ΔΗΛΟΣ : Αυτοψία σε 8 αρχαία ναυάγια

ΔΗΛΟΣ : Αυτοψία σε 8  αρχαία ναυάγια

Οι αρχαιολόγοι τα έχουν εντοπίσει στο στενό μεταξύ Δήλου και Ρήνειας, με το κύριο φορτίο τους να αποτελείται από αμφορείς που χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ. έως και τον 2ο-3ο αι. μ.Χ. Στη δυτική πλευρά της Δήλου εντοπίστηκε το ναυάγιο ενός εμπορικού πλοίου μήκους 15-20 μέτρων, που χρονολογείται στα τέλη του «3ου αιώνα  μ.Χ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΪΛΑΚΗ

gvailakis@24media.gr

Ο ελληνικός βυθός αποτελεί το μεγαλύτερο υγρό μουσείο στον κόσμο και αυτήν τη στιγμή ένας πραγματικός θησαυρός από κομψοτεχνήματα, αγάλματα, αγγεία, κρύβεται σε πανάρχαια ναυάγια, βυθισμένους οικισμούς και αρχαία λιμενικά έργα, τα οποία από μόνα τους ως ευρήματα είναι ανεκτίμητης αξίας. Το έργο που συντελείται από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων συναρπάζει, ήδη από την εποχή που ο Ζακ-Ιβ Κουστό -το 1976- έδειχνε τον δρόμο στους Έλληνες αρχαιολόγους προς αυτή την ιδιαίτερη αρχαιολογική έρευνα. Όσο για το υδάτινο «εργοτάξιο» που απλώνεται σε μια σειρά από υποθαλάσσιες περιοχές, φέρνει στο φως αριστουργήματα. Όπως συμβαίνει και με τη Δήλο, που είναι ένας από τους σημαντικότερους ενάλιους αρχαιολογικούς προορισμούς, με εντυπωσιακά ευρήματα που έρχονται να δώσουν συνέχεια στις ανακαλύψεις που έχουν γίνει στο νησί ήδη από το 1873·

Οι ανασκαφές δεν έχουν σταματήσει μέχρι σήμερα στο ιερό νησί του Απόλλωνα, με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων να συνεχίζει την έρευνα και τα αποτελέσματα να προκαλούν τον θαυμασμό. «Κατά τη διάρκεια της έρευνας, όταν ήρθαμε αντιμέτωποι με τα ευρήματα, ήταν διάχυτα τα αισθήματα του δέους, της συγκίνησης και του ενθουσιασμού» λέει στο «Έθνος της Κυριακής» η επιστημονική υπεύθυνη και καταδυόμενη αρχαιολόγος Μαγδαληνή Αθανασούλα. Και, πράγματι, ο απολογισμός κόβει την ανάσα, αφού ανάμεσα στα ευρήματα συγκαταλέγονται 8 αρχαία ναυάγια, αμφορείς, κομμάτια από κίονες, κυματοθραύστης που υπολογίζεται στα 192 μέτρα, οικιστικά κατάλοιπα στον βυθό - όλα τεκμήρια μιας αλλοτινής εποχής, ασυνήθιστης ακμής και αμύθητου πλούτου.

Η Δήλος γνώρισε εξαιρετική οικονομική και αστική ανάπτυξη μετά το 167 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι έθεσαν το νησί υπό αθηναϊκή κυριαρχία και το μετέτρεψαν σε εμπορική βάση που συνέδεε την Ανατολική και τη Δυτική Μεσόγειο. Ήταν χάρη στην πλεονεκτική γεωγραφική της θέση, στο κέντρο των Κυκλάδων, που προσέλκυσε εμπόρους από την Ελλάδα, τη Μακεδονία και την Εγγύς Ανατολή, καθώς και από τη ρωμαϊκή χερσόνησο. Μάλιστα, μέχρι την καταστροφή από τα στρατεύματα του Μιθριδάτη το 88 π.Χ., αλλά και από τον πειρατή Αθηνόδωρο το 69 π.Χ., το νησί υπήρξε ο ενδιάμεσος σταθμός στις εμπορικές σχέσεις της Ρώμης με την ελληνιστική Ανατολή.

ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ

«Η υποθαλάσσια έρευνα ξεκίνησε το 2014 και έως το 2016 για πρώτη φορά στη Δήλο και τη Ρήνεια από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η οποία συνεχίστηκε και το 2017 σε συνεργασία και με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών» εξηγεί η κυρία Αθανασούλα και προσθέτει: «Σκοπός της έρευνας ήταν και παραμένει ο εντοπισμός και η αποτύπωση των βυθισμένων καταλοίπων στο πλαίσιο της πολεοδομικής εξέλιξης του νησιού κατά την ύστερη ελληνιστική εποχή. Μέρος των καταλοίπων των συνοικιών έχουν σκεπαστεί από τη θάλασσα: η στάθμη της έχει ανυψωθεί κατά 2 μέτρα περίπου από την ύστερη ελληνιστική εποχή».

Η ερευνητική αποστολή πραγματοποίησε υποβρύχιες διερευνητικές αυτοψίες χρησιμοποιώντας στοιχεία και από το αρχείο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, καθώς και έπειτα από υπόδειξη ντόπιου ναυτικού. Κάπως έτσι ήρθε η σπουδαία επιτυχία: στο στενό μεταξύ Δήλου και Ρήνειας εντόπισε 8 αρχαία ναυάγια, με το κύριο φορτίο τους να αποτελείται από αμφορείς που χρονολογούνται από τον 50 π.Χ. αι. έως και τον 20-30 μ.Χ αι. Πρόκειται για εκπληκτική από κάθε άποψη ανακάλυψη, που δίνει μια πληρέστερη εικόνα της τεράστιας αρχαιολογικής αξίας του νησιού.

Πόσω μάλλον που στη δυτική πλευρά της Δήλου εντοπίστηκε το καλύτερα διατηρημένο, μέχρι στιγμής, από τα ναυάγια της περιοχής, το οποίο χρονολογείται στα τέλη του 30 μ.Χ. αι.: ένα εμπορικό πλοίο μήκους 15-20 μέτρων που μετέφερε φορτίο αμφορέων, με πιθανή προέλευση τη Δυτική Μεσόγειο και τη Βόρειο Αφρική. Το ναυάγιο αποδεικνύει τη συνέχιση της εμπορικής δραστηριότητας της Δήλου και κατά την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο.

Αλλά αυτή η ανεξάντλητου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος περιοχή έχει ακόμα πολλά να δώσει. Στη συνέχεια, λοιπόν, η έρευνα θα επικεντρωθεί και σε άλλες υποθαλάσσιες περιοχές γύρω από τη Δήλο και Ρήνεια, ενώ θα διερευνηθούν περαιτέρω τα ήδη εντοπισμένα ναυάγια και θα αναζητηθούν νέα. Η γοητευτική υποθαλάσσια περιπέτεια συνεχίζεται...

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ