ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΩΝ

ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΤΟΥ ΤΥΜΒΟΥ ΚΑΣΤΑ

ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΩΝ

Ένας 82χρονος αποκαλύπτει στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» το κοινό μυστικό των κατοίκων  της Αμφίπολης         

Αμφίπολη, Αποστολή:

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ,

ΑΝΘΗ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

Μαζί με τον τύμβο του λόφου Καστά αποκαλύφθηκε στο πανελλήνιο και το κοινό μυστικό των κατοίκων της Αμφίπολης. Η αρχαιοκαπηλία ήταν για πολλούς η κύρια ενασχόληση τους, αφού κάτω από τη γη στην οποία κατοικούν κρύβονται πολύτιμοι θησαυροί. Αρχαία νομίσματα ανεκτίμητης αξίας, ειδώλια, χρυσά κοσμήματα και αγγεία αποκαλύπτονταν κάθε φορά που οι αρχαιοκάπηλοι εξερευνούσαν ανενόχλητοι την περιοχή. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μας στην Αμφίπολη συναντηθήκαμε με έναν παλιό αρχαιοκάπηλο, ο οποίος ακόμη και σήμερα στα 82 του χρόνια δηλώνει παθιασμένος με τον αρχαίο πολιτισμό.

«Από παλιά βρίσκαμε νομίσματα, κουκλίτσες και κοσμήματα, αφού όταν σκάβαμε τα χωράφια μας πέφταμε πολύ συχνά επάνω σε τάφους. Όταν ήμουν μικρός, ασχολούμουν με την κτηνοτροφία. Ανέβαινα με τα γίδια επάνω στον λόφο Καστά, επειδή είχε αέρα και μου άρεσε να κάθομαι εκεί», θυμάται ο κ. Ευδόκιμος, ο οποίος θεωρούνταν από τους καλά δικτυωμένους στην περιοχή. Ο ίδιος έμαθε να εκτιμά την αξία των ευρημάτων του εμπειρικά, αφού πριν ξεκινήσει τις ανασκαφές ο αείμνηστος Δημήτρης Λαζαρίδης δεν γνώριζε κανείς από τους κατοίκους των γύρω χωριών την αξία αυτών που «γεννούσαν» τα χώματα κάθε φορά που έβρεχε ή έσκαβαν. «Οι γονείς μας τα πετούσαν ή τα πουλούσαν κοψοχρονιά σε διάφορους που ήξεραν. Έβρισκαν μαρμάρινες επιγραφές, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια αλλά νόμιζαν πως ήταν μπακίρια. Με τον καιρό αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε κι εμείς την αξία τους. Όταν ο Λαζαρίδης ξεκίνησε τις  ανασκαφές, μας εξηγούσε περί τίνος πρόκειται. Ο Λαζαρίδης έβγαινε με μια τσάντα στο χωριό και μάζευε ό,τι μπορούσε, ζητούσε ό,τι είχε βρει ο καθένας να του το παραδώσει και τότε τα παρέδωσα κι εγώ. Είχα βρει τότε τριάντα αγαλματίδια και γυναικεία πρόσωπα. Του τα παρέδωσα. Δεν μου έδωσαν καμία αμοιβή. Μια μέρα, ενώ δούλευα στο άνοιγμα των δρόμων στο χωριό και καθώς έσκαβε η μπουλντόζα, πετάχτηκε ένα κεφάλι μαρμάρινο. Το παρέδωσα και αυτό, αλλά λεφτά δεν πήρα ακόμη», λέει ο 82χρονος και συνεχίζει γελώντας: «Ευτυχώς που οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν κάνει τις μεγάλες δουλειές έχουν πεθάνει, αλλιώς θα είχαν εκτεθεί σήμερα». Όπως μας αποκάλυψε, πολλές φορές οι αρχαιοκάπηλοι έσκαβαν ακόμη και με τις ευλογίες των τοπικών Αρχών, αφού όλοι είχαν να κερδίσουν από τη μοιρασιά: «Όλοι ήξεραν, αλλά κανείς δεν μιλούσε. Όταν ήμουν νεαρός βγάζαμε τις οβίδες  από τα χωράφια και εκεί που σκάβαμε βρίσκαμε διάφορα: χρυσά, αγαλματάκια, νομίσματα, περιδέραια. Τις οβίδες τις κατεβάζαμε στη Θεσσαλονίκη στα παλαιοπωλεία με το λεωφορείο και μαζί μ'αυτές δίναμε και ότι είχαμε βρει. Εκεί γινόταν συνήθως παζάρι», περιγράφει και τονίζει: «Εδώ έσκαβαν όλοι και μετά έρχονταν οι αρχαιολόγοι». Τη δήλωσή του επιβεβαιώνει και στο ημερολόγιό του ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης: «26.04.1956, Αμφίπολη: "Άρχισαν συστηματικές ανασκαφές στην Αμφίπολη σ' ένα μεγάλο νεκροταφείο, για να προστατευτεί η περιοχή από την αρχαιοκαπηλία. Πήρα την απόφαση να αρχίσω, παρά τις αδυναμίες για να διασωθεί το καταπληκτικό πλήθος των κτερισμάτων. Ο τόπος ήταν γεμάτος σκάμματα και τομείς αρχαιοκαπήλων"».

Ο γέροντας έχει γυρίσει όλη την Ελλάδα ψάχνοντας. Μάλιστα, όπως μας είπε, ήταν στη Βεργίνα λίγες μέρες πριν ο Ανδρόνικος βρεθεί μπροστά στον τάφο του Φιλίππου: «Ήμουν εκεί πριν από τον Ανδρόνικο, αλλά είχε προλάβει κάποιος άλλος και είχε σκάψει. Μετά ήρθε και ο Ανδρόνικος. Εμείς βγάζαμε τα εύκολα. Οι αρχαιολόγοι έκαναν τη χοντρή δουλειά».

«Έχω δει τον πλούτο μας με τα μάτια μου»

Όπως μας εξήγησε ο 82χρονος αρχαιοκάπηλος, η βροχή φανέρωνε πολλές φορές αρχαία νομίσματα: «Κάθε φορά που έβρεχε, βγαίναμε σαν τα σαλιγκάρια έξω και ψάχναμε». Όσον αφορά στο λόφο Καστά, ο κ. Ευδόκιμος είπε ότι όλοι ήξεραν πως κάτι κρύβεται εκεί μέσα: «Πάνω από τον λόφο υπήρχαν άλλοι τάφοι από άλλη εποχή. Καμιά φορά κοιμόμασταν μέσα. Από κάτω ξέραμε ότι υπήρχε και κάτι άλλο. Φαινόταν η τούμπα, αλλά δεν μπορούσαμε να ψάξουμε πιο κάτω». Επιθυμία του κ. Ευδόκιμου είναι να δει από κοντά τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες: «Εδώ και δύο μήνες δεν μπορώ να κοιμηθώ. Το μυαλό μου είναι εκεί, στον τύμβο. Θέλω να μπω μέσα να δω τι κρυβόταν, αλλά δεν με αφήνουν», είπε με παράπονο και κοιτάζοντας μας με πολύ σοβαρό ύφος πρόσθεσε: «Η Ελλάδα θα μπορούσε να ζει μόνο από τα αρχαία της, αλλά δεν γίνονται οι απαραίτητες κινήσεις από την Πολιτεία. Μπορεί να μην ξέρω γράμματα, αλλά έχω δει τον πλούτο της χώρας μας με τα ίδια μου τα μάτια». Τα όσα μας περιέγραψε ο κ. Ευδόκιμος ενίσχυσαν με τις ομολογίες τους και άλλοι κάτοικοι της περιοχής. «Βρίσκαμε στα χωράφια μας νομίσματα και χρυσά. Μέχρι και κίονα έχουμε βρει», μας είπε ο 85χρονος κ. Μπάμπης, ο οποίος ζει στο χωριό Νέα Φυλή, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω από τη Μεσολακκιά. Τον συναντήσαμε στο καφενείο του χωριού και είχε να μας διηγηθεί αρκετές ιστορίες. Σε ένα άλλο τραπέζι ο 73χρονος κ. Γιάννης μάς εξιστόρησε ότι μια μέρα, εκεί που έκοβε ξύλα στο Παγγαίο, βρέθηκε μπροστά στο αρχαίο χρυσωρυχείο απ' όπου ο Μέγας Αλέξανδρος έβγαζε χρυσό: «Το δείξαμε και στους αρχαιολόγους. Ήρθαν, το είδαν, ζήτησαν τα ονόματα μας, αλλά δεν έγινε τίποτα».

"ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ" 20.09.2014