φτάνει στη Κεντρική Ασία, διότι τα δικά του δεν άντεξαν της κλιματικές συνθήκες, αφού είχαν μεγαλώσει στην πιο δροσερή Θεσσαλία και Μακεδονία…( Αναρωτιέμαι πόσες ώρες θα είχε αντέξει ένα Φρέζιαν μέσα στο στρατό του Μεγαλέξανδρου). Κρίμα που δεν θα μπορούσε ποτέ να φτάσει το Φρέζιαν στη Βαβηλόνα όπου θα είχε κάνει μεγάλη εντύπωση στους Πέρσες. Εντύπωση, αλλά όχι κακό στο ιππικό τους.
Άλογα του Πέλοπα , Αρχαία Ολυμπία
Ίδιο;
Κούκλος κι άρχοντας
Ο «Ήλιος», μοναδικός αυθεντικός ολυμπιακός αρχαίος Ελληνικός επιβήτορας
Η «Χαρά», μοναδική αυθεντική αρχαία Ελληνική φοράδα ιπποδρομιών
(σσ: Για τα «αυθεντικός» και «μοναδικός», ως άσχετοι περί του θέματος, δεν ξέρουμε, αλλά η ομοιότητα δια γυμνού οφθαλμού είναι καταπληκτική. Διαβάστε το άρθρο, πάντως)
Αλεξάνδρεια Αιγύπτου
Στο χέρι του κρατάει Νίκη
Από την πρόσφατη εξέγερση. Ο Αλέξανδρος δεν φαίνεται σαν να χαμογελάει, λόγω των γεγονότων δίπλα του;)
(: Κοίτα πώς σε κοιτάει ο Βουκεφάλας…)
Εγκαινιάσθηκε το 1993 και είναι έργο του Κ. Παλαιολόγου. Ο ίδιος έχει φιλοτεχνήσει και ένα μικρότερο, στην γεννέτειρα του Αλεξάνδρου, Πέλλα:
Έφιππος Μέγας Αλέξανδρος,
Θεόφιλου, αποτοιχισμένη τοιχογραφία
http://gkdata.gr/2011/10/31/ο-σκύλος-που-πέθανε-από-λύπη/
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=259426
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου