Ραιημόν Καρτιέ : Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Η Κρήτη κατακτάται από τον αέρα

  

Νίκη και ήττα ... 

Την στιγμή πού τελειώνει η καταδίωξη του «Βίσμαρκ», ο Τσώρτσιλ αναγκάζεται, να δεχτεί την εγκατάλειψη του σχεδίου, στο οποίο είχε με πείσμα αγκιστρωθεί. Την προηγούμενη κιόλας ημέρα τηλεγραφούσε στον Ουέηβελλ, πώς μια νίκη στην Κρήτη ήταν απαραίτητη. Δέχεται τώρα τις προτάσεις της επιτροπής επιτελαρχών για την εκκένωση της νήσου, στην οποία είχε ελπίσει, πώς θα έβρισκε ένα υποκατάστατο του βαλκανικού μετώπου, πού δεν μπόρεσε να δημιουργήσει. Μετά την ηπειρωτική Ελλάδα χάνεται και η νησιωτική Ελλάδα.

Αυτή την αεροπορική εισβολή στην Κρήτη ο Χίτλερ δίστασε να την αναλάβει. Ο στρατηγός των αλεξιπτωτιστών Κούρτ Στουντεντ κατορθώνει να τον πείσει, πώς πρόκειται για μια λαμπρή και εύκολη επιχείρηση, για μια υπόθεση οκτώ ήμερων, πού σχεδόν χωρίς απώλειες θα απομακρύνει τα βρετανικά βομβαρδιστικά από τα ρουμανικά πετρέλαια, θα εξασφαλίσει την προστασία των Βαλκανίων και θα σταθεροποιήσει την γερμανική αεροπορική κυριαρχία στη Μεσόγειο. Η υπόσχεση αυτή κάνει τον Χίτλερ να πάρει την απόφαση. Όλα τα επίλεκτα στρατεύματα πρέπει να είναι διαθέσιμα τη στιγμή πού θα αρχίσουν οι εχθροπραξίες εναντίον της Ρωσίας.

Η εισβολή αρχίζει στις 20 Μαΐου. Το σχέδιο επιχειρήσεων έχει καταρτιστεί από το γενικό επιτελείο της Λουφτβάφφε και όλες οι δυνάμεις πού συμμετέχουν, ακόμη και η 5η ορεινή μεραρχία, υπάγονται σ' αυτήν. Για την προπαρασκευή της επιχειρήσεως χρειάστηκαν πολύ μεγάλες προσπάθειες. Έπρεπε να δημιουργηθούν στην νότιο Ελλάδα βάσεις για τα 228 βομβαρδιστικά, τα 205 Στούκας, τα 119 καταδιωκτικά και τα 114 μαχητικά του 8ου Αεροπορικού Σώματος, πού διοικούσε ο φόν Ριχτχόφεν και επιπλέον για τις δέκα ομάδες των Ju - 52, 520 αεροπλάνα πού πρέπει να ρίξουν στην Κρήτη το 11ο Αεροπορικό Σώμα, τους αλεξιπτωτιστές του στρατηγού Στουντεντ. Κατασκευάζονται πρόχειρα αεροδρόμια στην Κόρινθο, στα Μέγαρα, στην Τανάγρα, στα Τοπόλια, στο Δαδί, στην Ελευσίνα, στο Φάληρο. Τα γειτονικά με την Κρήτη νησιά χρειάσθηκε να καταληφθούν και να οχυρωθούν. Tά Κύθηρα και τα Αντικύθηρα έγιναν βάσεις αντιαεροπορικού πυροβολικού. H Μήλος βάση χερσαίων δυνάμεων. H Κάρπαθος βάση γιά τά Μέσσερσμιτ και τά Στούκας. Ορισμένες υλικές δυσκολίες είχαν υποτιμηθεί. Μια απ' αυτές είναι η πλήρωση των δεξαμενών βενζίνης των αεροπλάνων, πού απαιτεί μεταφορά με τα χέρια 3.600 λίτρων βενζίνης την ήμερα. Μια άλλη προέρχεται από τα τρομερά σύννεφα σκόνης, πού σηκώνουν τόσα αεροπλάνα, καθώς απογειώνονται από διαδρόμους στρωμένους με χώμα και δυσχεραίνουν την   ορατότητα   σαν πυκνή ομίχλη.

Σε απόσταση 100 χλμ. από τις άκρες των ακρωτηρίων της Πελοποννήσου η Κρήτη παρουσιάζει μια παραλιακή πρόσοψη μήκους 260 χλμ. μπροστά από μια οροσειρά, πού οι κορυφές της φθάνουν απότομα ως τα 2.700 μ. Οι πόλεις, ο μοναδικός δρόμος, ουσιαστικά όλη η ζωή του νησιού βρίσκονται, στη βόρεια ακτή, αντίκρυ στην εισβολή, ενώ η νότια ακτή είναι ένας επιβλητικός σωρός από βράχια, πού τα δέρνει η μανία της θάλασσας.

Η κατάκτηση του νησιού εξαρτάται στην πραγματικότητα από την κατάληψη των τριών αεροδρομίων, του Μάλεμε, του Ηρακλείου και του Ρεθύμνου, καθώς και της πρωτεύουσας, των Χανίων. Ο στρατηγός Φράιμπεργκ περιόρισε το αμυντικό του σχέδιο στην κατοχή αυτών των τεσσάρων τομέων. Οι δυνάμεις του αποτελούνται κατά το ήμισυ από Έλληνες και κατά το ήμισυ από Βρετανούς, από τους οποίους οι μισοί είναι Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί. Η κατανομή των δυνάμεων είναι η ακόλουθη : 11.859 άνδρες στο Μάλεμε, 14.822 στα Χανιά - Σούδα, 61.730 στο Ρέθυμνο και 8.029 στο   Ηράκλειο. Δεν έχουν σχεδόν καθόλου πυροβολικό και διαθέτουν μόνο 16 ελαφρά και μεσαία άρματα μάχης. 

Αυτό πού λείπει περισσότερο στους υπερασπιστές της Κρήτης είναι η αεροπορία. Την παραμονή της εισβολής Ο Φράιμπεργκ είχε στείλει πίσω στην Αίγυπτο τα τέσσερα ταλαίπωρα «Χάρικαιην» και τα τρία κακόμοιρα «Γκλαντιαίητορ», τα μόνα πού είχαν επιζήσει από τα σμήνη 33, 80, 112 και 805. Η γερμανική υπεροχή συνεπώς είναι απόλυτη. Αντίθετα η ναυτική κατωτερότητα των Γερμανών είναι ολοκληρωτική. Για να μεταφέρει στην Κρήτη την 5η ορεινή μεραρχία ο ναύαρχος Σούστερ, επιτάσσει τα καΐκια του Αιγαίου, σκάφη με μηχανή των 100 και 200 τόνων, πού η ταχύτητα τους δεν ξεπερνά τους 6 κόμβους. Ο ναύαρχος Κάννινγκαμ διαθέτει 4 θωρηκτά, 1 αεροπλανοφόρο, 11 καταδρομικά και 40 αντιτορπιλικά. Δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο από τον ιταλικό στόλο, πού, ύστερα από το κτύπημα πού δέχθηκε στο ακρωτήριο Ταίναρο, έχει πια χάσει κάθε ψευδαίσθηση για την κυριαρχία στη Μεσόγειο. Από την άλλη μεριά όμως ο Άγγλος ναύαρχος αρνείται επίμονα να εκθέσει τα πλοία του σε μια σύγκρουση κάτω από ουρανό ολοκληρωτικά εχθρικό ... Έτσι η Κρήτη αποτελεί ένα πείραμα σε απλή μορφή: κυριαρχία των αιθέρων εναντίον κυριαρχίας των θαλασσών.

Στις 7 και 5' οι αλεξιπτωτιστές και τα ανεμοπλάνα του συντάγματος εφόδου πέφτουν στον τομέα του Μάλεμε. Άλλοι, πού ανήκουν σ' ένα σύνταγμα της 7ης αεροπορικής μεραρχίας, πέφτουν στον τομέα των Χανίων. Τά «Ju - 52 επιστρέφουν να πάρουν τα δύο άλλα συντάγματα, πού πρέπει να ρίξουν στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο. Από τα 493 αεροπλάνα μόνο 7 λείπουν από το προσκλητήριο και τα πληρώματα δηλώνουν, πώς η ρίψη αλεξιπτωτιστών επέτυχε θαυμάσια. Αυτό όμως δεν είναι ακριβές. Η διασπορά υπήρξε υπερβολική και οι απώλειες των μεταφερθέντων είναι πολύ πιο βαριές από    τις απώλειες αυτών πού τους μετέφεραν. Ο αντιστράτηγος Σούσμαν, διοικητής της κεντρικής ομάδας, σκοτώθηκε τυχαία στην Αίγινα και ό υποστράτηγος Μαϊντέλ, διοικητής του δυτικού τμήματος, τραυματίσθηκε βαριά φθάνοντας στο έδαφος. Οι  Άγγλοι δεν κατορθώνουν να εκμηδενίσουν τον εχθρό, οι Γερμανοί όμως δεν κατορθώνουν να συντρίψουν την αγγλική αντίσταση. Το βράδυ το πεδίο του Μάλεμε είναι ακόμη μια ουδέτερη ζώνη, πού δεν την κατέχει κανένας και η κοιλάδα των Φυλακών, οδός προσπέλασης προς τα Χανιά, εξακολουθεί να φράσσεται από ένα ελληνικό σύνταγμα.

Στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο η επίθεση του δεύτερου κύματος είχε διεξαχθεί κάτω από ακόμα χειρότερες συνθήκες, επειδή η σκόνη και η βραδύτητα ανεφοδιασμού σε βενζίνη είχαν ανατρέψει το πρόγραμμα. Κανένα αεροδρόμιο δεν έχει καταληφτεί. Κανένας από τους αντικειμενικούς σκοπούς της ημέρας δεν έχει επιτευχθεί.

Ο Στουντεντ αντιλαμβάνεται, πώς, αν δεν υπερνίκηση την κρισιμότητα της καταστάσεως, κινδυνεύει να ηττηθεί και να πέσει σε δυσμένεια. Την επομένη ρίχνει τους τελευταίους αλεξιπτωτιστές του στο Μάλεμε και διατάσσει τα Ju - 52 να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο αδιαφορώντας για το πυροβολικό και τα τουφέκια των Άγγλων. Ένα τάγμα του 100ου ορεινού συντάγματος αποβιβάζεται έτσι μέσα σ’ ένα σφαγείο αεροπλάνων. Τις πρώτες νυκτερινές ώρες το Μάλεμε καταλαμβάνεται.

Την ίδια νύχτα  η θάλασσα είναι γεμάτη δράματα. Οι   Γερμανοί αποφάσισαν να στείλουν να περάσει η πρώτη τους νηοπομπή από καΐκια. Στοιβάζονται 2.300 φαντάροι σε 25 σκάφη και εγκαταλείπουν τη Μήλο με μοναδική συνοδεία ένα ιταλικό τορπιλοβόλο. Τα μεσάνυχτα σε μια θάλασσα λάδι έχουν διανύσει τα τέσσερα πέμπτα της διαδρομής. Το ραντάρ τα προδίδει στη ναυτική δύναμη του αντιναυάρχου Γκλέννι (3 καταδρομικά και 4 αντιτορπιλικά). Τα καΐκια σκορπίζουν, οι Άγγλοι όμως τα κυνηγούν. 10 καταστρέφονται και οι επιβάτες τους πνίγονται. Τα άλλα γυρίζουν πίσω. Καμιά ενίσχυση δεν θα φτάσει από τη θάλασσα. Αλλά αυτή η παρεμπόδιση πληρώνεται. Οι ναυτικές απώλειες πολλαπλασιάζονται κατά τρόπο τρομακτικό. Τα καταδρομικά «Νάιαντ» και «Κάρλαϊλ» παθαίνουν σοβαρές ζημιές. Το «Ούωρσπάιτ» δέχεται βαρύ πλήγμα από μια βόμβα μεγάλου διαμετρήματος. Το πρωί της 22ας το αντιτορπιλικό «Γκρέυχουντ» βλέπει ένα καΐκι να καταφεύγει στα Κύθηρα· ξεμακραίνει από τα άλλα σκάφη, το βυθίζει, προσελκύει όμως την εκδίκηση 2  Στούκας, πού οι βόμβες τους το κόβουν στα δύο. Τα καταδρομικά «Γκλώουσεστερ» και «Φίτζι», πού στέλνονται για ενίσχυση, έχουν την ίδια τύχη. Τις επόμενες ημέρες τα αντιτορπιλικά «Κέλλυ» και «Κασμίρ» με τη σειρά τους βυθίζονται. Τα πολυτιμότερα σκάφη της μοίρας, το θωρηκτό «Βάλιαντ» και το θωρηκτό «Μπάραμ», αχρηστεύονται. Το μοναδικό αεροπλανοφόρο της ανατολικής Μεσογείου, το «Φορμιντάμπλ» παρ’ ολίγο να βυθιστεί. Το είχαν αφήσει στην αρχή έξω από τη μάχη, όταν όμως βρήκαν 12 «Άλμπακόρες» να τα βάλουν στο κατάστρωμα του, ο Κάννινγκαμ το έστειλε να βομβαρδίσει τη φωλιά των Στούκας στην Κάρπαθο· κτυπημένο δυο φορές φθάνει στην Αλεξάνδρεια μισοβυθισμένο.

Ο ναύαρχος Κάννινγκαμ βλέπει με συντριβή να εκμηδενίζεται ο στόλος του από τα πλήγματα του ουρανού. Προσπαθεί να τον προστατεύσει αποσύροντας τον την ημέρα από τα πιο επικίνδυνα νερά, δέχεται όμως δριμύτατες παρατηρήσεις από το Λονδίνο. Ο Τσώρτσιλ θέλει να διεξαχθεί με λύσσα η μάχη της Κρήτης. Ο στόλος δεν πρέπει να φοβάται να εκτεθεί την ήμερα, όπως και τη νύχτα, προκειμένου να εμπόδιση τις γερμανικές ενισχύσεις να περάσουν.

Ο Τσώρτσιλ βαυκαλίζεται με ψευδαισθήσεις, όταν φαντάζεται, πώς οι υπερασπιστές της Κρήτης είναι κύριοι της κατάστασης, όσο αντιμετωπίζουν στρατεύματα μεταφερόμενα από τον αέρα. Η τύχη της Κρήτης είχε κριθεί, όταν η αντεπίθεση του ταξιάρχου Χάργκεστ για την ανακατάληψη του Μάλεμε απέτυχε. Τα Ju - 52 φέρνουν τώρα ενισχύσεις χωρίς διακοπή. Το μέτωπο των Χανίων δέχεται πίεση, πού μεγαλώνει ολοένα. Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί είναι αδιάκοποι. Στον δρόμο της Σούδας δέκα πελώριες στήλες καπνού υψώνονται από δέκα φλεγόμενα σκάφη. O γενναίος Φράιμπεργκ τηλεγραφεί, πώς θα κράτηση μόνο, «εάν η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι τέτοια, πού ένα θέμα ωρών να έχει ζωτική σημασία», πώς η άμυνα όμως δεν έχει πια καμιά ελπίδα. Στις 27 ο Ουέηβελλ αναλαμβάνει την ευθύνη να διατάξει την εκκένωση της Κρήτης προειδοποιώντας το Λονδίνο, πώς «η παράταση του αγώνα, πού εξαντλεί τα πολεμικά μέσα των τριών όπλων, θα εξέθετε τη Μέση Ανατολή σε κίνδυνο μεγαλύτερο, από ότι είναι η απώλεια της Κρήτης». Οι αρχηγοί των επιτελείων επιδοκιμάζουν την απόφαση. Ο Τσώρτσιλ επί τέλους συμφωνεί...

Για άλλη μια φορά οι "Άγγλοι επιβιβάζονται στα πλοία τους.  Όχι όλοι. Οι υπερασπιστές του Ρεθύμνου συνθηκολογούν. Οι υπερασπιστές του Ηρακλείου παραλαμβάνονται από τα αντιτορπιλικά, από τα όποια το «Ιμπέριαλ» και το «Χερρεουώρντ», κατάφορτα, με στρατιώτες, βυθίζονται στο στενό της Κάσσου.  Όσοι επέζησαν στον κεντρικό τομέα, ανεβαίνουν από τον ορεινό χαλικόδρομο, πού διασχίζει το νησί και πού ό Φράιμπεργκ τον ονομάζει οδό του Μαρτυρίου.

Για άλλη μια φορά οι Γερμανοί δεν παρεμποδίζουν αποτελεσματικά την κοπιαστική αυτή αναχώρηση. Μια φούχτα αλεξιπτωτιστές θα μπορούσαν να κόψουν το δρόμο. Οι Γερμανοί δεν τους ρίχνουν. Με κόπους εξαντλητικούς, κάτω από ένα ήλιο πού λιώνει την πέτρα, οι φυγάδες φθάνουν στα Σφακιά, τραχύ ψαράδικο χωριό στους πρόποδες ενός βουνού, πού τυφλώνει με την ασπρίλα του.  Η επιβίβαση είναι εξαιρετικά δύσκολη, από αυτή την ανώμαλη και εκτεθειμένη ακτή. Τα Στούκας όμως δεν την παρεμποδίζουν.

Ο βρετανικός στρατός έχασε 1.742 νεκρούς, 1.747 τραυματίες και 11. 893 αιχμαλώτους. Το Ναυτικό θρηνεί 1.828 νεκρούς. Η καταστροφή του πολεμικού ναυτικού υπήρξε τρομερή : 9 πολεμικά βυθισμένα, κι απ' αυτά 3 καταδρομικά, 15 πολεμικά με βαριές ζημιές κι απ' αυτά 3 θωρηκτά και 1 αεροπλανοφόρο. Η μοίρα της Αλεξανδρείας έχει για μια στιγμή εξουδετερωθεί.  Αν ό ιταλικός στόλος, πού διαθέτει ακόμα 4 πολεμικά γραμμής, άρχιζε την επίθεση, θα   εξασφάλιζε την  κυριαρχία στη θάλασσα. Ούτε το διανοείται όμως. 

Η ηθική ήττα είναι ακόμη βαρύτερη. Προστίθεται στα νέα ατυχήματα στη Βόρειο Αφρική, όπου μια απόπειρα να τεθεί τέρμα στον αποκλεισμό του Τομπρούκ αποτυγχάνει. Η Αγγλία βρίσκεται πάλι σε πτώση. Η εντύπωση πώς η Βέρμαχτ μένει αήττητη είναι ισχυρότερη παρά ποτέ

Για τη Γερμανία η κατάκτηση της Κρήτης υπήρξε αρκετά αιματηρή. Στους 22.000 μαχητές, πού έλαβαν μέρος στην επιχείρηση, οι απώλειες φθάνουν τους 6.616 άνδρες, από τους όποιους 1.990 νεκροί. Ο αριθμός αυτός ανεβάζει το συνολικό αριθμό των νεκρών της εκστρατείας των Βαλκανίων σε 5.650, πράγμα πού αφήνει στο χιτλερικό πόλεμο το χαρακτηριστικό, για το οποίο υπερηφανεύεται ο δημιουργός του : οικονομία αίματος. Επιδίδοντας στον Στούντεντ το σταυρό του ιππότη δεν μπορεί να αποφύγει να του πει : «Η Κρήτη απέδειξε, πώς οι μεγάλες ημέρες των αλεξιπτωτιστών τελείωσαν. Η χρησιμοποίηση τους απαιτεί έναν αιφνιδιασμό, πού δεν είναι πια πραγματοποιήσιμος». Η Γερμανία υπήρξε η πρώτη πού χρησιμοποίησε τους αλεξιπτωτιστές ως μαχητικό όπλο. Το εγκαταλείπει την επομένη της μεγαλύτερη επιτυχίας του. Η Αμερική και η Αγγλία θα το παραλάβουν.

Πηγή:

ΡΑΙΗΜΟΝ ΚΑΡΤΙΕ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ