Χ. ΟΥΕΛΛΣ : Η ΑΛΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Χ. ΟΥΕΛΛΣ : Η ΑΛΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Οι σχέσεις μεταξύ των σουλτάνων και των Βυζαντινών αυτοκρατόρων είχαν εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι Τούρκοι έπαιξαν κάποιον ρόλο στις δυναστικές  και αυτοκρατορικές διαμάχες της αυτοκρατορικής Πόλης. Δεσμοί αίματος τους συνέδεαν συχνά με τις μεγάλες οικογένειες. Συχνά  προμήθευαν στρατεύματα για την άμυνα της Κωνσταντινούπολης και ως αντάλλαγμα μίσθωναν τμήματα της  αυτοκρατορικής φρουράς για να τους βοηθούν στις εκστρατείες τους. Οι υιοί των αυτοκρατόρων και των πολιτικών ανδρών του Βυζαντίου συνόδευαν συχνά τους σουλτάνους στις εκστρατείες τους. Παρ΄ όλα αυτά οι  Οθωμανοί δεν έπαυσαν να προσαρτούν στο κράτος τους εδάφη και πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, τόσο στην Ασία όσο και στην Θράκη. Οι παράδοξες αυτές σχέσεις μεταξύ του Οίκου του  Οσμάν και της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, είχαν βαθειά επίδραση στα έθιμα. Οι Έλληνες βαθμηδόν έχασαν το ηθικό τους. Οι Τούρκοι υπέστησαν την επίδραση της ξένης προς αυτούς ατμόσφαιρας των συνωμοσιών και των απιστιών, η οποία με την πάροδο του χρόνου κάλυπτε τον οικογενειακό τους βίο. Οι αδελφοκτονίες και οι πατροκτονίες των αυτοκρατορικών ανακτόρων έγιναν γρήγορα απαραίτητο τμήμα της πολιτικής της οθωμανικής δυναστείας.  Ένας εκ των υιών του Μουράτ 1ου συνωμότησε με τον Ανδρόνικο, υιό του Έλληνα αυτοκράτορα διά τον θάνατον των πατέρων των.

Οι Βυζαντινοί βρήκαν πιο εύκολες   τις   διαπραγματεύσεις με τους Οθωμανούς πασάδες παρά με τον Πάπα.

Επί έτη πολλά Τούρκοι και Βυζαντινοί είχαν συνδεθεί δια επιγαμιών.

Οι Οθωμανοί συμπαρατάσσονταν στον αυτοκράτορα κατά των Βουλγάρων και των Σέρβων της Ευρώπης, ενώ οι Βυζαντινοί συμπαρατάσσονταν στον σουλτάνο κατά των εμίρηδων της  Ασίας. Γενικά οι σχέσεις των Ελλήνων με τους Τούρκους έγιναν τόσο πολύπλοκοι, ώστε ήταν αδύνατο να εννοήσει κανείς, αν οι Τούρκοι θεωρούσαν τους Έλληνες ως συμμάχους τους, ως εχθρούς τους, ή ως υποτελείς τους ή αν οι Βυζαντινοί θεωρούσαν ως συμμάχους τους, καταστροφείς τους ή προστάτες τους Τούρκους.

Τέλος, το 1453, επί σουλτάνου Μωάμεθ του 2ου, η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι επιτέθηκαν κατά της πόλης από το ευρωπαϊκό μέτωπο με ισχυρό πυροβολικό.

Ο  Έλληνας αυτοκράτορας  Κωνσταντίνος 11ος ο Παλαιολόγος,  σκοτώθηκε κατά την ημέρα της άλωσης και η πόλη παραδόθηκε στην λεηλασία.

Ο μέγας ναός της Αγίας Σοφίας, τον όποιον είχε κτίσει ο Ιουστινιανός (532), μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης έκανε στην Ευρώπη βαθειά εντύπωση. Προς στιγμήν έγινε σκέψη για την οργάνωση μιας σταυροφορίας. Αλλά οι μέρες των σταυροφοριών είχαν περάσει πλέον.

Για τους Τούρκους η Άλωση της Κωνσταντινούπολης απετέλεσε την υψίστη νίκη άλλα συγχρόνως επρόκειτο να καταφέρει εναντίον τους και το μοιραίο πλήγμα.

Όσο ήταν δυνατό σ' αυτούς, οι  Οθωμανοί επωφελήθηκαν στις επιστήμες, στις  γνώσεις, στη φιλοσοφία, την τέχνη, που ξεπήδησαν μέσα από την ζωντανή αυτή πηγή του πολιτισμού, η οποία υπήρχε πλέον μέσα στις κατακτήσεις τους. Ο Μωάμεθ εξ άλλου ήταν μεγάλος πολιτικός άνδρας και αμέσως μόλις μπήκε στην Κωνσταντινούπολη, προσπάθησε να περιορίσει την καταστροφή, την οποίαν είχε προκαλέσει η άλωση. Υπεστήριξε τον Πατριάρχη, συνεννοήθηκε με τους Έλληνες, κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να εξακολούθηση η Κωνσταντινούπολη  να είναι η Πόλη των Αυτοκρατόρων. Αλλά το μοιραίο βήμα είχε γίνει. Η Κωνσταντινούπολη των σουλτάνων έπαυσε να είναι η Κωνσταντινούπολη των Αυτοκρατόρων. Οι αγορές ερημώθηκαν, η παιδεία και ο πολιτισμός εξαφανίσθηκαν, η πλήρης άλλοτε οργάνωση  αποσυντέθηκε. Τουναντίον η διαφθορά του  Βυζαντίου παρέμεινε: η γραφειοκρατία, οι ευνούχοι, οι φύλακες του παλατιού διατηρήθηκαν, οι κατάσκοποι, οι πράκτορες της διαφθοράς, έμειναν, όπως και πρώτα. Οι Οθωμανοί κληρονομήσαν όλα αυτά και επιδόθηκαν σε ζωή πολυτελή. Οι Τούρκοι, κυριεύοντας την Κωνσταντινούπολη άφησαν να τους διαφυγή ένας θησαυρός και κράτησαν μίαν πανώλη.

Η φιλοδοξία του Μωάμεθ δεν κορέσθηκε με την άλωση της Κωνσταντινούπολης.  Εποφθαλμιούσε και την Ρώμη. Κυρίευσε την ιταλική πόλη του  Οτράντο, και είναι πιθανό  ότι μόνο ο θάνατος του (1481) απάλλαξε την  Ιταλία από ενδεχομένη εναντίον της εκστρατεία του, η όποια θα  είχε επιτυχία, δεδομένου ότι η Ιταλία ήταν διηρημένη σε μικρά κρατίδια.

Επί του διαδόχου του Μωάμεθ Βαγιαζήτ 2ου (1481 —1512) ο πόλεμος μεταφέρθηκε μέχρι την Πολωνία, κατακτήθηκε δε το μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας.

Ο Σελήμ, υιός και διάδοχος του Βαγιαζήτ (1512—1520), προσάρτησε στην αυτοκρατορία του την  Αρμενία και την Αίγυπτο. Στην χώρα αυτή, ο τελευταίος  Αββασσίδης χαλίφης ζούσε υπό την προστασία του μαμελούκου σουλτάνου— διότι το φατιμιτικό  χαλιφάτο είχε ήδη παρέλθει προ πολλού. Ο Σελήμ αγόρασε από τον παρηκμασμένο αυτόν  Αββασίδη τον τίτλο του χαλίφη και απέκτησε την ιερή σημαία και άλλα ενθύμια του προφήτη.  Έτσι ο Οθωμανός σουλτάνος έγινε χαλίφης ολόκληρου του  Ισλάμ.

Τον Σελήμ διαδέχτηκε ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (1520— 1566) που κατέκτησε προς ανατολάς την Βαγδάτη, προς δυσμάς την Ουγγαρία και άφησε μόνον την Βιέννη. Οι στόλοι του κατέλαβαν το  Αλγέρι και επέφεραν στους Ενετούς πολλές ήττες. Επί του Σουλεϊμάν η  Οθωμανική Αυτοκρατορία έφτασε στο αποκορύφωμα της δύναμης της.

Πηγή : 
Χ. ΟΥΕΛΛΣ : Παγκόσμιος ιστορία