Λευκάδα:
Αρχαιολογικός χώρος ο βράχος Λευκάτας
Ασπίδα προστασίας από τον «πολιτισμό» για το ακρωτήρι από όπου έπεσε η Σαπφώ
Ενα ακρωτήρι που συνδέεται με πανάρχαιους μύθους, ερωτικές ιστορίες με τραγική κατάληξη αλλά και τελετουργίες καθαρμών, αυτό του Λευκάτα στη νοτιότερη άκρη της Λευκάδας, κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος προκειμένου να προστατευθεί από κάθε είδους επεμβάσεις καθώς ο «πολιτισμός» πλησιάζει κάθε χρόνο όλο και κοντύτερα στη δυσπρόσιτη, κάποτε, χερσόνησο.
Οι λευκοί απότομοι βράχοι («Λευκάς άκρα» όπως ονομαζόταν) που κατεβαίνουν κάθετα έως τη φουρτουνιασμένη θάλασσα θεωρείται, κατά μία εκδοχή, ότι έδωσαν το όνομά τους σε όλο το νησί – κατά άλλη οφείλεται σε έναν ζακυνθινό σύντροφο του Οδυσσέα, τον Λεύκο – ενώ πασίγνωστος είναι ο μύθος της αυτοκτονίας της Σαπφούς εξ αιτίας του άτυχου έρωτά της για τον Φάωνα, μυθικό ακόλουθο της Αφροδίτης.
Το ζήτημα όμως είναι, ότι πέραν των μύθων, στο ακρωτήριο Λευκάτας υπάρχουν τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα, που ανασκάφτηκαν από τον Ντέρπφελντ, γνωστό από τη θεωρία του ότι η ομηρική Ιθάκη ήταν η Λευκάδα, καθώς και άλλα αρχαία κατάλοιπα, που η χρονολόγησή τους μάλιστα αρχίζει από την Παλαιολιθική εποχή.
Τόσο η αρχαιολογική έρευνα όμως στη συνέχεια όσο και η ανάδειξη των αρχαίων ήταν ανύπαρκτη, αν και κάποια ευρήματα μπορεί να δει κανείς σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.
Ετσι η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να κηρύξει ως αρχαιολογικούς χώρους τον απόκρημνο Λευκάτα και την περιοχή της Νηράς με το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου ορίζει πλέον και δια νόμου την προστασία τους.
Οσον αφορά τις ερωτικές αυτοκτονίες πάντως τον δρόμο άνοιξε, κατά τους θρύλους φυσικά, η ίδια η Αφροδίτη που πηδώντας από τον βράχο απαλλάχθηκε από τον έρωτά της για τον Αδωνη.
Ακολούθησαν ο Κέφαλος, τρελός από το πάθος του για τον Πτερέλα και οι ποιητές Νικόστρατος και Χαρίνος.
Με το ιερό του Απόλλωνα συνδέεται εξάλλου κατά τον Στράβωνα (1ος π.Χ. - 1ος μ.Χ.) ένας τελετουργικός καθαρμός της πόλης, σύμφωνα με τον οποίο κάθε χρόνο πετούσαν από τον βράχο έναν κατάδικο για αποτροπή του κακού.
Στον κατάδικο, το «κάθαρμα» όπως ονομαζόταν, έβαζαν φτερά πουλιών για να μετριασθεί η πτώση του – ματαίως φυσικά –, ενώ στη θάλασσα υπήρχαν βάρκες, όχι για να τον σώσουν αλλά σε περίπτωση που δεν είχε σκοτωθεί, για να τον διώξουν ως μίασμα μακριά από το νησί.
Δεν είναι περίεργο έτσι ότι οι ντόπιοι ονόμαζαν το ακρωτήρι «Πήδημα της Κυράς».
Οι λευκοί απότομοι βράχοι («Λευκάς άκρα» όπως ονομαζόταν) που κατεβαίνουν κάθετα έως τη φουρτουνιασμένη θάλασσα θεωρείται, κατά μία εκδοχή, ότι έδωσαν το όνομά τους σε όλο το νησί – κατά άλλη οφείλεται σε έναν ζακυνθινό σύντροφο του Οδυσσέα, τον Λεύκο – ενώ πασίγνωστος είναι ο μύθος της αυτοκτονίας της Σαπφούς εξ αιτίας του άτυχου έρωτά της για τον Φάωνα, μυθικό ακόλουθο της Αφροδίτης.
Το ζήτημα όμως είναι, ότι πέραν των μύθων, στο ακρωτήριο Λευκάτας υπάρχουν τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα, που ανασκάφτηκαν από τον Ντέρπφελντ, γνωστό από τη θεωρία του ότι η ομηρική Ιθάκη ήταν η Λευκάδα, καθώς και άλλα αρχαία κατάλοιπα, που η χρονολόγησή τους μάλιστα αρχίζει από την Παλαιολιθική εποχή.
Τόσο η αρχαιολογική έρευνα όμως στη συνέχεια όσο και η ανάδειξη των αρχαίων ήταν ανύπαρκτη, αν και κάποια ευρήματα μπορεί να δει κανείς σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού.
Ετσι η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου να κηρύξει ως αρχαιολογικούς χώρους τον απόκρημνο Λευκάτα και την περιοχή της Νηράς με το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου ορίζει πλέον και δια νόμου την προστασία τους.
Οσον αφορά τις ερωτικές αυτοκτονίες πάντως τον δρόμο άνοιξε, κατά τους θρύλους φυσικά, η ίδια η Αφροδίτη που πηδώντας από τον βράχο απαλλάχθηκε από τον έρωτά της για τον Αδωνη.
Ακολούθησαν ο Κέφαλος, τρελός από το πάθος του για τον Πτερέλα και οι ποιητές Νικόστρατος και Χαρίνος.
Με το ιερό του Απόλλωνα συνδέεται εξάλλου κατά τον Στράβωνα (1ος π.Χ. - 1ος μ.Χ.) ένας τελετουργικός καθαρμός της πόλης, σύμφωνα με τον οποίο κάθε χρόνο πετούσαν από τον βράχο έναν κατάδικο για αποτροπή του κακού.
Στον κατάδικο, το «κάθαρμα» όπως ονομαζόταν, έβαζαν φτερά πουλιών για να μετριασθεί η πτώση του – ματαίως φυσικά –, ενώ στη θάλασσα υπήρχαν βάρκες, όχι για να τον σώσουν αλλά σε περίπτωση που δεν είχε σκοτωθεί, για να τον διώξουν ως μίασμα μακριά από το νησί.
Δεν είναι περίεργο έτσι ότι οι ντόπιοι ονόμαζαν το ακρωτήρι «Πήδημα της Κυράς».
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=433290
Σαπφώ
(~ 630 - 570 π.Χ.)
Η ελληνίδα λυρική ποιήτρια Σαπφώ γεννήθηκε στην Ερεσσό και έζησε στη Μυτιλήνη της Λέσβου. Για τη ζωή της είναι ελάχιστα πράγματα γνωστά. Ήταν σύγχρονη του Αλκαίου και του Πιττακού. Πατέρας της αναφέρεται ο Σκαμανδρώνυμος και μητέρα της η Κλεϊς. Πιθανότατα παντρεύτηκε έναν πλούσιο από την Άνδρο, τον Κερκύλα, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη. Λόγω πολιτικών αναταραχών στη Λέσβο που οδήγησαν την αριστοκρατία του νησιού σε εξορία από την πρωτεύουσα Μυτιλήνη, η Σαπφώ κατέφυγε προσωρινά στη Σικελία. Αργότερα, αφού γύρισε στη Μυτιλήνη, συγκέντρωσε γύρω της νεαρές όμορφες φίλες από την αριστοκρατία του νησιού και των μικρασιατικών πόλεων, για να τους διδάξει τις τέχνες της μουσικής και της ποίησης, στην υπηρεσία της Αφροδίτης και των Μουσών.
Αυτή η σχέση, που ήταν εμπνευσμένη από θρησκευτικές ιδέες, θεωρήθηκε αργότερα απρεπής, επειδή είχε και ερωτικές διαστάσεις και γι' αυτό έμεινε στην ιστορία ως «λεσβιακός έρως». Ένας μεταγενέστερος θρύλος λέει ότι η Σαπφώ, λόγω του ανεκπλήρωτου έρωτά της για την όμορφη νέα Φαόν, που την απέρριψε και την εγκατέλειψε, έπεσε από τα βράχια της Λευκάδας στη θάλασσα. Δεν είναι όμως γνωστό, αν υπήρξε καν πρόσωπο με αυτό το όνομα ή πρόκειται για θρύλο.
Η Σαπφώ θεωρείται με την ποιήσή της, που ήταν γραμμένη στην αιολική διάλεκτο, ως η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας. Ο Πλάτων την ονομάζει δέκατη μούσα, ο Ανακρέων «ηδυμελή», ο Λουκιανός «μελιxρόν αύχημα Λεσβίων». Η ποίησή της δονείται από αυθορμητισμό και έντονα αισθήματα. Αρκετοί από τους στίχoυς της μαρτυρούν έντονο ερωτισμό και λυρισμό. Από τα ποιήματά της, που συνέλεξαν οι Αλεξανδρινοί και δημοσίευσαν σε βιβλία, τα πιο διάσημα ήταν οι Ύμνοι και τα Επιθαλάμια (τραγούδια του γάμου). Τα έργα της εξαφανίστηκαν μαζί με τις βιβλιοθήκες που πυρπολούσαν από τον 4ο αιώνα και μετά οι χριστιανοί. Εκτός από μικρά αποσπάσματα, έχουν διασωθεί ολόκληρα μόνο ένας Ύμνος στην Αφροδίτη και μία Ωδή σε μία ωραία κοπέλα.
Πέφανθι λάβοϊσά μα
Γλακτίν αν σε δηύτε πόθος αμφιπόταταϊ.
ταν καλάν α γαρ κατάγωγις αυτά
απτόαισ' ιδοϊσαν, εγώ δε χαίρω,
και γαρ αύτα δη τόδε μέμφεταί σοι
Κυπρογένηα.
Σε φωνάζω Γογγύλα
Φανερώσου πάλι κοντά μου
Το χιτώνα τον άσπρο σαν το γάλα όταν φοράς,
νά 'ξερες τους πόθους που σε τριγυρίζουν
όμορφη, και πώς χαίρομαι που δεν είμαι εγώ,
μα η ίδια η Αφροδίτη που σε μαλώνει.
http://sfrang.com/selides/mm1/html/Sappho.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου